7
Inangarina Stipeni
Namu ngateva ta pristi etoa ghe kolomila Stipeni va, “Koronna llo oia?”
2-3  +Stipeni ghe liula me ghe uela va, “Tueghi me nengaghi me tamaghi etoa, am nongoaghi va God ateva pasu ia tale mallanga ghe rekataala ta tuvuita ateva ta Abraham nau eteva ghe tokatoka eMesopoteimia. Ghe uela etana va, ‘Ukasu vuli tanganuem me kapum atoa, me ulao tale kosa ateva aue aghapasungainia etam.’ Me auena ghe laa toka eHaran.
“Me ghe kasu vulila tanganue aKaldia ngatoa me ghe lao sio tani toka eHaran, me vara tamane ghe matela me ghe mene mae sio tani toka tale kosa ateva oia am tokatoka etana. +God karika ghe tau lao sio teva tuku kosa etana va ghe kanna. Karikaaili tuku teva. God ghe alokoila inangari nialokoi etana va ia me tuvuna atoa emuli etana aue la ghaa kosa ateva oia, arongona ta ia o nau eteva Abraham karika righi natuna. +God ghe uela etana va, ‘Aue tuvum atoa aue la ativuu tale mene kateae ppae masaliki me la nim tau ngai uungu me taumattu ngatoa tale ia o masaliki eteae aue la ghelei saasakiaa etaira aue eroo ghaata ai (400) ninamanama. +Me aue aghi aghattara matana lo ateva anua eghaaila va la nim tau ngai uungu.’ Me God ghe mene uela va, ‘Emulina aue la kasu vuli ia o anua ateva me aue la mene mae kkaueinaghi tale masaliki eteae oia.’ +God ghe gheleila inangari niaippooa ngaitauaa tee Abraham tale ni-isoiso ateae me Abraham ghe tamane iela Aisiki me vara ghaitu nau ghe lange sio me Abraham ghe isola Aisiki. Vara me Aisiki ghe natunala ta Jekop me Jekop ghe natunala kasangaulu ghalua (12) ghe tuvuitala.
+“Me tuena taita namu ngatoa Josep laghe nannaa saasakiaa teeia, liuna avalua o me laghe taue lao sio me ghe siola eIjip me laghe ghaala aipolipoli, me God ghe tokatoka aitauaa teeia, 10  +me ghe aasaangia tale isaa akapaaili voto sesa, me ghe tau lao sio alomasaanga etana va Peroo kingi nge Ijip ateva ghe maamasiaa uunguaane me ghe gheleiela ghe namuula eIjip me tale alena akapa ateva.
11  +“Vara me kinatama maloo ateva ghe lutula eIjip me eKeinan me voto sesa ghe lutu teeilala, me tuvuita atoa karika laghe roola tani ghaa righi inana. 12 Nau Jekop ghe nongola va inana eIjip, ghe suula tuvuita atoa tani sio eIjip tale aitiutiu eteva uneira nisio. 13  +Aiaaghaluene ateae nisio, Josep ghe aulia ngaotula ta tuena atoa va ia see, me liuna avalua o me Peroo ghe kilala kapuna atoa. 14  +Josep ghe suula inangari va tamane ta Jekop me kapuna akapa atoa la sio. Ila akapaaili erooroo ghaitungaulu ghalima (75) taumattu. 15  +Vara me Jekop ghe siola eIjip, ia me tuvuita atoa laghe matela okae. 16  +Nau laghe matela laghe mene saeainilala eSekem tale liu niaikkaia ngateva Abraham ghe polie lao sio ta natuna atoa Hamor tale kasina ase viliki veu.
17  +“Nau ang ghe aakalakalaa va God ghe ghelei roorooaa inangari nialokoi ghe auliaala ta Abraham, me aIsraeli etoa eIjip laghe oroienaaili ila. 18 Vara me kingi eteva ghe tam kilakila Josep ghe tiuaala tani aitoiaa eIjip. 19  +Ghe tiuaala tani pae salana tani ghelei saasakiaa tuvura atoa me tani ghelei voto karika masina etaira. Tee ghe uela va la sau velu natuira aliki etoa me aue la mate.
20  +“Tale isaa o nau Moses ghe lutula. Masi taataraane ta matane God me laghe aitarainiela elo ale erooroo kotolu (3) ulana. 21  +Me nau laghe ghaa velue ghoala eleka tanganueira, natuna vause ateva king ghe ghaaiela, me ghe aitarainiela va natuna ia. 22 Ghe ghaa akapala alomasaangania nge Ijip me inangarina me gheeleiaane sarasarakanaaili.
23 “Nau anna ninamanama ghe ghaatingauluaela (40), ghe nnaala tani laa tara kapuna atoa, tuvuna atoa Jekop. 24  +Ghe tarala kateva aIsraeli, aIjipi eteva ghe gheelei saasakieinia me ghe sausila kapuna ateva, me tani liu, ghe uvi ematela aIjipi eteva. 25 Ghe annaa va kapuna atoa aue laghe kila va God ang ghe tiitiuaa tani sausila tani asaangila tale niuungu Moses ang ghe tiitiuaa tani ghelei, me aloira karika laghe maamasaanga. 26 Mene kateva nau ghe mene tarala kapuna alua aIsraeli ilalua lalu ghe aaiuvii me ghe tootoongaala tani ghelei rungainilalua me ghe uela etairarua va, ‘Amalua, aHibru nonga iemalua, me vaalua me amalu aaiuvieinamalua?’
27 “Me lo ateva ghe tiuaala tani aiuvii ghe bbi velu lao sio Moses me ghe uela etana va, ‘See ghe uela va io unamuu me ughelei niaisakei etaimami? 28  +Ualoanna tani uvi emateaghi nongina ughele uvi ematela aIjipi eteva ghalailloo?’ 29  +Nau Moses ghe nongola llo, ghe iloula eIjip me ghe lao sio tani ativuu etoka eMidien me isaa okae me ghe natunala ghalua.
30  +“Nau ghaatingauluae (40) ninamanama ghe ruula me ensolo ateva ghe otuotula ta ngetana tale voto ateva karika righi taumattu etana kalakalaa ia tale motouru eteva eSaenae, tale ramerame kura ateae ghe ataata ai erighi. 31 Moses ghe soghiaala nau ghe tarala me ghe lao akalakalangina sio tale ai erighi tani tara amasinaia me ghe nongola lingi ngalona ateva Vau eteva. 32 Ghe uela va, ‘Aghi kapuira Goto ieghi tuvum atoa me kapuna Goto ieghi Abraham, Aisiki me Jekop.’ Moses ang ghe reterete poli ghe matautula, me karika ghe aloanna tani taatara lao.
33 “Vau eteva ghe uela etana va, ‘Ghaa vella unem aikasukasu ta kkem ta voto ateva utiitingina etana, manga ia. 34 Aghe tarala sesa nimmarikana kapughu etoa laghe ghaala eIjip me ngaghe nongola ngangngalaaira me ngasio mae tani ghaa vella tale karavusu. Mae sio me asungio me umene oghi sio eIjip.’
35  +“Nim ie nonga o lo ateva Moses aIsraeli etoa laghe ratiela me laghe auliaa teeia inangari va, ‘See ghe uela va unamuu me ughelei niaisakei?’ Ta God nonga, tale ensolo ateva eghe aotuotula etana tale ai erighi ghe ataata, ghe sungiela va ia namuu ia me tau ngai ghaa oghi ia. 36  +Ia ghe ghaa vellala eIjip me ghe gheleila niaimatoongana me ase mirikolo atoa eIjip me eRet Sii me ghaatingauluae (40) ninamanama tale voto ateva karika righi taumattu etana.
37  +“Ie nonga o Moses ghe uela ta Israeli etoa va, ‘God aue etau aatu propete ateva aue enongina ghe atinginaieghi saela, elome ta ngetaimim.’ 38  +Moses ghe tokatoka aitauaa teeila tale voto ateva karika righi taumattu etana, me ensolo ateva ghe sama teeiela tale motouru eteva eSaenae me ghe ghaala inangari maulue tani asaoki etaita.
39 “Me tuvuita atoa laghe tam nongo usilainiela me laghe ratiela me elome tale urunguitaniira, laghe mene oghiaa lao sio eIjip. 40  +Laghe uela ta Eron va, ‘Gheleila righi kapuita goto me emuemueinita, poli ia oia taumattu ngateva ta Moses ghe kolo velutala eIjip, karika ngami ghe kilala va sa ateva ang ghe lutula etana.’ 41  +Isaa o nau laghe gheleila natu tootoo vulumakao arighi me laghe gheleila aiaavusuvusuena etana, me laghe gheleila paka maakiikii eteva tani tau sae voto nimaira ghe gheleila. 42  +God ghe oghi vululala me ghe tau vellala tani kkaua voto elomarase. Isaa o voto ghe asokoila llo propete atoa laghe pitila tale uneira vuku va,
“ ‘Am Israeli etoa karika am ghe tau mae sio righi aiaavusuvusuena etaghi
nau am ghe kasula ghaatingauluae (40) ninamanama tale voto ateva karika righi taumattu etana.
43 Am ghe sausau see alena ale kandisi eteva kapuimim goto ateva ta Molok
me kapuimim katto goto ateva ta Repan
tootoo ateva am ghe gheleiela va am kkaueinia.
Liuna avalua o me aue atau veluem me la ghaaiem sio eBabilon.’
44 “Tuvuita atoa laghe tokatoka tee ale manga kandisi eteva ia o laghe sausaua see tani apasunga va God etokatoka elome etaira nau laghe kasukasu tale voto ateva karika righi taumattu etana. Laghe gheleiela nongina vaalua God ghe auliaala ta Moses me vaalua ghe tarala tootoona ateva. 45  +Mene kateva vituu ta tuvuita atoa laghe ghaaiela, me nau Josua ghe mene aitarainilala, laghe sau teeie mae sio nau laghe mae sio tani ghaa ia oia kosa ateva tale llo anua God ghe karati vellala. Ghe tokala o lomosina ta ghe laa ghaa sio nau ta Deivit. 46  +God ghe masimasieiniela, liuna avalua o me Deivit ghe kolomila va eghelei teva ale aitokatokane kapuna Goto ateva Jekop. 47  +Me karika, ta Solomon ghe atulula alena ateva.
48 “Me lo ateva Iaaili Epona karika etokatoka tale ale taumattu ngatoa la gheelei, nongina propete ateva ghe uela va,
49  +“ ‘Vau ngepona ateva ghe uela va, “Epona liu aitokatokaghi ia
me kosa ateva, aiatingina kkeghi ia.
Sa ateva ale am mene anna tani atulu me ealeghi?
O saa mene teva voto aue aghainoana etana?
50 Karika va nimaghi ghe gheleila isaa akapa o voto?” ’
51  +“Am aakorokorongana nannaaimim me urunguitaniimim me nongonongoaaimim nongina tau ngeleka atoa. Nau ekapa atoa karika am aaloanna tani nongo Spirit Manga ateva nongina tuvuim atoa. 52  +Am annaa teva propete tuvuim atoa karika laghe ghelei saasakiaa teeiela? Laghe uvi emate teela lo atoa laghe aaulia ngamuemua ngalokoi, maemaeaane lo ateva ghulughuluena ia. Me isaa oia nau ngam ghe aitaueiniela me ngam ghe uvi emateala. 53 Am oia am ghe ghaala inangari nipaopao ensolo atoa laghe taula ta Moses me karika am aimuli tee!”
Laghe kumla Stipeni tale atu
54 Nau laghe nongola llo ghe sessai etinginailala me laghe aingeresia ngalungaluira etana. 55  +Me Stipeni, pasu ia tale Spirit Manga ateva, ghe taatara saela epona liu me ghe tarala mallangina ateva God me Iesu ghe tiitingina tale pai muenna ativilau ta God. 56  +Me ghe uela va, “Am tarala, ngatarala epona liu ange otiela me Natuna ateva Taumattu ngateva etiitingina tale pai muenna ativilau ta God.”
57 Tale isaa o inangarina me laghe rrongi rungaala talingaira me laghe aaore atingina me ila akapa laghe ilou lao sio etana. 58 Laghe ae velue ghoala tale masaliki taatara ateae me laghe tiuaala tani kumua tale atu. Me lo atoa laghe nongoala laghe alokoila ghinnaniira ta liue kkena aliki taita ateva, Sol ta ngetana.
59 Nau laghe kumkumua, Stipeni ghe looloo saela me ghe uela va, “Vau eteva Iesu, ughaa maamauluaaghi.” 60  +Me ghe suuiaala ta patu kkena me ghe sama anamuula me ghe uela va, “Vau eteva, urau mene annaa kaluira ssavoto.” Nau ghe aulia ngavaluela o me ghe asekanuela.
+ 7:2-3 Aitiutiu 11:31; 12:1. + 7:5 Aitiutiu 12:7; 15:18; 17:8. + 7:6 Aitiutiu 15:13-14; Eks 12:40. + 7:7 Eks 3:12. + 7:8 Aitiutiu 17:9-14; 21:4. + 7:9 Aitiutiu 37:11, 26-28; 39:1-3, 21-23. + 7:10 Aitiutiu 41:37-44. + 7:11 Aitiutiu 41:54; 42:1-2. + 7:13 Aitiutiu 45:1-4, 16. + 7:14 Aitiutiu 45:9-11; 46:27. + 7:15 Aitiutiu 46:1-7; 49:33. + 7:16 Aitiutiu 23:2-20; 33:19; Jos 24:32. + 7:17 Eks 1:7-8. + 7:19 Eks 1:11-22. + 7:20 Eks 2:2. + 7:21 Eks 2:3-10. + 7:24 Eks 2:11-15. + 7:28 Eks 2:14. + 7:29 Eks 2:21-22; 18:3-4. + 7:30 Eks 3:1-10; Apos 7:30-34. + 7:35 Eks 2:14. + 7:36 Eks 7:3; 14:21; Nam 14:33. + 7:37 Diut 18:15. + 7:38 Eks 19:3. + 7:40 Eks 32:1. + 7:41 Eks 32:2-6. + 7:42 Eimos 5:25-27. + 7:45 Jos 3:14-17. + 7:46 2 Sam 7:1-16. + 7:47 1 Ki 6:1-38. + 7:49 Ais 66:1-2. + 7:51 Ais 63:10. + 7:52 Mat 23:31. + 7:55 Sams 110:1. + 7:56 Kol 3:1. + 7:60 Luk 23:34.