Chitabu cha
DANIELI
Tanga mbere
Chitabu hichi chaandikpwa wakati Ayahudi kala akatsamizwa kpwa lazima ni mfalume Nebukadineza ambaye kala kammanya Mlungu. Muhusika mkpwulu kpwenye chitabu hichi ni Danieli, mmwenga wa hara ariotsamizwa kuphirikpwa Babeli. Mana ya Danieli ni “Mlungu ni muamuli wangu.”
Lengo ra muandishi ni kutiya atu a Iziraeli moyo na kuapha kuluphiro kukala Mlungu andaangamiza maadui gao na kuaika huru.
Chitabu hichi china seemu mbiri: Seemu ya kpwandza ni simurizi ya Danieli na asenae, aho amkuluphira Mlungu kahi ya mazingira magumu. Simurizi hizi ni mambo garigokala wakati wa utawala wa Babeli na wa Pashia. Seemu ya phiri ni ruwiya ambazo Danieli waziona. Ruwiya hizi zinatabiri kuhusu kuunuka na kugbwa kpwa tawala nyinji zisizo za Chimlungu na ushindi wa atu a Mlungu.
Maelezo muhimu kpwa chifupi
Danieli na asenae ahahu 1:1–21
Mfalume Nebukadineza analoha 2:1–49
Mlungu anativya Shediraka, Meshaki na Abedinego 3:1–30
Mfalume Nebukadineza anafutwa utawalawe kpwa miaka sabaa 4:1–37
Mfalume Belishaza na maandishi ukutani 5:1–31
Mlungu anamtivya Danieli asiriwe ni simba 6:1–28
Ruwiya za Danieli 7:1—12:13
1
Danieli na asenae
+Mwaka wa hahu wa utawala wa Jehoyakimu, mfalume wa Juda, Nebukadineza, mfalume wa Babeli, wakpwedzazangira Jerusalemu. +Phahi Mwenyezi Mlungu wamtiya mfalume Jehoyakimu mikononi mwa Nebukadineza phamwenga na seemu ya miyo ya nyumba ya kuvoya Mlungu. Naye achiitsukula hadi tsi ya Shinari, achendayiinjiza phatu pha kuikira hazina kpwenye nyumba ya mlunguwe.
Chisha ye mfalume achimlagiza Ashipenazi, mkpwulu wa maofisaage ahale seemu ya Aiziraeli kula nyumba ya chifalume na nyumba za vilongozi edze nao; yani barobaro asio na virema, enye sura nono, enye ikima, amanyao mambo, agbwirao mambo upesi na enye uwezo wa kuhumika nyumbani mwa mfalume. Chisha aafundze kugomba na kuandika luga ya Chikalidayo. Mfalume waamuru ahewe chakurya dza cho aryacho iye na uchi dza nyo anwao iye. Nao kala ni afundzwe kpwa muda wa miaka mihahu chisha aphirikpwe akaandze kumuhumikira mfalume. Kahi ya atu ariotsambulwa kala ni Danieli, Hanania, Mishaeli na Azaria, atu a mbari ya Juda. Ye mkpwulu wa maofisaa waapha madzina ganjina. Danieli wamuiha Beliteshaza, Hanania achimuiha Shediraka, Mishaeli achimuiha Meshaki na Azaria achimuiha Abedinego.
Ela Danieli wakata shauri mwakpwe moyoni kukala kandadzitiya najisi kpwa kurya chakurya wala kunwa uchi wa mfalume. Kpwa hivyo achimvoya ye mkpwulu wa maofisaa amruhusu asidzitiye najisi. Phahi Mlungu wamjaliya Danieli, na achimuhenda ye mkpwulu wa maofisaa ampendelee na amuonere mbazi. 10 Ye mkpwulu achimuamba Danieli, “Naogopha sedze ye bwana wangu, mfalume, iye ariyekupangirani mtalo wa chakurya na chinwadzi, akaone tamnyinyiha dza go marika genu, kpwa riro mnihende niolagbwe.” 11 Ndipho Danieli achigomba na ye muimirizi ariyetsambulwa ni ye mkpwulu wa maofisaa aimirire Danieli, Hanania, Mishaeli na Azaria achiamba, 12 “Hunakuvoya uhujeze swiswi atumishio kpwa kuhupha mtsunga na madzi ga kunwa bahi kpwa muda wa siku kumi. 13 Chisha hulenganishe na nyo barobaro aryao chakurya cha chifalume ndipho ukate shauri kuhuhendera kulengana na vyo ndivyohuona.” 14 Phahi wakubali achiajeza kpwa muda wa siku kumi. 15 Siku kumi ziriphosira, achiaona ananyinyiha na akanona kuriko hara barobaro aryao chakurya chinono cha mfalume. 16 Bada ya hipho ye muimirizi wahupha mtsunga bahi kahuphere cho chakurya chinono na uchi wa mfalume.
17 Mlungu waapha marifwa aha barobaro a ne na achiahenda aelewe maandishi ga chila aina na ikima. Phamwenga na vivyo achimupha Danieli kuelewa ruwiya na ndoso za chila namuna.
18 Miaka mihahu ambayo kala ikaikpwa ni mfalume iriphosira, mkpwulu wa maofisaa waareha hara barobaro mbere za Nebukadineza. 19 Naye mfalume achigomba nao, achiona kukala taphana ariyekala dza Danieli, Hanania, Mishaeli na Azaria. Kpwa hivyo achiandza kumuhumikira mfalume. 20 Phahi utu wowosi arioauza, ikale ni ikima au kumanya mambo, iye waaona kukala anafwaha kano kumi kushinda aganga na apigi a mburuga osi ariokala kpwenye ufalumewe wosi. 21 Naye Danieli waenderera kuhumika kuko hadi mwaka wa kpwandza wa mfalume Koreshi.
+ 1:1 1:1 2 Afalume 24:1; 2 Nyakati 36:5–7 + 1:2 1:2 2 Afalume 20:17–18; 24:10–16; 2 Nyakati 36:10; Isaya 39:7–8