17
Thessalonica-miiłha
1 Amphipolis-kuaqhutik suli Apollonia-kun igliġniqsuk Thessalonica-mun piqaġniqsuamun Jew-ŋuruat katraġviatnik.
2 Piraġiłiġmisun tavruŋalgiññiqsuq iñuŋni uqaqataupluniasiiñ. Piŋasuni minġuiqsiaġvium uvluani kaŋiqsipkautiginiġai Agaayyutim uqałhi,
3 suli nalupqinaiyaġuŋniġaa Anniqsuutim nagliksaaqhuni tuqqutauruksraułha suli aŋitqiksuksraułha tuqułiġmiñ. Paul-ŋum itnaġniġai, “Taamna Jesus uqaġikkaġa ilipsitñun Anniqsuutauruq.”
4 Iḷaŋich Jew-ŋuruat ukpiqsriḷiḷḷapiaqhutiŋ iḷaliutiniqsut Paul-mullu Silas-mullu. Taatnaqmiñiqsuttuuq iñugiaktuat Greek-ŋuruat agaayusriqisruuruat suli qulliuruat aġnat.
5 Aglaan Jew-ŋuruat siqñaliġñiqsut. Katitchiñiqsut nalaunŋaniuraŋitchuanik iññukhutiŋ piqatiksraġmiknik. Iliŋisa nunaaqqim iñui akatkaqsiñiġaich. Isiġiaġniġaat Jason-ŋum tupqa pakakhutiŋ Paul-miglu Silas-miglu iñuŋnuutisukługik.
6 Aglaan paqiŋitñamisigik Jason-lu atlatlu ukpiqtuatlu kaliksraġniġaich nunaaqqim aŋalataiñun. Tavraniasiiñ Paul-lu Silas-lu pasipḷugik niplianiqsut itna, “Taapkuak iññuk akatchiñiqsuk iñuŋnik nanipayaaq. Pakmatuuq nunaaqqiptiknuŋniqsuk
7 aasiiñ Jason-ŋum tukkiqsimaplugik. Paaqłaŋniġaich tillisai umialgum Rome-mi, uqaqhutiŋ atlamik umialiqaġnipḷugu atiqaqtuamik Jesus-mik.”
8 Taatnaqmata iñugiaktuat iñuich nunaaqqimlu aŋalatai akanniġaich uqaatchagutiłiġmun.
9 Taatnamik aŋalatit Jason-lu atlallu annitchiqsinniġaich maniŋñik aasiiñ aullaqtitlugich.
Berea-miiłhak
10 Unnupqauraqman ukpiqtuaqatiuŋiknik Paul-lu Silas-lu aullaqtinniġaich Berea-mun. Tavrani utlautilgiññiqsuk Jew-ŋuruat katraġviatnun sivuanisun.
11 Iñuich Berea-mi uqautisuŋnatlukpayaaġniqsut apkunakŋa Thessalonica-ġmiuniñ. Tusaayumallapiaqhutiŋ uqałiq naalaqługu, suli uvluġaġipman Agaayyutim uqałhi iḷisaaġiniġaich iḷitchuġiniapiaqługu tamanna Paul-ŋum uqaġikkaŋa iḷumutuutilaaŋagun.
12 Iñugiaktuat tavrani ukpiqsriḷiġñiqsut, iñugiaktuat qulliuŋuplutiŋ Greek-ŋuruat aġnatlu aŋutitlu.
13 Aglaan Jew-ŋuruat Thessalonica-mi tusaaniġaat Paul-ŋum Agaayyutim uqałhiñik quliaqtuaqaġnipḷuguptuuq Berea-mi. Taatnamik tavruŋaqtiġniqsut akatchiaqsiḷgitḷutiŋ iñuŋnik isaałhiñaaġuqługich.
14 Ukpiqtuat qilamiksriġñiġaat Paul aullaquplugu taunuŋa taġium siñaanun, aglaan Silas-lu Timothy-lu tavraniittuiñaġniqsuk Berea-mi.
15 Taapkua aullautriruat Paul-mik taunuŋautinniġaat Athen-mun. Taapkuali Berea-ġmiut utiġniqsut. Paul-ŋum uqautitquniġik Silas-lu Timothy-lu iŋmiñuquplugik piyumiñaqsipqauraqpaknik.
Athen-miiłha
16 Paul taqqił̣iġmiñi Silas-miglu Timothy-miglu Athen-mi aliatchallapiaġniqsuq qiñiqami iñugiaktuanik aanġuanik nunaaqqimi.
17 Paul uqaqatiqaġniqsuq Jew-ŋuruaniglu katraġviatni suli Jew-ŋuŋitchuaniglu agaayyiaqtaqtuanik. Uvvasuli uvluġaġipman uqaqatiginiġai nalautnamigich atautchimugviatni.
18 Taatnaqami nalautchikami Epicurea-ŋuruaniglu Stoic-ŋuruaniglu iḷisautriŋitñik qapiqsiġiutraqatiqaġniqsuq. Iḷaŋich uqaġniqsut, “Sumik una uqavaałłakti uqaksraqtuva?” Iḷaŋiḷḷiguuq niplianiqsut, “Atlanik agaayyutinik una uqaqaqpalliqsuq.” Taatnautiginiġaarguuq Paul quliaqtuaqman Jesus-mik suli aŋitqił̣iġmik.
19 Aasiiñ tikiutiniġaat Paul sivuġaatnun katimaruat Areopagus-mi itnaqługu, “Iḷisimasukkaluaqtugut tamarrumiŋa nutaamik iḷisauttutigikkapnik.
20 Iḷaŋa tusaakkapta atlayuaġigikput. Iḷitchuġisukkikput qanuutautilaaŋa tamarruma.”
21 Tamaanili iluqaġmiŋ Athen-naġmiut suli avakŋaqtat tavrani naalaguuniqsut tamarrumuuna nutauplugu tusaakkaġmikkun unniiñ uqaksraqtuutigiplugich.
22 Tavrani Paul qikaġniqsuq sivuġaatnun taapkua katimaruat Areopagus-mi itnaqhuni, “Athen-naġmiut! Iḷitchuġigiga agaayyutinik ukpiqsriḷḷapiałiqsi.
23 Pisuktaułłamni nunaaqqipsitñi qiñiġitka agaayumaniaġvigikkasi. Paqittuŋa aanġuaqtuġviŋmik aglaqaqtuamik, ‘Agaayyutmun nalukkaptiknun.’ Taavrumuuna agaayumaniaġvigikkapsitñun nalugaluaqługu uqautiniaġipsi.
24 Agaayyun iñiqtaqaqtuq nunamik suli supayaanik imaġikkaŋiñik. Atanġuruaq qiḷaŋmiḷu nunamiḷu irviqaŋitchuq agaayyuvikpaŋni iñuich iñiqtaŋitñi.
25 Unniiñ tunŋaŋitchuq iñuŋnun qaitchił̣iksraŋatnun inuġikkaġmiñik atakkii iñupayaat qaitchigai iñuułiġmiglu aniġniġmiglu supayaaniglu.
26 Iñuŋmiñ atautchimiñ iñiqtaġigaa iñupayaaq, taamna aggiġvigiplugu iñuuniaqtuapayaat iluqaani nunami. Sivuani iñiqtaġigaluaqnagich sivunniqsimagai qanutun suli nani iñuich iñuutilaaksraŋat.
27 Agaayyutim inillaŋniġaa taatnatun iñuich pakaaġikpatni paqitauyumiñaqsipḷuni atakkii Agaayyun qanitkaluaqtuq iluqaptikni.
28 Atakkii ilaagun kisian iñuuniaqhutalu aulaalukhutalu ittugut. Taatnaqhutiŋ aglaktipsi iḷaŋisa uqaġigaat itna, ‘Uvaguttuuq ilaan qitunġaġigaatigut.’
29 Tavra qitunġaġiniqmatigut isumaruksrauŋitchugut Agaayyutim irrusia atriqaġasukniaġlugu aanġuanik maniŋñik kaviqsaanik naagaqaa qatiqtaanik unniiñ uyaġaŋnik piḷiukkanik savayułhatigun iñuich.
30 Taipkunani ukiuni iñuich naluplutiŋ pił̣hatni Agaayyutim tautuiñaġaa iłhat aglaan pakma tillisiqaġaa iñupayaaq mumiquplugu killukun iłhatniñ.
31 Ilaa nalunaiqsaqaqtuq uvlumik atanniigaqsigumi nunam iñuanik nalaunŋaruałikun tumigiplugu iñuk piksraqtaaġimakkani. Ilaan nalupqinaiyaġniġaa iñupayaanun aŋipkaqamiuŋ piksraqtaaġimakkani tuqqutaułhaniñ.”
32 Tusaakamitruŋ Paul-ŋum uqaaqtuutaa aŋitqił̣ikun tuqqutaułiġmiñ iḷaŋisa tipsisautiginiġaat aglaan iḷaŋiḷḷi nipliġñiqsut, “Naalaqtaupsaaġukkiptigiñ.”
33 Tavra Paul-ŋum uniññiġai katimaruat.
34 Iḷaŋisa iñuich piqasiġñiġaat ukpiliqhutiŋ. Piqasiqsai iḷaqaġniqsut Dionysius-mik, iḷaŋnatniglu Areopaa-ŋuruat aġnamiglu atiliŋmik Damaris-mik suli atlanik.