4
Jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ nuꞌu tejaꞌuhuáste
(Mt. 13:1-9; Lc. 8:4-8)
Aj puꞌi Jesús aj aꞌucáane aꞌu tɨ eꞌeveꞌeꞌástɨme ɨ́ jaj tɨ́ꞌij ajtahuaꞌa tihuáꞌumuaꞌaten. Aj mú mi jeíhua ajteáxɨɨrecaꞌa ɨ́ teɨte aꞌu tɨ aꞌutéveecaꞌa. Temuaꞌa mú tíꞌitemuꞌiicaa ɨ́ teɨte. Aꞌɨ́j pu jɨ́n ateájraa ɨ́ baarcu jetze tɨ jaataꞌa eꞌecáveꞌecaꞌa. Majta meꞌɨ́n ɨ́ teɨte, áa mú aꞌucaíjmeꞌecaa jaꞌapuaíri japua. 2-3 Jéihua pu tihuáꞌaꞌixaateꞌecaꞌa aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ chuijtari. Ayee pu tihuaúꞌixaa seɨj jɨmeꞌe ɨ́ niuucari.
Ayen tɨjɨ́n:
―Xaanamuajriꞌi múꞌeen. Jaꞌatɨ́ tɨ nuꞌu tíꞌihuastehuaꞌa, u pu áꞌume tɨ tejéꞌehuasteꞌe. Aa pu auméꞌecaa ratáhuaꞌanáa ɨ́ imueꞌeri. Seica pu juye jetze aꞌuvatzɨ́jraa. Aj mú mi pinaꞌase júteꞌe ɨmuá aveꞌecáane, meraaréꞌejeꞌipɨ.
’Ajta nuꞌu seica huavatzɨ́jraa tetej tzajtaꞌa aꞌu tɨ caí jeíhua chuej áꞌuca. Yee puꞌi tejaꞌuréꞌene, aꞌiné capu huatétee ɨ́ chuej tɨ tzajtaꞌan iruꞌucárutixɨꞌɨn ɨ́ jíineꞌaraꞌan, caꞌanacan pu huaréꞌepɨstacaꞌa ɨ́ chuej. Aj puꞌi caꞌanacan ajneájxɨ ɨ́ imueꞌeri. Ajta tɨ́ꞌɨj u eꞌiréꞌene ɨ́ xɨcaj, tɨ́ꞌɨjí huaréꞌehuaa xɨcaj jɨmeꞌe ɨ́ tɨ tiuꞌunéj. Aꞌiné capu ajtanáanaꞌajmeꞌecaꞌa, aꞌɨ́j pu jɨ́n huaréꞌehuaa.
’Ajta seica ɨ́ imueꞌeri, aꞌúu pu aꞌuvatzɨ́jraa aꞌu tɨ tzicareꞌe aꞌuvéjmeꞌecaa. Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn tzicareꞌe huavaújse, tɨ́ꞌɨjí aꞌɨ́ɨn tzicareꞌe raꞌaváꞌana aꞌɨ́jna tɨ tiuꞌunéj. Aꞌɨ́j pu jɨ́n caí huácɨɨrecaꞌa.
’Aru seica pu nuꞌu aꞌuun aꞌuvatzɨ́jraa aꞌu tɨ aꞌurɨ́ꞌen ɨ́ chuej. Aꞌɨ́ɨ pu huanéj. Tɨ́ꞌɨj huavaújse, aj puꞌi temuaꞌa tiúꞌucɨɨrecaꞌa. Seica ɨ́ imueꞌeri, ayée pu catéꞌetejmeꞌecaa ɨ́ cuuxaꞌa jetze seɨj tɨ ajtanéj ɨ́ ꞌicɨɨri aꞌachú cumu seité japuan tamuáamuataꞌa ɨ́ jatzi. Ajta seica ayén catéꞌetejmeꞌecaa aꞌachú cumu huaícate. Ajta seica, anxɨ́te pu catéꞌetejmeꞌecaa seɨj ajta seɨj. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ Jesús.
Ajta ayén tihuaúꞌixaa tɨjɨ́n:
―Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ rarɨ́ꞌɨrejmɨꞌɨ, chéꞌe aꞌɨ́ɨn huaruitɨejteꞌen temuaꞌa naa.
Aꞌiné een chuijtari jɨ́n tihuáꞌuꞌitɨiiriꞌi
(Mt. 13:10-17; Lc. 8:9-10)
10 Matɨ́ꞌɨj mi aꞌucɨ́j ɨ́ teɨte. Aru camu naíjmiꞌi. A pu aꞌuteájturaa ɨ́ Jesús, majta seica ɨ́ mej naímiꞌi áꞌujujhuaꞌaneꞌe huáꞌa jamuan ɨ́ mej tamuáamuataꞌa japuan huaꞌapua aráꞌase. Matɨ́ꞌɨj mi miyen tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi aꞌij tɨ huataújmuaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ raaxájtacaꞌa.
11 Ajta aꞌɨ́ɨn Jesús, ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n:
―Múꞌejmi pu Dios tiúꞌixaa eꞌehuaruitɨéecan jɨmeꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ huateúꞌavaatacaꞌa ɨ́ Dios jemi aꞌiquí tíꞌiseijreꞌe aꞌame aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze tɨ́ꞌɨj Dios tíꞌitaꞌaíiteꞌe aꞌame íiyen chaanaca japua. Aru amɨ́mej mej mé aꞌutéꞌuu puaꞌacɨé puaꞌacɨé, nain pu tihuáꞌitɨiiran chuijtari jɨmeꞌe. 12 Ayee pu tihuáꞌaruure. Tɨ́ꞌɨj tihuaúꞌixaateꞌe ɨ́ niuucari jetze, seica mú miyen tiúꞌumuaꞌati tɨjɨ́n: “Cu xɨee teyaúꞌitɨe iteen.” Ajta matɨ́ꞌɨj ranamuajran, miyen tɨjɨ́n: “Tuꞌiteájnamua iteen.” Aru capu xaa neꞌu. Camu yaúꞌitɨe, camu majta tanamuaj. Dios pu tihuáꞌitɨii chuijtari jɨmeꞌe mej mi caí yaúꞌitɨée muáꞌaraꞌani, mej mi caí ráanamua, aꞌiné camu xaa neꞌu raxɨ́ꞌeveꞌe mej seɨcɨé tirájteuni aꞌij mej yeꞌí huárɨni, tɨ́ꞌij aꞌɨ́ɨn caí tihuaꞌutáꞌuuniꞌi ɨ́ mej jɨ́n auteájturaa ɨ́ Dios jemi.
Aꞌij tɨ huataújmuaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ tejaꞌuhuáste
(Mt. 13:18-23; Lc. 8:11-15)
13 Ajta Jesús pu ayén tihuaꞌutaꞌíhuaꞌuriꞌi tɨjɨ́n:
―¿Ni tzaa secaí yaúꞌitɨée xaꞌaraa aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari? Tɨ́ puaꞌa secaí yaúꞌitɨée xaꞌaraa, ¿aꞌiné tíꞌirɨꞌɨri sej si siyen yaúꞌitɨée xáꞌaraꞌani ɨ́ seica ɨ́ niuucari? Nuꞌuri íjii amuaatáꞌixaateꞌesin amitɨéereꞌecan jɨmeꞌe aꞌij tɨ huataújmuaꞌa ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen raxa aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ nuꞌu tíꞌihuastehuaꞌa imueꞌeri jɨmeꞌe.
14 ’Aꞌɨ́jna ɨ́ imueꞌeri tɨ huastiꞌi, ayée pu seijreꞌe tɨ́j ɨ́ jaꞌatɨ tɨ á eꞌetécheꞌecaneꞌe huáꞌaꞌixaateꞌe ɨ́ niúucareꞌaraꞌan jɨmeꞌe tɨ Dios jemi aꞌuvéꞌemej. 15 Ajta seica ɨ́ teɨte, yee mú eꞌen cumu ɨ́ imueꞌeri tɨ aꞌuun aꞌuvatzɨ́jraa juye jetze. Aꞌɨ́ɨ mú naa tíꞌijnamua ɨ́ niúucareꞌaraꞌan tɨ raaxájtacaꞌa ɨ́ jaꞌatɨ. Aru, matɨ́ꞌɨj ráanamuajriꞌi, aꞌɨ́ɨ pu tiyaaruꞌu huaꞌiráꞌaꞌariꞌiracareꞌe ɨ́ niuucari ɨ́ mej rúꞌumuaꞌareerecaꞌa ɨ́ ru tzajtaꞌa. 16 Majta seica, yee mú eꞌen tɨ́j aꞌɨ́jna ɨ́ imueꞌeri tɨ huahuástiꞌihuacaꞌa ɨ́ tetej tzajtaꞌa. Amuacaí pu huaꞌaránajchecaꞌa ɨ́ niuucari ɨ́ mej ráanamuajriꞌi. 17 Aru cumu caí jeíhua ajtanáanaꞌajme, aꞌɨ́j mú jɨ́n rajpuaíitzi muáꞌayeꞌi meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej seica huáꞌaxɨeehuasti ɨ́ niuucari, naꞌari tɨ puaꞌa seica aꞌij puaꞌa mehuáꞌaruure, cɨ́j muꞌu téꞌeviicuaꞌi. Caꞌanacan mú mé rúujɨsin.
18 ’Majta seica ɨ́ teɨte, ayée mú ꞌeen tɨ́j ɨ́ imueꞌeri tɨ huahuástiꞌihuacaꞌa aꞌu tɨ aꞌutzícareꞌeme. Aꞌɨ́ɨ mú ranamua ɨ́ niuucari. 19 Aru jeíhua pu huáꞌa jetze ruxeꞌeveꞌe aꞌij mej rujɨ́ɨmuaꞌa menaꞌa tirájteuve íiyen chaanaca japua tej japuan seijreꞌe. Ayee mú huaújmuaꞌamua mej tíꞌituaaveꞌen. Majta miyen tíꞌinecuaꞌatze mej chíjteaani púꞌeeneꞌen. Aꞌiné tɨ́ꞌɨj pɨ́ naꞌa mú miyen tíꞌimuaꞌatze aꞌiné ayée mú tíꞌixeꞌeveꞌe, capu chéꞌe téꞌuve ɨ́ huáꞌa tzajtaꞌa mej japuan tiúꞌumuaꞌati ɨ́ niuucari. Aꞌɨ́j pu jɨ́n caí chéꞌe rɨꞌɨrí tɨ huaꞌutévaɨreꞌen ɨ́ niuucari ɨ́ huáꞌa tzajtaꞌa.
20 ’Majta seica, ayée mú ꞌeen cumu aꞌɨ́jna ɨ́ imueꞌeri tɨ huavatzɨ́jraa japuan ɨ́ chuej tɨ aꞌurɨ́ꞌen. Aꞌɨ́ɨ mú xaa ranamua ɨ́ niuucari, majta ɨ́ ru tzajtaꞌa raateátuaasin ɨ́ rumuaꞌatzíiraꞌa jɨmeꞌe. Ayee pu ꞌeen tɨ́j ꞌeen ɨ́ imueꞌeri tɨ huácɨɨrecaꞌa jeíhua. Seica mú tiuꞌutévaɨreꞌesin jeíhua. Seica mú tiuꞌutévaɨreꞌesin cumu ɨ́ imueꞌeri tɨ huácɨɨrecaꞌa aꞌachú cumu seité japuan tamuáamuataꞌa tɨ catéꞌetejme, seɨj ajta seɨj. Majta seica cumu ɨ́ tɨ huácɨɨrecaꞌa aꞌachú cumu huaícate tɨ catéꞌetejme, majta seica miyen ꞌeen cumu ɨ́ tɨ huácɨɨrecaꞌa aꞌachú cumu anxɨ́te, seɨj ajta seɨj.
Jɨ́meꞌen ɨ́ lámpara tɨ aꞌɨmuá aꞌatáneeriꞌicɨj
(Lc. 8:16-18)
21 Ajta ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n:
―¿Aꞌiné tejamuáꞌamitɨejteꞌe múꞌejmi? Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ yé véꞌemeꞌen, lámpara tɨ tijájna, ¿aꞌuné jetze yáꞌaruuren aꞌɨ́jna ɨ́ lámpara? ¿Ni sicuꞌuj jetze ruꞌutéeyeijtza, naꞌari utaatzi jete yeꞌiráchajtza? Capu xaa neꞌu áa yaꞌutéꞌavaata, sino án pu jéjreꞌe yaꞌujchájtza, án ɨmuá tɨ́ꞌij aꞌɨmuá aꞌatáneeriꞌicɨj. 22 Tiꞌitɨ́ tɨ aꞌij tíꞌaviitziꞌi, capu ayén éeneꞌen aꞌame tɨ́j naꞌa rusén jɨmeꞌe, sino huataújseijrata á jéjreꞌe. Naꞌari tiꞌitɨ́ tɨ aꞌij avíitzi jɨ́n tíꞌimuariꞌihua, aj puꞌi muáꞌareeriꞌihuan. 23 Múꞌeen, mɨ sej rarɨ́ꞌɨrejve, xáanamuajriꞌi. ―Ayee pu tihuaúꞌixaa ɨ́ Jesús.
24 Ajta ayén tihuaúꞌixaa tɨjɨ́n:
―Rɨ́ꞌɨ xuꞌu tiráanamua i sej tíꞌinamua. Aꞌachú sej caj tíꞌijnamua ɨ́ niuucari, ayée pu cheꞌatá naꞌa Dios tejámuaatáꞌasin múꞌejmi sej si jaítzeꞌe yaúꞌitɨée xáꞌaraꞌani. Ajta aꞌɨ́ɨn, aúcheꞌe pu jaítzeꞌe tejámuaatáꞌasin i sej ranamua. 25 Ayee pu téꞌeme. Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ rɨ́ꞌɨ tíꞌijnamuajraveꞌen, Dios pu raatáꞌasin tɨ jaítzeꞌe yaúꞌitɨée áꞌaraꞌani. Ajta, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ caí rɨ́ꞌɨ tíꞌijnamuajraveꞌen, Dios pu ráꞌariꞌira aꞌachú tɨ caj ari tiyaúꞌitɨée jáꞌaraa.
Jɨ́meꞌen ɨ́ imueꞌeri tɨ huavaújseꞌen
26 Ajta ayén tɨjɨ́n:
―Ayee pu tíꞌirɨneca matɨ́ꞌɨj miyen rɨjca aꞌij tɨ tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ Dios. Yee muꞌu huatámuꞌiireca tɨ́j huavaújseꞌen ɨ́ imueꞌeri tɨ jaꞌatɨ raahuáste. Aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ ratáhuaꞌanáa pu auméꞌecaa ɨ́ imueꞌeri. 27 Tɨ́ꞌɨj jí huatácutzi aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Aj pu ijtáꞌi íꞌijɨstin, tɨ́ꞌɨjtáꞌi ájchesin. Aꞌateeri tɨ huatéꞌa aꞌame. Aj puꞌi ajnéjsin, tɨ́ꞌɨj i vaujseꞌen. Aru aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ, aꞌɨ́ɨ pu caí ramuaꞌaree aꞌij tɨ yeꞌí teꞌejnéj ɨ́ imueꞌeri. 28 Aꞌɨ́jna ɨ́ chuej pu hui ruseɨ́j rɨ́ꞌɨ raruuren tɨ huavaújseꞌen ɨ́ imueꞌeri. Amuacaí pu ajnéjsin ɨ́ huáacɨxaꞌa. Aj puꞌi ɨ́ huíjmuaiyu. Tɨ puaꞌa ari huijmuaíiyuren, tɨ́ꞌɨjí ajtanéjsin tɨ jetzen catéꞌete aꞌame ɨ́ jatzi. 29 Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn huácaꞌanáan ɨ́ jatzi, aj mú mi u yáꞌatzaanan. Puꞌuri íjii tejaꞌuréꞌene aꞌájna xɨcájraꞌa jetze mej jetzen tíꞌitzaꞌanaca.
Jɨ́meꞌen ɨ́ mostaasa tɨ rajatzeꞌe
(Mt. 13:31-32; Lc. 13:18-19)
30 Ajta ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ Jesús tɨjɨ́n:
―¿Aꞌiné yeꞌí tíꞌirɨꞌɨri tej ti tiyen raataxáj aꞌij tɨ yeꞌí tejéꞌaijta ɨ́ Dios? ¿Tiꞌitájqui niuucarijraꞌa ruxeꞌeveꞌe tej raataxáj aꞌij tɨ yeꞌí tíꞌirɨneca Dios tɨ éꞌeseijreꞌe?
31 ’Ayee pu ꞌeen cumu tiꞌitɨ́ tuꞌupi tɨ ayén ántehuaa tɨjɨ́n mostaasa. Ayee pu ꞌeen tɨ jaítzeꞌe cɨ́lieen caí máàj seica jatzíjraꞌa tɨ yen seijreꞌe íiyen chaanaca japua. 32 Tɨ́ꞌɨj huastiꞌihua aꞌɨ́jna ɨ́ jatzi, aj puꞌi vaujseꞌen. Tɨ́ꞌɨj huavaújseꞌen, jaítzeꞌe pu uratɨ́tɨꞌɨj áꞌayeꞌi caí ɨ́ piꞌista tɨ yen seijreꞌe íiyen chaanaca japua. Temuaꞌa pu tiꞌipuápuaꞌamee ɨ́ cɨ́yeꞌaraꞌan. Ajta ɨ́ xamuaꞌiraꞌan, temuaꞌa pu teꞌantajíyaꞌume. Aꞌɨ́j pu jɨ́n rɨꞌɨrí mej pinaꞌase jetzen tihuaúrituꞌateꞌen tɨ huácɨen tzajtaꞌa. ―Ayee pu tihaúꞌixa ɨ́ Jesús.
Aꞌij tɨ yeꞌí Jesús tihuáꞌuꞌitɨiiriꞌi niuucari jɨmeꞌe
(Mt. 13:34-35)
33 Ayee pu tihuáꞌamuaꞌatehuaꞌa ɨ́ niúucareꞌaraꞌan jɨmeꞌe tɨ Dios jemi éꞌemeꞌecan. Jeíhua pu tihuáꞌaꞌixaꞌatehuaꞌa niuucari jɨmeꞌe aꞌachú mej caj téꞌeviicuaꞌiracaꞌa mej ráanamua. 34 Tiꞌitɨ́ tɨ aꞌij tɨ tihuáꞌaꞌixaꞌatehuaꞌa ɨ́ teɨte, Jesús pu ayén tihuáꞌaꞌixaꞌatehuaꞌa niuucari jɨmeꞌe tɨ caí eꞌehuáuritɨiiricɨ. Aru aꞌɨ́ɨ pu tihuáꞌaꞌixaꞌatehuaꞌa aꞌɨ́mej ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe aꞌij tɨ huataújmuaꞌa naíjmiꞌi ɨ́ niuucari amitɨéereꞌecan jɨmeꞌe.
Jesús pu raatépuaꞌajte ɨ́ eeca, ajta ɨ́ jaj tɨ vivejméꞌe tiújtaꞌahuaꞌa
(Mt. 8:23-27; Lc. 8:22-25)
35 Aꞌɨ́jna xɨcájraꞌa jetze, tɨ́ꞌɨj ari téchumuaꞌarijmeꞌe, Jesús pu huaꞌutáꞌixa aꞌɨ́mej ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe. Ayen tɨjɨ́n:
―Tichéꞌe antácɨɨne után pújmeꞌen.
36 Matɨ́ꞌɨj mi á huajauhuáꞌaxɨ ɨ́ teɨte. Aj mú mi yáꞌutɨɨ ɨ́ Jesús jetzen ɨ́ baarcu aꞌuun tɨ aꞌutéveecaꞌa. Majta seica aꞌucɨ́j seɨj jetze ɨ́ baarcu. 37 Aj puꞌi huatáꞌeecarecaꞌa temuaꞌa caꞌanín jɨmeꞌe. Japuutzari pu temuaꞌa téꞌuxɨjveꞌe. Ajta vivejméꞌen tiújtaꞌahuaꞌa ɨ́ jaj. Tɨ́ꞌɨj i ateáxɨɨreꞌaxɨ ɨ́ baarcu jetze. Puꞌuri tɨ́n avéꞌejɨstijmeꞌe ɨ́ jaj.
38 Ajta aꞌɨ́ɨn Jesús, aꞌúu pu éꞌecujcaa cɨ́tzataꞌan pújmeꞌen ɨ́ baarcu. Timuꞌutzi pu huaméꞌecaa. Aj mú mi raajɨ́ste. Miyen tɨjɨ́n:
―Maeestru, ¿ni caí á jetze ruxeꞌeveꞌe tej teri tɨ́n cuiꞌini?
39 Aj pu ꞌi caꞌanacan ájchee ɨ́ Jesus. Tɨ́ꞌɨj jí raatépuaꞌajte ɨ́ eeca. Ajta ayén tiraataꞌixaa ɨ́ jaj, tɨjɨ́n:
―Pecaj chéꞌe sihuájna. Xaatapuáꞌajta. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa.
Aj puꞌi huateápuaꞌarecaꞌa ɨ́ eeca. Ajta aꞌuréujéꞌiyerecaj ɨ́ jaj temuaꞌa naa. 40 Aj pu ijtáꞌi Jesús huaꞌutáꞌixa ɨ́ mej jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe, ayén tɨjɨ́n:
―¿Aꞌiné een jɨ́n huápɨꞌɨ setiuꞌutátziɨn? ¿Aꞌiné een jɨ́n secaí téꞌatzaahuateꞌe? ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa.
41 Temuaꞌa mú mi jeíhua tiuꞌutátziɨn. Majta miyen tiújꞌixaateꞌecaꞌa meꞌɨ́jna jɨmeꞌe mej tiuꞌutátziɨn. Miyen tɨjɨ́n:
―¿Tiꞌitájni téviraꞌa púꞌeen? Amɨ́ pu hui tihuáꞌaijteꞌe ɨ́ eeca, ajta ɨ́ jaj. Naímiꞌi mú ráꞌastijreꞌe. ―Yee mú tiújꞌixaateꞌecaꞌa.