6
Aiyata pa idiwana marai ki yonai
(Mateyu 12:1-14; Maki 2:23-28; Maki 3:1-6)
1 Aiyata marai ki makeya ka Iyesu e tadeyau kabukabuwa ragidai mete kina tawana mo kayatagubu manako yawatau ka mu kokora mo kawareya bautagubu. E tadeyau kabukabuwa ragidai kokora ki kawareya kaiwa ka mu gwaba mosi ki madai dai asusu toporu-pamawa tepamawa idamugu koto-pamawa manako madai mibai ki kupa-mawa kaiwa.
2 Ko Parisi ragidai dai mu emitampu manako manutampu, tagubu ke; “Wi badidi pokere inako kwaiwagamu? Nu goranuga aiyata marai nene badidi wagau ki wi raurupiyamu.”
3 Ko Iyesu denai iyapana ki tadebu, wagubu ke; “Takari kawaya oragai apunai Dewida badidi kwaewena ki bususui mu oka tampu ki wi iyabamupu kataigubu bo pa mena? E kowakowai-yoma mete kina wetei metapu,
4 manako oragai apunai Dewida Mamanuga God e Tawai rabineya yapu bani buredi ki iyapana Mamanuga God nene puyo ika nakamupu ki dai e tepupu kubabu ade dai mete tepupu e kowakowaiyoma tagebu kupamupu. E inako kwaewena, ko gora wagau da bani ki ka Mamanuga God bameya dobopiyamu ragidai ki mu mena kupomoto.”
5 Iyesu inako wagubu, ade tadebu, wagubu ke; “Kunumau Kawapu Apunai e ka aiyata marai ki Debai. E ka kawaya esida ko aiyata marai ki ka erida.”
6 Aiyata marai mosi ka Iyesu Diyu ragidai mu gurigurimaga tawai mo yapu manako e ubupu iyapana ika tadeyawa kabukabuwa tondawa. Apunu mosi ika tondawa e idai garu ka kiyokiyowena bisi kayawena.
7 Ko mara ki ka aiyata marai ki pokere Mamanuga God e gorai kataimugu ragidai ade Parisi ragidai dai mete kina ika bautagubu Iyesu naigida mena empamana ki nana idiwa. Mu wainamupu da e sigira ragidai aiyata marai ki makeya iyatamini bo gwede mo paerepoto gora raurupoto ki ka mu ubumoto e pari wirawirapomoto.
8 Mu inako notapamawa ko mu notamaga ki ka Iyesu e ororeya mena empupu kewowena ki pokere e apunu idai kiyokiyowena apunai ki sibu, wagubu ke; “Kau yabi yewe iyapana yabara-mugu uburi.” E inako wagubu manako apunu ki kipu ubupu kanibu iyapana kuduba mu yabaramugu ubupu.
9 Ko Iyesu iyapana tadebu, wagubu ke; “Wi nau sidimuri da nau wainapani; Aiyata marai ki ka nu bagi kwaigomu bo berokoi kwaigomu? Ade nu iyapana iyatamomu bo giritamomu? Nu goranuga ki nene badidi wagau?”
10 E wirawena mu kuduba emitamiyawa da kamadubu manako ade wirawena idai kiyokiyoi apunai ki sibu, wagubu ke; “Kau idagi roronapi.” Apunu ki e idai roronapiyawa makeya ka e idai ki garugaru mena supasupawena.
11 Kawakawai ragidai matakira ki emupu ka mu nuwamaga pupuwena manako mu mubo mubo tagamawa kasiwara Iyesu bameya badidi kwaetagamana ki keketai kupamawa.
Iyesu apunu ida esida kewowena kerapu apeya winetapu
(Mateyu 10:1-4; Maki 3:13-19)
12 Mara ki makeya ka Iyesu e eya mena kweya mo yapu posiwena manako kemora ki rabineya ika Mamanuga God bameya guriguriwagawa tondawa da nawaru puruwena.
13 Nawaru puru-wagawa ka e ubupu e tadeyau kabu-kabuwa ragidai ki mu nene wagubu bautagubu manako apunu mena ida esida kewowena kerapu apeya winetapu mu simaga e ‘Tononotapu Ragidai’ tadebu. E winetapu ragidai eyaka eyaka mu simaga ka yau kena;
14 Apunu Saimoni ki e si daikere Pita sibu ade Saimoni e yowai Enduru mete kina. Apunu Diyemesi yo apunu Diyoni, apunu Piripo yo apunu Batoromaiya,
15 apunu Mateyu yo apunu Tomasi, apunu Arapiyo gubagai si ka Diyemesi, apunu Saimoni mosi (e ka iyapana wairamaga gwandagi wagau ki apunai mosi),
16 apunu Diyemesi gubagai si ka Diyudiyasi ade apunu Diyudiyasi Isikariyoto. E ka Iyesu yogoi wagubu ki apunai.
Iyesu iyapana tadeyawa kabukabuwa ade iyatamiyawa
(Mateyu 4:23-25; Mateyu 5:1-12)
17 Iyesu e tonotapu ragidai mete kina kweyau kawamawa da dobu mo bau-tagubu ka e tadeyau kabukabuwa ragidai ropani kawaya e ika kwagara-mupu ubumawa. Iyapana ropani kawaya natere natere kuduba tawana Diyudiya rabineya ade natere Diyerusaremu ade natere Taya yo Saidoni egi papasi deneya ki mete ika bautagubu e kwagaramupu ubumawa.
18-19 Mu nuwamugu e badidi kabuwawagawa ki wainapamana ade e uburana mu sigiramaga ebo ebo ki mete iyatamana ki nana ika bautagubu. Iyesu kasiyarai e rabineya ki matarau bau-wagawa kayawagawa da iyapana iyatagamawa ki pokere mu kuduba e geyapamana manako iyatagamana ki nana wainapamawa. Iyapana gwedewau keyai berokoi mu giritamiyawa ki mu mete bautagamawa manako mu iya-tagamawa.
20 Iyesu ubupu e tadeyau kabu-kabuwa ragidai emitapu manako tadebu, wagubu ke;
“Wi gwabau idiwu ragidai karako mamamaiwogoi, mibai ka Mamanuga God e gari rabineya kaiwana idiwana watai ki ka wi nene.
21 Wi karako wetei idiwu ragidai ki wi mete mamamaiwogoi, mibai ka aita ewa ki ka wi mateiwagi.
Wi karako yadi wadamu ragidai ki wi mete mamamaiwogoi, mibai ka aita ewa ki ka wi gwaita wadumuri.
22 Nau Kunumau Kawapuwani Apunai nau pokanere ka iyapana wi wainanimoto siyasiya, wi tagarara-nimoto, wi wereyakauranimoto ade wi iyapana berokoi nidini. Ko mu wi bamagau inako kwaetogamu ki ka wi mamamaiwogoi.
23 Mara ki baiyagisi ki ka wi mibi mamamai taereiwogoi mibai ka wi puyoga kawaya ka kunumau wi nawanaga tondau. Wi giriniyamu pasuniyamu ragidai ki mu bodamuguma ka naiya mena Mamanuga God e bonanai wainapamawa tagamawa ragidai ki inako mete giritamawa pasutamawa.
24 Akae, gwedegwede ropani kawaya wi bamagau uburau ragidai. Wi karako mamamaiwagamu ki ewa kewo-yagisi.
25 Akae, wi karako mateigubu idiwu ragidai. Aita ewa ka wi nuwaboyaiwagi mibi wetei idiwoi.
Akae, wi karako gwaita wadamu ragidai. Aita ewa ka wi apena meyoi ade yadi kimoi.
26 Akae, wi gwedewau iyapana wi werega tagamu wi siga esida tepapiyamu ragidai. Naiya takari kawaya ka iyapana inako mete kwaetagamawa.
Mu dai beratagamawa tagamawa da ‘nu ka Mamanuga God e bonanai wainapemei iwegemei ragidai’, manako iyapana mu weremaga tagamawa.”
Nu iyaranuguma mete nota kwarikwarisitamomu
(Mateyu 5:38-48; 7:12)
27 Iyesu mu ade tadebu, wagubu ke; “Nau wainasiniyamu ragidai, nau karako wi nidiyani ki wi naigida mena wainapumuri; Wi iyaraguma ki wi ubumuri mu nota kwarikwarisitamuri, ade wi wainaniyamu siyasiya ragidai ki mu bamamugu ka wi denai bagi mena kwaiwagi.
28 Wi simaganiyamu ragidai ki denai ka wi mu waditamuri bagi, ade wi giriniyamu pasuniyamu ragidai ki denai ka wi mu nene Mamanuga God bameya guriguriwagi.
29 Iyapana mosi kau kwanabugeya miniyoto ki kau denai e eba mini ko kamadi da e kau kwanabugi daikere mete miniyoto ka baganai. Ade iyapana mosi kau nusurugi tatamai yadini ki kau e eba bodapi ko kamadi da e kau midigi tatamai mosi mete yadini ka baganai.
30 Iyapana mosi kau gwedegwedegi ki genei yagisi ki kau e kwei, ade iyapana mosi kau gwedegwedegi mo pa wadubu ki kau eba nuwagi kasiwara ade wadi.
31 Kau nuwageya iyapana kau bamageya badidi kwaetagamana wainapiyei ki kau yabiri mu bamamugu inako mete kwaenuwagi.
32 Kau nota kwarikwarisiniyamu ragidai ki mu mena kau denai nota kwarikwarisitamiyowa ki ka Mamanuga God badidi pokere ki pokaiya kau wadiniyoto bagi? Kau kwaenugibi ki ka eba gwede kawaya mosi. Bigi kwae-tagamu ragidai ki mu mete kina inako deni deni nota kwarikwarisi kasiwara-tagamu idiwu.
33 Ade iyapana bagi mena kau bamageya kwaetagamu ragidai ki mu mena bamamugu kau bagi kwaenugowa ki ka Mamanuga God badidi pokere ki pokaiya kau wadini-yoto bagi? Kau kwaenugibi ki ka eba gwede kawaya mosi. Bigi kwaetagamu ragidai ki mu mete kina inako kwae-tagamu.
34 Ade kau gwede mosi iyapana mo kwebi manako kau notapiyei da e uburoto kau suruwagi ki denai wirapana negeyana wainapiyei ki ka Mamanuga God badidi pokere ki denai kau wadiniyoto bagi? Bigi kwaetagamu ragidai ki mu mete kina ka mu mubo kowamuguma bigi kwaetagamu ragidai gwede mosi tageyamu ki mu suruwa-maga ade denai wirapamana tagemana ki wainapiyamu.
35 Wi inako eba kwaiwogoi ko yau mena kwaiwogoi; Wi iyaraguma nota kwarikwarisitamiyoi ade mu bamamugu bagi mena kwaiwogoi. Wi iyapana gwede mo tagemuri ki ka mu denai wi suruwaga wirapamana negemana ki eba wainapiyoi. Wi bagi supasupai mena inako kwaiwogoi yamoi ki ka wi deniga kawaya ki wi aita ewa wadumuri ade wi ka mibai Mamanuga God Iyarau Tondau Apunai e munuiyoma. Wainapumuri; Berokoi kwaetagamu ragidai ade puyo wadamu ko denai parau eba tagamu ragidai ki ka Mamanuga God mu mete waitatamiyau.
36 Ki pokere Mamanuga God wi nuwanuwaniyau ki maba wi kowaguma inako mete nuwanuwa-tamiyoi.”
Iyapana berokoi eba tadeyomu
(Mateyu 7:1-5)
37 “Wi kowaguma emitamuri ki ka wi garugaru mu eba waigubatamuri da Mamanuga God wi mete eba waiguba-niyoto. Ade wi idaga gurai wi kowaguma naurimugu eba ugwaditamuri ragiragi da Mamanuga God e idai gurai wi naurigau mete eba ugwadini ragiragi. Iyapana berokoi wi bamagau badidi kwaetagubu ki wi deni mena notagogapumuri. Wi inako kwaiwagi ki ka berokoi wi badidi kwaigubu ki kuduba ka Mamanuga God mete notagogapoto.
38 Wi kowaguma puyo werenatamiyoi ki ka Mamanuga God wi mete puyo werenaniyoto. E negeni ki ka wi idagau posiyagisi siwagapoto iyapana poka nunumu dompiyamu ade kawareya kawareya nunumu dompiyamu posiwagau siwagapiyau ki maba posiyagisi siwagapoto. Ko wi iyapana gwede maraitau tagemuri ki denai ka Mamanuga God wi maraitau negeni, ade wi iyapana gwede kawaya daganani tagemuri ki ka Mamanuga God denai kawaya daganani wi negeni.”
39 Iyesu inako wagubu manako keyakeyai mo tadebu, wagubu ke; “Iyapana yabui kenekenei apunai mosi ki ka e eba uburoto e waretai yabui kenekenei ki e idaiya yadini yawata kabuwapoto. Pa mena. E inako kwae-yogono ki ka mu apeya ewapuru yawata paerepomoto bobau sumoto.
40 Iyapana gwede mosi kataitagamana wainapiyamu ki ka mu eba ubumoto kabuwamaga apunai ki e raurupomoto. Ko e badidi kabuwatamiyau ki mu kataitagisi kewoyagisi ki ka mu katai-maga ka kabuwamaga apunai ki e katai mete eyaka mena.
41 Kau nima kau waretagi e yabuiya gwede mugu marai munta mo kene-pupu empipi nuwegei ki ka kau badidi pokere naiya kau kiya yabugeya ripa tapai kawaya mo kenepupu ki eba empipi were nuwegei.
42 Kau gwede nana kau waretagi siyei, nuwegei ke; ‘Kabai, kau yabi da nau waitaniyani mugu marai munta kau yabugeya supu ki koritapani.’ Kau gwede nana inako nuwegei ko ripa tapai kawaya kau kiya yabugi kenepupu ki kau eba empipi were nuwagibi? Wi ka midiga pa matakawagau ragidai. Wi yabiri ripa tapai kawaya wi wiga yabuga kenepupu ki koritapumuri da wi tawana naigida empumuri were ewa ka wi kowaguma yabumugu mugu marai munta kene-pupu ki waitatamuri koritapumuri.” Iyesu inako wagubu.
Ripa mibai kirau ki yonai
(Mateyu 7:16-20; 12:33-35)
43 “Ripa iruirui kawaya ki mibai berokoi eba kiroto ade ripa wayowayoi ki mibai bagi eba kiroto.
44 Ripa mibai kirau ki pokaiya ka wi ripa makamaga kataiwagi. Damaya madai ki siporo eba wenapoto ade impunewa ki madai kauma eba wenapoto.
45 Ki maba, iyapana bagai ki e nuwai notai ka taniwena ki pokere e bagi mena kwaewagau ko iyapana berokoi ki e nuwai notai ka berokoi mena posiwena uburau ki pokere e berokoi mena kwaewagau. Iyapana nima e nuwai notai nota bagi mena notapiyau ki e umuneya ka yona bagi mena bauwagau, ko iyapana nima e nuwai notai nota berokoi mena notapiyau ki e umuneya ka yona berokoi mena bauwagau.”
Tawa wadamu ragidai apeya mu keyakeyaimaga
(Mateyu 7:24-27)
46 Iyesu mu ade tadebu, wagubu ke; “Wi badidi pokere kawareya kawareya ‘Kaiwawoni, Kaiwawoni’ sidiyamu ko nau nidiyakani ki wi makeya makeya eba kwaiwagamu?
47 Iyapana nima nau bamaneya baiyagisi manako nau yonani suwagubuwani ki e makeya makeya kwaeyogono ki e iyai badidi maba ki keyakeyai nau karako wi kabuwaniyani wainapumuri;
48 E ka apunu mosi e tawai bebedai uruba rorowa kawa-kawaya ukwatapu bebeda nunutapu ubumu ki maba. Awana goya bauwena tawa ki kweyana gwairi kwaewagawa ko tawa ki bebedai ragiragi kawaya uburawa ki pokere tawa ki eba gwairi-wena.
49 Ko iyapana nima nau yonani pa wainapoto ko makeya makeya eba kwaeyogono ki ka e apunu mosi e tawai bebedai uruba iyaruiyaru ukwapupu kaupupu ki e maba. Awana goya bauwena tawa ki minibu manako tawa ki bebedai deni mena siwawena gwairi-pupu ki pokere tawa ki rorororowena manako awana kawarapupu kaya-wena.” Iyesu inako wagubu.