☰ Luke 1
Luke wenı̨htł'è
1
Luke Theophılus ts'ǫ̀ eetł'è
1 K'àowo Theophılus, ı̨dèe whaà yatı goghǫ̀t'ǫ wek'ę̀ę̀ goxè dànàhòwoo sìı dǫ łǫ gıxàeta xè gıghǫ gı̨ı̨tł'è ı̨lè. 2 Kèhoį̀wo gots'ǫ dàgòjàa sìı dǫ mǫ̀hdaa gıdaà nàhòwo eyıts'ǫ godı nezı̨ı̨ t'à dǫ xè gogıado. Goxı̨ sı eyı godı et'ıì t'à gots'ǫ̀ gogı̨ı̨de. 3 Eyıt'à sı̨ sı eyı godı nezı̨ı̨ dànì wexèhǫǫ̀woo sìı, deghàà wexàehta ı̨lè. Negha deghàà dek'enèehtł'è ha dehwhǫ. 4 Hanì-ı̨dè ayìı hoghàneètǫ ı̨lèe sìı hotıì ehkw'ı ne wek'èı̨zǫ ha.
Yak'eet'ı̨į̀ Zecharıah ts'ǫ̀ wègoèht'į̀
5 Herod Judea nèk'e k'àowocho elı̨ ekò yahtıı ı̨łè, Zecharıah wìyeh, eyı nàdè. Abıya yahtıı xàɂaa gogha k'àowo elı̨ı̨ sìı Zecharıah goxè eghàlaeda ı̨lè. Wets'èkeè Elızabeth wìyeh. Į̀łak'aà Aaron wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ agı̨ı̨t'e. 6 Į̀łak'aà Nǫ̀htsı̨ gha ehkw'ı geeda xè Nǫ̀htsı̨ nàowoò hazǫǫ̀ deghàà gık'į̀ı̨t'e. 7 Hanìkò Elızabeth wezaa gǫ̀hłı̨ ha dìì ts'ıhɂǫ̀ gıza gǫ̀hłı̨-le. Hòt'a į̀łak'aà ǫhdah gehłè.
8 Įłàà Zecharıah, wexè yahtıı gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı Nǫ̀htsı̨kǫ̀-gocho goyìı Nǫ̀htsı̨ gha eghàlageeda ı̨lè. 9 Nǫ̀htsı̨kǫ̀-gocho goyìı dzèh-łekǫǫ dèk'ǫ̀ ayehɂı̨ gha yahtıı ı̨łè xàgehtè ı̨lè. Dıì t'à Zecharıah xàgı̨ı̨htı̨. 10 Dzèh-łekǫǫ k'eehk'ǫ̀ ekò dǫ hazǫǫ̀ eyı ełèwhedee sìı mǫ̀ht'a nàgeèhza, yagehtı.
11 Hǫtsaa Zecharıah wenadąą̀ kwe-ladà k'e dzèh-łekǫǫ dèk'ǫ̀ǫ gà yak'eet'ı̨į̀ nàwo wegha wègoèht'į̀. 12 Zecharıah yaɂı̨ ekò dèhyeh lajà. 13 Hanìkò yak'eet'ı̨į̀ Zecharıah ts'ǫ̀ hadı, “Nı̨ı̨jı̨-le! Ayìı gha yanehtıı sìı Nǫ̀htsı̨ nıìkw'o hǫt'e. Nets'èkeè Elızabeth nezaa nìhtè ha, eyıts'ǫ John wìyeh awı̨ı̨le ha. 14 Wegǫ̀hłı̨ nı̨dè weghǫ nınà ha eyıts'ǫ dǫ łǫ sı gınà agode ha. 15 Nǫ̀htsı̨ sìı dǫ wet'àaɂàa yììt'ı̨ ha, jìetì wı̨ı̨zìı wewàhodı ha-le. Wegǫ̀hłı̨ kwe-t'ıì Yedàyeh Nezı̨ı̨ yeyìı nàdè ha. 16 Ededı̨ sìı Israel got'ı̨į̀ łǫ, Nǫ̀htsı̨ gıts'ǫ̀ K'àowo ts'ǫ̀ anagole ha. 17 Ededı̨ sìı gots'ǫ̀ K'àowo nakweè etłe ha, eyıts'ǫ nakwenàoɂǫǫ Elıjah wets'ǫ ı̨nì nàtsoo wets'ǫ̀-èlı̨ ha. Dǫ edeza ghǫnegeètǫ anagole ha. Eyıts'ǫ Nǫ̀htsı̨ k'èagı̨ı̨t'e-le sìı gogı̨ı̨zǫ xè ehkw'ı geedaà agole ha. Gots'ǫ̀ K'àowo gha dǫ ts'atà geèhkw'eè agole ha,” yak'eet'ı̨į̀ yèhdı.
18 Zecharıah yak'eet'ı̨į̀ ts'ǫ̀ hadı, “Eyı hagode ha ayìı ghàà wek'èehsǫ lì? Hòt'a eneèko whıhłı̨ eyıts'ǫ sets'èkeè sı ts'ǫǫ̀ko whelı̨,” yèhdı.
19 Yak'eet'ı̨į̀ yets'ǫ̀ hadı, “Sı̨, Gabrıel aht'e, Nǫ̀htsı̨ wenadąą̀ nàhwho hǫt'e. Godı nezı̨ı̨ neghàehɂà ha nets'ǫ̀ sı̨ı̨hɂà,” yèhdı. 20 “Eyı hagode gots'ǫ̀ goı̨de-le anede ha, seyatıì negha ehkw'ı-ahodı-le t'à. Hanìkò eyı nèhòı̨wo nı̨dè ayìı dàehsı̨ı̨ sìı hazǫǫ̀ wek'ę̀ę̀ hagode ha,” yèhdı.
21 Eyı wexè hagot'ı̨ ekò dǫ mǫ̀ht'a Zecharıah k'eènageèhɂı̨, dànìghǫ whaà gots'ǫ̀ Nǫ̀htsı̨kǫ̀-gocho goyìı ts'ǫ̀ èlı̨ gı̨ı̨wǫ. 22 Zecharıah xàèhtła ekò dǫ ts'ǫ̀ gode ha dìì t'à gots'ǫ̀ nàɂeetsį̀. Eyıt'à Nǫ̀htsı̨kǫ̀-gocho goyìı wenazhıı xègoèht'į̀ ajà dǫ hagı̨ı̨wǫ.
23 Nǫ̀htsı̨kǫ̀-gocho goyìı eghàlaeda yeghǫ nǫǫt'e tł'axǫǫ̀ edekǫ̀ ts'ǫ̀ naèhtła. 24 Eyı hagòjà tł'axǫǫ̀ wets'èkeè Elızabeth hotıeda-le ajà, sı̨làı sa ts'ǫ̀ dǫ ta aet'į̀-le. 25 Hadı, “Sets'ǫ̀ K'àowo segha enıìyah eghàlaı̨dà. Dıı dzęę̀ k'e Nǫ̀htsı̨ eteseèɂı̨. Sezaa gǫ̀hłı̨ ha t'à dǫ gıta edeghǫ į̀į̀zhaehłı̨-le asį̀į̀là,” hadı.
Yak'eet'ı̨į̀ Mary ts'ǫ̀ wègoèht'į̀
26 Elızabeth ek'ètaı sa hotıeda-le ekò Nǫ̀htsı̨, yak'eet'ı̨į̀ Gabrıel wìyeh Galılee nèk'e, kǫ̀ta Nazareth ts'ǫ̀ yı̨ı̨hɂà. 27 Yak'eet'ı̨į̀, t'eekogòò Mary wìyeh ts'ǫ̀ yatı nìı̨ɂǫ. Eyı t'eekoa sìı dǫ Joseph wìyeh xè honìda ha wììchì ı̨lè. Joseph, k'àowocho Davıd wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ hǫt'e. 28 Yak'eet'ı̨į̀ Mary ts'ǫ̀ ajà hayèhdı, “Nexè sìghà welè! Nı̨ sìı ts'èko hazǫǫ̀ nahk'e nexè sìghà hòɂǫ hǫt'e. Nǫ̀htsı̨ nexè hǫt'e,” yèhdı.
29 Mary dèhyeh lajà. Dàdıì-adı yı̨ı̨hwhǫ. 30 Hanìkò yak'eet'ı̨į̀ yets'ǫ̀ hadı, “Mary, nı̨ı̨jı̨-le. Nǫ̀htsı̨ neghǫ sǫnıwǫ hǫt'e. 31 Hotıı̨da-le anede ha; dǫzhìa nìı̨htè ha. Zezì wìyeh anele ha. 32 Dǫ-wet'àaɂàa-deè elı̨ ha. Nǫ̀htsı̨ wenahk'e gǫ̀hłı̨-le Weza gıìhdı ha. Nǫ̀htsı̨ sìı K'àowocho elı̨į̀ ayele ha, wèot'ı̨ k'àowocho Davıd lanì. 33 Welǫ whìle ts'ǫ̀ Israel got'ı̨į̀ gha K'àowocho elı̨ ha,” yèhdı.
34 Mary yak'eet'ı̨į̀ ts'ǫ̀ hadı, “Dǫzhìı k'èehsǫ-le t'à, dànì sexè hagòjà lì?” yèhdı.
35 Yak'eet'ı̨į̀ yets'ǫ̀ hadı, “Yedàyeh Nezı̨ı̨ nek'e ade ha eyıts'ǫ Nǫ̀htsı̨ wenahk'e gǫ̀hłı̨-le sìı wets'ǫ t'asìı nàtsoo nek'e ade ha. Eyıt'à eyı chekoa degaı wegǫ̀hłı̨ ha sìı Nǫ̀htsı̨ Weza wìyeh ha. 36 Nèot'ı̨ Elızabeth ts'ǫǫ̀ko whelı̨ kò ededı̨ sı dǫzhìa nìhtè ha. Ededı̨ ‘weza whìle’ gıìhdıı sìı dıì xè ek'ètaı sa hotıeda-le hǫt'e. 37 Nǫ̀htsı̨ sìı t'asìı wegha dìì gǫ̀hłı̨ nıìle,” yèhdı.
38 Mary hadı, “Nǫ̀htsı̨ sets'ǫ̀ K'àowo hǫt'e. Sexè dàgode ha nı̨ı̨dıı sìı, wek'ę̀ę̀ welè,” yèhdı. Eyı tł'axǫǫ̀ yak'eet'ı̨į̀ yets'ǫǫ̀ ajà.
Mary edèot'ı̨ Elızabeth ts'àèhtła
39 Yak'eet'ı̨į̀ yets'àèhtła tł'axǫǫ̀, Mary ı̨whąą̀ shìh ta Judea nèk'e ts'ǫ̀ kǫ̀taèhtła. 40 Zecharıah wekǫ̀ goyaèhtła, edèot'ı̨ Elızabeth eɂı̨ ts'ǫ̀et'ıì wınà t'à edeyàdo. 41 Elızabeth Mary godeè yıìkw'o ts'ǫ̀et'ıì bebìa yechǫ whedaa sìı hòtł'ò nàèhdǫ. Yedàyeh Nezı̨ı̨ Elızabeth k'e ajà t'à, 42 Mary ts'ǫ̀ hòtł'ò hadı, “Hazǫǫ̀ ts'èko daats'ǫ̀, nexè sìghà hǫt'e eyıts'ǫ eyı chekoa nìı̨htè ha sìı wexè sìghà hǫt'e. 43 Sets'ǫ̀ K'àowo wemǫ sets'àèhtła t'à sets'ǫ̀ sìghà nàhòwo. 44 Neèhkw'ǫ ts'ǫ̀et'ıì bebìa chǫ whedaa sìı sıì wınà t'à hòtł'ò nàèhdǫ. 45 Gots'ǫ̀ K'àowo ayìı dànèhdıı sìı wek'ę̀ę̀ agode ha, negha ehkw'ı-ahodı t'à nexè sìghà hǫt'e,” Elızabeth wınà t'à hadıì xàyaı̨htı.
Mary Nǫ̀htsı̨ ghàsǫedı
46 Mary hadı,
“Sedzeè t'à Nǫ̀htsı̨ ghàsǫehdı 47 eyıts'ǫ Nǫ̀htsı̨ edaxàsį̀ı̨htı̨ı̨ sìı weghǫ sedzeè t'à sınà.
48 T'asìı ehłı̨-le kò sı̨ sį̀į̀hchì hǫt'e. Jǫ gots'ǫ ı̨daà, dǫ hazǫǫ̀ sexè sìghà hǫt'e gedı ha.
49 Senǫ̀htsı̨ t'asìı wegha dìì-le sìı segha enıìyah nechàa whehtsı̨. Wıızì Degaı hǫt'e.
50 Dǫ hazǫǫ̀ ełetł'axǫǫ̀-edèe gots'ǫ dǫ gık'èı̨t'ee sìı gots'ǫ̀ wedzeè eteèɂı̨ hǫt'e.
51 Senǫ̀htsı̨ t'asìı wegha dìì-le sìı enıìyah nechàa eghàlaı̨dà hǫt'e. Dǫ edınì t'à xàhogedìı sìı nàgodeezhı.
52 K'àowocho gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı k'ahogedè-le agohɂı̨ eyıts'ǫ dǫ xàhogedì-le sìı gòį̀hchì.
53 Dǫ degeèhdìı sìı nezı̨į̀ shègezheè agohɂı̨, hanìkò dǫ ahxee sìı t'asìı dę nagoèhɂà.
54 Nǫ̀htsı̨, Israel wecheekeè gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı etegoòɂı̨ t'à gots'àı̨dì hǫt'e.
55 Welǫ whìle ts'ǫ̀ Abraham eyıts'ǫ wets'ıhɂǫ̀ǫ-dǫǫ̀ gı̨ı̨lı̨ı̨ sìı etegoòɂı̨ ha, gocho ts'ǫ̀ hadı ı̨lè,” Mary hadıì xàyaı̨tı.
56 Mary taı sa gots'ǫ̀ Elızabeth xè nàı̨dè. Eyı tł'axǫǫ̀ edekǫ̀ ts'ǫ̀ naèhtła.
John-Baptıst wegǫ̀hłı̨
57 Elızabeth webebìa wegǫ̀hłı̨ ekò dǫzhìa nìı̨htı̨. 58 Dǫ gımǫǫ̀ nàdèe eyıts'ǫ wèot'ı̨ dànì gots'ǫ̀ K'àowo wesǫnıwǫ xè wets'ǫ̀ enıìyah hòɂǫǫ̀ ayį̀į̀làa sìı gıghǫ gıìkw'o ekò hazǫǫ̀ wexè gınà agòjà.
59 Bebìa wegǫ̀hłı̨ gots'ǫ ek'èdı̨ dzęę̀ k'e Moses wenàowoò k'ę̀ę̀ bebìa wekwǫ̀ nàat'a. Nàgı̨ı̨t'a ekò wetà Zecharıah wıızì k'ę̀ę̀ wìyeh ha gı̨ı̨wǫ. 60 Hanìkò wemǫ hadı, “Į̀le, John wìyeh ha,” gòhdı.
61 Dǫ hagıìhdı, “Ekò nèot'ı̨ wı̨ı̨zìı hawìyeh nıìle,” gıìhdı.
62 Wetà ts'ǫ̀ nàgeetsį̀, bebìa dàwìyeh ayele ha gı̨ı̨wǫ t'à dageehke. 63 Eyıt'à Zecharıah t'asìı k'e ts'eetł'è gha nàɂeetsį̀. “John wìyeh ha,” dek'enèyı̨ı̨tł'è. Dǫ hazǫǫ̀ gıgha enıìyah lanì. 64 Zecharıah hajà ts'ǫ̀et'ıì godeè anajà t'à Nǫ̀htsı̨ ghàsǫedı. 65 Dǫ hazǫǫ̀ gıgà agı̨ı̨t'ee sìı gıgha enıìyah lagòjà. Eyıts'ǫ dǫ hazǫǫ̀ shìh ta Judea nèk'e nàgedèe sìı eyı hagòjà ghǫ gogede. 66 Dǫ hazǫǫ̀ gıghǫìkw'oo sìı hagı̨ı̨wǫ, “Hanì-ı̨dè dıı chekoa sìı ayìı elı̨ ha sǫnı,” gedı. Gots'ǫ̀ K'àowo wenàowoò wets'ǫ̀-èlı̨ gık'èezǫ.
Zecharıah Nǫ̀htsı̨ ghàsǫedı
67 Zecharıah, Yedàyeh Nezı̨ı̨ wek'e ajà t'à yedahxà xàyaı̨htı hadı,
68 “Gots'ǫ̀ K'àowo, Israel Wenǫ̀htsı̨ weghàsǫts'eedı welè. Edets'ǫ dǫ edaxàgole ha goghǫ nììtła.
69 K'àowocho Davıd wets'ǫ dǫ ı̨łè Edaxàgolee-deè elı̨ ha gots'ǫ̀ yı̨ı̨hɂà.
70-71 (T'akwe whaà wets'ǫ nakwenàoɂǫǫ degaı t'à gots'ǫ̀ dıı hadı ı̨lè,)
‘Dǫ hazǫǫ̀ gots'ǫ̀ xànegı̨ı̨ɂaa eyıts'ǫ dǫ godzagı̨ı̨hwhǫǫ sìı gıch'à edaxàgole ha.
72 Eyıts'ǫ gocho etegoèhɂı̨ ha, hadı ı̨lè eyıts'ǫ goxè nakenawhehtsı̨ı̨ degaı sìı yenadì ha,’ hadı ı̨lè.
73-74 Gocho Abraham ts'ǫ̀ dıı hadıì yatı whehtsı̨:
‘Dǫ gots'ǫ̀ xànegı̨ı̨ɂa gıch'à edaxàgole ha, eyıts'ǫ ts'eejı̨-le xè wegha eghàlats'eeda ha,
75 t'aats'ǫǫ̀ ts'eedaa ts'ǫ̀, degaı eyıts'ǫ ehkw'ı k'ę̀ę̀ wegha eghàlats'eeda ha,’ hadıì yatı whehtsı̨.
76 Ekò nı̨, seza, Nǫ̀htsı̨ wenahk'e gǫ̀hłı̨-le wets'ǫ nakwenàoɂǫǫ nègedı ha.
Gots'ǫ̀ K'àowo wenakweè naı̨tłe ha wegha ts'atà sıìgoı̨le ha.
77 Wets'ǫ dǫ dànì edaxàgeedè ha sìı hoghàgı̨ı̨htǫ ha; gıhołı̨į̀ gıghǫ nahoezhe t'à edaxàgeedè ha.
78 Nǫ̀htsı̨ sıì etegoòhɂı̨ hǫt'e. Edaxàgohtè nı̨dè yak'e gots'ǫ gok'e sa nı̨ı̨dı̨ lagode ha.
79 Dǫ togoòtł'òo nàgedèe sìı eyıts'ǫ ełaàgede ha sìı gık'e dzęh lagode ha. Edı̨į̀ ts'èwhı̨į̀ goòɂàa sìı ts'ǫ̀ agole ha,” Zecharıah hadıì xàyaı̨tı.
80 Chekoa nechàa dèzhǫ, wets'ǫ ı̨nì t'à nàtsoò ajà. Israel got'ı̨į̀ gonı ade gots'ǫ̀ ekìı-ka nèk'e nàı̨dè.
☰