20
Jesús ʉ̃i parʉé
(Mt 21.23-27; Mr 11.27-33)
1-2 Cũinájãravʉ Jesús bueyʉ barejámed̶a ina põevare, Jʉ̃menijicʉi cʉ̃rami cʉrivʉre. Coyʉyʉ barejámed̶a Jʉ̃menijicʉi yávaiye méne, ʉ̃i mead̶aquiyede põevare. Sacerdotevare jaboteipõeva, aru Jʉ̃menijicʉi yávaiye báquede bueipõeva, aru judíova bʉcʉva máre ʉ̃i yebai nʉri, arejaimad̶a ʉ̃́re:
—Coyʉjacʉ ñʉjare. ¿Ye parʉéque d̶ayʉrʉ̃ mʉ iye mi d̶aiyede? ¿Ñame jídi mʉre iye parʉéde mi nópe d̶aiyede? arejaimad̶a Jesúre.
Jesús arejamed̶a náre:
—Yʉ máre jẽniari jã́quijivʉ mʉjare cũináro jẽniari jã́inore. Coyʉjarã yʉre. Aru yʉre coyʉiyede, yʉ máre coyʉquijivʉ mʉjare ji parʉéde ji d̶aiyede. ¿Juan Bautista bácʉ jã́d̶ovaquemari põevare Jʉ̃menijicʉ ʉ̃i parʉéque o põeva ne parʉéque? arejamed̶a náre Jesús.
Ʉ̃i que aiyede, ne bajumia boroteivʉ arejaimad̶a yópe: “Maje aru ‘Jʉ̃menijicʉque’, ʉ̃ aquijibi ‘¿Aipe teni jʉ abetecarãrʉ ʉ̃́re?’ Ʉbenita maje aru ‘põevaque’, caivʉ ina põeva cʉ̃raboare dʉvarĩ boarĩ́ jarʉvarãjarama majare, ne majié boje Juan Bautista bácʉre Jʉ̃menijicʉi yávaiyede coyʉcaipõecʉ bácʉre jãve”, arejaimad̶a ne bajumia. Que baru arejaimad̶a Jesúre:
—Majibevʉ ñʉja, arejaimad̶a na.
Dinʉmʉre Jesús arejamed̶a náre:
—Yʉ máre coyʉbevʉ mʉjare ñamei parʉéque ji d̶aiyede, arejamed̶a Jesús.
“Ãmena memecaipõevare” jã́ri dápiarĩ ne d̶arãjiyepe aino
(Mt 21.33-44; Mr 12.1-11)
No yóboi Jesús coyʉrĩ bʉ́rejamed̶a ina ʉ̃́que cʉrivʉre jã́ri dápiarĩ ne d̶arãjiyepe ainoque, yópe arĩ:
—Cũinácʉ ʉ̃mʉ doaicõjequemavʉ jiore ʉ́yaimuque. Aru epequemavʉ apevʉ ʉ̃́re memecaipõevare noi. Ina memecaipõeva ĩnajivʉ batequémavʉ apeboa ʉ́yaiboare, ne memeiye boje. Aru nʉquemavʉ apeno joborõi. Joe cʉcʉyʉ batequémavʉ ʉ̃. 10 Ʉ́yai jẽijãravʉ yóboi, ñai jio upacʉ jarorĩduquemavʉ cũinácʉ ʉ̃i yebacacʉre memecaipõeva yebai, ʉ̃i ĩquiyepe ayʉ apeboa ʉ́yaiboare, ñai upacʉ jiede. Ʉbenita ñai yebacacʉ ʉ̃i eaiyede nore, ina memecaipõeva ʉ̃́re jẽni, pare boarĩ́ copaide d̶aquemavʉ ʉ̃́re quédata. 11 Cojedeca ñai jio upacʉ jarorĩduquemavʉ apecʉ ʉ̃i yebacacʉre memecaipõeva yebai. Ʉbenita ʉ̃́re máre boaquémavʉ. Aru cʉyojarõ d̶arĩ, copaide d̶aquemavʉ ʉ̃́re máre quédata. 12 Cojedeca ñai jio upacʉ jarorĩduquemavʉ apecʉ ʉ̃i yebacacʉre nore memecaipõeva yebai. Ʉbenita churiá d̶arĩ, jaetovaquemavʉ ʉ̃́re nore jocarĩ.
13 ’Dinʉmʉ ñai jio upacʉ aquemavʉ yópe: “¿Aipe d̶aji yʉ? Jave majivʉ yʉ ji d̶aquiyede. Jaroquijivʉ jímacʉ, ji ʉmʉre. ‘Ʉ̃́re jã́ivʉ pued̶arãjichʉma na’ ayʉ”. Que aquemavʉ ʉ̃. 14 Ʉbenita ina memecaipõeva jã́ivʉ ñai jio upacʉi mácʉre, aquemavʉ ne bajumia: “Ñai ñʉje jabocʉ bacʉyʉ́me. Jípacʉ ʉ̃i yainíburu yóboi, cʉvacʉyʉme caiye ʉ̃i cʉvaede. Jã́rica, boarĩ́ jarʉvarãjarevʉ ʉ̃́re, maja cʉvaburĩ caiye ʉ̃i cʉvaede”, aquemavʉ na. 15 Que arĩ, ʉ̃́re jẽni jaetovaquemavʉ jiore jocarĩ. Aru boarĩ́ jarʉvaquemavʉ ʉ̃́re, arejamed̶a Jesús.
Coyʉrĩburu yóboi, Jesús yópe arĩ, jẽniari jã́rejamed̶a ina jápiaivʉre ʉ̃́re:
—¿Aipe d̶aquidi ñai jio upacʉ náre? 16 Ʉ̃ boarĩ́ jarʉvacʉnʉcʉyʉme ina memecaipõevare. Aru epecʉyʉme apevʉ memecaipõevare ʉ̃i jioi, arejamed̶a Jesús.
Diede jápiaivʉ arejaimad̶a:
—¡Que ãmevʉ no! arejaimad̶a.
17 Ʉbenita Jesús, jã́ñʉ náre, arejamed̶a:
—¿Aipe aiyʉri iye Jʉ̃menijicʉi toivaicõjeiye báquede ʉ̃i yávaiye?
Iva cʉ̃ravare cʉ̃ramine d̶aipõeva ʉbeni jarʉvaquemavʉ. Caride iva cʉ̃rava caiva apeva pʉeno parʉrivabu, arĩ toivaicõjenejaquemavʉ.
18 Ácʉ põecʉ tʉyʉ baru divarã, tʉrĩ yavacʉyʉme ʉ̃i bajure. Aru diva tʉiva baru põecʉ pʉenora, chĩtoquiyebu ʉ̃́re, arejamed̶a náre Jesús.
Yópe aiyʉrõtamu no: Põeva “Ãmecʉbe ʉ̃”, arĩdurãjarama Jesúi borore. Ʉbenita meacʉ bajube ʉ̃, Jesús, caivʉ apevʉ pʉeno.
19 Ina Jʉ̃menijicʉi yávaiye báquede bueipõeva aru ina sacerdotevare jaboteipõeva máre jẽni nʉvaiyʉrĩdurejaimad̶a Jesúre dinʉmʉmia, ʉ̃i coyʉiye boje no jã́ri dápiarĩ ne d̶arãjiyepe ainore, cʉ̃ravare coyʉino mácarõre, nára. Ʉbenita jidʉrejaimad̶a ina obedivʉ põevare.
Jesús ʉ̃i coyʉino jabovare bojed̶ainore
(Mt 22.15-22; Mr 12.13-17)
20 Ina judíovai jabova cocorejaimad̶a Jesúre, meajãravʉi coreivʉ ne jẽni jínajinore ʉ̃́re ñai jabocʉ Pilatore. Que baru ãrojamena jarorejaimad̶a jʉjovaivʉre, d̶aivʉre mearape, ne earĩdurãjiyepe aivʉ ʉ̃i ãmeina tedu aru ʉ̃i borocʉru apevʉre. 21 Que baru jẽniari jã́rejaimad̶a Jesúre:
—Mʉ, bueipõecʉ, mʉre coreóvaivʉbu ñʉja. Nurié yávaivʉ mʉ. Caivʉre cũinácamuara yávaivʉ mʉ. Coyʉbevʉ mʉ põevare yópe ne d̶aiyepe. Quénora jidʉbecʉva coyʉivʉ mʉ náre yópe ne dápiaiyepe. Jãveneca bueivʉ mʉ põevare, ne d̶arãjiyepe ayʉ mearore yópe Jʉ̃menijicʉi d̶aicõjeiyepe. 22 ¿Maje jabocʉ César ʉ̃i ĩ́cõjejʉroede, ʉ̃i jaboteiye boje, maje bojed̶aru, mearica die? arejaimad̶a Jesúre.
23 Ʉbenita ne jʉjovajʉroede majicʉ, nácacʉre arejamed̶a Jesús:
24 —Jã́d̶ovajacʉ yʉre tãutʉratʉravare. ¿Ñamema ñai, ditʉravare jẽñʉ? ¿Aru ñamei ãmiá cʉritʉravaba ditʉrava? arejamed̶a náre Jesús.
—Césai decocʉ aru ʉ̃i ãmiá máre cʉritʉravatamu, arejaimad̶a Jesúre.
25 —César jiede ʉ̃́re jacopaiyovajarã mʉja. Jíjarã ʉ̃́re tãutʉra yópe ʉ̃i bojed̶aicõjeiyepe mʉjare. Aru Jʉ̃menijicʉ jiede ʉ̃́re jacopaiyovajarã mʉja. D̶ajarã yópe ʉ̃i ʉrõpe, arejamed̶a náre, jẽniari jã́radaivʉre, Jesús.
26 Ina jʉjovaiyʉrĩduivʉ bácavʉ Jesúre ʉ̃i que aiyede ʉrarõ dápiarejaimad̶a ʉ̃i coyʉiyede. Aru bi arejaimad̶a na.
Saduceova ne jẽniari jã́ino Jesúre yainore jarʉvarĩ nacajainore
(Mt 22.23-33; Mr 12.18-27; Hch 23.8)
27 Apevʉ saduceova nʉrejaimad̶a Jesús yebai. Saduceo ãmicʉriyajubobu judíovacavʉ ne yajubo cũináyajubo. Caivʉ saduceova “Yainore jarʉvarĩ nacajaiye cʉbevʉ”, ad̶ama na. 28 Jesúre jẽniari jã́rejaimad̶a ina saduceova yópe:
—Mʉ, bueipõecʉ, Jʉ̃menijicʉi d̶aicõjeiyede Moisés bácʉ toivarejaquemavʉ yópe: Cũinácʉ ʉ̃mʉ yaidú, jímarepacore jocarĩ jʉed̶ocʉvabecova, yaiyʉ́ bácʉi yócʉre pʉrʉbʉoiye jaʉvʉ ṍque, jʉed̶ocʉvacʉyʉ. Aru ina jʉed̶ova bárãjivʉ yaiyʉ́ bácʉi ãmiáre cʉvarãjarama na. 29 Javede cʉ́tequemavʉ siete paivʉ ʉ̃mʉva. Cũinácʉ ʉ̃mʉi mára matequémavʉ na. Némamicʉ pʉrʉbʉoquemavʉ. No yóboi yaiquémavʉ ʉ̃ mácʉ, jʉed̶ocʉvabecʉva. 30 Que baru apecʉ, ʉ̃ mácʉrã cutuyʉ, pʉrʉbʉoquemavʉ jíbʉcʉ bácʉi márepacoque. Aru jíbʉcʉ bácʉpedeca yaiquémavʉ, jʉed̶ocʉvabecʉva. 31 Aru apecʉ, ʉ̃ mácʉrã cutuyʉ, máre nopedeca, aru caivʉ ina siete paivʉ bácavʉ ṍque pʉrʉbʉorĩ, yaiquémavʉ, jʉed̶ocʉvabevʉva. 32 Caivʉ ne yóboi, ico nomió máco máre yaiquémavʉ. 33 ¿Yainore jarʉvarĩ nacajaijãravʉ baquinóre, ñamei márepaco bacod̶óba ico? Ijãravʉre caivʉ ina siete paivʉ cʉvatequemavʉ ṍre, arejaimad̶a na Jesúre.
34 Aru Jesús arejamed̶a ina saduceovare:
—Ijãravʉcavʉ pʉrʉbʉod̶ama aru némaromivare jíyama, ne pʉrʉbʉorãjiyepe aivʉ. 35 Ʉbenita ãnijãravʉcavʉ yaibénama na. Que baru Jʉ̃menijicʉi yainore jarʉvarĩ nacajaicõjeimara márajivʉ, pʉrʉbʉobenajarama. 36 Ãnijãravʉcavʉ ángelevape ãrojarajarama na. Que baru Jʉ̃menijicʉi máratamu na, ne yainore jarʉvarĩ nacajaiye boje. 37 ¿Iye yainore jarʉvarĩ nacajaiyede, jápiarĩ eabenarʉ mʉja Jʉ̃menijicʉi coyʉiye báquede, Moisés bácʉ ʉ̃i toivaiye báquede, jocʉjĩcʉ uruijĩcʉre coyʉrĩ? “Yʉ́tamu Jʉ̃menijicʉ. Abraham, Isaac, aru Jacob ne mearore jímʉmu yʉ”, arejaquemavʉ Jʉ̃menijicʉ Moisés bácʉre. 38 Yaivʉ bácavʉ ne mearore jímʉ ãmemi Jʉ̃menijicʉ. Quénora apʉrivʉ ne mearore jímʉtame ʉ̃. Que baru ina majeñecuva apʉrivʉbu. Caivʉ Jʉ̃menijicʉi beoimara apʉrivʉbu na, arejamed̶a náre Jesús.
39 Aru apevʉ, Jʉ̃menijicʉi yávaiye báquede bueipõevacavʉ, jʉ arejaimad̶a ʉ̃́re:
—Mʉ, bueipõecʉ, me yávaivʉ mʉ, arejaimad̶a na.
40 Que baru jidʉrivʉ jẽniari jã́iyʉbedejaimad̶a ʉ̃́re bedióva cojedeca, ʉ̃i me jʉ aiye boje ina ʉ̃́re jʉjovaiyʉrĩduivʉ bácavʉre.
Cristo ñai jabocʉ David bácʉi pãramecʉ
(Mt 22.41-46; Mr 12.35-37)
41 Ʉbenita Jesús jẽniari jã́rejamed̶a náre:
—¿Aipe teni “Cristobe David bácʉi pãramecʉ” aivʉba? 42 David bácʉvacari Espíritu Santoi parʉéque coyʉicõjeimʉ toivarejaquemavʉ Salmos ãmicʉriyoca cãriáiyocarã yópe arĩ:
Jʉ̃menijicʉ aquemavʉ ji jabocʉre, “Dobajacʉ ji meapũravʉi, mi cʉvae boje parʉéde yʉpedeca. 43 Aru yʉ epecʉyʉmu mi mauvare mi cʉboba cãchinoi. Que teni mʉre vainí jarʉvare d̶acʉyʉmu yʉ náre, mi jabotequiyepe ayʉ náre”, arĩ toivarejaquemavʉ David bácʉ Cristorã.
44 David bácʉvacari Cristoi borore “Ʉ̃́recabe ji jabocʉ”, arejaquemavʉ. Que baru, ¿aipe teni David bácʉi pãramecʉba ʉ̃? arejamed̶a náre Jesús.
Jesús ʉ̃i boro coyʉrĩ ad̶aino Jʉ̃menijicʉi yávaiye báquede bueipõevare
(Mt 23.1-36; Mr 12.38-40; Lc 11.37-54)
45 Caivʉ ina põeva ne jápiaiyede, Jesús arejamed̶a ʉ̃i bueimarare:
46 —Me d̶ajarã ina Jʉ̃menijicʉi yávaiye báquede bueipõevare. Námu cuiyʉrivʉ cuitótecajea ʉ̃mʉjʉricajeaque. Aru ʉma na põeva pued̶arĩ ne jacoyʉinore náre tãibʉi. Judíovai cójijiñamiare ne dobae méne ʉma na. Aru torojʉve teinore cʉiyʉma na ñai torojʉve teino upacʉ yebai. Caiye iyede ʉma na, põeva ne mearo jã́rajiyepe aivʉ náre. 47 Ʉbenita jʉjovarĩ ñavad̶ama ina nomiópevare ne apejĩene. Aru jẽniad̶ama joe ʉrarõ Jʉ̃menijicʉque, põeva ne dápiarãjiyepe aivʉ Jʉ̃menijicʉi yávaiye báquede bueipõeva me Jʉ̃menijicʉre jʉ aivʉpe. Caiye diede ne d̶aiye boje, pʉeno ʉrarõ ñájinajarama na, ne ãmeina teiye boje, arejamed̶a Jesús.