USENGA WA PAULO KWA
WALOMA
Ulongozi
Chitabu cha Waloma yodahika chandikigwa na Mtumigwa Paulo hagati ya mwaka 54 na 58 kwandusila viyelekigwe Yesu. Paulo kakala yang'hali kudilaula bululu da Loma. Ivo kautuma usenga uwo wa kuwafunza wanhu womuhuwila Chilisito weli Loma, Wayahudi na wanhu weli siyo Wayahudi. Kawandika usenga uno muna dibululu da Kolimso kunhu koyakalile yokala lusita luja. Paulo kandika usenga uno muladi zisi zose zidahe kuhuwila na kumtegeleza Yesu Chilisito muna 16:26.
Chitabu cha Waloma ni chitabu cha mana ng'hani kwa bumbila da wahuwila wa Chilisito kwa chila hanhu na chila lusita kwaviya vichimanyika na Paulo kaufambula ulopozi wochidaha kuupata kufosela Yesu Chilisito. Iviya Paulo kulumbiliza Mbuli Inogile ya Yesu Mkombola muna Dilagano da Umwaka. Wasomi mvunyo woitogolela kuwa hanhu hanogile muna 1:16 chochilonga, “Siiwonela chinyala bule Mbuli Inogile, kwaviya ni ludabwa lwa Mulungu wa kuwakombola chila munhu yohuwila, teng'hu Wayahudi na iviya wanhu weli siyo Wayahudi.” Muna ihanhu handuse ha chitabu cha Waloma muna isula ya 1-12, yosonhela ilimu ya Mulungu na hanhu hekaidi muna isula ya 13-15 hana ndagilizi za kukala vinogile muna ugima wa Chilisito.
Yeliumo
Paulo kokwandusa usenga wake kwa kuitambula yeye mwenyewo na ija yoyomwandikila muna 1:1-15.
Kaidi Paulo kokwandika kusonhela mbuli za chiunhu bila Mulungu na ulopozi woupatika kufosela Yesu Chilisito muna 1:16-11:36.
Maabaho Paulo kalava ndagilizi zimwenga za kukala vinogile muna ugima wa Chilisito muna 12:1-15:13.
Kuuhelelo, Paulo kogotola chitabu cha Waloma kwa kuwalamsa wanhu wamwenga wa bumbila da wahuwila wa Chilisito da uko Loma muna isula ya 16.
1
1 Niye Paulo, mtumwa wa Yesu Chilisito, Mulungu kanitanga niwe mtumigwa na kanisagula niwapetele wanhu Mbuli yake Inogile.
2 Baho haumwaka Mulungu kawekila wanhu chilagano Mbuli ino Inogile kwa nzila ya walotezi wake, fana viyandikigwe muna Yamaandiko Yelile.
3 Mbuli Inogile yomulonga Mwana wa Mulungu, Mndewa wetu Yesu Chilisito, kwa unhu wake kelekigwa muna welesi lwa Daudi.
4 Kwa muhe wake welile, yeye kalagusigwa kwa udahi mkulu ni Mwana wa Mulungu kwa kuzilibuka, Yesu Chilisito Mndewa wetu.
5 Kufosela yeye Mulungu iyo yaching'hile cheye unovu na utumigwa wa kuwalanguliza wanhu wa zisi zose, wawe na kutegeleza kokugaligwa na uhuwilo muladi zina jake ditunhizigwe.
6 Iviya na mweye mwili Loma, yomutangigwe kuwa wanhu wake Yesu Chilisito.
7 Nowandikila mweye mose womukala Loma wolondigwa na kutangigwa na Mulungu kuwa wanhu wake welile.
Mulungu Tati yetu na Mndewa Yesu Chilisito yamwing'hileni unovu na tindiwalo.
Paulo kulonda yalaule Loma
8 Teng'hu, nomwing'ha hewela Mulungu wangu kufosela Yesu Chilisito kwa ichimu chenu, kwaviya uhuwilo wenu ilongigwa muna izisi.
9 Nomsang'hanila Mulungu kwa moyo wangu wose kwa kupeta Mbuli Inogile ya mwanage, yeye ni mkalangama wangu viya vinimkumbukani,
10 siku zose nihatambika. Nompulilani kwa Mulungu kuwa one yahaninogela yanivugulile nzila yahadahika nidahe kumulauleni.
11 Kwaviya nolonda ng'hani kuwawona mweye mose na nidahe kungolelani chitumetume cha chimuhe na kumtendani mugangamale.
12 Chilonga hano ni kuwa wose niye na mweye chiigele moyo mweye kwa uhuwilo wangu na niye kwa uhuwilo wenu.
13 Ndugu zangu, nolonda muvimanye vino, ning'hali nolonda kumulaulani mbali nogomigwa mbaka sambi. Nolonda wanhu wamuhuwile Mulungu vumwili fana wanhu weli siyo Wayahudi viwamuhuwile.
14 Nilondeka kuwa na sang'hano ya kuwapetela wanhu wose, Wagiliki na weli siyo Wagiliki, na kuwapetela wanhu wabala na wabozi.
15 Ivo niye nolonda ng'hani kuwapeteleni Mbuli Inogile mweye iviya womukala Loma.
Ludabwa lwa Mbuli Inogile
16 Siiyonela chinyala bule Mbuli Inogile, kwaviya ni ludabwa wa Mulungu wa kuwakombola chila munhu yohuwila, teng'hu Wayahudi na iviya wanhu weli siyo Wayahudi.
17 Kwaviya Mbuli Inogile yolagusa funhufunhu viya Mulungu viyowatenda wanhu wake kuwa wanoga haulongozi wake, wanhu wotenda vino kwa uhuwilo kulawa mwanduso mbaka uhelelo. Fana viya viyandikigwe muna Yamaandiko Yelile, “Munhu yanogile haulongozi wa Mulungu kezakala kwa uhuwilo.”
Mulungu kowihila uhasanyi
18 Kulawa kuulanga Mulungu kolagusa kuwa kana ng'hasiliki kwa wanhu wose wotenda uhasanyi na yehile, wowolema ukweli sekeumanyike kwa nzila ya sang'hano zawo zihile.
19 Kwaviya mbuli zozidaha kumanyika kusonhela Mulungu zimanyike kumwawo funhufunhu. Mulungu mwenyewo kazitenda ziwe funhufunhu.
20 Kulawa Mulungu viyaumbile isi, ukulu wake wa siku zose na ulungu wake viwoneka funhufunhu, hata one haviwoneka kwa meso vimanyika funhufunhu. Wanhu wodaha kuyamanya kwa vinhu viyalumbile. Ivo wanhu hawadaha kuigombela wenyewo.
21 Wammanya Mulungu, mbali hawamtunhize Mulungu fana Mulungu wawo wala hawamwing'hile hewela, mbali magesa yawo yakala ya ubozi na myoyo yawo igumigwa ziza.
22 Walonga wawo wabala, mbali wawa wabozi.
23 Waleka kumtambikila Mulungu yokala siku zose, mbali wotunhiza nyang'hiti zilingile fana wanhu wowodanganika na udege na wanyama na wang'onyo wotambala.
24 Ivo Mulungu kawaleka watende yehile muna imyoyo yawo na woitendela vinhu va kuguma chinyala ng'huli zawo.
25 Woubasakanya ukweli wa Mulungu kwa uvwizi, wotambika na kusang'hanila vinhu viyaumbile Mulungu mbali hawamtambikila Muumbaji mwenyewo, yolondeka yeng'higwe nhogolwa siku zose! Ivo.
26 Kwaviya wosang'hana vino, Mulungu kawaleka wengiligwe na tamaa za chinyala. Mbaka wanaake wawo waleka kuyangala na walume, na wolonda kuyangala wawo kwa wawo.
27 Walume iviya waleka kuyangala na wanaake, wolonda kuyangala wawo kwa wawo, woitendela vinhu va chinyala walume kwa walume. Ivo woigalila wenyewo nhaguso kwa wihi uwatendile.
28 Kwaviya wanhu wawo walema kummanya Mulungu kwa nzewele zawo, Mulungu kawaleka wasondelele magesa yawo yehile, watende yaja yowagomigwe kuyasang'hana.
29 Wanhu wano wamemizigwa yehile yose, kubunza na umelo, migongo na kukoma na ndwagi na uvwizi na ubozi. Wowadeta wayawo
30 wowalonga vihile wanhu wamwenga na womwihila Mulungu na jeuli na weli na magoda na wasondelela yehile na wolema kuwategeleza tati zawo na mami zawo.
31 Wabule nzewele na hawamha lagano na hawawanogela ndugu zawo, welibule ubazi kwa wayawo.
32 Wavimanya kuwa Malagilizo ya Mulungu yolonga wanhu wosang'hana vinhu fana vino wolondeka wadanganike. Hawagendelela kusang'hana vinhu vino muhala, mbali iviya wowahuwila wanhu wosang'hana vinhu fana ivo.