12
Yesube Sabat nalu gote miŋ al
(Mak 2:23-28; Luk 6:1-5)
Be, Yesu go Sabat nalu goyenter komatmiŋ yagoya wit meteŋ kahalyaŋ kuŋ hinhan. Kuŋ heŋyabe komatmiŋ yago goyen biŋge yirkeb wit bilmiŋ kura yade igineŋ nene hinhan. Irkeb Farisi mar beleŋ yeneŋbe, “Mel ga yena! Mel gabe Sabat nalure mata gwaha ma teŋ hinayiŋ yeŋ bisam irtiŋ goyen teŋ haŋ!” inamiŋ. Irkeb Yesu beleŋ wol heŋbe, “Deŋbe Al Kuruŋyen asaŋde Dewitya kadom yagoya biŋge kamde mata tiyamiŋ gote baraŋmiŋ goyen ma wor po kapyaŋ heŋ nurde haŋyen? Dewitbe Al Kuruŋyen ya balem bana hurkuŋbe beret Al Kuruŋ untiŋ himam, Al Kuruŋ doloŋ ird ird mata doyaŋ marte kudiŋeŋ goyen kadomya yad namiŋ. Dewitbe Mose beleŋ gwaha ma teŋ hinayiŋ yitiŋ goyen wor gogo tiyyiŋ gega, goke kanduk kura ma kinyiŋ. Irde Al Kuruŋ doloŋ ird ird mata doyaŋ marbe Sabat nalure Al Kuruŋyen ya balem bana heŋ meteŋ teŋ heŋbe Moseyen saba buluŋ irde hinhan. Goyenbe gote kanduk kura ma keneŋ hinhan goyen Al Kuruŋyen asaŋde katiŋbe ma kapyaŋ heŋ haŋyen? Fudinde dinhem. Mel gobe Sabat nalure Al Kuruŋyen ya balem bana meteŋ teŋ hikeb mata buluŋ tahaŋ ma yineŋ haŋyen. Munaŋ nebe ya gote folek geb, komatne yago neya tumŋaŋ heŋ Sabat nalure mata tahaŋ gabe mata buluŋ moŋ geb. 7-8 Ne Al Urmiŋ gabe Sabat nalu gote Doyaŋ Al Kuruŋ. Niŋgeb Al Kuruŋyen mere asaŋde, ‘Nebe al beleŋ galak nird nird niŋ ma nurde hime. Kadom buniŋeŋ gird gird goke gab amaŋeŋ nurde hime,’ yitiŋ goyen deŋ beleŋ mere gote miŋ nurde haŋ manhan uliŋde merem moŋ mar gayen buluŋ buluŋ ma yirde hiwoŋ,” yinyiŋ.
Sabat nalure al haniŋ simsimam kura sope iryiŋ
(Mak 3:1-6; Luk 6:6-11)
Be, gwaha yineŋbe gor mat kuŋ Yuda marte gabu yare kuriŋ. 10 Bana goŋbe al kura haniŋ simsima hitiŋ goyen gor hinhin. Irke Farisi mar gore da misiŋde kura uliŋde merem yaŋ irniŋ yeŋbe Yesu gusuŋaŋ iramiŋ. “Sabat nalurebe al kura garbam miŋyaŋ goyen sope irtek gobe Moseyen sabarebe igiŋ yitiŋ ma dahade?” inamiŋ. 11 Gwaha inkeb, “Deŋ gayen sipsiptiŋ kura Sabat nalure mete titmiŋ bana kurkuyeŋbe igiŋ keneŋ wasak tinayiŋ? Moŋ, kuŋbe teŋ isaŋ heŋ siŋare kernayiŋ geb. 12 Al Kuruŋ diliŋdeb sipsipbe det dirŋeŋ, munaŋ albe det kuruŋ wor po. Niŋgeb Sabat nalurebe mata igiŋ igiŋ po ga teŋ hitek,” yinyiŋ. 13 Irde al go, “Hange giŋ ira,” inyiŋ. Irke haniŋ giŋ irkeb haniŋ kurhan igiŋ hiyen go gwahade igiŋ wor po hiriŋ. 14 Goyenbe Farisi mar gobe siŋare kuŋ yiŋgeŋ uliŋ daha mat Yesu mayteke kami yeŋ mere sege iramiŋ.
Yesube Al Kuruŋ beleŋ basiŋa irtiŋ
15 Be, Farisi mar beleŋ mata tiniŋ teŋ hinhan goyen bebak teŋbe gasuŋ go tubul teŋ hoyaŋde kuriŋ. Kukeb al budam po gama irde kwamiŋ. Irkeb garbam miŋyaŋbe tumŋaŋ sope yirke igiŋ hamiŋ. 16 Gwaha yirde al buda go guram dirhem gake al hoyaŋ ma momoŋ yirnayiŋ yeŋ hayhay yiryiŋ. 17 Mata kuruŋ tiyyiŋ gobe Al Kuruŋ beleŋ mere basaŋ almiŋ Aisaia mere irke asaŋde kayyiŋ gote igineŋ kawan forok yiriŋ. Merebe gahade:
18 “Al gabe nere meteŋ al, basiŋa irmiriŋ goyen.
Yeŋbe bubulkuŋne wor po yeŋ nurde uneŋ hime.
Irde yeŋ ge amaŋeŋ wor po nurde hime.
Holi Spirit teŋ kermeke ketal uryeŋ.
Irkeb ne beleŋ al igiŋya buluŋya pota yirde gote muruŋgem yuneŋ yuneŋ goyen megen al hike kwa kuruŋ gayen momoŋ yirde tukuyeŋ.
19 Yeŋbe al kuraya kadom mohoŋde teŋ kwep kwep ma tiyyeŋ.
Irde beleŋyaŋ mere kuware ma teŋ hike nurnayiŋ.
20 Al kura bisike kokaŋ go gwahade, buluŋ hiniŋ teŋ hinayiŋ goyen buluŋ ma yiryeŋ.
Irde al kura buluŋ heŋ hulsi aymuk irtiŋ yara hinayiŋ goyen wor buluŋ ma yiryeŋ.
Matamiŋ gobe bada ma hiyyeŋ.
Gwahade po teŋ teŋbe alya bereyamiŋ tumŋaŋ yumulgaŋ teŋ pasi iryeŋ.
21 Irke al miŋ hoyaŋ Yuda mar moŋ gore yeŋ ge hekkeŋ nurde faraŋ yurd yurd niŋ doyaŋ irde hinayiŋ,” yitiŋ hi. Aisaia 42:1-4
Yesuya Belsebulya
(Mak 3:20-30; Luk 11:14-23; 12:10)
22 Be, gwaha yeŋ hikeyabe al kura uŋgura ketal urtiŋ goyen teŋ wayamiŋ. Al gobe diliŋ titmiŋ irde mohoŋ manaŋ kattiŋ. Be, al gobe Yesu beleŋ sope irkeb naŋkeneŋ mere teŋ tiyyiŋ. 23 Irkeb gabu iramiŋ mar beleŋ mata go keneŋ hurkuŋkat wor po teŋbe, “Mesaia Dewit Urmiŋ kame wayyeŋ yeŋ haŋyen gobe al gago wet?” yamiŋ. 24 Goyenbe Farisi mar beleŋ mere go nurdeb, “Moŋ, uŋgurayen kuruŋmiŋ Belsebulyen tareŋde uŋgura gogo yakira teŋ hi,” yamiŋ. 25 Irkeb Yesu gobe al dufay heŋ hinhan goyen yeneŋ bebak teŋbe gaha yinyiŋ: “Tiyuŋ kuruŋ kura bana al beleŋ yiŋgeŋ uliŋ kadom asogo gird teŋ bur yenayiŋ gobe saŋiŋ ma heŋ buluŋ henayiŋ. Irde al miŋ dirŋeŋ kura wor gwahade po, yiŋgeŋ uliŋ kadom asogo gird teŋ bur yenayiŋbe tumŋaŋ saŋiŋ ma heŋ hinayiŋ. Taunde niŋ al wor gwahade po, awalikde ma hinayiŋbe epte ma saŋiŋ heŋ hinayiŋ. 26 Niŋgeb gwahade goyen po Satan beleŋ yeŋ yufukde haŋ uŋgura buda goyen haram yirde yakira tiyyeŋbe dahadem saŋiŋ henayiŋ? Hubu geb. 27 Goyenbe deŋ beleŋ Belsebulyen tareŋde uŋgura yakira teŋ hi nineŋ haŋ. Munaŋ deŋ gama dirde haŋ mar wor uŋgura yakira teŋ haŋyen goyenbe ganuŋyen saŋiŋde mata go teŋ haŋ yeŋ nurde haŋ? Belsebulyen tareŋde ma Al Kuruŋyen tareŋde? Mel gobe uŋgura yakira teŋ teŋ saŋiŋbe Al Kuruŋ hitte mat waŋ hi yeŋ nurde haŋ geb, deŋ beleŋ ne nineŋ haŋ gobe usi wor po irde haŋ yeŋ nurd dunnayiŋ. 28 Niŋgeb nebe Al Kuruŋyen saŋiŋde uŋgura yakira teŋ himyen geb, Al Kuruŋ beleŋ doyaŋ dird dird gobe bikkeŋ deŋ hitte gago forok yihi.
29 “Be, daha matbe al kura gore kuŋ al hoyaŋ tareŋ miŋyaŋ gote yare hurkuŋ samuŋmiŋya detmiŋya yade kuyeŋ? Gwaha tiye yeŋbe al gore kuŋ saŋiŋ miŋyaŋ al go wa teŋ fere teŋ gab epte yamiŋde niŋ detya samuŋmiŋya goyen yawaryeŋ.
30 “Be, al kura ne niŋ ma heŋ haŋ marbe asogone. Irde al kura Al Kuruŋ hitte al yukuŋ yukuŋ niŋ faraŋ ma nurde haŋ marbe al bur yirde meteŋ go buluŋ irde haŋ yeŋ nureŋ. 31 Niŋgeb al kura mata buluŋya sukal mereyamiŋ ge teŋ Al Kuruŋ pohogay irkeb igiŋ halde unyeŋ. Goyenpoga al kura Holi Spirit sukal iryeŋ gobe Al Kuruŋ beleŋ epte ma wor po halde pasi ird unyeŋ. 32 Al kura ne Al Urmiŋ gayen asogo nirde mere buluŋ tiyyeŋbe pohogay nirke igiŋ halde pasi irde uneŋ. Goyenbe al kura Holi Spirit beleŋ meteŋ teŋ hi yeŋ nurd nurd ga asogo irde mere buluŋ tiyyeŋ gobe epte ma wor po mata buluŋmiŋ goyen halde unyeŋ. Megen gar heŋya, ma kame Al Kuruŋyen nalure gor wor epte ma halde unyeŋ.
33 “Hebe igineŋ beleŋ gab dikala dirke he igiŋ ma he buluŋ yeŋ haŋyen. Niŋgeb igineŋ igiŋ forok yewoŋ yeŋ nurdeb he go sope irde haraŋ henayiŋ. He goyen sope irde haraŋ ma henayiŋbe igineŋ buluŋ buluŋeŋ forok yenayiŋ. 34 Deŋbe kunere duwi yara buluŋ wor po geb. Meretiŋya matatiŋyabe buluŋ ala po. Niŋgeb deŋ gwahade beleŋ mere kura igiŋ ma po tinayiŋ. Hubu wor po. Bitiŋ bana dufay buluŋ beleŋ makiŋ hitiŋ gore mohoŋtiŋde mat kat kuŋ hiyen. 35 Niŋgeb al igiŋbe biŋde dufay igiŋ hinayiŋ goyen yade kawan yirde hiyeŋ. Munaŋ al buluŋbe biŋde dufay buluŋ hinayiŋ goyen kawan yirde hiyeŋ. 36 Goke teŋbe fudinde wor po dineŋ hime, Al Kuruŋ beleŋ al igiŋya buluŋya pota yiryeŋ nalure gorbe melaktiŋ soŋ heke ne niŋ mere buluŋ mat yitiŋ kuruŋ goke merere huwarde daniŋ gwaha yamiŋ goyen Al Kuruŋ momoŋ irnayiŋ. 37 Niŋgeb mohoŋtiŋde mat mere kat kuyeŋ gore gab nalu goyenter mere teŋ haŋyen gote muruŋgem igiŋ dunyeŋ ma buluŋ dunyeŋ goyen nurnayiŋ,” yinyiŋ.
Al Kuruŋyen saŋiŋde det kura irke kinniŋ inamiŋ
(Mak 8:11-12; Luk 11:29-32)
38 Be, Farisi mar kuraya Moseyen saba marya beleŋ, “Tisa, Al Kuruŋyen saŋiŋde mata tiŋeŋ kura irke kinniŋ yeŋ nurde hite,” inamiŋ. 39 Irkeb Yesu beleŋ wol heŋbe, “Dufay buluŋ kerde mata manaŋ buluŋ teŋ haŋ mar goreb mata tiŋeŋ Al Kuruŋ beleŋ po ga irtek goke po gusuŋaŋ heŋ haŋyen. Goyenbe bikkeŋ Al Kuruŋyen mere basaŋ al Yona beleŋ mata teŋ mere tiyyiŋ goyen po ga nurnayiŋ. Mata tiŋeŋ hoyaŋ kura ma kennayiŋ. 40 Yonabe makaŋ dapŋa kuruŋ biŋde wawuŋ karwo goŋ hinhin gwahade po, ne Al Urmiŋ gayen wor megeŋ biŋde naŋkahalya wawuŋya karwo heŋ. 41 Irde Niniwe taunde niŋ mar gobe Yona beleŋ kuŋ Al Kuruŋyen mere basaŋ heŋ tagalkeb mata buluŋmiŋ yubul teŋ Al Kuruŋ niŋ biŋ mulgaŋ hamiŋ. Goyenbe alya bereya gayenter gayenbe ne saba teŋ hime gabe Yonayen saba gote folek gega, go ma nurde haŋ. Niŋgeb Al Kuruŋ beleŋ al igiŋya buluŋya pota yiryeŋ nalurebe Niniwe niŋ mar beleŋ huwardeb merene ma nurde haŋ mar gayen miŋge yirnayiŋ. 42 Bikkeŋ Solomon beleŋ Israel naŋa doyaŋ irde hinhinyabe naŋa gisaw niŋ doyaŋ bere kuruŋ kura Siba beleŋ Solomonyen dufaymiŋ wukkeŋ goyen nure yeŋ wayyiŋ. Goyenbe alya bereya gayenter niŋ gayenbe ne Solomonyen dufay folek gare saba yirde hime gega ma nurde haŋ. Niŋgeb kame Al Kuruŋ beleŋ al igiŋya buluŋya pota yiryeŋ nalureb doyaŋ bere Siba beleŋ huwardeb merene ma nurde haŋ mar gayen merem yaŋ yiryeŋ.
43 “Be, uŋgura kura al uliŋde takira tike kat kuyeŋ gobe mali naŋa al ma hitek bana goŋ kuŋ usaŋ heŋ heŋ gasuŋ niŋ naŋkeneŋ kuŋ hiyeŋ. Goyenbe gasuŋ kura ma kinyeŋ. 44 Irdeb, ‘Bikkeŋ hinhem gasuŋde gor mulgaŋ heweŋ,’ yiyyeŋ. Irdeb mulgaŋ heŋ waŋbe gasuŋ bikkek gobe Al Kuruŋyen mere biŋde ma kiryiŋ geb, halde haraŋ heŋ sope irtiŋ yara kinyeŋ. 45 Irdeb kuŋbe sopte uŋgura 7 yende saŋiŋ folek goyen yupi teŋ tumŋaŋ waŋbe al goyen ketal urnayiŋ. Gwaha tikeb al gobe haŋkapya hinhin gwahade moŋ, buluŋ wor po hiyyeŋ,” yinyiŋ.
Yesuyen kuliŋya haymiŋya
(Mak 3:31-35; Luk 8:19-21)
46 Be, Yesu go hako po al buda kuruŋ goyen mere yirde hikeb miliŋya kuliŋya beleŋ mere irniŋ yeŋ waŋ siŋare heŋ doyaŋ irde hinhan. 47 Irkeb al kura beleŋ go yeneŋbe kuŋ Yesu goyen, “Momkeya kolge weŋya ginniŋ yeŋ waŋ siŋare ga haŋ,” inyiŋ. 48 Irkeb wol heŋbe, “Ganuŋbe mamne? Ganuŋbe kolne yago?” inyiŋ. 49-50 Irdeb komatmiŋ yago yeneŋ heŋyabe, “Al kura Nanne Al Kuruŋ saŋiŋ miŋyaŋ gote mere nurde go po gama irde haŋ marbe kolne, hayneya mamne yagoya. Niŋgeb mamneya kolne weŋyabe gago haŋ,” inyiŋ.