Bəndi kɔm ŋkuŋ bi bɛiŋ
13
(13:1-50)
Ndi kɔm mi wə wi nì tsə i mu ŋgɔkɔ
(Mak 4:1-9; Luk 8:4-8)
1 A i chɔkɔ biwɔ wə, Jisɔs ni dza buku i dzu, ka tsə shinum kɔmsi i kinchwɔ kimbum kpəŋ.
2 Mbaŋ wi bəni wimbum kwu juŋni tali wi lə maaa. Wi ka dza liə shinum lɔ i ŋgwuki mə i bɔkɔ, mbaŋ wiwɔ ka shinumyi i bɔkɔ kpəŋ.
3 Wi yisi i fukuki gia yiduli i bɔ i bəndi wə. Wi dzaka a, “Mi widɔkɔ nì laa i tsə mu ŋgɔkɔ.
4 Asi wi nì muki, bədɔkɔ gbɔyi i dzəh, minyəni dzə chumyi dzi.
5 Bəŋgɔkɔ bədɔkɔ gbɔyi i di biə nshwaiŋ nì num i biaŋa bɛiŋ, nshwaiŋ num ndzɔŋ kə fɛiŋ, ŋgɔkɔ wiwɔ kɔmsi buku yaka, kɔm nshwaiŋ nì chumiki kə fɛiŋ
6 Jɔbi wə wɔŋ nì yisi i baiŋki ka twɛiŋ ŋgɔkɔ wiwɔ. Si gaaŋ yiwɔ nì ka liə ndzɔŋ dəkə i kuku, wi ka kpiyi.
7 Bəŋgɔkɔ bədɔkɔ gbɔyi i bifaka wə. Bifaka biwɔ ka kɔ baŋ ŋgɔkɔ wiwɔ.
8 Bəŋgɔkɔ bədɔkɔ gbɔyi num i nshwaiŋ yindzɔŋni wə, ka buku yaka ka kɔ ka wum nalə. Ayaka chwɔŋ bidɔkɔ kaŋa dzə́kəh gbi, bidɔkɔ mbaŋbisɔ, bidɔkɔ mbaŋtia.
9 Mi wə wi kaŋaki bintuni, wi wɔ̂kɔ.”
Gia yə yi nì fə ka Jisɔs dzakaki i bəndi wə
(Mak 4:10-12; Luk 8:9-10)
10 Bwa bə mbaŋ bə Jisɔs dza dzə bikə i wi a, “Akɔ kɔm nə wɔ dzakaki i bəni bələ num i bəndi wə a?”
11 Wi chukuli i bɔ a, “Akɔ mbɛiŋ bə̀ Nyɔ kɔ wi fə lɔ a mbɛiŋ kîə gia yə yi nyumiki i ŋkuŋ bi bɛiŋ wə. Ayakalə, wi nəki fə kə a bəni bələ kîə.
12 Mbɛiŋ kîəki a mi wə wi kaŋaki fiɛŋ bə ni kpɛiŋsiki lə ma wi kaŋaki biduli. Ayakalə, mi wə wi kaŋaki kə fiɛŋ, bə ni dzɔ bwili lə i wi na fi twɛsi fiə wi kaŋaki.
13 Akɔ gia yə mih dzakaki i bɔ num i bəndi wə, kɔm bɔ tsɛiŋki lə di yɛiŋ kə. Bɔ wɔkɔliki lə gia, kɔbi i wɔkɔ nabə i kiə yi gia.
14 Gia yə mi ntum wi Nyɔ Isaya nì dzaka, yi dzə lansi kpɛiŋ nalə bəh gia yə bəni bələ fəki. Wi nì kɔ wi dzaka a,
‘Mbɛiŋ bi wɔkɔliki lə gia na bindzɔŋ, ayakalə wɔkɔ kiə kə.
Mbɛiŋ bi tsɛiŋki lə di na bindzɔŋ, yɛiŋ kə.
15 Yi num yakadəiŋ kɔm shɔ́m yi bəni bələ kɔ yi də lɔ,
bintuni bibɔ chini,
num bɔ baŋ lɔ dzə́kəh yibɔ.
Bɔ fə yakadəiŋ ka bɔ ma yɛiŋki di bəh dzə́kəh yibɔ,
wɔkɔ gia bəh bintuni bibɔ,
ka shɔ́m yibɔ shiliki,
bɔ bi fiəni dzə i mih wə,
ma mih chuku bɔ.’
16 Ayakalə, kimbɔiŋsi kimbum kɔ kimbɛiŋ kɔm dzə́kəh yimbɛiŋ kɔ yə yi yɛiŋki, bintuni bimbɛiŋ num biə bi wɔkɔki.
17 Mih fukuki ŋkɔŋ i mbɛiŋ a, bəni bə ntum bə Nyɔ bəduli bəh bəni bə chəŋ bədɔkɔ nì shiki dəki lə i yɛiŋ gia yə mbɛiŋ yɛiŋki, bɔ nəki yɛiŋ kə. Bɔ nì dəki lə tə i wɔkɔ gia yə mbɛiŋ wɔkɔki, bɔ nəki wɔkɔ kə.
Gia yə ndi wə kɔm mi wə wi nì muki ŋgɔkɔ chusiki
(Mak 4:13-20; Luk 8:11-15)
18 Mbɛiŋ wɔkɔ la gia yə ndi wələ chusiki kɔm mi wə wi nì muki ŋgɔkɔ.
19 Jɔbi wə mi wɔkɔki gia kɔm ŋkuŋ bi bɛiŋ maka wi wɔkɔ kiə, Satan mi wichu ka dzə chufi bwili gia yə bə si gbɛli i wi shɔm. Wələ kɔ ŋgɔkɔ wə bə nì muki wi gbɔyi i dzəh.
20 Ŋgɔkɔ wə bə nì muki tsəki wi gbɔyi i di bi kitəh wə kɔ mi wə wi wɔkɔki gia yi Nyɔ akisəkə dzɔ yi bəh kinsaŋli.
21 Ayakalə, gaaŋ yiwɔ num maka yi liəni i gwu yi wə. Yi mɔti a twɛsi. Jɔbi wə ŋgəkə yisi nabə mbwaŋ gvu i wi chɛiŋ kɔm gia yiwɔ, wi gbɔ i kimbum ki wə akisəkə.
22 Ŋgɔkɔ wə bə nì muki tsəki wi gbɔyi i bifaka wə, kɔ mi wə wi wɔkɔki gia yi Nyɔ, ayakalə kifum kɔm biɛiŋ bi mbi biələ, bəh kiŋkɔŋ i kaŋa mbum bi juŋni baaŋ gia yiwɔ i wi shɔm yi laka kilɔlɔ.
23 Ŋgɔkɔ wə bə nì muki tsəki wi gbɔyi i nshwaiŋ yindzɔŋni wə wi bə́ kɔ, kɔ mi wə wi wɔkɔki gia yiwɔ, wɔkɔ yi na bindzɔŋ ka fəki asi yi nəŋki, wəmaka mi kɔ aka ŋgɔkɔ wə wi nì wumki mintam bədɔkɔ nya dzə́kəh gbi, bədɔkɔ dzə́kəh mbaŋbisɔ, bədɔkɔ mbaŋtia.”
Ndi kɔm ŋgɔkɔ wi gəŋ bəh wi mfwaŋ
24 Jisɔs chu ti ndi widɔkɔ i bɔ a, “Bə kɔ i fəkəli ŋkuŋ bi bɛiŋ bəh mi wə wi nì tsə i mu ŋgɔkɔ wi gəŋ wi ndzɔŋni i wi khə.
25 Jɔbi wə bəni nì nɔki, mbaiŋŋni wi dzə ka mu ŋgɔkɔ wi mfwaŋ wə wi bwɔsiki gəŋ i ŋgɔkɔ wi gəŋ kintəəŋ ka nyə.
26 Jɔbi wə gəŋ yiwɔ nì kɔ yaka lɔ ka yisi i nyaki nchaiŋki, ŋgɔkɔ wi mfwaŋ wə ka chusi tə.
27 Bəni bə nɔm bə mi wiwɔ dzə bikə i wi a, ‘Tikwili, wɔ nì tsə mu num ŋgɔkɔ wi gəŋ i khə, ŋgɔkɔ wi mfwaŋ wələ ka nyani na dəiŋ ka wi numki i yɛiŋ kintəəŋ a?’
28 Wi chukuli i bɔ a, ‘A fə mbaiŋŋni wuŋ gia yiwɔ yakadəiŋ.’ Bəni bə nɔm bəwɔ bikə i wi a, ‘Wɔ nəŋki a buku tsə̂ bâayi a?’
29 Tikwili wibɔ nəiŋ dzaka i bɔ a, ‘Aka bə́ num yaka jɔbi wə mbɛiŋ ni saŋaki ma mbɛiŋ ni saŋa tasiki bəh gəŋ yɛiŋ kintəəŋ.
30 Mbɛiŋ bêe ma bɔ bəchi kɔɔki i tsə buku jɔbi wi kɔhni wə. Ka a ni numki i jɔbi wi kɔhni wə, mih ni dzaka i bəni bə kɔhni bəwɔ a bɔ yisi bâayi mfwaŋ biwɔ bɔ jûŋni kâŋa jîə i kaka kaka wə, ka bə ni kpa, ma bə ni ka juŋni jiə gəŋ i mih gba.’ ”
Ndi kɔm ŋkaiŋni wi ŋgɔkɔ wi fintam fidɔkɔ
(Mak 4:30-32; Luk 13:18-19)
31 Jisɔs chu ti ndi widɔkɔ i bɔ a, “Ŋkuŋ bi bɛiŋ kɔ aka dzəkəh wi ŋgɔkɔ wi fintam fidɔkɔ, wə mi nì dzɔ mu i wi khə.
32 Ŋgɔkɔ wələ kɔ dzəkəh yiwɔ sɛiŋni na bəh ŋga tsə bəŋgɔkɔ bədɔkɔ bəchi. Ayakalə, jɔbi wə wi buku yaka wi ni kɔɔ, wi kpali tsə nteŋ wi biɛiŋ bichi, wi fiəni chu kpɛiŋ ka minyəni mə mɔ fuliki bɛiŋ dzə maa júŋ yibɔ i cha yiwɔ wə.”
Ndi kɔm dzɔɔŋ
(Luk 13:20-21)
33 Jisɔs chu ti bɔ bəh ndi widɔkɔ a, “Ŋkuŋ bi bɛiŋ kɔ aka dzɔɔŋ yə miŋkpaŋa nì fəkə muku i biŋkuŋɔ bimbum wə bitali, ka fwɛŋni ka chwali dzɔɔŋ yiwɔ fə muku miwɔ yaka.”
(Mak 4:33-34)
34 Jisɔs nì dzaka gia yələ yichi i mbaŋ wi bəni, a num i bəndi wə. I yi ŋkɔŋ wə wi nì ka dzaka dəkə gia yidɔkɔ i bɔ a kɔbi i bəndi wə.
35 Wi nì fəki yakadəiŋ ka yi dzə kpɛiŋ asi mi wi ntum wi Nyɔ widɔkɔ nì dzaka a,
“Mih bi wɛliki dzaka kəŋŋ a bəndi wə.
Mih bi tɔyi gia yə yi nì num i nyumi wə
i yisi asi bə nì maa mbi.”
Gia yə ndi wələ chusiki kɔm ŋgɔkɔ wi gəŋ bəh wi mfwaŋ
36 Jisɔs nyə bee mbaŋ wi bəni ka liə tsə dzu. Bwa bu bə mbaŋ biəli wi bikə i wi a, “Fûku baiŋsi i buku kɔm gia yə ndi wi mfwaŋ wə i khə chusiki.”
37 Wi ka dzaka a, “Mi wə wi nì muki ŋgɔkɔ wi ndzɔŋni wə, akɔ mi wə yɛli wi kɔ Waiŋmi.
38 Khə wiwɔ kɔ mbi wələ. Ŋgɔkɔ wi ndzɔŋni wiwɔ num bwa bə̀ bɔ kɔ bə ŋkuŋ bi Nyɔ. Mfwaŋ biwɔ num bwa bə mi wichu wə.
39 Ayaka mbaiŋŋni wə wi nì mu ŋgɔkɔ wi mfwaŋ wiwɔ akɔ ŋkpɛli. Jɔbi wi kɔhni wiwɔ bi numki jɔbi wə mbi wələ bi kigɔksiki. Bəni bə kɔhni bəwɔ kɔ bəchinda bə Nyɔ.
40 Asi bə si baayi mfwaŋ juŋni ka bə kpa i gbuku wə, kɔ yakadəiŋ si yi bi numki i jɔbi wə mbi wələ bi gɔksiki.
41 Mi wə yɛli wi kɔ Waiŋmi bi chiŋsiki lə bəchinda bu, i nyani juŋni nnya biɛiŋ bichi biə bi dzəki bəh chu i bəni wə bəh bəni bəchu bəchi bə̀ bɔ fəki chu bə bi bwili bɔ i ŋkuŋ bi wə,
42 ayaka bə lɔɔ bəchu i gbuku wi ghəkəni wə. A num di biə bəni bi dəki dzi jəŋ.
43 Ayakadəiŋ, bəni bə̀ bɔ kɔ chəŋ bi baiŋki aka wɔŋ i ŋkuŋ bi Ba wibɔ wə. Mi wə wi kaŋaki bintuni, wi wɔ̂kɔ.
Ndi kɔm kiba bəh ŋkaiŋni kitəh ki ndzɔŋki kidɔkɔ
44 Ŋkuŋ bi bɛiŋ kɔ aka bəkə ki kpɔ kə mi nì tsə yɛiŋ num bə nyumi i khə. Wi ka fiəni baŋ ki, ka kwɛki wɔkɔ ndzɔŋni, ka tsə taŋni biɛiŋ bichi biə wi nì kaŋaki, ka tsə taŋ khə wiwɔ.
45 Ayaka ŋkuŋ bi bɛiŋ chu kɔ aka mi wi shi widɔkɔ wə wi nì nyaniki nəŋki ŋkaiŋni kitəh kidɔkɔ ki ndzɔŋki nalə.
46 Jɔbi wə wi nì nəŋ yɛiŋ widɔkɔ wə wi kɔ na wi ləkəli. Wi ka tsə taŋni biɛiŋ bichi biə wi nì kaŋaki wi tsə taŋ tə wiwɔ.
Ndi kɔm gbi wi bwɔ́kɔ
47 Ŋkuŋ bi bɛiŋ chu kɔ aka gbi wə bə si tum i bɔkɔ, ayaka ŋgɔkɔ yi bwɔ́kɔ yichi juŋni yɛiŋ mə,
48 yi jikə. Bəni guku bwili wi i kpa. Shinum kuku, sabibwili bwɔ́kɔ yindzɔŋni jiə i káh wə, shukutɔkɔ yichu yə.
49 Lə yibi numki ayaka i jɔbi wə mbi wələ bi gɔksiki. Bəchinda bə Nyɔ bi buku dzə i gaali bəni bəchu i bəni bə chəŋ wə,
50 ayaka bə lɔɔ bəchu i gbuku wi ghəkəni wə, a num di biə bəni bi dəki dzi jəŋ.”
51 Jisɔs ka bikə i bwa bu bə mbaŋ a, “Mbɛiŋ wɔkɔ kiə alə gia yələ yichi a?” Bɔ bum a “Aaŋ.”
52 Wi ka dzaka i bɔ a, “Yi kɔ a, mi wichi wə wi laniki bənchi bə Nyɔ, num bə lani lɔ wi kɔm ŋkuŋ bi bɛiŋ, wi kɔ aka tii juŋ wə wi kaŋaki kiba ki ki biɛiŋ, wi num i bwili biɛiŋ bimfiaŋ nabə bikpu yɛiŋ.”
Bə nəiŋ Jisɔs i di bi wə
(Mak 6:1-6; Luk 4:16-30)
53 Jɔbi wə Jisɔs nì kaasi i tiki bəndi bələ, wi ka dza nyə fɛiŋ,
54 dzə i kwili wə, tsə liə ka laniki bəni i juŋ yibɔ yi tsani wə. Bɔ ka wɔkɔliki nlani wi ka numki lɔ bəh ŋkaiŋyi, yisi i kaiŋyiki a, “Mi wələ dzɔ faiŋ biələ mfi bimbum bəh ŋga i fəki ŋkaiŋni wi gia yələ yɛiŋ na?
55 A fa kɔkə a waiŋ tikwili wə wi kaaŋŋki kɛiŋ na? Ntə nih wi kɔ Meli a? Ntə bwa bə nih wi kɔ Jɛm bəh Yɔsɛf bəh Samɔn bəh Judas a?
56 Ntə jɛ́mi yi yichi kɔ bəh bukumbɛiŋ fa wə a? Mi wələ nyə faiŋ bəh yələ gia yichi lə a?”
57 Si bɔ kaiŋyiki yakadəiŋ ka nəiŋ wi. Jisɔs ka dzaka i bɔ a, “Bə si kɔksi lə mi wi ntum wi Nyɔ i di bichi wə, a kɔbi a i tumi ki wə, bəh i chwɔŋkijuŋ ki wə.”
58 Jisɔs na chu fə gia yi kaŋyini yiduli fɛiŋ, kɔm bɔ nì ka jiə dəkə shɔm i wi.