7
Ino Sinapiti Esteban
Wasin kunnenoy, binebutino afafuna padi ki Esteban si, “Gakkurug kad yawa pappaliwatanda sikwam?”
Sinombati Esteban a kunna si, “Aꞌamak anda kakkolakku, dingngaggandawino sapitangku. Siꞌin, i Dios a madandayaw, nappadda ki Abraham a gagginafutam sin nagyangkepay sey Mesopotamia sin ammena kepay inang sey Haran. E kunna sikwana si, ‘Anawannuweno lubbunnu andino wawwayimira ta umangka sino lubagga itulduk sikwam.’ E inanawannanino lubbunna Caldeo e inang nagyan sey Haran. Wasin natayino amana, nefuyuti Dios sito lubbuna agyanantam ingkein. Sin inangnganna sitaw, awana neyaꞌda i Dios si lubag sikwana, massiki taefampelang. Udde nekariyi Dios sikwana si iyaꞌdananeno lubag sikwana takesi paillalupaꞌna sino gakagakanera, massiki awangkepay abbingnga sinoy.
“Sinapikkappayi Dios ki Abraham si, ‘Inona gakagakamira, umangngirana a magyan sey korwana lubbun. E paripandera e madyatanirana si unangnga appatatuta run. Udde kastigungkuneno mangaripannira sikwara, takesi anawanda inaya lubbun ta muliyerana sitawa lubag takesi antuneno paddayawanda sikwak.’ E netuldu kappayi Dios ki Abraham si kugitanneno aanaꞌngera a lallaki takesi antuweno panandanda sino tulagi Dios sikwara. Wasin neyanakino abbingi Abraham a i Isaac, nepakugiꞌna sin mekawaluwa aw. Kinugippayi Isaacino abbingnga a i Jacob. Kunna kappayino inangwa i Jacob sino karadwa a abbingnga a lallakiya ireno gagginafutamira siꞌin.
“Udde ino abbingira i Jacob, inilliyereno kolaꞌda a i Jose, e nelakura sino taga-Egiptowera e neparipanda sinay. Udde ana i Dios sikwana 10 e dinuffunanna sino ammina pakadyatanna. E inaꞌdanna si laing anna kinalawad takesi talakkanni Faraon a arina Egipto. E dinotukani Faraoni Jose si gubernadorna palulubbun sey Egipto anna mangituray sino ammina kukwana.
11 “Wasin nallaꞌwutino pipidya a run, dokalla bisinino nakwa sino lulubbunna Egipto, kunna kappay sey Canaan, e madyadyatanino tolayira sinay. Ino gagginafutamira, awana pappanda si akkananda. 12 Wasin naammuwani Jacob a aneno makkan sey Egipto, dinundunneno anaꞌngera a ireno gagginafutama umang maggatang si akkananda. Antuweno pittana a inangnganda sinay. 13 Wasin pidwara a inang sinay, nepakaammuwi Jose sikwara si antuweno kolaꞌda. E naammuwampayi Faraon a ireno kakkolaki Jose.
14 “Wasinoy, nepaayi Jose ino amana a i Jacob, ino kakkolaꞌngera, andino kataabbalayannera ta umangngira mabbafalay sey Egipto. Kawalufuluwera si lima ammin. 15 Inangngira antu sey Egipto e natayi Jacob sinay, mampesino aanaꞌngera. 16 Udde ino tulanda, neyulira sino lubbunda a Sikam e sinananda sino lubagga ginatangi Abraham siꞌin sino anakira i Hamor.
17 “Wasin araꞌniyennino awa meyakkuruwino nekariyi Dios ki Abraham, umoodduwennino gagginafutamira sey Egipto. 18 E nappatapataliyeno ariyera kiyad si mepataliyeno ariya amme nangammu sino mappeafu ki Jose. 19 Inaya ari, binalabaliyanneno gagginafutamira e nepatuꞌna a nepelawanino kaluꞌbiꞌdera kesi matayira. 20 Antuwenoyino tiyempowa neyanakani Moises a nalawaringke a kaluꞌbit. Tallu dakkino nimutanino inana. 21 E wasin napatutira a nilawan e inanawanda, dinaꞌngeno bafaya abbingi Faraon, e nepadokalna a kunnangke abbingnga. 22 Natulduwan sino ammina adalino Egiptowera, e nabbali si gumasassapit anna madayawino aggangwana.
23 “Wasin appatafuluwa runi Moises, nadandamma a dorawanino kakunnanera a gakagaka i Israel. 24 Initaneno tata sikwara a paidamannino tata a Egipto. Inangnga dinuffunan e nebalaꞌna anna pinapateneno Egipto. 25 Se ariyi Moises si maawatanino kasiJudyunera si antuweno piniliyi Dios a mappawaya sikwara sino kinaaripanda, udde ammera naawatan. 26 Waso kadaramaꞌna, initaneno adwera a kasiJudyunera a maggunut, e kinakkapannera a iwaranna kunna si, ‘Sangkayu maggunuta makkolak?’
27 “Udde ino tata a nalliwat, netuꞌyunna i Moises a kunna si, ‘Inyeno naddundun sikwama umang mangituray anna mangukum sikwami? 28 Ma, papatayannak a kunna kappayino inangwam sino tata a Egipto singgafi?’ 29 Nakatalawi Moises sin naningngagganna sinay, e nabbukala inang sey lubbuna Midian. Nangatawa sinay e antuweno neyanakanino adwera a abbingnga a lallaki.
30 “Wasin nallaꞌwutino appatafuluwa run, nagyani Moises sino kabatuwana araꞌni sey kulura Sinai. E nappaddeno angheli Dios sikwana sino aggagatangnga kallakayu. 31 Nakkaꞌbawi Moises sino initana, e inaraꞌniyanna takesi imuꞌnakkannangke. Udde kakaꞌmeng kelanga diningngangngeno damiti Afu Dios a kunna si, 32 ‘Ikkanaki Dios a dinayawino gagginafumira a da Abraham, Isaac, anni Jacob.’ Nayyaꞌyakki Moises sino talona e ammenan sinulangngan. 33 E sinapikkappayi Dios sikwana si, ‘Ariyannu yan sapatuꞌnu se nadiosana lubaggino pattaꞌdaggannu. 34 Initakino kadidyatino tolekira sey Egipto. Diningngagguweno ikimawidda e nanabbafaka manuffun sikwara. Akkanin, ta dundunantaka a muli sey Egipto.’ ”
35 E sinubburani Estebanino sapitanna si, “Iyana Moises, antuweno inammayino kasiJudyunera sin nassapitanda si, ‘Inyeno naddundun sikwama umang mangituray anna mangukum sikwami?’ Gampade antu keneno dinunduni Dios a matturay anna mappawaya sikwara sino kinaaripanda, e inangwana gafu sino duffunino anghela nappadda sikwana sino aggagatangnga kallakayu. 36 I Moises kappayino nifuyut sikwara sino panawanda sey Egipto. Odduweno inangwana a kakkaꞌbaw sinay, anna sin naddammanganda sino Nalibaga a Bebay, kunna kappay sin appatafuluwa runa nifuyutanna sikwara sey kalolowat. 37 I Moises kappayino nituldu sino gagginafutamira a gakagaka i Israel si, ‘Manundunna i Dios si tata a gumalabbunna a kakunnak. Buluntangkappaya gaka i Israel.’ 38 Sin nakkakarampattino gagginafutamira sey kalolowata araꞌni sey Sinai, i Moises kappayino sinatabbangnga anghel. Inappaneno neturakka sapiti Dios a mangaꞌda si biyag, takesi ikkanetam payino millalupat.
39 “Udde ino gagginafutamira, inammera i Moises, e ammera kinuruwino sinapiꞌna, se aggadandammandeno gagangera sey Egipto. 40 Antu gafuna, wasin nabayinni Moises sino kulud, sinapiꞌda ki Aaron* si, ‘Ipangwandakami si sinandiosa mifuyut sikwatam, se ammemi inammu nu sanneno nakwa sitana Moises a nangilawan sikwatam sey Egipto.’ 41 E nangwera si sinan ubbunna baka, e newaꞌlaꞌdeno pinartira sino sinan ubbunda, kasera nakkakarayama aggangganda sino inangwarangkepay. 42 Antu gafuna, sinalekkuranira i Afu Dios takesi murayira a maddayaw sino sinag, dakkag, andino bitunira. Kunna kappayino nepeturakki Dios sino tata a gumalabbunna siꞌina kunna si,
‘Ikkayuwa gakagaka i Israel, bakkanna ikkanakino niwaꞌlatandaw sino pinartiyu sin appatafuluwa runa nagyanandaw sino kalolowat. 43 Se neyangkalindawino bawineno sinandiosdawa i Moloc annino sinan bituna diosdawa i Refam. Antuweno inangwayuwa sinandiosa dayawandaw. Antu gafuna, paanawantakayu ta umangkayu sey lubbuna mas aroyu sey Babilonia.’ ”
44 Netupakki Esteban a sinapit si, “Wasin nagyanino gagginafutamira sino kalolowat, nagyan sikwareno balaya tolda a mangipakurug si ana i Dios sikwara. Inaya tolda, inangwara a panuntul sino nepaita i Dios ki Moises si tuntulanda nad. 45 Wasin natayi Moises, nepataliyi Josue a mifuyut sikwara a umang sitawa lubag. E ino tolda a inillalupaꞌda, neyangkalinda sin nappanda sitawa lubag sino dadanira a tolay sitawa nepaanawi Dios. E inaya tolda, antuweno paddayawanda ki Dios kiyad sino tiyempowi Ari David. 46 Inanggammani Diosino aggangwa i David. E inilyawi David ki Dios nu annutanna a mangwa si nalawara balayi Dios takesi antuweno paddayawanino gakagakera i Jacob sikwana. 47 Udde bakkanni David ino namataꞌdag, nu ammena luri Solomon a abbingnga.
48 “Massiki nu kunnenoy, i Dios a Madandayaw, bakkanna balaya inangwana tolayino pagyananna, se neturakkin tata a gumalabbunna siꞌin si,
49 ‘Ino langitino pattutturangkuwa matturay, e ino lubag, antuweno piwaggangku sito takkik. Massiki sanna a balaya akwandaw, ammena meannunga pagyanangku. 50 Se ikkanakino nangwa si ammin, kunni Afu Dios.’ ”§
51 Sinapikkappayi Esteban si, “Nataggatingke ino uluyu. Kakunnayuweno tolayira a amme nangammu ki Dios se ammekayu maningngag sino sapiꞌna. Tuntulandokappayino gagginafutamira siꞌina kinontarareno Espirituwi Dios. 52 Se awana gumalabbuni Dios siꞌin si ammena nelopalopetino gagginafutamira. Massiki ino nangipakaammuwera sino gamwangani Kristo a awana liwaꞌna, pinapaterera kappay. E wasin ginamwangi Kristo, ikkayu kappayino nitittik sikwana e nepapapateyu. 53 Bakkan nadda kunnenoy, se ikkayuweno nillalupat sino lintiyi Dios a nepeyaꞌdana sino anghelira siꞌin, udde ammeyu kinurug.”
Ino Nallappagganda Ki Esteban
54 Wasin diningngaggino pangafuwanirana Judyuweno sinapiti Esteban, nabbungubungutira anna nangngarangaritammira. 55 Udde i Esteban, gafu sino pannakadameno Espirituwi Dios a ana sikwana, sinangaw sey langit e initaneno kinalawari Dios, mampay ki Jesus a aggataꞌdag sino padiwananna. 56 “Itandaw inay,” kunna. “Maitakino langita aggabukkat, annino Abbingnga Tolay a i Jesus a aggataꞌdag so padiwanani Dios.”
57 Wasin diningngaddenoy, inammuꞌdeno layadda e nakakkulawuwera. Naggagarindanira a nanoꞌma ki Esteban. 58 Neyanda sino lasinneno lubbunda takesi lapalappagganda. Ino tistiguwera a nappaliwat sikwana, netaꞌdeno tafalda sino tata a lalakiya i Saulo takesi damara makilappag. 59 Wasin aggelalappagganda i Esteban, nakkarara kunna si, “Afu Jesus, appannu yo kararuwak.” 60 Kasena namalitud e nekokwana a nassapit si, “Afu Jesus, ammem ipaliwat sikwara yo akwanda,” e natayin.
* 7:40 7:40 I Aaronino kolaki Moises a nanuffun sikwana a nifuyut sino Judyuwera sin inanawanda sey Egipto. Antu kappayino palunguwa afafuna padiyeno Judyuwera. 7:40 7:40 Ino sapitanda si sitana Moises, gafu se pappoporayanda. 7:43 7:43 Amos 5:25-27 § 7:50 7:50 Isaias 66:1-2