7
Aꞌɨ́jna ɨ́ tɨ ꞌuráchueemuaraꞌa ɨ́ teáataꞌa ɨ́ ru tzajtaꞌa
(Mt. 15:1-20)
1-2 Matɨ́ꞌɨj mi meꞌɨ́n ɨ́ fariseo, jamuan majta seica ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca teyujtaꞌa mej mi meꞌɨ́jna huaruitɨejteꞌen aꞌij mej yeꞌí rɨ́ɨj muáꞌayeꞌi, aꞌúu mú eꞌeráacɨ u Jerusalén, majta meꞌuun aꞌaráꞌa aꞌutɨ́ aꞌutéveecaꞌa ɨ́ Jesús mej mi rájjaahuate. Matɨ́ꞌɨj mi huaꞌuseíj aꞌɨ́mej ɨ́ mej Jesús jamuan áꞌujujhuaꞌaneꞌe mej caí amuaújmuaijteaꞌaxɨ mej tiúꞌucuaa aꞌij mej tíꞌijrɨꞌɨrejcaꞌa ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan.
3-4 Majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan, ɨ́ mej majta miyen ánteꞌarua tɨjɨ́n fariseo, aꞌɨ́ɨ mú ráꞌatzaahuateꞌe ɨ́ ruvaújsimuaꞌa teecan tíꞌiyeꞌira. Ayee mú cheꞌatá menaꞌa rɨjca naíjmiꞌi ɨ́ mej Israél jetze ajtémeꞌecan.
Capu tíꞌiseicaj naꞌa ɨ́ tihuáꞌayeꞌira ɨ́ mej jɨ́n amuaújmuaijteꞌaxɨꞌɨn. Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ tiúꞌucuaꞌani, amuacaí pu nuꞌu ruxeꞌeveꞌe tɨ aꞌɨ́ɨn jaꞌatɨ́ jeíhua amuaújmuaijteꞌen, naꞌari caí, ayée muꞌu tíꞌixaxaꞌa tɨjɨ́n xánaꞌavisiꞌi pu seijreꞌe aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ ɨ́ tayeꞌirá jemi. Ajta, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ tejaꞌuvéꞌenanan aꞌujna aꞌu mej tejáꞌatua aꞌɨ́ɨ pu caí tíꞌicuaꞌani tɨ puaꞌa caí amuacaí amuaújmuaijteꞌen.
Ajta tiꞌimuꞌíi tɨ ayén jɨ́n teꞌaváꞌujmuaꞌaree ɨ́ ruvaújsimuaꞌa teeca tihuáꞌayeꞌira. Ayee mú rɨjca: metíꞌijaꞌusica ɨ́ vaasu ɨ́ mej jɨ́n yeꞌeca. Aꞌɨ́j mú majta tíꞌijaꞌusica ɨ́ tiꞌitɨ́ xaꞌari, majta ɨ́ casueela.
5 Matɨ́ꞌɨj mi meꞌɨ́n fariseo, majta aꞌɨ́ɨme ɨ́ mej téꞌeyuꞌuxaca teyujtaꞌa, aꞌɨ́ɨ mú miyen tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi meꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨjɨ́n:
―¿Aꞌiné ꞌéen jɨ́n mecaí ráꞌaste ɨ́ tavaújsimuaꞌa teeca tíꞌiyeꞌira ɨ́ mej ajamuan áꞌujujhuaꞌan? Ayee muꞌu rɨcɨ mej xánaꞌavisiꞌi tíꞌicuaꞌa ɨ́ rumuájcaꞌa jɨmeꞌe. ―Yee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́ɨme ɨ́ fariseo.
6 Tɨ́ꞌɨj jí ayén tiuꞌutaniú aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨjɨ́n:
―Temuaꞌa pu tejámuaavíjteꞌe ɨ́ tɨ ayén ajmíꞌi tiraꞌuyúꞌuxacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Isaías teecan, aꞌɨ́jna tɨ tíꞌixaxaꞌataꞌa ɨ́ Dios jetze meꞌecan. Aꞌɨ́ pu raꞌuyúꞌuxacaꞌa temuaꞌa aꞌij sej ꞌeen mɨ sej caí huataújcɨꞌɨpuáacan jɨ́n tihuáꞌaijteꞌe ɨ́ teɨte sino ayée xu tiúꞌujseijrata ɨ́ teɨte jemi sej nain jɨ́n ráꞌastijreꞌe. Ayee pu raꞌuyúꞌuxacaꞌa aꞌɨ́jna tɨjɨ́n:
Rɨ́ꞌɨ mú tineeteátuꞌaraca
tɨ puaꞌa metíꞌixajta ineetzi jɨmeꞌe.
Mɨ́ ajtáꞌi, muꞌuri ajtacɨ́j ineetzi jemi
rumuaꞌatzíiraꞌa jɨmeꞌe.
7 Capu tiꞌitɨ́j vaɨreꞌe
tɨ puaꞌa metiuꞌuteánajche ineetzi jemi.
Ayee mú tiꞌihuáꞌamuaꞌatehua tɨjɨ́n:
“Dios pu raateájtuaa i tayeꞌirá itejmi jemi.”
Mɨ́ ajtáꞌi caí, capu,
rujɨ́ɨmuaꞌa menaꞌa mú rájteu ɨ́ ru tzajtaꞌa.
Yee pu hui raꞌuyúꞌuxacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Isaías teecan.
8 ’Ayee xuꞌu rɨcɨ. Múꞌeen sej seri yaꞌuhuáꞌaxɨ aꞌij tɨ ajmíꞌi tiuꞌutaꞌaíjtacaꞌa ɨ́ Dios, sej si siyen huárɨni aꞌij mej tíꞌijxeꞌeveꞌe ɨ́ teɨte. Aꞌɨ́ pu amuaꞌaráanajche ɨ́ tihuáꞌayeꞌira, tɨ ayén tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ xaꞌari tiuꞌujáꞌusin naꞌari tɨ tiuꞌujáꞌusin ɨ́ vaasu ɨ́ sej jɨ́n yeꞌeca. Jeíhua pu ajta tiúꞌujxeꞌeveꞌe tɨ ayén tíꞌeen. Ayee pu neꞌu.
9 ’Temuaꞌa xu seri yaꞌuhuáꞌaxɨ aꞌij tɨ tiuꞌutaꞌaíjtacaꞌa ɨ́ Dios, setáꞌaj raꞌaráꞌasten ɨ́ huaꞌayeꞌira ɨ́ teɨte.
10 Ayee pu tíꞌeen, aꞌiné ayej tiraataxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Moisés teecan, tɨjɨ́n: “Patáꞌaj ráꞌatzaahuateꞌe aꞌatáàta, ajta aꞌanáàna.” Ajta ayén tɨjɨ́n: “Setáꞌaj raajéꞌica aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ tɨ aꞌij puaꞌa tíꞌixaxaꞌa ɨ́ rutáàta jemi naꞌari ɨ́ runáàna jemi.”
11 ’Mɨ́ seajta múꞌeen, ayée xu tiratáꞌaca tɨ jaꞌatɨ ayén tihuaꞌutáꞌixaateꞌen ɨ́ ruvaújsimuaꞌa ɨ́ runiuuca jɨmeꞌe tɨjɨ́n Corbán. (Ayee pu huataújmuaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨjɨ́n muaɨꞌɨvéjri pu pɨ́rɨcɨ.) Ajta ayén tɨjɨ́n: “Naíjmiꞌi, aꞌachú nej caj tíꞌijchaꞌɨɨ, aꞌɨ́j nu neri raatámuaɨꞌɨvejte ɨ́ Dios. Aꞌɨ́j nu jɨ́n necaí chéꞌe tíꞌijchaꞌɨɨ ɨ́ nej jɨ́n amuaatévaɨreꞌen.”
12 Tɨ́ puaꞌa hui jaꞌatɨ́ ayén tihuaꞌutáꞌixaateꞌen tɨjɨ́n: “Corbán”, ca xu chéꞌe raatáꞌacareꞌen tɨ aꞌɨ́ɨn huaꞌutévaɨreꞌen ɨ́ ruvaújsimuaꞌa.
13 Aꞌɨ́j xu jɨ́n, siyen á tirúurɨeeni ɨ́ tɨ jɨ́n tiuꞌutaꞌaíjtacaꞌa ɨ́ Dios aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ áꞌamuayeꞌira sej seica huatátuꞌireꞌen. Jeíhua xu siyen tíꞌijrɨꞌɨre. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús.
14 Tɨ́ꞌɨj jí ajtahuaꞌa huaꞌutajé ɨ́ teɨte. Aj pu i ayén tihuaꞌutáꞌixaa. Tɨjɨ́n:
―Múꞌeen xu ráanamua naíjmiꞌi, sej si yaúꞌitɨée xáꞌaraꞌani:
15 Tiꞌitɨ́ tɨ aꞌij ɨ́ tɨ tíꞌicuaꞌiriꞌi, tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ ráacuaꞌani, capu aꞌatzu raxanaꞌaveꞌe. Capu raxanaꞌaveꞌe aꞌiné mé puaꞌacɨé pu meꞌecan. Mɨ́ ajta ɨ́ tɨ tzajtaꞌan meꞌecan, aꞌɨ́ɨ pu xaa raxanaꞌaveꞌe.
16 Múꞌeen xu rarɨ́ꞌɨrejve, rɨ́ꞌɨ xu tiráanamua.
17 Tɨ́ꞌɨj caí chéꞌe méꞌe aꞌatɨ́jcaꞌa, aj pu i aꞌɨ́ɨn aꞌuteájrupi u chiꞌita. Aj mú mi miyen tiraataꞌíhuaꞌuriꞌi aꞌij tɨ huataújmuaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ niuucari tɨ jɨ́meꞌen aꞌɨ́jna tɨ nuꞌu raxanaꞌaveꞌe ɨ́ jaꞌatɨ.
18-19 Aj puꞌi ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n:
―¿Ni tzaa secaí seajta yaúꞌitɨée xaꞌaraa? ¿Ni tzaa secaí yaúꞌitɨe seꞌɨ́jna? Tɨ́ puaꞌa jaꞌatɨ́ tiꞌitɨ́j huácuaꞌani tɨ tíꞌicuaꞌiriꞌi, aꞌɨ́jna tɨ ráacuaꞌani, mé puaꞌacɨé pu éꞌemeꞌecan. Aj pu i ucáruti ɨ́ jucáaraꞌan jetze. Ajta áꞌiyen huiráame ɨ́ chuitɨreáaraꞌan jetze. Aꞌɨ́j pu jɨ́n caí raxanaꞌaveꞌe aꞌiné capu rájrupi ɨ́ tzajtaꞌan, ɨ́ xɨéjniuꞌucareꞌaraꞌan jetze. ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús.
Ajta ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨ iꞌi rɨ́ꞌen naíjmiꞌi tɨ́j naꞌa tɨ tíꞌicuaꞌiriꞌi.
20 Ajta ayén tihuaꞌutáꞌixaa tɨjɨ́n:
―Aꞌɨ́jna tɨ tzajtaꞌan airáninei, amɨ́ pu xaa raxanaꞌaveꞌe ɨ́ tevi.
21 Aꞌuu pu huiráayeꞌi ɨ́ tzajtaꞌan ɨ́ tevi naíjmiꞌi ɨ́ muaꞌatzíiraꞌa tɨ aꞌij puaꞌa eꞌen, tɨ ajta caꞌaníjraꞌa ratáꞌaca ɨ́ tevi tɨ́ꞌij aꞌij puaꞌa tiúꞌumuaꞌati, tɨ́ꞌij tiúꞌujxanaꞌacɨraꞌaten seɨj jamuan tɨ caí ratéviꞌitɨn, naꞌari ꞌɨ́itaꞌa ayén huaújxanaꞌacɨraꞌaten seɨj jamuan tɨ caí cɨ́naꞌaraꞌan púꞌeen.
’Aꞌuu pu hui tzajtaꞌan ajta huiráayeꞌi ɨ́ muaꞌatzíiraꞌa tɨ caꞌaníjraꞌa ratáꞌaca ɨ́ tevi tɨ tiuꞌunáhuaꞌan naꞌari tɨ tiuꞌujéꞌica naꞌari tɨ chéꞌe naꞌa tiúꞌuxanaꞌacɨraꞌaten huáꞌa jamuan ɨ́ tɨꞌɨríi.
22-23 ’Ajta aꞌúu pu huiráayeꞌi ɨ́ tzajtaꞌan aꞌíjna tɨ caꞌaníjraꞌa ratáꞌaca tɨ jaꞌatɨ tɨ ayén tiꞌitɨ́ tíꞌijmuaireꞌe ɨ́ tɨ tíꞌijchaꞌɨɨ ɨ́ seɨj naꞌarɨ́ tɨ jaꞌatɨ aꞌij puaꞌa rɨjca, nusu tɨ seɨj huácuanamuan. Ayee pu cheꞌatá naꞌa een tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ ayén aꞌij puaꞌa tiúꞌujepeꞌeveꞌen, naꞌari tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ seɨj ánchueereꞌen, nusu tɨ puaꞌa jaꞌatɨ́ aꞌij puaꞌa tiuꞌutájeeve, naꞌari áꞌujtzaahuateꞌe, caꞌɨ́n aꞌɨ́ɨn ayén rɨcɨ ɨ́ tɨ caí xɨ́ꞌepɨꞌɨn. Naíjmiꞌi tɨ́j naꞌa tɨ ayén een, aꞌúu pu huiráayeꞌi ɨ́ tzajtaꞌan ɨ́ tevi. Ayee nu hui tejáꞌamuaꞌixaateꞌe, aꞌɨ́ɨ pu xaa aꞌɨ́ɨn púꞌeen ɨ́ tɨ ruꞌuráchueemuareꞌe ɨ́ tevi ɨ́ ru tzajtaꞌa. ―Ayee pu tihuaꞌutáꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús.
ꞌƗ́itaꞌa tɨ seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan, tɨ ajta ráꞌantzaahua ɨ́ Jesús
(Mt. 15:21-28)
24 Aj pu i Jesús áꞌuraa aꞌájna jáꞌahuaꞌa tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Tiro, amájna vejliꞌi u Sidón. A pu jáꞌahuaꞌa chiꞌita aꞌuteájrupi, aꞌiné capu raxɨ́ꞌeveꞌecaꞌa tɨ jaꞌatɨ ráamuaꞌaree tɨ aꞌuun aꞌutéveecaꞌa. Mɨ́ꞌajtáꞌi caí, capu huatárɨꞌɨristarecaꞌa tɨ huateuravajtáa.
25-26 Capu xaa neꞌu, aꞌiné seɨj pu caꞌanacan ráamuaꞌareeriꞌi. ꞌƗ́itaꞌa pu puꞌeeneꞌe aꞌɨ́jna tɨ seɨj chuéjraꞌa japua éꞌemeꞌecan. Seɨ́j pu téviraꞌa puꞌeeneꞌe. Ayee mú huaꞌatamuáꞌamua tɨjɨ́n Sirofenicia, ɨ́ mej nuꞌu chiicate púꞌeen.
Ajta aꞌɨ́ɨn ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa, aꞌɨ́ɨ pu tiyáujcaꞌa, ɨ́iitacan tɨ tiyaaruꞌu tzajtaꞌan seijreꞌe. Aj pu i eꞌiréꞌene aꞌɨ́jna ɨ́ náànajraꞌan. Títunutacaꞌa aꞌájna vejliꞌi aꞌu tɨ aꞌutéveecaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús. Aj pu i ayén tirájhuaviiriꞌi tɨ ruꞌirámuariteꞌen ɨ́ tiyaaruꞌu tɨ tzajtaꞌan seijreꞌe ɨ́ yaujraꞌan.
27 Aj pu i ayén seɨj niuucari jɨ́n tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, ayén tɨjɨ́n:
―Micheꞌe amuacaí tiúꞌucuaꞌani mɨ tɨꞌɨríi. Capu ayén tiraavíjteꞌe tɨ huaꞌaꞌɨ́ꞌɨpuiꞌi ɨ́ pan tɨ́ꞌij chiicate huataꞌɨ́ꞌɨpɨꞌiteꞌen.
28 Aj puꞌi ayén tiuꞌutaniú aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa tɨjɨ́n:
―Ayej xaa neꞌu tiꞌayajna, nevástaraꞌa. Aru casiꞌi, tɨ puaꞌa meꞌɨ́n tɨꞌɨríi raꞌacáhuaꞌanan tɨ teꞌení ɨ́ pan ɨ́ meesa japua, ¿ni qui mecaí racuaꞌani ɨ́ chiicate ɨ́ mej meesa jete eꞌiráꞌuu? ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa.
29 Aj pu i ayén tiraataꞌixaa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús tɨjɨ́n:
―Ayej xaa neꞌu tiraavíjteꞌe patɨ́j peri tiraataxájtacaꞌa. Patáꞌaj áꞌuraꞌani. Puꞌuri huirájraa ɨ́ tiyaaruꞌu tɨ tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa muáꞌayauj.
30 Aj pu i áꞌuraa aꞌɨ́jna ɨ́ ꞌɨ́itaꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌaráꞌa ɨ́ ruche. Tɨ́ꞌɨj aꞌɨ́ɨn raaseíj aꞌɨ́jna ɨ́ ruyauj, tɨ án aꞌujcáꞌa utaatzi japua. Aj pu i aꞌɨ́ɨn ꞌɨ́itaꞌa ráamuaꞌareeriꞌi tɨ ari huirájraa ɨ́ tiyaaruꞌu tɨ tzajtaꞌan seijreꞌecaꞌa.
Jesús pu seɨj tiúꞌuhuaa tɨ caí huiteájnamua, tɨ ajta caí téꞌanrɨꞌɨre
31 Ajtahuaꞌa pu huirájraa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús aꞌájna jáꞌahuaꞌa Tiro. Aj pu i u aꞌuréꞌene aꞌájna jáꞌahuaꞌa Sidón. Aꞌuu pu jáꞌitaꞌa aꞌatanéj aꞌájna jáꞌahuaꞌa tɨ ayén téjaꞌarájtehuaa tɨjɨ́n Tamuáamuataꞌa tɨ Chájtaꞌajme. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌuun aꞌaráꞌa aꞌájna jaj tɨ jéjmuaa, ɨ́ mej miyen ratamuáꞌamua tɨjɨ́n Galilea.
32 Aj mú mi seɨj aꞌarájtɨ tɨ tíꞌicuiꞌi. Capu huiteájnamua aꞌɨ́jna ɨ́ jaꞌatɨ. Ajta capu téꞌanrɨꞌɨre. Aj mú mi rájhuaviiriꞌi aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, tɨ raꞌajtamuárɨꞌen ɨ́ tɨ tíꞌicuiꞌi tɨ́ꞌij tiráahuaateꞌen.
33 Aj pu i aꞌatzu aꞌɨmuá raꞌiráaviꞌitɨ aꞌájna teɨte tzajtaꞌa. Tɨ́ꞌɨj jí aꞌɨ́ɨn Jesús, ɨ́ ruxɨté urújteꞌaxɨꞌɨ ɨ́ naxaitaꞌa ɨ́ tɨ tíꞌicuiꞌi. Tɨ́ꞌɨj jí ajta aꞌɨ́ɨn á chuaataꞌa á éꞌejtzitze. Aj puꞌi raꞌantiméijriꞌi neanureáaraꞌan jetze aꞌɨ́jna jɨmeꞌe ɨ́ ruꞌíjcɨꞌe.
34 Tɨ́ꞌɨj jí júteꞌe áꞌujneerecaꞌa. Ajta ucayáatɨraa. Aj puꞌi ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa ɨ́ runiuuca jɨmeꞌe tɨjɨ́n:
―¡Efata! ―Yee pu tiuꞌutaxájtacaꞌa. (Aꞌijna i niuucari, ayée pu huataújmuaꞌa tɨjɨ́n: “Teꞌantácuuna.” Ayee pu huataújmuaꞌa aꞌíjna tɨjɨ́n: “Efata.”)
35 Jɨ́meꞌen puꞌu ayén tiuꞌutaxájtacaꞌa aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús, aj pu i aꞌɨ́ɨn huarúj ɨ́ tɨ tíꞌicuiꞌicaꞌa. Puꞌuri xaa aꞌájna huitenamuáaraꞌa jáꞌaraa. Ajta, ari téꞌanrɨꞌɨrejcaꞌa. Capu chéꞌe cáꞌachiraꞌacaꞌa ɨ́ neanureáaraꞌan.
36 Ajta Jesús raatáꞌijmɨijriꞌi tɨ caí jaꞌatɨ́ huatáꞌixaateꞌen.
Mɨ́ majta, camu miyen huarɨ́j. Aꞌachú tɨ caj ayén tíhuaꞌutaꞌaíteꞌencheꞌe, ayée mú cheꞌatá caj tíhuaꞌutaꞌixáateꞌencheꞌe ɨ́ seica.
37 Matɨ́ꞌɨj mi temuaꞌa aꞌij teꞌutaseíj ɨ́ teɨte. Miyen tɨjɨ́n:
―Rɨ́ꞌɨ pu tíꞌijrɨꞌɨre aꞌɨ́jna ɨ́ Jesús nain jɨmeꞌe. Aꞌɨ́ pu hui raayɨ́ꞌɨtɨ tɨ tihuáꞌuhuaateꞌen mej mi huitenamuáaraꞌa muáꞌaraꞌani, ajta mej mi teꞌanrɨꞌɨrée muáꞌaraꞌani ɨ́ mej caí téꞌanrɨꞌɨréjme. ―Yee mú tiuꞌutaxájtacaꞌa.