11
Salomɔ wìla jɛɛlɛ lɛgɛrɛ lɛ
ma kapege pye Yɛnŋɛlɛ li na
(2 Kuro 11.8–12.1)
1 Jɛɛlɛ lɛgɛrɛ la pye ma wunlunaŋa Salomɔ wi ndanla ma yiri tara ta yɛgɛ ni, a wì pe pɔri ma taga Farawɔn wi sumborombyɔ wi na. Poro la wɛlɛ Mowabu cɛnlɛ jɛɛlɛ, naa Amɔ cɛnlɛ jɛɛlɛ, naa Edɔmu cɛnlɛ jɛɛlɛ, naa Sidɔn ca jɛɛlɛ konaa Hɛti cɛnlɛ jɛɛlɛ wele.
2 Ma si yala Yawe Yɛnŋɛlɛ làa para Izirayɛli woolo pe ni ki cɛngɛlɛ ke wogo na ma yo fɔ: «Yaga kaa pe sumbonɔ pe pori, yaga si ka ti paa ye sumbonɔ pe pori ye yeri. Nakoma pe yaa ka ye jatere wi kanŋga ye na, yaa kee ye saa pe yarisunndo ti gbogo.» Ɛɛn fɔ, ki cɛngɛlɛ ke jɛɛlɛ paa Salomɔ wi ndanla, a wì mara pe na.
3 Wi japɔrimbɔlɔ pàa pye cɛnmɛ kɔlɔshyɛn (700), pàa pye wunlumbolo piile. Wi cɛnfɛnnɛ poro la pye cɛnmɛ taanri (300). Ki jɛɛlɛ wele, pàa wi jatere wi kanŋga wi na.
4 Naa Salomɔ wìla kaa lɛ, a wi jɛɛlɛ pè suu jatere wi kanŋga wi na ma kari pe yarisunndo ti yeri. Ki kala na, wi sila taga Yawe Yɛnŋɛlɛ, wi Yɛnŋɛlɛ li na wi nawa pi ni fuun ni paa yɛgɛ ŋga na wi to Davidi wìla ki pye we.
5 Salomɔ wìla pye na Sidɔn ca fɛnnɛ yarisunŋgo jɛlɛ Asitarite ki gbogo, na Amɔ cɛnlɛ woolo pe yarisunŋgo tijaanga Milikɔmu ki gbogo.
6 Salomɔ wìla Yawe Yɛnŋɛlɛ li kambɛngɛ pye. Wi sila Yawe Yɛnŋɛlɛ li konɔ li tanga wi kotogo ki ni fuun ni, paa yɛgɛ ŋga na wi to Davidi wìla ki pye we.
7 Kì pye ma, tinndi ŋa wi yɛn wa Zheruzalɛmu ca ki yɔnlɔ yirisaga yeri, Salomɔ wìla sunsaga kan wa wi na Mowabu cɛnlɛ woolo pe yarisunŋgo tijaanga Kemɔshi ki kan, ma ka kan fun Amɔ cɛnlɛ woolo pe yarisunŋgo tijaanga Molɔki ki kan.
8 Wìla ki nuŋgba ki pye ma fun jɛɛlɛ mbele fuun wìla lɛ cɛngɛlɛ kele yɛgɛ ni pe kan, jaŋgo paa wusuna nuwɔ taan sori pe yarisunndo ti kan, paa saara woo ti yeri.
9 Kona, a Yawe Yɛnŋɛlɛ lì si nawa ŋgban Salomɔ wi ni, katugu wìla wi jatere wi kanŋga ma laga Yawe Yɛnŋɛlɛ, Izirayɛli woolo Yɛnŋɛlɛ li na, lo na làa li yɛɛ naga wi na fɔ nagasaga shyɛn we.
10 Yawe Yɛnŋɛlɛ làa para wi ni ki kala li wogo na ma yo fɔ wiga ka taga yarisunŋgo ka kpɛ na. Ɛɛn fɔ Salomɔ wi sila logo Yawe Yɛnŋɛlɛ li yeri.
11 Kona, a Yawe Yɛnŋɛlɛ lì si Salomɔ wi pye fɔ: «Kì kaa pye pa mà tanga yɛɛn, ma silan yɔn finliwɛ pi yigi, ŋgasegele ŋgele mìla kan ma yeri, mɛɛ si tanga ke na, ma taga ki na fɔ mi yaa wunluwɔ pi shɔ ma yeri mboo kan ma tunmbyee wa yeri.
12 Ɛɛn fɔ ma to Davidi wi kala na, mi sege kala li pye mbɔɔn ta go na. Mi yaa ka wunluwɔ pi shɔ ma pinambyɔ wi sanga wo ni.
13 Konaa ki ni fuun, mi se ka wunluwɔ pi ni fuun pi shɔ wi yeri. Ɛɛn fɔ mi yaa ka cɛnlɛ nuŋgba yaga wi kan na tunmbyee Davidi wi kala na konaa Zheruzalɛmu ca ŋga mì wɔ na yɛɛ kan ki kala na.»
Yɛnŋɛlɛ làa leele pele yirige
ma wa Salomɔ wi na
14 Kona, a Yawe Yɛnŋɛlɛ lì si jugu wa yirige maa wa Salomɔ wi na. Wo wìla pye Edɔmu cɛnlɛ woolo naŋa Hadadi we. Wìla pye Edɔmu tara wunlunaŋa wo setirige pyɔ.
15 Wagati ŋa ni Davidi wìla pye na malaga ki gbɔɔn Edɔmu cɛnlɛ woolo pe ni, wi maliŋgbɔɔnlɔ to Zhowabu wì si kari sa Izirayɛli maliŋgbɔɔnlɔ mbele pàa ku wa malaga pe gboolo pe le, mɛɛ saa Edɔmu cɛnlɛ nambala pe ni fuun pe gbo.
16 Zhowabu wo naa Izirayɛli woolo pe ni fuun pe ni, pàa koro wa Edɔmu tara ma saa gbɔn fɔ yeŋge kɔgɔlɔni, fɔ a wì saa Edɔmu cɛnlɛ nambala pe ni fuun pe tɔngɔ ma pe kɔ.
17 Ki wagati wi ni Hadadi wìla pye lefɔnmbile. A wì si fe wo naa wi to wi tunmbyeele mbele pàa pye Edɔmu cɛnlɛ woolo pe ni, ma kari wa Ezhipiti tara.
18 Pàa yiri wa Madiyan tara ma kari wa Paran gbinri wi ni, ma Paran tara nambala pele lɛ ma taga pe yɛɛ na. Ko puŋgo na, a pè si kari wa Ezhipiti tara, wa Farawɔn wi yeri, Ezhipiti tara wunlunaŋa we. A Farawɔn wì si go kan wi yeri, naa yɔn suro ti woo konaa ma tara laga ka kan wi yeri.
19 Hadadi wi kala làa Farawɔn wi ndanla, fɔ a wùu jɔ wi jɔnlɔ sumboro wi kan Hadadi wi yeri jɛlɛ. Wunlunjɔ Tapenɛsi wo jɔnlɔ sumboro lawi.
20 Tapenɛsi wi jɔnlɔ sumboro wìla pinambyɔ se Hadadi wi kan, a pòo mɛgɛ taga naa yinri Genubati. Tapenɛsi wìla wi lɛ maa koro wa Farawɔn wi go. Kì pye ma, Genubati wìla cɛn wa Farawɔn wi go ki ni ma pinlɛ Farawɔn wi pinambiile pe ni.
21 Ma Hadadi wi ta wa Ezhipiti tara, a wì sigi logo ma yo fɔ Davidi wìla ku ma taga wa wi tɛlɛye pe na, fɔ wi maliŋgbɔɔnlɔ to Zhowabu wìla ku fun. Kì pye ma, a wì sigi yo Farawɔn wi kan ma yo fɔ: «Ki yaga mbe sɔngɔrɔ wa na tara.»
22 A Farawɔn wì suu yewe ma yo fɔ: «Yiŋgi kɔɔn la laga na yeri, fɔ a maa ki jaa mbe sɔngɔrɔ wa ma tara?»
A Hadadi wì suu yɔn sogo ma yo fɔ: «Yaraga ko ka kpɛ silan la, ɛɛn fɔ ki yaga mbe kari san.»
23 Yɛnŋɛlɛ làa jugu wa yɛgɛ yirige maa wa wunlunaŋa Salomɔ wi na naa; wo lawi ŋa Eliyada pinambyɔ Erezɔn we. Erezɔn wìla fe wa wi tafɔ Hadadezɛri wi yeri, Zoba ca wunlunaŋa we.
24 Wagati ŋa ni Davidi wìla Erezɔn wi tafɔ wi maliŋgbɔɔnlɔ pe tɔngɔ, a Erezɔn wì si leele pele kɔn ma taga wi yɛɛ na ma pye pe to. A pè si kari wa Damasi ca, ma saa cɛn wa, ma cɛn ki laga woolo pe go na.
25 Erezɔn wìla pye Izirayɛli woolo pe jugu Salomɔ wi yinwege piliye yi ni fuun ni. Ki wagati nuŋgba wi ni Hadadi fun wìla pye na kapege piin Izirayɛli woolo pe na. Ma Erezɔn wi ta wìla pye Siri tara ti wunluwɔ, wìla pye ma Izirayɛli woolo pe panra fɔ jɛŋgɛ.
Yɛnŋɛlɛ làa yɔn fɔlɔ kɔn
mbe wunluwɔ pi kan
Yerobowamu wi yeri
26 Kona, a Nebati pinambyɔ Yerobowamu wì si yiri fun wunlunaŋa Salomɔ wi kɔrɔgɔ. Wìla pye Efirayimu cɛnlɛ woo ma yiri wa Zereda ca. Pàa pye naa nɔ wi yinri Zeruya; wìla pye naŋgunjɔ. Yerobowamu wìla pye Salomɔ wi tunmbyee.
27 Wìla yiri wunlunaŋa wi kɔrɔgɔ yɛgɛ ŋga na ki ŋga: Ki wagati wi ni Salomɔ wìla pye na Milo laga ki gbegele, konaa wi to Davidi wi ca mbogo kìla jɛɛnri laga ŋga na, naga tɔnni.
28 Yerobowamu wìla pye lefɔnŋɔ fanŋga fɔ ma pye kotogo ni. Naa wunlunaŋa Salomɔ wìla kaa wi tunmbyege ki yan, a wì suu tɛgɛ Zhozɛfu setirige piile mbele fuun pàa pye na pɔrɔtɔya tunŋgo piin pe go na, a wila pe kɔrɔsi.
29 Pilige ka, Yerobowamu wì si yiri wa Zheruzalɛmu ca ma saa fili Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɔ Ahiya ŋa wìla yiri wa Silo ca wi ni wa konɔ. Derigbɔgɔ fɔnŋgɔ kà la pye Ahiya wi na. Poro leele shyɛn pàa pye wa wasege ki ni cɛ.
30 Derigbɔgɔ fɔnŋgɔ ŋga kìla pye Ahiya wi na, a Ahiya wì sigi yigi maga walagi, a kì yiri parisanyɛɛrɛ kɛ ma yiri shyɛn.
31 Kona, a wì si Yerobowamu wi pye fɔ: «Parisanyɛɛrɛ kɛ lɛ ma ta. Katugu Yawe Yɛnŋɛlɛ, Izirayɛli woolo Yɛnŋɛlɛ, pa lì yo yɛɛn fɔ: ‹Wele, mi yaa wunluwɔ pi shɔ Salomɔ wi yeri, mbe cɛngɛlɛ kɛ kan ma yeri ma cɛn ke go na.
32 Ɛɛn fɔ cɛnlɛ nuŋgba mi yaa yaga wi kan na tunmbyee Davidi wi kala na, konaa Zheruzalɛmu ca ki kala na, ko ŋga mì wɔ Izirayɛli cɛngɛlɛ ke ni fuun ke cara ti sɔgɔwɔ we.
33 Mi yaa ko pye ma, katugu Izirayɛli woolo pè laga na na ma saa na fɔli Sidɔn ca fɛnnɛ pe yarisunŋgo jɛlɛ Asitarite ki yɛgɛ sɔgɔwɔ naga gbogo, naa Mowabu cɛnlɛ woolo pe yarisunŋgo Kemɔshi ki ni konaa Amɔ cɛnlɛ woolo pe yarisunŋgo Milikɔmu ki ni, katugu pee tanga na koŋgolo ke na, mbe ŋga ki yɛn ma sin na yɛgɛ na ki pye. Pee tanga na ŋgasegele naa na kakɔnndɛgɛŋgɛlɛ ke na paa Salomɔ wi to Davidi wi yɛn.
34 Ɛɛn fɔ mi se ka wunluwɔ pi ni fuun pi shɔ Salomɔ wi yeri. Mi yaa wi yaga wa wunluwɔ pi na, fɔ sa gbɔn wi kupilige ki na, na tunmbyee Davidi ŋa mìla wɔ wo kala na, katugu wìla tanga na ŋgasegele naa na kondɛgɛŋgɛlɛ ke na.
35 Mi yaa ka wunluwɔ pi shɔ wi pinambyɔ wo yeri mbe cɛngɛlɛ kɛ kan mboro Yerobowamu ma yeri ma cɛn ke go na.
36 Mi yaa cɛnlɛ nuŋgba yaga Salomɔ wi pinambyɔ wi kan, jaŋgo na tunmbyee Davidi wi setirige piile wa mbaa taa pe ni wila cɛɛn wunluwɔ pi na, na yɛgɛ sɔgɔwɔ wa Zheruzalɛmu ca sanga pyew, ko ŋga mì wɔ mbaa na yɛɛ nari wa ye sɔgɔwɔ we.
37 Mboro wo na Yerobowamu, mi yaa ma lɛ mbɔɔn tɛgɛ wunluwɔ pi na paa yɛgɛ ŋga na kɔ̀ɔn ndanla we. Ma yaa pye wunluwɔ Izirayɛli tara ti go na.
38 Na ma kaa na sɛnyoro nda fuun mila yuun ma kan ti nuru, na ma kaa tanri na koŋgolo ke na, na ma kaa ŋga ki yɛn sinŋge na yɛgɛ na ki piin, na ma kaa tanri na kondɛgɛŋgɛlɛ naa na ŋgasegele ke na paa yɛgɛ ŋga na na tunmbyee Davidi wìla ki pye we, pa kona mi yaa pye ma ni, mbe setirige kan ma yeri ŋga ki yaa yeresaga ta paa yɛgɛ ŋga na mìla ki pye Davidi wi kan we. Mi yaa ka Izirayɛli tara ti kan ma yeri.
39 Mi yaa ki pye ma mbe Davidi setirige piile pe go sogo, ɛɛn fɔ ki se koro ma sanga pyew.› »
40 Ko puŋgo na, a Salomɔ wi nɛɛ ki lagajaa mbe Yerobowamu wi gbo. Kona, a Yerobowamu wì si fe ma kari wa Ezhipiti tara, ma saa karafa Ezhipiti tara wunlunaŋa Shishaki wi na. Wìla koro wa fɔ a Salomɔ wì saa ku.
Wunlunaŋa Salomɔ wi kunwɔ
41 Salomɔ wi kagala sanŋgala, naa wi kapyegele ke ni fuun konaa wi tijinliwɛ pi ni, ti ni fuun ti yɛn ma yɔnlɔgɔ wa Salomɔ wi kapyegele sɛwɛ wi ni.
42 Salomɔ wìla yɛgɛlɛ ŋgele pye wunluwɔ pi na Izirayɛli tara ti ni fuun ti go na wa Zheruzalɛmu ca, kàa pye nafa shyɛn.
43 Ko puŋgo na, a wì si ku ma taga wa wi tɛlɛye pe na. A pè suu le wa wi to Davidi wi ca. A wi pinambyɔ Orobowamu wì si cɛn wunluwɔ pi na wa wi yɔnlɔ.