Malobhe gha Mbone ngita chighajhandikwe na
Yohane
Ulongolelo
Lilobhe lya Mbone ngita chilijhandikwe na Yohane ndi chimo cha itabo ncheche kuhumii mu lilaghano Liyono lichimulila Ughome gwa Yecho Kilichitu. Kila kitabo chimo cha itabo yenio kikemwa “Malobhe.” Lilobhe lyenio mana jhake, “Lilobhe lya Mbone.”
Itabo henge ikajhandikwe pajhomwika Yecho, Matei na Maluku na Luka na Yohane ndi bhibhajhandika. Lilobhe lya Mbone ngita chilijhandikwe na Yohane kikajhandikwe na Yohane pukipehikiya chaka cha makome ticha pabhelwika njwe Yecho Kilichitu. Pamonga na kitabo chenje kilonge jhe Yohane ndi jwajhandika, nambo majhandikilo ghake ghalandana hake na ghala ghughabhii mubaluwa yake 1 Yohane, na 2 Yohane na 3 Yohana. Bhange bhubhajhandika makacho bhichimulila Yohane akibha atamita ku muche gwa ku Epecho mu machiko gheniya, bhahe, ihoto kubhehe kitabo chenje kikajhandikilwe ku muche gwenio.
Yohane alonge hotohoto chikintumita kujhandika kitabo chenje kwatangatila bhando bhanyeketele Yecho kubhehe ndi Kilichitu Nkomboche, kwa kunyeketela kwenio tubhehe na ughome kupete liina lyake. Kitabo chenje kijhandikwe kwa nhwalo gwa bhibhachoma bhubhabhii Akayahude na bhando bha ilambo henge. Lilobhe lya Mbone ngita chighijhandikwe na Yohane lijhandikwe kwa namuna jha kanjika kulenganicha na Malobhe ghala gha itabo itato.
Yohane akangamile kubheka ikangacho yela yatehila Yecho, na akajhandike jhe ghange ghalongila Yecho kwa milandanikiho, kikangacho chenge kikolongwa ngita chela Yecho pabatichwa na kujhighanikiwa kwake kunjenga na hele ikajhandikwe ndeka nkate jha Lilobhe lende.
Ghughabhii mukitabo
Yohane itumbuu kujhandika, mu chula jha 1:1-18.
Kabhele Yohane ajhandika panane ya ikangacho yatehila Yecho, mu chula jha 1:19-12:50.
Pughajhomokila, gheniya ichimulila ikangacho yamahele nkate jha Ughome gwa Yecho ghighantenda ade kuwegha na kuyoka kwake, mu chula jha 13:1-20:31.
Yohane ajhomolela Lilobhe lyake, ichimulila chimo pala Yecho pabhapitila bhando pahumita mukuwegha kwake, na peniya achimulila chikinkangita kujhandika kitabo chenje, mu chula jha 21.
1
Lilobhe libhehe mundo
Peniya makacho kabula jha kupanganwa kwa ilebhe, jhumo jwakemitwa Lilobhe akibha. Na jwenio Lilobhe atamita na Chapanga, na jwenio akibha ndi Chapanga. Kuhumii makacho atamita na Chapanga kabula jha Chapanga kupangana kilebhe chochoha. Chapanga akapangine ilebhe yoha kupete kwa jwenio, changabhehe jwenio kibhii jhe kilebhe chochoha chikapanginwe. Jwenio akibha lihembuko lya ughome, na gwenio ughome uletite lumule kwa bhando. Na lwenio lumule lung'ala pa lubhendo, na lubhendo luluhotwi ndeka kuluhima.
Chapanga akatumite mundo jhumo, liina lyake Yohane. Yohane akahikite kwalobholela bhando malobhe gha lumule, bhando bhoha bhajhohe na bhalujheketii lumule lwenio. Yohane jwenio akibha lumule jhe, nambo akahikite kwalobholela bhando mana jha lumule lwenio. Lwenio lumule lwa uchakaka, ndi lumule luluhika pannema pano na kwamulikila bhando bhoha.
10 Lilobhe jhola akibha pannema na kupete kwa jwenio Chapanga akapangine nnema, nambo bhando bha pannema bhakaumanyite ndeka. 11 Akahikite kwa bhando bhake jwenio, nambo bhando bhake bhakankanite. 12 Nambo bhando bhoha bhibhampokii na kunyeketela, ajhakwape ukindendeke gwa kubhehe yana ya Chapanga. 13 Bhabhii yana ya Chapanga chi kwa kubhelukwa ngita bhando chibhabhelukwa, amu kwa likakala lya yegha, amu chi kwa uhotolo gwa mundo, nambo kwa uhotolo gwa Chapanga jwenie.
14 Na Lilobhe jwenio ajhakubhehe mundo, na jwenio ajhakutama pamonga na twenga. Na twenga tumwene ung'alicho gwake, ung'alicho gwa Mwana jwa kanjika, jwahikite kuhumii kwa Tate Chapanga, atwelii hoko umbone na uchakaka.
15 Yohane akalongile malobhe gha mundo jwenio, alongila kwa lilobhe likolongwa, “Jhonjo ndi jhuninongila panane jhake, ‘Ahika mundo jhumo kuyeto jhango ndi nkolongwa kupeta nenga, nhwalo akibha nenga nandumbo jhe.’ ”
16 Kwa nhwalo gwa umbone gwake gwamahele, twenga tuchochite kupoke mota hake. 17 Chapanga akatupekiye Lilaghalikilo lyake kwa kupete Mucha, nambo na umbone na uchakaka utuhikilila kupete kwa ndela jha Yecho Kilichitu. 18 Abhii ng'o mundo jhojhoha jwamwene Chapanga. Nambo Mwana jwa kanjika jwabhii Chapanga na jwapahilwe na Tate, ndi jwatulobholila malobhe gheniya gha Chapanga.
Malobhe gha Yohane Mbatichajhe
Matei 3:1-12; Maluku 1:1-8; Luka 3:1-18
19 Ghanga ndi malobhe ghalongila Yohane Mbatichajhe, pakibha na ilongoche ya Akayahude ku Yeluchalemo kola pabhatumitwa akapiya matambiko na Akalawe, bhankonye Yohane, “Mwenga ndi ma ghane?”
20 Yohane ajhakujheketela na ajhakujhanguu hotuhotu changayatila, ajhakulonge, “Nenga na Kilichitu Nkomboche ndeka.”
21 Bhajhakunkonya, “Bhahe, mutulobholele mwenga ndi ma ghane? Bho, mwenga ndi ma Eliya?”
Yohane ajhakujhanguu, “Nai jhe, ne ndeka.” Bhajhakunkonya kabhele.
“Bho, mwenga ndi jhola nnondole jwa Chapanga?”
Na jwenio pajhangwila, “Ne jhe!”
22 Bhahe, bhajhakunkonya, “Bho, ngohe majhito maghane? Bho, ngohe mabhene milonge nike panane jhino? Mutulobholele, na twenga twalobholela bhala bhibhatutumita tunkonye.”
23 Yohane ajhakujhanguu ngita chalongila nnondole jwa Chapanga Isaya,
“Nenga ‘Ndi lilobhe lya mundo jwaikema kunjenga,
Nnenganikiye ndela jha Bhambo jhaipala kupeta.’ ”
24 Peniya Mapwalichayo bhibhakatumitwe, 25 bhajhakunkonya Yohane, “Anda mwe ma Kilichitu amu ma Eliya jhe amu jhola nnondole jwa Chapanga jhe, nhwalo gwa nike mibaticha bhando?”
26 Yohane ajhakujhanguu, “Nenga nibaticha kwa mache, nambo pakate jhino abhii mundo jhumo manaumanya jhe. 27 Ndi jwenio jwahika kuyeto jhango, nambo nenga nitope ndeka hilu kubhopo lughojhe lwa maghubache ghake.”
28 Ghanga ghoha ghatendika ku muche gwa ku Betaniya, kwiye jha lilabha lya ku Yolodane, kwakibha Yohane abaticha.
Yecho litohe lya limbelele lya Chapanga
29 Kilabho jhake, Yohane ajhakummona Yecho auhikilila, ajhakulonge, “Jhonjo ndi litohe lya limbelele lya Chapanga, jwatola uhakaho gwa bhando bha nnema! 30 Jhonjo ndi jhunongila malobhe panane jhake, nongila ‘Kuyeto jhango ahika mundo nkolongwa kupeta nenga, nhwalo akibha nenga nandumbo jhe.’ 31 Nenga namwete nikaumanyi jhe, nambo hikite kubaticha kwa mache nipala bhando bha ku Ichilahele bhaumanye.”
32 Yohane akalongi malobhe ghala ghaghawene, “Nimwene Uhuke gwa Chapanga ahuluka ngita ngunda kuhumii kunane kwa Chapanga na kutolela panane jhake. 33 Nenga hele nikaumanye jhe, nambo jhola jwandumita kwabaticha bhando kwa mache jwanobholile naha, ‘Mundo jhola jhumipala kummona Uhuke gwa Chapanga kuhumii kunane kwa Chapanga na kubhehe panane jhake, jwenio ndi jwabaticha kwa Uhuke gwa Chapanga.’ ” 34 Peniya Yohane ajhakulonge, “Nenga nolite kwa miho ghango na chakaka ninnobholela kubhehe jhonjo ndi Mwana jwa Chapanga.”
Bhabholwa bha Yecho bha kutumbula
35 Lichiko lyubhele jhake, Yohane akibha ajhemite peniya pamonga na bhabholwa bhake bhabhele chehemo jwenio. 36 Pamonita Yecho akityanga, ajhakulonge, “Dola, jhonjo ndi Litohe lya Limbelele lya Chapanga!”
37 Bhabholwa bhabhele bhala pibhannyohina Yohane akalongila naha, bhajhakunkengama Yecho. 38 Bhahe, Yecho ajhakughalambuka, ajhakwabhona bhabholwa bheniya bhitenda kunkengama, ajhakwakonya, “Bho, mipala nike?”
Na bhene bhajhakunyanguu, “Labe, kajhino kojhe?” Labe mana jhake Mmola.
39 Yecho ajhakwajhanguu, “Nhwike mupalinge.” Jhakibha cha kome jha kimihe bhabholwa pibhajhahwila kupalinga chehemo jhatamita Yecho, bhajhakupipikiya bhoha lichiko lyenio.
40 Anduleya, nnongo mundo Simone Petile, akibha jhumo jha bhala bhabhele bhibhakanyohine Yohane akalongila gheniya, ajhakunkengama Yecho. 41 Anduleya ajhakumpalaha nhwacha mundo Simone, ajhakulonge, “Tumwehine Machiya.” Ndi kulonge Kilichitu Nkomboche.
42 Peniya Anduleya ajhakuntola Simone na ajhakumpeleka kwa Yecho. Yecho ajhakunnolekeya na ngalongila, “Mwenga ndi ma Simone mwana gwa Yohane, nambo ngohe nankemwa Kefa.” Kefa kwa Kigilike Petile, ndi kulonge lindalabho.
Yecho abhakema Filipu na Natanaele
43 Lichiko lyubhele jhake Yecho ajhakubhoka na kujhenda ku Galilaya. Na kwenio ajhakummona Filipu, ajhakunnobholela, “Ungengame.” 44 Jwenio Filipu akibha abhelukilwe ku muche gwa ku Betisaida, muche gwahumii Anduleya na Petile. 45 Filipu ajhakummona Natanaele, ajhakunnobholela, “Tumwene mundo jhola Mucha jwakanyandike mukitabo cha Lilaghalikilo, na helahela milondole bha Chapanga bhakajhandike malobhe ghake. Jwenio ndi Yecho, jwahumii ku muche gwa ku Nachalete Mwana jwa Uchupo.”
46 Bhahe, Natanaele ajhakunkonya Filipu, “Bho, pumihambuka kilebhe chambone kihoto kubhoke ku Nachalete?”
Filipu ngajhangwila, “Nhwike nninge.”
47 Yecho pamonita Natanaele itende kuhikilila, ajhakulonge, “Dola, jwenio ndi mwi Ichilahele jwa chakaka, anawahi jhe kunkopokeya mundo jhojhoha!”
48 Natanaele ajhakunkonya, “Umanyita bhole nenga?”
Yecho ajhakujhanguu “Kabula jha Filipu kunkema nikamwene pimikibha pahe jha nkongo gwa nkojho.”
49 Peniya Natanaele ajhakunyanguu, “Mmola, mwenga chakaka ndi Mwana gwa Chapanga! Mwenga Manahota Nkolongwa jwa ku Ichilahele!”
50 Yecho ajhakujhanguu, “Bho, unnyeketela nhwalo pininnobholila nikamwene pahe jha nkongo gwa nkojho? Namughabhona makolongwa kupeta ghanga!” 51 Yecho pajhendilila kulonge, “Ninnobholela chakaka, nanola kunane kwa Chapanga kukadinduka na akatumiche bha kunane kwa Chapanga nabhakwela nu kuhuluka panane na Mwana gwa Mundo.”