BUSUSU
Iyesu Tonotapu Ragidai mu bususumaga
Oka gwede nene tapu ki kabuwai
Iyesu Tonotapu Ragidai mu bususumaga ka apunu Ruki e okapupu. Iyesu sumapamawa ragidai baididi kwaetagamawa Iyesu sisiyai iyapana badidi maba tademawa iwa ki bususui ropani kawaya oka yau rabineya. Mamanuga God e eya Keyai Tanai Bagi Kawaya tonopupu iyapana kawarimugu minibu siwa kasiyara tagebu manako kasiyara ki pokaiya ka mu matakira ebo ebo kwaetagamawa iwa.
Oka debai empamana ki kabuwai
Bususu yau kerarai 1:1-26
Mu upimaga natere Diyerusaremu rabineya 2:1–8:3
Mu upimaga tawana Diyudiya yo Sameriya rabineya 8:4–12:25
Apunu Poru yabiri kayawena upiwagawa umawa 13:1–14:28
Apunu Poru natere Diyerusaremu kayawena 15:1-35
Apunu Poru paunau kayawena upiwagawa umawa 15:36–18:22
Apunu Poru siyarai kayawena upiwagawa umawa 18:23–21:16
Apunu Poru diburawena 21:17–28:31
1
Iyesu e kowakowaiyoma bamamugu matarawagawa
1-2 Kaiwa kaiwa nau waretani Teopirasi. Iyesu e upi kerarai birika-pupu badidi kwaewagawa e iyapana-iyoma badidi tadeyawa kabukabuwa yarawa da kwauneya Mamanuga God e kasiyarai pokaiya kunumau yapu kayawena ki sisiyai kuduba nau naiya mena oka pokaiya kau kabuwanibuwani kewowena. Mamanuga God e Keyai Tanai Bagi Kawaya ki kasiyarai pokaiya ka e ubupu e winetapu tonotapu ragidai gwaiyaba tadebu manako ewa kunumau yapu kayawena.
3 E powena ade iya-wena kipu ubupu manako mara apunai apeya (40) ki rabineya ka e mareya mareya mu bamamugu matarawagawa matakira ebo ebo kwaewagawa da mu e iyawena kipu ubupu ki mibai mu mubo yabumugere naigida mena empamana ki nana. E mu bamamugu bauwagawa manako Mamanuga God e gari rabineya e kasiyarai pokaiya idiwana ki sisiyai mu tadeyawa.
4 Mara mosi ka e mu bananatapu mete kupetagamawa idiwa da paunau ka e ubupu mu tadebu, wagubu ke; “Wi natere Diyerusaremu eba kamadumuri ko Mamanuga God e puyo mo wi nege-yana gwaiyabai wagubu ki nawanai mena ika idiwoi. Puyo ki sisiyai nau ororeya mena wi nidibuwani kewo-wena.
5 Apunu Diyoni ubupu awana pokaiya wi siruwanibu ko waunitau ka Mamanuga God e eya Keyai Tanai Bagi Kawaya kaworoto wi siruwaniyoto manako kasiyara negeni.” Iyesu inako wagubu.
Iyesu kunumau yapu kayawena
6 Mu banabananatagubu mete idiwa manako mu e manumupu, tagubu ke; “Kaiwawonuga, kau gwede mara nu Isiraero ragidai nu bitanuga rikapi da nu bodanuguma bagi kawaya idiwa ki maba nu mete ade inako idiwomu? Kau gwede waunitau nu negeyana nuwagibi ki kau yau nene nuwagibi bo?”
7 Mu inako manumupu ko Iyesu denai wagubu ke; “Mara ki kena ki ka eba wi kataigau da wi kataiwagi. Mamanuga God e ebo mena gwede madega bo gwede mara e ebo kasiyarai pokaiya naiya mena winepupu tapu ki e mena kataiya.
8 Ko e Keyai Tanai Bagi Kawaya ki kaworoto wi kawarigau miniyoto siwa kasiyara negeni manako ewa ki wi kaiwagi natere Diyerusaremu rabineya, tawana Diyudiya rabineya, tawana Sameriya rabineya, manako tawana tawana kuduba, madega kauwagau madega posiwagau ki inako kaiwagi wi yabugere badidi emupu bo wi wenagugere badidi wainamupu ki kuduba iyapana tadeyoi iwoi.”
9 Iyesu yona ki wagubu kewowena ka Mamanuga God e wadubu tepapupu manako e kunumau yarawa mu yabu-mugere empamawa yarawa da oroguma gwaiya tewena kayawena manako mu e ewa mo eba emupu.
10 Mu kunumau esida yarawa ki empamawa idiwa manako iyapana apeya mu midimaga tatamai poe utatagubu ki garugaru mena bautagubu ika madanimugu ubumpu, tagubu ke;
11 “Tawana Gariri ragidai, wi gwede nana yewe ubumu kunumau esida yabu tamiyamu? Apunu Iyesu karako wi kamadinibu Mamanuga God e kasiyarai pokaiya kipu ubupu kunumau yapu kayawena. Ko e kipu ubupu kayawena emupu ki maba ka e ewa marai mosi ade wirayagisi baiyagisi.” Iyapana apeya ki inako tagubu.
Apunu Diyudiyasi e watai apunu Mataiyasi wadubu
12 Mu yona ki wainamupu ka mu wiratagubu ripa ‘oripi’ wenatagubu kweyai ki kamadumpu manako natere Diyerusaremu ade kayatagubu. (Natere Diyerusaremu ki ka eba uwama.)
13 Mu natere Diyerusaremu bautagubu, manako ukwapamawa tawai ki rabinai tetaiya mo yamupu. Iyapana ki mu simaga ka yau kena: apunu Pita, apunu Diyoni, apunu Diyemesi, apunu Enduru, apunu Piripo, apunu Tomasi, apunu Batoromaiya, apunu Mateyu, apunu Arapiyesi e gubagai si ka Diyemesi, apunu Saimoni (e ka iyapana waira-maga gwandagi wagau ki apunai mosi), ade apunu Diyemesi e gubagai si ka Diyudiyasi.
14 Iyapana ki kena, ridi dai ki, Iyesu inai, ade Iyesu e eya yowa-iyoma mete kina ki mu maramara dibipamawa idiwa mu nuwamaga notamaga eyaka mena Mamanuga God bameya guriguritagamawa idiwa.
15 Mara ki makeya ka Iyesu suma-pamawa ragidai kuduba apunai ida daikere kewowena daikere eyaka mena (120) ewapuru mena idiwa manako apunu Pita mu paunamugu ubupu,
16-17 dimawena, wagubu ke; “Iyapana-niyoma, takari kawaya ka Mamanuga God e Keyai Tanai Bagi Kawaya oragai apunai Dewida kabuwapupu da e uburana apunu ki ewa Iyesu wadamana yawatai iyapana kabuwatamana ki e sisiyai matarau wagana ki nana. Oragai apunai Dewida Mamanuga God e okai badidi tapu ki mibai wana wenawena. Apunu Diyudiyasi e ka nu waretanuga. Nu Kaiwawonuga ubupu e mete wine-pupu ade e upi ka nu upinuga mete eyaka mena.”
18 (Apunu Diyudiyasi e bera berokoi mo kwaewena manako denai bowa madai kwemupu ki pokaiya ka e waira mo gimarapupu. Waira ki kawareya ka e gobere supu powena manako e romodoi sukwanawena e rewonai matarau bauwena.
19 Natere Diyerusa-remu rabineya ka iyapana kuduba e powena sisiyai ki wainamupu manako mu yonamugere ka mu waira ki si ‘Akerodama’ simupu, ki ka; ‘Apunu darai waira yau wadubu.)
20 Apunu Pita ade wagubu ke; “Oragai apunai Dewida e ubupu Oka Umayo rabineya oka yau tapu, wagubu ke;
‘E tawai gabo uburono da iyapana ewa tawa ki rabineya eba idiwono.’
Ade oka mosi tapu, wagubu ke;
‘E watai ka apunu mosi yadini.’
21-22 Oragai apunai Dewida oka inako tapu ki pokere apunu mosi karako uburoto apunu Diyudiyasi e watai yadini manako nu mete ubumamu Iyesu iyawena kipu ubupu ki sisiyai iyapana tadeyomu iwomu. Ko apunu asusu mo inako eba uburoto ko apunu mosi ki apunu Diyoni iyapana siruwatamiyawa ki e idai kerarai empupu mete idiweya yameya da paunau nu Kaiwawonuga Iyesu Mamanuga God e kasiyarai pokaiya kipu ubupu kayawena ki mete empupu, apunu ki mosi karako uburoto nu mete inako iwomu.”
23 Apunu Pita yona ki wagubu kewowena ka mu ubumpu iyapana apeya mu simaga tagubu. Mosi ka Diyosepa si daikere ka Basabasi tagubu. (E si mosi ka Diyastasi). Ade apunu mosi ka Mataiyasi.
24-25 Mu simaga inako nakamupu manako guriguri-tagubu, tagubu ke; “Kaiwawonuga, kau iyapana kuduba nu nuwanuga notanuga empiyei. Kau apunu Diyudiyasi nu mete winenibi da e nu mete iwana kau upigi kwaigamana ki nana. E kwaewena siyasiya ki pokere powena e ebo kayawagana tawanai ki kayawena. Ko kau karako kabuwaniyo; Kau nima winepipi da e karako uburoto apunu Diyudiyasi e watai yadini?”
26 Mu inako guriguritagamawa da kamadumpu, kimpu ubumpu yanuwa marai munta mo kwaetagubu manako ki pokaiya ka mu apunu Mataiyasi e si bananamupu, ki pokere e kanibu Iyesu tonotapu ragidai ida esida kewowena kerapu eyaka mena ki mu naurimugu ubupu.