9
Apimelɛkɩ pǝsɑ Sikɛm wulɑʋ
1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Ketiyɔŋ pǝyɑlʋ Apimelɛkɩ polɑ ɩ ɩkpenɑɑ kɛ Sikɛm nɑ ɩ́ tɔ pɑ́ nɑ ɩ too lʋlʋɣʋ nyǝ́mɑ tǝnɑ sɩ,
2 pɑ́ pɔɔsɩ ɩcɑtɛ nyǝ́mɑ sɩ: Ɩ́ cɑɑ sɩ Ketiyɔŋ piyɑ nɩɩtoso nɑ nɑɑnʋwɑ ɩ́ tɔɣɔnɑ mǝ tɔɔ kɛ́ kɑwulɑɣɑ yɑɑ yʋlʋ kʋlʋm? Ɩlɛ ɩ́ tɔɔsɩ sɩ mɑɣɑlɛ mǝ kɔɣɔpu.
3 Ntɛnɑ ɩ ɩkpenɑɑ polo nɑ pɑ́ heeli tɔm ntǝɣɩ Sikɛm ɩcɑtɛ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ. Ɩlɛnɑ pɛlɛ pɑ́ tʋ pɑ tɑɑ sɩ pɑɑ sɛɛnɑ ɩ tɔɔ. Mpi tɔ, ɩ kɛ́ pɑ yʋlʋ kɛ́.
4 Ɩlɛnɑ pɑ́ lǝsɩ pɑ tʋɣʋ ŋku pɑ yɑɑ sɩ Pɑɑlɩ-Peli tɔ kʋ kutuluɣu tɑɑ kɛ́ liɣitee nyǝɣǝtʋ nɩɩtoso nɑ nɑɑnʋwɑ nɑ pɑ́ hɑ-ɩ. Anǝɣɩ ɩ fɛlɑ tɛtɛlɑtɑɑ, nɑ mʋsʋŋtʋnɑɑ, nɑ pɑ́ tʋ́ ɩ wɑɑlɩ.
5 Ɩlɛnɑ pɑ́ polo ɩ cɑɑ tɛɣɛ Ofǝlɑ, nɑ ɩ́ kʋ́ ɩ tɛɛtʋnɑɑ nɩɩtoso nɑ nɑɑnʋwɑ ɩnɩ ɩ tǝnɑɣɑ kʋkpɑmʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ tɔɔ. Pɑ tɑɑ sǝkpelu kʋlʋm Yotɑm tike senɑ nɑ ɩ́ ŋmɛlɩ.
6 Ɩlɛnɑ Sikɛm nɑ yoolɑɑ tɛ yǝlɑɑ tǝnɑ koti nɑ pɑ́ polo ɩcɑtɛ tʋɣʋ kʋlɑlɑɑʋ tɛɛ, nɑ pɑ́ kpɑɑlɩ sɩ Apimelɛkɩ pǝsɑ wulɑʋ yoo.
Yotɑm sɛɛ yǝlɑɑ kɛ ɩsɔ
7 Yotɑm nɩɩ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑ pʋɣʋ Kɑlisim nyʋɣʋ tɑɑ nɑ ɩ́ kiisi sɩ: Sikɛm nyǝ́mɑ mɛ, ye ɩ́ cɑɑkɩ sɩ Ɩsɔ ɩ́ nɩɩnɑ-mɛ, ɩlɛ ɩ́ ke ŋkpɑŋŋ.
8 Kʋyɑkʋ nɑkʋlǝɣɩ tɩɩŋ tʋwɑ sɩ ɩ kpɑɑkɩ wulɑʋ. Ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ tʋɣʋ ŋku pɑ yɑɑ sɩ Olifi tɔ sɩ: Tɩɩ kpɑ-ŋ tɑ́ wulɑʋ.
9 Tǝnɑɣɑlɛ Olifi tɔmɑ ɩ tɑɑpɑlɑɑ sɩ: Mɑ yeki nim mʋlʋɣʋ ntɛ́ nɑ Ɩsɔ nɑ yǝlɑɑ pɑ lɑŋɑ hɛɛnɑ-m ɩlɛnɑ mɑ́ kʋɣɩ mɑ tɩ sɩ mɑ tɔkɩ tɩɩŋ tɔɔ kɛ́ kɑwulɑɣɑ nɑ?
10 Mpʋɣʋlɛ tɩɩŋ yɑɑ ŋku pɑ yɑɑ sɩ fiki tɔ sɩ: Kɔɔ nɑ tǝ́ kpɑ-ŋ tɑ́ wulɑʋ.
11 Tǝnɑɣɑlɛ fiki sɩ: Mɑ yeki mɑ pee leleŋ nyǝnɑ ɑnǝɣɩ lʋlʋɣʋ ntɛnɑ mɑ́ kʋɣʋ mɑ tɩ sɩ mɑ tɔkɩ tɩɩŋ tɔɔ kɛ́ kɑwulɑɣɑ nɑ?
12 Ɩlɛnɑ ɩ́ yɑɑ tʋɣʋ ŋku pɑ yɑɑ sɩ lɛsɛŋ tɔ sɩ: Nyɑɑ kɔɔ nɑ tǝ́ kpɑ-ŋ tɑ́ wulɑʋ.
13 Ntɛnɑ kʋlɛ kʋ cɔ sɩ: Mɑ yeki sʋlʋm puuu ntɛ́ sɩ Ɩsɔ nɑ yǝlɑɑ pɑ́ yɔɔlǝnɑ-m, ɩlɛnɑ mɑ́ kʋɣʋ mɑ tǝɣɩ yem sɩ mɑ tɔkɩ tɩɩŋ tɔɔ kɛ́ kɑwulɑɣɑ nɑ?
14 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ tɩɩŋ tǝnɑ kpɛntɑɑ nɑ ɩ́ mɑɣɑnɑ sɔwɑ hotiyɑ nɑ ɩ́ tɔ́-kɛ́ sɩ: Kɔɔ nɑ tǝ́ kpɑ-ŋ tɑ́ wulɑʋ.
15 Ntɛnɑ sɔwɑ hotiyɑ tɔ-wɛ sɩ: Ye tɑmpɑnɑ sɩ ɩ́ cɑɑ mɑ́ lɑ mǝ wulɑʋ, ɩ́ kɔɔ nɑ ɩ́ cɔɔsɩ mǝ tǝnɑɣɑ mɑ ɩsotom tɑɑ. Ye pǝ tɑɣɑ mpʋ kɔkɔ kɑ́ lɩɩnɑ mɑ sɔwɑ tɑɑ, nɑ kɑ́ nyɑɣɑ nɑ kɑ́ kpɛntǝnɑ Lipɑŋ tɩɩŋ sɔsɔɔŋ.
16 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yotɑm tɑsɑɑ sɩ: Ɩsɩɩ mǝ kpɑɑlʋɣʋ sɩ Apimelɛkɩ kɛlɛ mǝ wulɑʋ tɔ tɑmpɑnɑ ntɛ́? Ketiyɔŋ lɑpɑ-mɛɣɛ tǝmɑ sɔsɔɔnɑ wenɑ tɔ ɩ́ tɔɔsɑ ɑ tɔɔ nɑ ɩ́ lɑ ɩ́ nɑ ɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ kɛ kʋpɑntʋ nɑ?
17 Mɑ cɑɑ yoo mǝ yoou nɑ ɩ́ sɩ mǝ sǝm nɑ ɩ́ wɑɑsɩ-mɛɣɛ Mɑtiyɑŋ nyǝ́mɑ niŋ tɑɑ.
18 Ɩlɛnɑ sɑŋɑ mɩɩ lɩɩ ɩ nyǝ́mɑ wɑɑlɩ, hɑlǝnɑ ɩ́ kʋ́ ɩ piyɑ nɩɩtoso nɑ nɑɑnʋwɑ kɛ kʋkpɑmʋɣʋ kʋlʋmʋɣʋ tɔɔ. Ɩlɛnɑ ɩ́ kpɑ Apimelɛkɩ kɛ Sikɛm wulɑʋ sɩ ɩ́lɛ́ ɩ kɛ́ mǝ kɔɣɔpu. Pǝ́cɔ́ Ketiyɔŋ yom ɑlʋ nyǝŋ pǝyɑɣɑ ntɛ́.
19 Amɑ ye kʋpɑntʋ kɛ ɩ lɑpɑ Ketiyɔŋ nɑ ɩ tǝyɑɣɑ nyǝ́mɑ, ɩlɛ Apimelɛkɩ ɩ́ hɛɛsɩ mǝ lɑŋɑ nɑ mɩɩ hɛɛsɩ ɩ nyǝntɛ.
20 Ye pǝ tɑɣɑ mpʋ kɔkɔ ɩ́ lɩɩnɑ Apimelɛkɩ tɑɑ nɑ kɑ́ nyɑɣɑ Sikɛm nɑ yoolɑɑ tɛ yǝlɑɑ, nɑ kɔkɔ lɩɩ pɛlɛ pɑ kiŋ nɑ kɑ́ nyɑɣɑ Apimelɛkɩ.
21 Yotɑm tɛmɑ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ́ se ɩ tɛɛtʋ Apimelɛkɩ nɑ ɩ́ polo ɩ́ ŋmɛlɩ Peelɑ.
Sikɛm nyǝ́mɑ kʋlɑ Apimelɛkɩ tɔɔ
22 Apimelɛkɩ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ Ɩsɛɣɛlɩ kɛ pɩɩsɩ tooso.
23 Pǝ wɑɑlɩ kɛ́ Ɩsɔ yelɑɑ nɑ Sikɛm nyǝ́mɑ tɑɑ kpɛntǝnɑ tǝmɑ. Ɩlɛnɑ Sikɛm nyǝ́mɑ kʋlɩ Apimelɛkɩ tɔɔ.
24 Pǝ lɑpɑ ḿpʋ́ɣʋ́ sɩ ɩ tɛɛtʋnɑɑ mpɑ Sikɛm nyǝ́mɑ kɑ sǝnɑ-ɩ nɑ pɑ́ kʋ tɔ, pɑ sǝm ɩ́ mǝlɩ ɩ́ nɑ-wɛ pɑ nyɔɔŋ tɑɑ, nɑ pǝ́ lɛɛtɩ-ɩ.
25 Pɑ cɑɑkɑɣɑ sɩ pɑ́ hiki Apimelɛkɩ, ɩlɛnɑ pɑ́ ponɑ yǝlɑɑ kɛ pulɑsɩ tɑɑ nɑ pɑ́ pɑpɩ tǝnɑ, nɑ mpɑɑʋ tɔntʋ wei ɩ́ tɛɛkɩ, ɩlɛ pɑ lɛɛkɩ ɩ wontu. Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ nɩɩ-tɩ.
26 Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Ɩpɛtɩ pǝyɑlʋ Kɑɑlɩ nɑ ɩ tɛɛtʋnɑɑ pɑ polɑ Sikɛm, nɑ ɩcɑtɛ nyǝ́mɑ lɑ-wɛɣɛ nɑɑni.
27 Ɩlɛnɑ pɑ́ polo pɑ́ kóólí tɩɩŋ wei pɑ yɑɑ sɩ lɛsɛŋnɑɑ tɔ nɑ pɑ́ lɑ́ pǝ sʋlʋm nɑ pɑ́ nyɔɔ, nɑ pɑ́ ŋmɑɑlɩ. Nɑ pɑ́ sʋʋ pɑ tʋɣʋ kutuluɣu tɑɑ, nɑ pɑ́ tɔɣɔ nɑ pɑ́ nyɔɔ tɔtɔ. Ɩlɛnɑ pɑ́ tʋʋ Apimelɛkɩ.
28 Hɑlǝnɑ Kɑɑlɩ tɔ sɩ mpɑɣɑ Sikɛm nyǝ́mɑ? Nɑ pepe tɔɔ kɛ́ tɩɩ nyɑnɑ Apimelɛkɩ? Awe nyǝmɑ-ɩ? Ntɔŋ Ketiyɔŋ pǝyɑlʋ kɛlɛ? Sepuli kɛlɛ ɩcɑtɛ nyʋɣʋ tʋ, tɑ kɑɑ nɩɩnɑ-ɩ. Mǝ cɔsɔ Hɑmoo wei ɩ kɛ́ mǝ kpekǝle nyʋɣʋ tʋ tɔɣɔ pǝ wɛɛ sɩ ɩ́ se.
29 Ye mɑɑ kɛnɑ ɩcɑtɛ nyʋɣʋ tʋ, mɑɑ tɔɣɔnɑ Apimelɛkɩ kɛ́. Apimelɛkɩ ɩ́ tɑɣɑnɩ ɩ yoolɑɑ nɑ ɩ́ kɔnɑ nɑ mɑ nɑ-wɛ tǝ yoo.
30 Ɩcɑtɛ nyʋɣʋ tʋ Sepuli nɩɩ Kɑɑlɩ tɔm ntɩ, ɩlɛnɑ ɩ pɑ́ɑ́nɑ́ huu.
31 Nɑ ɩ́ tili mukɑɣɑ nɑ ɩ́ heeli Apimelɛkɩ sɩ: Kɑɑlɩ nɑ ɩ tɛɛtʋnɑɑ pɑ kɔmɑ Sikɛm nɑ pɑ́ yoosiɣi nyɑ́ nɑ ɩcɑtɛ nyǝ́mɑ.
32 Mpʋ tɔ, pǝ wɛɛ sɩ nyɑ́ nɑ nyɑ́ yǝlɑɑ ɩ́ polo ɑhoo nɑ ɩ́ pɑpɩ-ɩ tɑwɑ tɑɑ.
33 Nɑ cele tɑnɑŋ ɩ́ tii ɩcɑtɛ tɔɔ kɛ́ ilim lɩɩʋ wɑɑtʋ, nɑ ɩ́ nɑ ɩ nyǝ́mɑ pɑ́ lɩɩkɩ nyɑ́ tɔɔ, ɩlɛnɑ ń nyɩ ɩsǝnɑ ń kɑ́ lɑnɑ-wɛ tɔ.
34 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apimelɛkɩ fɑɣɑ ɩ yǝlɑɑ kɛ tɔm liɣiti nɑ pɑ́ polo pɑ́ pɑpɩ Sikɛm ɩcɑtɛ wɑɑlɩ.
35 Wɑɑtʋ wei Kɑɑlɩ lɩɩwɑ nɑ ɩ́ sǝŋ ɩcɑtɛ nɔnɔɣɔ, ɩlɛnɑ Apimelɛkɩ nɑ ɩ yǝlɑɑ pɑ́ lɩɩ tǝŋmɛllɛ.
36 Kɑɑlɩ nɑ-wɛ, ɩlɛnɑ ɩ́ heeli Sepuli sɩ: Nyǝnɩ, yǝlɑɑ wɑtʋɣʋ pulɑɣɑ nɑ pɑ́ tiiki yee. Ntɛnɑ Sepuli nɔɣɔ tǝkpɑʋ sɩ: Pulɑɣɑ ɩsotom kɛ n yɑɑ sɩ yǝlɑɑ nɑ?
37 Kɑɑlɩ tɑ tisi, ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ sɩ: Nyǝnɩ, yǝlɑɑ tiikinɑ nɑ hɛkʋ tɑɑ pulɑɣɑ tɔɔ. Nɑ tintiɣile lɛntɛ nɑ́ tɛsǝɣɩ pee pɔɔsǝlɑɑ tʋɣʋ kʋlɑlɑɑʋ mpɑɑʋ.
38 Ɩlɛnɑ Sepuli tɔ sɩ: Tɑsɑ kpesuɣu ɩlɛ. Mɑtɔŋ n tɔŋɑɣɑ cǝnɛ sɩ: Aweɣe pɑ yɑɑ Apimelɛkɩ nɑ tɑ́ɑ́ nɩɩkǝnɑ-ɩ? Tɔʋ, ɩ nɑ ɩ yǝlɑɑ mpɑ n tʋʋkɑɣɑ tɔ pɑ kɔŋnɑ ntɛ́. Polo nyɑ́ nɑ-ɩ ɩ́ yoo ɩlɛ.
39 Mpʋɣʋlɛ Kɑɑlɩ tɛɛwɑ Sikɛm nyǝ́mɑ kɛ nɔɣɔ nɑ pɑ́ nɑ Apimelɛkɩ pɑ́ nɑɑlɩ yoou.
40 Apimelɛkɩ sʋʋ ɩ tɛɛ, ɩlɛnɑ ɩnɩ ɩ́ kuu-tɛ nɑ pɑ́ tʋ tǝmɑ wɑɑlɩ, nɑ pǝ́ kʋ yǝlɑɑ kɛ sɔsɔm nɑ pǝ́cɔ́ pɑ́ tɑkɩ ɩcɑtɛ nɔnɔɣɔ.
41 Ɩlɛnɑ Apimelɛkɩ polo nɑ ɩ́ cɑɣɑ Alumɑ nɑ Sepuli nɑ́ɑ́ tɔɣɔnɩ Kɑɑlɩ nɑ ɩ tɛɛtʋnɑɑ sɩ pɑ́ tɑɑ mǝlɩ Sikɛm tɑɑ.
42 Tɛʋ femɑ, ɩlɛnɑ Sikɛm nyǝ́mɑ tɑɣɑnɩ pɑ tɩ sɩ pɑ puki tɑwɑ tɑɑ nɑ pɑ́ tɑɣɑsɩ-tǝɣɩ Apimelɛkɩ.
43 Ɩlɛnɑ ɩ́ fɑɣɑ ɩ yoolɑɑ kɛ kpekɑ tooso, nɑ pɑ́ pɑpɩ tǝnɑ. Wɑɑtʋ wei ɩ nɑ́ Sikɛm nyǝ́mɑ lɩɩ ɩcɑtɛ nɔnɔɣɔ, ɩlɛnɑ ɩ́ tii pɑ tɔɔ kɛ́ kpɑkpɑɑ.
44 Ntɛnɑ Apimelɛkɩ nɑ kpekǝle lɛntɛ pɑ́ polo nɑ pɑ́ tɑŋ ɩcɑtɛ nɔnɔɣɔ sɩ kolontunɑɑ ɩ́ mǝlɩ ɩcɑtɛ tɑɑ, nɑ kpekǝle nɑɑlɛ nyǝntɛ nɑ́ɑ́ nyɑlɑ yǝlɑɑ kɛ tɑwɑ tɑɑ, nɑ pɑ́ kʋ-wɛɣɛ sɔsɔm.
45 Nɑ Apimelɛkɩ yoonɑ ɩcɑtɛ kɛ ilim nɑ pǝ tɛm, nɑ ɩ́ kʋ tǝ yǝlɑɑ, nɑ ɩ́ wɑkǝlɩ-tɛ nɑ ɩ́ lɛɛkɩ-tɛ. Ɩlɛnɑ ɩ́ ŋmɩɩsɩ tǝ tɑɑ kɛ́ tɔm.
46 Wɑɑtʋ wei Sikɛm ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluɣu yǝlɑɑ nɑ́ mpʋ, ɩlɛnɑ pɑ́ polo pɑ tǝnɑ nɑ pɑ́ sʋʋ tʋɣʋ Pɑɑlɩ-Peli koloŋɑ kutuluɣu tɑɑ.
47 Ɩlɛnɑ Apimelɛkɩ nɩɩ sɩ pɑ polɑɑ nɑ pɑ́ ŋmɛlɩ tǝnɑ.
48 Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ ponɑ ɩ yoolɑɑ kɛ Sɑlʋmɔŋ pulɑɣɑ tɔɔ, nɑ ɩ́ kpɑɣɑ lɑɑlɛ nɑ ɩ́ sɛtɩ tʋɣʋ piliŋɑ nɑ ɩ́ hɔɣɔlɩ-kɛ. Ɩlɛnɑ ɩ́ heeli-wɛ sɩ: Ɩ́ lɑ ɩsɩɩ mɑ lɑpʋ tɔɣɔ lɔŋ.
49 Ɩlɛnɑ pɑɑ wei ɩ́ sɛtɩ ɩ piliŋɑ nɑ pɑ́ tʋ ɩ wɑɑlɩ nɑ pɑ́ ponɑ tɑɑsɩ nɑ pɑ́ kɑɑ tʋɣʋ kutuluɣu nɔɣɔ, nɑ pɑ́ tʋ kɔkɔ. Ɩsǝnɑ Sikɛm ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluɣu yǝlɑɑ sǝpɑ tɔɣɔlɛ. Apɑlɑɑ nɑ ɑlɑɑ mpɑ pɑ sǝpɑ tǝnɑ tɔ pɑ tɑlɑ ɩsɩɩ yǝlɑɑ iyɑɣɑ (1000) kɛ mpʋ.
Apimelɛkɩ sǝm
50 Apimelɛkɩ lɩɩ tǝnɑ, ɩlɛnɑ ɩ́ polo Tɛpɛɛsɩ ɩcɑtɛ nɑ ɩ́ nyɑlɑ-tɛ nɑ ɩ́ lɛɛkɩ-tɛ.
51 Tǝ tɑɑ kɑ wɛ ɑtɛ nɑ ɩsɔ kutuluɣu toŋ nyǝŋkʋ nɑkʋlɩ. Ɩlɛnɑ ɩcɑtɛ ɑpɑlɑɑ nɑ ɑlɑɑ nɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ polo nɑ pɑ́ sʋʋ kʋ tɑɑ nɑ pɑ́ tǝkɩ nɔnɔɣɔ, nɑ pɑ́ kpɑ nyʋɣʋ tɑɑ nɑ pɑ́ cɑɣɑ.
52 Ḿpʋ́ɣʋ́ Apimelɛkɩ kpǝtǝnɑ kutuluɣu ŋkʋ kʋ nɔnɔɣɔ sɩ ɩ tʋɣʋ kɔkɔ.
53 Ɩlɛnɑ ɑlʋ nɔɣɔlʋ ɩ yɑɣɑ ɩ nyʋɣʋ tɑɑ kɛ́ nem nɑ kʋ́ tʋlɩ.
54 Mpʋɣʋlɛ ɩ tɔmɑ ɩ yoou wontu tɔkʋlʋ sɩ: Kpɛɛ nyɑ́ lɑɣɑtɛ nɑ ń tɛɛsɩ-m. Pɑ́ tɑɑ kɔɔ nɑ pɑ́ yɔɣɔtɩ sɩ ɑlʋ kʋnɑ-m.
Ɩlɛnɑ ɩfepu ɩnɩ ɩ́lɛ́ ɩ sɔ Apimelɛkɩ kɛ lɑɣɑtɛ nɑ ɩ́ sɩ́.
55 Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ nɑwɑ sɩ ɩ sǝpɑ. Ɩlɛnɑ pɑɑ wei ɩ́ mǝlɩ ɩ tɛ.
56 Ɩsǝnɑ Ɩsɔ fɛlǝnɑ Apimelɛkɩ kɛ ɩsɑɣɑtʋ nti ɩ lɑpɑ ɩ cɑɑ, nɑ ɩ́ kʋ ɩ tɛɛtʋnɑɑ nɩɩtoso nɑ nɑɑnʋwɑ tɔɣɔlɛ.
57 Pǝyele Ɩsɔ yelɑɑ nɑ pǝ́ fɛlɩ Sikɛm nyǝ́mɑ kɛ pɑ ɩsɑɣɑtʋ kɛ teitei ɩsɩɩ Yotɑm kɑ tǝŋsʋɣʋ-wɛɣɛ mpusi tɔ.