Ino Nalawara Damaga Neturakki Juan
Ino Mappeafu Sitawa Turak
Iyawa turak, neturakki Pablo sino nanguruwira a nakkakarampat sey Efeso anda sino korwanira a lubbun sey Asia Menor. Sin neturakkanna yaw, nabalud sey Roma gafu sino nangibanyanna sino nalawara damag mappeafu ki Afu Jesu Kristo.
Sino gafuna yawa turak, nepakaammuwi Pabloweno planowi Dios ta pittatanneno ammina ana sito lubag anna sey langit ta i Kristo pelangino afafura (1:10). Kunnantu, sinapiꞌna kappay sino manguruwira si pittatanda naddino nakanda gafu sino nesapatanda ammin ki Kristo takesi mekunneno aggangwara sino planowi Dios.
Niyampariyi Pablo ta ipakaammuneno kekunnanneno pittatantama mangurug. Sinapiꞌna si amminira a mangurug, meyampariyira si partineno tata a baggi, e i Jesu Kristoweno kunnangke ulunenaya baggi. Sinapiꞌna kappay si kunnangke balayino manguruwira, e i Kristoweno kunnangke fundasiyonna. Neyamparingnga kappayi Kristo andino manguruwira sikwana si matawera.
Ana kappayino maammuwantam mappeafu sino nalawara akwanino matawera, abbing anda mapparanak, aripannira andino makwan aripan sikwara. Sino ambuꞌneno turak, ana kappayino maammuwantam mappeafu sino iyaꞌda i Dios sino manguruwira ta pimuꞌda nad sino baggira takesi ammayira balabaliyani Satanas.
Ino Baggaꞌna Yaw
Ino gafuneno turak 1:1-2
Ino akkakokwaneno manguruwira ki Jesus 1:3–3:21
Ino tuntulan naddino manguruwira 4:1–6:9
Ino palanirino manguruwira 6:10-20
Ino ambuꞌneno turak 6:21-24
1
Ino Sapita Nabbali Si Tolay
Sin liyeya naparatu yo lubag, anennino naingnganan si Sapita* mangipakaammu ki Dios. Iyawa Sapit, nekanayun ki Dios, se antu, Dios kappepay. Anen inaya Sapit ki Dios sin awangkepaya naparatu. Antuweno nepamaratuwi Dios si ammin, e awaningke a naparatu, nu bakkanna gafu sikwana. E antu kappayino paggabwatanino biyangnga amammina meyamparig si sirwata mawwaldag sino nakammino tolayira. Iyawa sirwat, waldanneno lammuka ana sino tolayira, e ino lammuk, ammena makaaddap sinaya sirwat.
Agyanino tolaya dinunduni Dios a mingngan si Juan. Ino nanundunani Dios sikwana, ipakaammuneno sirwat takesi ammina tolay, dingngagganda e kuruwanda nad. Bakkanni Juanino sirwat, nu ammena lud ginamwang pelanga mipakaammu mappeafu sinaya sirwat. Se aneno ginamwang kappaya antuweno gakkuruwa sirwata mawwaldag sino ammina nakammino tolayira.
10 Inaya naingnganan si Sapit, inang sito lubag, e massiki antuweno nepamaratuwi Dios sino tolayira, ammera kappay naimunuwan. 11 Massiki inang sino gakkuruwa lubbunna, inammera kappay. 12 Udde agyampayino nanggammira sikwana e nanguruwira. Ireno niyaꞌdanna si kalintiyana mabbali si abbingi Dios. 13 Ino nabbaliyanda si abbingi Dios, bakkannino gagangena tolaya meyanak sito lubag, se ammena naggabwat sino gakkanna tolaya mabbing, nu ammena lud naggabwat sino pannakadama i Dios a Amara.
14 Inaya Sapit, nabbali si tolay e nakilubbun sikwami. Minangkallakka tolay e passiyingke a gakkuruwino sinapiꞌna. Initamiyeno kinalawanna a antuweno kinalawarino tatatata ke a Abbingi Dios a naggabwat sino Amana.
15 Nassapiti Juan mappeafu sikwana, nekunna si, “Antuwen yawino sinapikku sin nassapitangku sikwayu si, ‘Ino metufad sikwak, nangatu amma sikwak, se anen massiki sin ammek kepay neyanak.’ ”
16 Gafu sino dokalla angngikallaꞌnga, kanayuna madadaggananino nalawara iyaꞌdana sikwatama mangurug. 17 Ino lintiyi Dios ino nepakaammuwi Moises, udde ino nepaita i Jesu Kristo, antuweno kakuruwan mappeafu ki Dios annino angngikallaꞌnga sikwatam. 18 Awaningke a tolaya nakaita ki Dios, udde ino tatatata ke a Abbingnga a kakunnana a agyan sikwana, antuweno nipakaammu mappeafu ki Amana.
Ino Netulduwi Juan A Gumabawtisar
(Mat. 3:1-12; Mar. 1:1-8; Luc. 3:1-18)
19 Wasinoy, aneno papadiyera andino Levitera a kaduffunanda a inang ki Juan. Dinundunireno pangafuwanirana Judyu sey Jerusalem ki Juan ta ibebuꞌda nu sanneno katolena. 20 Amme neyimaddi Juanino kakuruwan, nu ammena lud nepunnuwa nassapit si, “Bakkannakino Kristo a dinunduni Dios.”
21 “Inyaka mat?” kunda sikwana. “Ikka nalangi Elias a gumalabbun siꞌina kunda si muli kappay?”
“Bakkan,” kunni Juan.
E nekunda kappay si, “Tantaro nu ikkeno gumalabbuna aggataronammi?”
“Bakkampay,” kunna.
22 “Nu kunnenoy, inyaka mat? Ituldum mantu ta warana a sapitammi sino nanundunira sikwami. Sanneno sapitannu mappeafu sikwam?”
23 “Ikkanakino neyakkuruwanino neturakki Isaias a gumalabbun siꞌina sapitanna si wara magyan sey kalolowata mikulawu sino tolayira si, ‘Pallawarandawino dalana pangannanino Afutama gumamwang.’ ”
24 Wara so kunnenoy, inayira a dinundunino Fariseowera, 25 kunda kappay ki Juan, “Nu bakkangkeno Kristo onnu i Elias onnu ino gumalabbuna gumamwang, sangka lang mantuwa mamawtisar?”
26 Sinabbi Juan si, “Danum pelangino pamawtisarku sino tolayira, udde ana sikwayu sito ingkeinino ammeyu naimunuwan nu inya. 27 Antuweno metufad sikwak. Ino kakuruwanna, massiki ino muttad sino gakanneno sapatuꞌna, ammena meannunga akwangku se medayawingke amma sikwak.”
28 Amminira yawa nakwa, nakwera ammin sey Betania sino dammangngeno wawwanga Jordan a nababbawtisarani Juan.
Ino Karnerowa Mewaꞌlat Ki Dios
29 Waso kadaramaꞌnenoy, inita i Juani Jesus a umaraꞌni, e sinapiꞌna si, “Itandaw lud, antuyanino karnerowa neyaꞌda i Dios a mewaꞌlat takesi ariyanneno liwaꞌna tolayira sito lubag. 30 Antuyanino sinapikkuwa metufad sikwaka nangatu amma sikwak, se anen massiki sin ammek kepay neyanak. 31 Massiki ikkanak siꞌin, ammek naimunuwan nu inya. Udde ino gakkagguwa mamawtisar sino tolayira si danum, takesi mepakaammu sikwayuwa gakagaka i Israel si antuweno dinunduni Dios.”
32-33 Nepakaammuwi Juanino nakwa e sinapiꞌna si, “Sin pittana, ammek gakkuruwa naimunuwan nu inya, udde i Dios a nanundun sikwaka mamawtisar sino tolayira si danum, sinapiꞌna sikwak si, ‘Maitammeno Espirituk a maddassag sino tata tolay ta magyan sikwana, e antuneno mamawtisar sino tolayira sino Espirituk.’ E gakkuruwa initakino Espirituwi Dios a kunnangke kalapatiya naddassag ki Jesus e nagyan sikwana. 34 Gafu sino nitangku sinay, itaꞌdaggu si antuweno Abbingi Dios.”
Ino Palunguwera A Adalani Jesus
35 Waso kadaramaꞌna kappay inoy, agyanda Juan annino adwera a adalanna. 36 Nedipaꞌna i Jesus a mattaꞌlib, e sinapiꞌna si, “Antuwenayino karnerowa neyaꞌda i Dios a mewaꞌlat.”
37 Wasin diningngaggino adwera a adalanino sinapiti Juan, dinandanira ki Jesus. 38 Nallangiyi Jesus, initanera a dumandan, e nebebuꞌna si, “Wara sapitandaw?”
E sinabbadda si, “Rabbi, sintawino pagyanannu?” (Ino anggamma sapitannino Rabbi, Mesturu.)
39 E sinapiti Jesus sikwara si, “Intam ta maitayu.” Antu gafuna, nebulunira ki Jesus e inanda initeno pagyananna, e nagyanira sinay si alas kwatro kiyad si gafi.
40 Ino tata sikwara a naningngag sino sinapiti Juan anna dinandan ki Jesus, i Andres a kolaki Simon Pedro. 41 Kinangkamanna a sinufuki Simon e sinapiꞌna sikwana si, “Sinumpalammiyeno Mesias.” (Ino anggamma sapitan, ino Kristo a dinunduni Dios sito lubagga matturay.) 42 Neiyangnga i Simon ki Jesus. Sinulangngani Jesusi Simon, kasena sinapit sikwana si, “Ikka i Simon a abbingi Juan. Nganandakana si Cefas.” (Iyawa angan, kakunna i Pedro a ino anggamma sapitan, batu.)
Ino Nayani Jesus Sikwara Felipe Anni Natanael
43-44 Waso metufara aw, dinandammi Jesus a umang sey probinsiya a Galilea. Sinumpalannani Felipe a kalubbunanda Andres anni Pedro a taga-Betsaida, e sinapiꞌna sikwana si, “Mebulungka sikwak ta mabbalika si adalangku.”§
45 I Felipe, inangnga inintufuki Natanael, e wasin sinumpalanna, nekunna sikwana si, “Sinumpalamminnino tolaya neturakki Moises sino leburuwa neturakkanino lintig anna neturak kappayino gumalabbunira siꞌin. Antuwi Jesus a taga-Nazaret a abbingi Jose.”
46 Sinabbi Natanael si, “Ma, wara kad nalawad si maggabwat sey Nazaret?”
“Anta lud ta itannu,” kunni Felipe.
47 Wasin inita i Jesusi Natanael a umaraꞌni, sinapiꞌna si, “Antuwenayino gakkuruwa gaka i Israel a awaningke nassisiriyanna.”
48 “Sanneno nangammuwannu sikwak?” kunni Natanael.
E kunni Jesus sikwana si, “Initatakan sin aggatutturannu sino fungalla kayuwa igos sin ammeraka kepay inayani Felipe.”
49 “Afu, ikka maꞌlurino Abbingi Dios,” kunni Natanael, “ikkeno Ariya aggataronammi sito Israel.”
50 E nekunni Jesus si, “Ma, kuruwannumpay si ikkanaki Kristo gafu sino nassapitangku si initataka sino fungalla kayu? Oddu kepeneno maitayuwa kakkaꞌbaw amma sinoy.” 51 E sinapiti Jesus sikwara ammin si, “Gakkurug yo sapitangku sikwayuwa maitayuneno langita mabukkatan andino anghelira i Dios a muluuliya maddassag anna sumullu sikwaka Abbingnga Tolay.”
* 1:1 1:1 Ino sapit, ipakaammuneno ana si nakam, antu gafuna, ino sapitanna yaw si i Kristoweno Sapit, anggamma sapitan si antuweno pangammuwanna tolay sino nakammi Dios. 1:6 1:6 Iyawa Juan, i Juan a Gumabawtisar, bakkannino adalani Jesus a nanurak sitaw. 1:23 1:23 Isaias 40:3 § 1:43-44 1:43, 44 Ino sapitanna sino damiꞌna Griego: “Dumandangka sikwak.”