22
Jesús ʉ̃i coyʉino ne jẽnajinore ʉ̃́re yóbomia
(Mt 26.1-5, 14-16; Mr 14.1-2, 10-11; Jn 11.45-53)
Pascua ãmicʉrijãravʉ, pã́ure bʉcʉre d̶aiye cʉbe ãiye torojʉve teinʉmʉ joabeno marejávʉ̃ya. Ina sacerdotevare jaboteipõeva aru Jʉ̃menijicʉi yávaiye báquede bueipõeva jʉjovarĩ jẽni, boarĩ́ jarʉvaiyʉrejaimad̶a Jesúre. Ʉbenita jidʉrejaimad̶a ina obedivʉ põevare.
Dinʉmʉre ñai abujuvai jabocʉ, Satanás, d̶aicõjenejaquemavʉ Judas Iscariotede, ñai cũinácʉ ina doce paivʉ Jesúi bueimaracacʉre. Que teni ñai Judas coyʉcʉnʉrejamed̶a ina sacerdotevare jaboteipõevare aru ina Jʉ̃menijicʉi cʉ̃ramine coreipõevare máre. Náre jẽni jíyʉrejamed̶a Jesúre. Ʉ̃i d̶aiyʉede jápiarĩ, torojʉrejaimad̶a na. Que baru arejaimad̶a ʉ̃́re: “Ñʉja jínajivʉbu mʉre tãutʉrare, ñʉjare mi jẽni jíye boje ʉ̃́re yavenina”, arejaimad̶a Judare. Judas jʉ arejamed̶a náre. Que baru jã́ri coreni bʉ́rejamed̶a, jẽni jícʉyʉ Jesúre yavenina, ina obedivʉ põeva ne jã́menoi.
Jesús ʉ̃i ãino ʉ̃i bueimaraque
(Mt 26.17-29; Mr 14.12-25; Jn 13.21-30; 1 Co 11.23-26)
Pã́ure bʉcʉre d̶aiye cʉbe ãiye torojʉve teijãravʉ barejávʉ̃ya. Pascua jãravʉcacʉre, ovejajĩcʉre, boarĩ́, toaque juarĩ, ã́varejaimad̶a dijãravʉre. Que baru Jesús, Pedrore aru Jũare máre jarorĩ, arejamed̶a náre:
—Mead̶arãnʉjara maje Pascua jãravʉque ãiyede maje ãrajiyede, arejamed̶a náre Jesús.
Aru jẽniari jã́rejaimad̶a Jesúre:
—¿Ã́ri nʉri mead̶acarãjidica ñʉja diede? arejaimad̶a na.
10 Ʉ̃ arejamed̶a náre:
—Mʉja ecoivʉ bácavʉ ĩmarore, ẽmeni, nócacʉre oco tuyʉre copʉrãjaramu mʉja. Ʉ̃́que nʉri, cʉ̃ramine ʉ̃i ecoiyede cũinátʉrʉ mʉja máre ecojarã. 11 Diñami upacʉre yópe ajarã mʉja: “ ‘¿Átucubʉba ji bueimaraque ji Pascua jãravʉre ji ãquitucubʉ?’ aibi bueipõecʉ”, ajarã mʉja. 12 Diñami upacʉcapũravʉ pʉenocatucubʉ ʉratucubʉ jave majare jaʉéde mead̶aitucubʉ bácarõre mʉjare jã́d̶ovacʉyʉme ʉ̃. Noi ditucubʉi majare maje ãrajiyede mead̶ajarã mʉja, arejamed̶a náre Jesús.
13 Ʉ̃́re jʉ arĩ, nʉri, ĩmaroi earejaimad̶a na. Earĩ, nore Jesús ʉ̃i aiye báquepedeca ʉ̃i aitucubʉre earejaimad̶a. Noi Pascua jãravʉque ãiyede mead̶arejaimad̶a na pʉcarã.
14 Que teni ne Pascua ãiora barejávʉ̃ya. Jesús earĩ, dobarejamed̶a tʉoiva yebai ʉ̃i yávaiye méne beorĩ coyʉicõjeimaraque. 15 Aru arejamed̶a náre:
—Pare ãiyʉvʉ yʉ iye Pascua ãiyede mʉjaque ji ñájiquiye jipocai. 16 Que baru coyʉyʉbu mʉjare: Ãmecʉbu yʉ Pascua jãravʉque ãiyede cojedeca, pʉ Jʉ̃menijicʉi jaboteino eaiyeta, arejamed̶a Jesús.
17 Ũcuidore ĩni, Jʉ̃menijicʉre torojʉede jíniburu yóboi, arejamed̶a:
—Ʉ̃jʉ, coapavajarã dicorore mʉje baju. 18 Que baru coyʉyʉbu mʉjare: Quénora vino ʉ́yaicorore ũcuñʉmu yʉ ijãravʉre. Ũcumecʉbu dicorore cojedeca, pʉ Jʉ̃menijicʉi jaboteinʉmʉita, arejamed̶a ʉ̃i bueimarare Jesús.
19 Ne ãiyedeca, pã́ure ĩni, Jʉ̃menijicʉre torojʉede jídejamed̶a Jesús. Torojʉede jíni bʉojarĩ, pã́ure cotʉvarejamed̶a. Cotʉvarĩ bʉojarĩ, náre coapa jíni, arejamed̶a:
—Dápiajarã iye pã́ure yópe mʉje dápiaiyepe ji bajure. Jíquijivʉ yʉ ji bajure, ne boarĩ́ jarʉvarãjiyepe yʉre, mʉjare ji mead̶aquiye boje. Que baru mʉje ãiyede iye pã́ure, ãrʉjara yʉre, arejamed̶a náre Jesús.
20 Aru nopedeca ũcuidore ĩni, ne ãri bubarĩburu yóboi, Jesús arejamed̶a:
—Dápiajarã iye ũcuiyede yópe mʉje dápiaiyepe ji jivede. Jíquijivʉ yʉ ji jivede, ne boarĩ́ jarʉvarãjiyepe yʉre, mʉjare ji mead̶aquiye boje. Que baru yʉre mequiyebu ji jive obedivʉre boje. Jʉ̃menijicʉ “Yópe d̶ajarã mʉja, boropatebenajivʉ ji jã́inoi”, ʉ̃i yóbocarõ coyʉino mácarõre põevare ãrʉrajaramu mʉja, mʉje ũcuiyede diede. 21 Ʉbenita jã́jara. Ñai ʉ̃mʉ jẽni jícʉyʉ yʉre ji mauvare cʉbi yui tʉoiva yebai yʉ́que. 22 Yʉ, Jʉ̃menijicʉi daroimʉ mácʉ ʉ̃mʉpe ijãravʉi, ji yaijãravʉi nʉcʉyʉmu yʉ, yópe Jʉ̃menijicʉi toivaicõjeiye báquepedeca ʉ̃i yávaiyede. Ʉbenita ãmeno vaicʉ́yʉme ʉ̃, ñai yʉre jẽni jíyʉ bacʉyʉ́, arejamed̶a Jesús.
23 Que baru jẽniari jã́ri bʉ́rejaimad̶a ne bajumia:
—¿Ñame maquidí jẽni jíyʉ Jesúre ʉ̃i mauvare? arejaimad̶a na.
¿Ñamema parʉcʉ maje jẽnebore?
(Mt 18.1; 19.28; 20.25-28; 23.11; Mr 9.34-35; 10.42-45; Lc 9.46; Jn 13.12-15)
24 Jesúi bueimara yópe yávarejaimad̶a ne bajumia:
—¿Ñamema majacacʉ parʉcʉ apevʉ pʉeno? arejaimad̶a.
25 Jesús arejamed̶a náre:
—Ina judíova ãmevʉ ne jabova parʉéque cõjeivʉbu ne jaborõcavʉre, ne d̶acarãjiyepe aivʉ náre ne ʉrõpe. Aru ina jaborõcavʉ, “Ñʉjare cad̶ateipõevatamu”, aivʉbu ne jabovare. 26 Ʉbenita nápe d̶abejarã mʉja. Ñai mʉjacacʉ parʉcʉ baiyʉcʉ baru, mʉjeyocʉpe memecajacʉrĩ mʉjare. 27 Apevʉ dobarivʉbu tʉoiva yebai. Aru apevʉ, ne yebacavʉ, jíyama ina dobarivʉre ne ãiyede. ¿Ñamema parʉcʉ apevʉ pʉeno? ¿Ñai dobacʉ tʉoiva yebai o ñai yebacacʉ pʉeno parʉcʉba? Jãve ñai dobacʉ tʉoiva yebai pʉeno parʉcʉbe. Ʉbenita yʉ cʉvʉ mʉje jẽneboi yebacacʉpe.
28 ’Mʉja dajocabevʉ yʉre ji ñájiyede, quénora ñájivʉ mʉja cũinátʉrʉ yʉ́que. 29-30 Yópe jipacʉ ʉ̃i jíyepe yʉre ji jabotequinore, nopedeca yʉ máre jívʉ mʉjare mʉje jabotenajinore, mʉje dobarãjiyepe ayʉ ji tʉoiva yebai ji jabotequiyede, ãrajivʉ aru ũcurajivʉ yʉ́que, aru mʉje dobarãjiyepe ayʉ jabovai dobarõa mearoara, coyʉrãjivʉ mearare o ãmenare ina doce paiyajuboa Israecavʉre, arejamed̶a Jesús ʉ̃i bueimarare.
Jesús ʉ̃i coyʉino Pedrore ʉ̃i “Jesúre yʉ coreóvabevʉ” aquinore
(Mt 26.31-35; Mr 14.27-31; Jn 13.36-38)
31 Jesús arejamed̶a Simón Pedrore:
—Mʉ, Simón, ñai abujuvai jabocʉ Satanáre Jʉ̃menijicʉ jʉjovaicõjeimi mʉjare, yópe põeva ne jajʉóiyepe matore. 32 Ʉbenita yʉ jẽniaivʉ Jʉ̃menijicʉque, mi dajocabequiyepe ayʉ mi jʉ aiyede ʉ̃́re. Ñai abujuvai jabocʉ mʉre jʉjovarĩburu yóboi, mi me cʉquiyede Jʉ̃menijicʉque cojedeca, cad̶atejacʉ apevʉ ʉ̃́re jʉ aivʉre, mi yóvaimarare, arejamed̶a Jesús.
33 Aru Simón Pedro arĩdurejamed̶a Jesúre:
—Mʉ, ji jabocʉ, ãmeina teivʉre jẽni jacoiñami mʉ́que nʉñʉ bʉojaivʉ yʉ. Aru mʉ́que yaiyʉ́ máre bʉojaivʉ yʉ, arĩdurejamed̶a Jesúre.
34 Ʉbenita Jesús arejamed̶a ʉ̃́re:
—Mʉ, Pedro, coyʉyʉbu mʉre: “Jesúre yʉ coreóvabevʉ”, acʉyʉmu mʉ cari ñami, cáyu ʉ̃i órejaquiye jipocai. Aru yóbecʉe nópe acʉyʉmu mʉ, arejamed̶a Pedrore Jesús.
Jesúre ne jẽnajino joabenoi
(Mt 10.9-10; Mr 6.8-9; Lc 9.3; 10.4)
35 Jesús arejamed̶a náre, ʉ̃i bueimarare:
—Javede ji jaroiyede mʉjare nʉvameteavʉ̃ mʉja tãutʉrare, aru curubʉare, aru cʉraidoare máre. ¿Ye jaʉtearĩ mʉjare? arejamed̶a náre Jesús.
Aru jʉ arejaimad̶a ʉ̃́re:
—Jaʉbeteavʉ̃ ñʉjare, arejaimad̶a na.
36 Ʉ̃ arejamed̶a náre cojedeca:
—Ʉbenita caride ñai tãutʉrare cʉvacʉ baru, nʉvajacʉrĩ diede. Aru ñai curubʉre máre cʉvacʉ baru, nʉvajacʉrĩ dicurubʉre. Aru ñai boaicarovede cʉvabecʉ baru, ʉ̃i pʉenocacaje doicajede jíjacʉrĩ, bojed̶acʉyʉ boaicarovede. 37 Coyʉyʉbu mʉjare: Javede Jʉ̃menijicʉi yávaiyede coyʉcaipõecʉ bácʉ, yópe arĩ, toivarejaquemavʉ yʉrã: “Põeva ʉ̃́re d̶arãjarama yópe ne d̶aiyepe ãmeina teivʉre”, arĩ toivarejaquemavʉ. Aru ji mauva d̶arãjarama yʉre nópe iye toivaiye báque coyʉiyepe, arejamed̶a Jesús.
38 Arejaimad̶a na:
—Mʉ, ñʉje jabocʉ, jã́jacʉ. Yuibu pʉcavea boaicarovea, maje boarã́jivea, arejaimad̶a.
Aru Jesús jʉ arejamed̶a náre:
—Quénora meaquiyebu, arejamed̶a Jesús.
Jesús Getsemaní ʉ̃i jẽniaino Jʉ̃menijicʉque
(Mt 26.36-46; Mr 14.32-42)
39 No yóboi Jesús etarejamed̶a ne Pascua ãitucubʉre jocarĩ. Aru ʉ̃i d̶arĩ cõmajiyepe nʉrejamed̶a cʉ̃racũ Olivocũ ãmicʉricũi. Ʉ̃i bueimara máre yóvarejaimad̶a ʉ̃́re. 40 Ne eaiyede ʉ̃i nʉiyʉrõ mácarõi, Jesús arĩdurejamed̶a náre:
—Jʉ̃menijicʉque borotejarã mʉja, abujuvai jabocʉi mʉjare jʉjovarĩ, ãmeina tede d̶abequiyepe aivʉ, arĩdurejamed̶a náre Jesús.
41 Que ayʉ bácʉ, náre jocarĩ nʉrejamed̶a, yópe põecʉ cʉ̃rabore dʉvarĩ jaroinope paino baji. Aru ñʉatutarĩ joborõi borotedejamed̶a Jʉ̃menijicʉque.
42 —Mʉ, jipacʉ, yʉre cari vaiquíye vaibéjad̶eni. Caiyede d̶aiye majicʉtamu mʉ. Ʉbenita ji ʉrõpe d̶abejacʉ. Quénora mi ʉrõpe d̶ajacʉ mʉ, arejamed̶a jípacʉre Jesús.
43 Dinʉmʉre cũinácʉ ángele, cavarõ mearo Jʉ̃menijicʉi cʉrõcacʉ, járorejamed̶a ʉ̃i yebai, cad̶atecʉdayʉ earejamed̶a. 44 Jesús ʉ̃i ʉrarõ ñájiye boje, pʉeno parʉrõ borotedejamed̶a Jʉ̃menijicʉque. Que teni ijove darĩ, jivepe tʉrejavʉ̃ya joborõi.
45 Aru boroteni bʉojarĩ, nacajari copainʉrejamed̶a, ʉ̃i bueimara yebai. Earejamed̶a náre cãivʉre, ʉetʉivʉre, ne chĩoiye boje. 46 Dinʉmʉ Jesús arejamed̶a náre:
—¿Aipe teni cãivʉrʉ̃ mʉja? Nacajajara. Jʉ̃menijicʉque borotejarã mʉja, abujuvai jabocʉi mʉjare jʉjovarĩ, ãmeina tede d̶abequiyepe aivʉ, arejamed̶a náre Jesús.
Jesúre jẽni ne nʉvaino
(Mt 26.47-56; Mr 14.43-50; Lc 19.47; 21.37; Jn 18.2-11)
47 Jesús ʉ̃i boroteiyedecata earejaimad̶a obedivʉ põeva. Judas, ina doce paivʉcacʉ, jipocatedejamed̶a náre. Jesús yebai nʉri, ʉ̃́re jiva nuri jacoyʉrejamed̶a. 48 Ʉbenita Jesús arejamed̶a ʉ̃́re:
—Mʉ, Judas, ¿jiva nuri jacoyʉyʉrʉ̃ mʉ yʉre, Jʉ̃menijicʉi daroimʉ mácʉre ʉ̃mʉpe, jẽni jícʉyʉ yʉre ji mauvare? arejamed̶a Jesús ʉ̃́re.
49 Ina Jesúi yóvaimara, jã́ivʉ iyede vaiyede, jẽniari jã́ridurejaimad̶a Jesúre:
—Mʉ, ñʉje jabocʉ, ¿boarã́jidi ñʉja náre iveá boaicaroveaque? arĩdurejaimad̶a na.
50 Dinʉmʉma cũinácʉ Jesúi yóvaimaracacʉ ʉ̃i boaicarovede tatorĩ, duarĩ, ĩni, sacerdotevare jaboteipõecʉi yebacacʉre juijórĩ najuárejamed̶a ʉ̃, ʉ̃i meapũravʉcacamucare. 51 Ʉbenita Jesús arejamed̶a:
—Dajocajarã diede quénora, arejamed̶a.
Que ayʉva, ʉ̃i cámucare tʉorĩ, ʉ̃́re mead̶arejamed̶a Jesús. 52 Dinʉmʉre Jesús arejamed̶a ina sacerdotevare jaboteipõevare, aru ina Jʉ̃menijicʉi cʉ̃ramine coreipõevare, aru ina judíova bʉcʉvare máre:
—¿Tatorĩ ñavaipõecʉre jẽivʉpe yʉre boaicaroveaque aru boaidʉaque jẽni jacorãdaivʉrʉ̃ mʉja? 53 Jãravʉa coapa mʉjaque Jʉ̃menijicʉi cʉ̃rami cʉ́tecacʉ yʉ. Apʉrĩ mʉjaque cʉcʉre, yʉre jẽni jacobeteavʉ̃ mʉja. Ʉbenita caride Jʉ̃menijicʉ mʉjare d̶aicõjeñʉme mʉje ʉrõpe yʉ́que. Aru caride abujuvai jabocʉ ãmeno d̶are d̶aibi yʉre, yópe mʉje ʉrõpe, arejamed̶a Jesús.
“Jesúre yʉ coreóvabevʉ” arĩ, Pedro ʉ̃i coyʉino
(Mt 26.57-58, 69-75; Mr 14.53-54, 66-72; Jn 18.12-18, 25-27)
54 Que arurata Jesúre jẽni, sacerdotevare jaboteipõecʉi cʉ̃rami nʉvarejaimad̶a ʉ̃́re. Aru Pedro joajĩenata ʉ̃i yóboi nʉre nʉñʉ mácʉ, sacerdotevare jaboteipõecʉi tãibʉi ecorejamed̶a ʉ̃. 55 Apevʉ Jesúre nʉvaivʉ bácavʉcavʉ toabore dacuvarĩburu yóboi, dobarejaimad̶a toabo ẽcarʉi nore tãibʉ coricai. Aru Pedro máre dobarejamed̶a ne jẽneboi. 56 Ʉ̃i noi dobaedeca, yebacarõmivacaco cũináco jã́rejacod̶a Pedrore, toabo pẽoiyede ʉ̃i jivare. Ʉ̃́re me cocorĩ, arejacod̶a:
—Ñai ʉ̃mʉ máre cʉ́tebi Jesúque, arejacod̶a õ.
57 Ʉbenita Pedro jʉ abedejamed̶a õi yávaiyede:
—Jesúre yʉ coreóvabevʉ, arejamed̶a.
58 Que arĩburu yójĩboi, apecʉ, Pedrore jã́ñʉ, arejamed̶a:
—Mʉ máre nácacʉbu, arejamed̶a.
Ʉbenita Pedrocapũravʉ arejamed̶a cojedeca:
—¡Nácacʉ ãmevʉ! Jesúre yʉ coreóvabevʉ, arejamed̶a.
59 Cũináora yóboi, apecʉ máre arejamed̶a parʉrõreca:
—Jãve ñai ʉ̃mʉ cʉ́tebi Jesúque. Ʉ̃ máre Galileacacʉtame ʉ̃, arejamed̶a.
60 Ʉbenita Pedrocapũravʉ jãve ayʉpe, pare baju arejamed̶a cojedeca:
—¡Jãveneca Jʉ̃menijicʉi jã́inoi yʉ mʉre coyʉyʉtamu! ¡Jãve ji coyʉbedu, Jʉ̃menijicʉ ãmed̶ajacʉrĩ yʉre! Mi aimʉre ye majibecʉtamu yʉ. Ñai Jesúre yʉ coreóvabevʉ, arejamed̶a.
Dinʉmʉma, ʉ̃i que aiye bajure, órejarejamed̶a cáyu. 61 Que teiyedata, Jesús copedini jã́rejamed̶a Pedrore. Aru ʉ̃ ãrʉrejamed̶a Jesús ʉ̃i coyʉiye báquede: “Cari ñami, cáyu ʉ̃i órejaquiye jipocai, yóbecʉe baju ‘Jesúre yʉ coreóvabevʉ’, acʉyʉmu mʉ”, arĩ coyʉiye báquede ãrʉrejamed̶a Pedro. 62 Aru ãrʉcʉ, cũiná etarĩ, pare chĩori orejamed̶a ʉ̃.
Jesúre ne yávarĩ yʉrino
(Mt 26.67-68; Mr 14.65)
63 Ina Jesúre coreipõeva yʉridejaimad̶a ʉ̃́re. Aru totatarejaimad̶a ʉ̃́re. 64 Ʉ̃i yacorʉare moari, ʉ̃́re pẽvavari, arejaimad̶a:
—Coyʉjacʉ mʉ. ¿Ñame matedí mʉre pẽvañʉ? arejaimad̶a na.
65 Aru ʉrarõ yávarĩ, ãmeina yávarejaimad̶a ʉ̃́re.
Jesúre ne nʉvaino judíovai jabova cójijivʉ yebai
(Mt 26.59-66; Mr 14.55-64; Jn 18.19-24)
66 Aviá ʉ̃i tucʉmʉiyede, ina judíova bʉcʉva, aru ina sacerdotevare jaboteipõeva, aru ina Jʉ̃menijicʉi yávaiye báquede bueipõeva máre cójijidejaimad̶a na. Nʉvarejaimad̶a Jesúre ne cójijinoi. Aru arejaimad̶a ʉ̃́re:
67 —Mʉ Cristo baru, coyʉjacʉ ñʉjare, arejaimad̶a na.
Aru Jesús arejamed̶a náre:
—Ji coyʉru, mʉja jʉ abenajaramu yʉre. 68 Aru ji jẽniari jã́ru, jʉ abenajaramu mʉja yʉre. 69 Ʉbenita yʉre, Jʉ̃menijicʉi daroimʉ mácʉre ʉ̃mʉpe, jã́rajaramu mʉja caride pʉ cainʉmʉa Jʉ̃menijicʉ parʉcʉi meapũravʉi dobacʉre, arejamed̶a.
70 Dinʉmʉ caivʉ ina jẽniari jã́rejaimad̶a:
—¿Jʉ̃menijicʉi mácʉrʉ̃ mʉ? arejaimad̶a.
Jesús jʉ ayʉ náre arejamed̶a:
—Quédeca, mʉje aimʉrecabu yʉ, arejamed̶a ʉ̃.
71 Nácapũravʉ arejaimad̶a:
—Apevʉ ne coyʉiye jaʉbevʉ. Javeta jápiad̶avʉ̃ maja ʉ̃i coyʉiyede ʉ̃i baju ãmeina teyʉre, jorojĩni arejaimad̶a na.