14
Iyapana kawakawai Iyesu minimana po ki keketai kupamawa
(Mateyu 26:1-5; Ruki 22:1-2; Diyoni 11:45-53)
1 Mara ki makeya ka iyapana kawakawai, Mamanuga God bameya dobopiyamu ragidai ade Mamanuga God e gorai kataimugu ragidai mete kina Iyesu weki gwaiya minimana po ki keketai kupamawa. Mara ki tetaiya ka iyapana poragamaga kawaya ki mu si ‘Mamanuga God Nu Raurunibu Poragai’ tagamu ade poraga ki rabineya ka kupe mosi ki mu si ‘Parawa Pa Pasumana Kupei’ tagamu ki mete kina.
2 Iyapana kawakawai ki Iyesu wadamana sisiyai tagamawa ko mu iyapana yawiratagamana kudumugu mete wainapamawa ki pokere mu mubo mena tagubu ke; “Iyapana ropani kawaya yewe poraga nene bautagubu ki ubumana nu yawiranimana kudeya ki pokere kamadamu da poraga yau kewoyagisi were ewa yadamu.” Mu inako tagubu.
Ridi mosi ubupu Iyesu monagapupu
(Mateyu 26:6-13; Diyoni 12:1-8)
3 Ki makeya ka Iyesu apunu mo si ka Simiyoni si daikere ka ‘Kwata Apunai’ ki e bameya natere Betani rabineya bauwena.
Mu kupetagamawa idiwa ka ridi mosi ripa otai aurai bagi kawaya awana kororai mo rabineya minibu ki wadubu bauwena. Ripa otai ki si ka ‘nada’ ko ki denai ka kawaya daganani. Awana kororai ki mu bowa ‘arabata’ pokaiya yamanamupu. Ridi ki Iyesu bameya bauwena awana kororai ki minibu sukwana manako e ripa otai bagi kawaya ki Iyesu debaiya kwebu wira.
4 Iyapana dai tawa rabineya Iyesu mete idiwa ki ridi ki inako kwaewena emupu ka mu rabinamaga urabu mu mubo mena tagubu ke; “Ridi yau awana bagi kawaya ki gwede nana pa kwebu wira?
5 E wadubena kayawagubena iyapana gimarampena manako denai bowa madai kwempena ki e wadubena iyapana gwedegwedemaga pa mena ragidai tagebena ki ka baganai.” Mu inako tagubu manako mu ridi ki sisiba-pamawa.
6 Ko Iyesu denai wagubu ke; “Ridi yau kamadumuri midimama eba kwemuri. E bauwena nau nene badidi kwaewena ki ka bagi kawaya.
7 Gwede-gwede pa mena ragidai ki mu ka maramara wi mete idiwoi da wi mu waitatamiyoi ko nau marani rogobi-wagau da nau wi mete eba idiwomu.
8 Ridi yau e ebo nuwaiya badidi waina-pupu nau nene kwaewena ki kuduba bagi mena. Nau posugana marai ka waunitau ki pokere e karako bauwena nau monagasinibu awana bagi kawaya yau nau debaneya kwebu wira.
9 Nau mibai nidiyani wainapumuri; Iyapana tawana tawana idiwu aita ewa nau yonani bagi kawaya wainapomoto ki ka mu ridi yau e nau nene badidi kwae-wena ki sisiyai mete wainapomoto manako e werei togomono.”
Mu Iyesu wadamana ki apunu Diyudiyasi mibipupu
(Mateyu 26:14-16; Ruki 22:3-6)
10 Iyesu yona ki wagubu makeya ka e tadeyau kabukabuwa apunai mosi si ka Diyudiyasi si daikere ka Isikariyoto kipu ubupu kayawena iyapana kawakawai Mamanuga God bameya dobopiyamu ragidai ki mu bamamugu bauwena manako tadebu, wagubu ke; “Nau karako waitaniyani da wi Iyesu weki gwaiya wadumuri.”
11 E yona ki wagubu wainamupu ka kawakawai ragidai ki mu rabinamaga bagiwena poyo manako mu denai e simupu, tagubu ke; “Ki ka bagi kawaya. Kau inako waitaniyo ki ka nu denai aita bowa madai dai kau negeyamu.” Mu inako tagubu ki pokere apunu Diyudiyasi kayawena Iyesu wadamana minimana po ki yawatai kwaenepiyawa umawa.
Iyesu e tadeyau kabukabuwa ragidai mete kupetagamawa
(Mateyu 26:17-25; Ruki 22:7-14, 21-23; Diyoni 13:21-30)
12 Mara karako mena idiwono da marawani ka mu ‘Parawa Pa Pasumana Kupei’ ki kupetagisi. Ko karako ka mu bususumaga wagubu ki mu makeya makeya kwaetagisi papa sipi munai mo ugwadinimoto poyo ki pokere Iyesu tadeyau kabukabuwa ragidai e bameya bautagubu manako simupu, tagubu ke; “Kau nuwageya nu bani kaigamu tawiyaigamu da kau ‘Mamanuga God Nu Raurunibu Poragai’ ki kupei kupenuwagi?”
13 Ko Iyesu ubupu e tadeyau kabukabuwa ragidai apeya tonotapu tadebu, wagubu ke; “Wi yabiriwagi natere Diyerusaremu baiwagi manako apunu mosi ika yawatau awana miniyoto kawarapoto kaniyono empumuri ki e eweya kaiwagi.
14 E tawa bani yaroto ki wi mete ika yamuri manako wi tawa ki apunai ika tondau ki simuri, iwagi ke; Nu Nidiyau Kabukabuwa Apunai wagubu ke; ‘Nau watani bani da nau tadeyakani kabukabuwa ragidai mete kina ‘Mama-nuga God Nu Raurunibu Poragai’ ki kupei ika kupeigamu?’
15 Wi manu inako iwagi manako nu kupenuga watai kawaya mosi ki mu ororeya mena okukunatagubu kebari mempu kewo-wena ki e yaroto ika tawa rabinai tetaiya wi kabuwaniyoto. Nu baninuga ki wi ika tawiyaiwagi manako nu ika kupeigamu.”
16 Iyesu inako wagubu manako mu kayatagubu natere ki rabineya bautagubu ka mu Iyesu badidi wagubu ki makeya makeya banana-mupu manako mu ika tawiyatagubu.
17 Kemorawagana kwaewagawa ka Iyesu e tadeyau kabukabuwa ragidai ida esida kewowena kerapu apeya mete kina ika bautagubu manako mu tawa ki rabineya kupetagamawa idiwa.
18 Ko Iyesu tadebu, wagubu ke; “Nau yona mibai nidiyani wainapumuri; Wi ba bananasinimpu baigubu yewe mete kupemei idiwei ko waunitau ka apunu mosi wi paunagau uburoto nau yogoni yagisi.”
19 Iyesu yona ki wagubu wainamupu ka mu notamaga kowena nuwaboya-tagubu manako mu eyaka eyaka e manupamawa, tagamawa ke; “Kau nau nene nuwegei bo? Kau eba nau nene nuwegei?”
20 Ko Iyesu denai tadebu, wagubu ke; “Ki ka wiyo, nau nidiyakani kabukabuwa ragidai ida esida kewo-wena kerapu apeya ki mosi. Karako tena yau kawareya nau mete ewapuru kupemei apunai mosi ki waunitau uburoto nau nidani yagisi.
21 Takari kwaya ka Mamanuga God e bonanai wainapamawa tagamawa ragidai ubumpu Kunumau Kawapuwani Apunai nau aita posugana ki yonai okamupu. Ko apunu nima nau nidani yagisi ki ka aita ewa ka e bita kawaya daganani bananapoto. Akae, apunu ki eba wenawagubena ki ka e nene baganai.” Iyesu inako wagubu.
Kupe siyarai
(Mateyu 26:26-30; Ruki 22:14-20; 1 Korini 11:23-25)
22 Mu kupetagamawa idiwa da paunau ka Iyesu bani buredi mo wadubu Mamanuga God bameya parauwena piripiri gerepupu manako e tadeyau kabukabuwa ragidai tagebu, wagubu ke; “Bani buredi yau ka nau kwakwarepuni ki pokere tepumuri kupumuri.”
23 E inako wagubu manako ade kapa mo wadubu Mamanuga God bameya ade parauwena manako tagebu ewapuru mena kubamupu.
24 Kubamawa da kamadumpu ka e tadebu, wagubu ke; “Awana ‘waeni’ daragai yau ka nau darani. Nau Mamai naiya iyapana ropani kawaya mu iyamaga nene gwaiyaba kaimatanawena ki mibai wenawagana ki nana ka nau karako posugani manako nau darani baiyagisi kaworoto.
25 Nau yona mibai suwagani wainapumuri; Awana daragai yau ki nau ewa mo eba kubarani. Ko aita ewa, nau Mamai God e gari rabineya e kasiyarai pokaiya tondoni makeya ki ka nau awana ‘waeni’ waunai mosi kubarani.”
26 Iyesu yona ki wagubu kewowena ka mu Mamanuga God e si umayo pokaiya tepamupu manako kayatagubu kaimpu ripa ‘oripi’ wenatagubu ki kweyai yamupu.
Iyesu kataiya da apunu Pita yagisi bodaboda
(Mateyu 26:31-35; Ruki 22:31-34; Diyoni 13:36-38)
27 Mu kayatagubu kaiwa ka Iyesu yona mo tadebu, wagubu ke; “Nau kataineya da wi kuduba waunitau nau kamadisinimuri kudu wakapaiwagi kaiwagi mibai ka takari kawaya ka Mamanuga God e bonanai wainapiyawa wagawa apunai mosi nau nene oka inako tapu, wagubu ke; ‘Aita ewa ka Mamanuga God papa sipi kwayuba-tamiyau apunai miniyoto poyo manako papa sipi kuduba daburipomoto mu mubo mubo kayatagisi.’ ”
28 Iyesu inako wagubu manako ade tadebu, wagubu ke; “Nau posugani ade iyasugani kirani uburani ki nau yabiri kayasugani tawana Gariri rabineya wi nawanaga ika tondoni.”
29 Apunu Pita yona ki wainapupu ka e denai wagubu ke; “Kau nidiyei kabukabuwa ragidai dai ka bani kau kamadinimoto kudu wakapatagisi kayatagisi ko nau kau eba kamadiniyani kayasugani.”
30 Apunu Pita inako wagubu, ko Iyesu denai e sibu, wagubu ke; “Pita, nau mibai nidiyani wainapi; Kemora yau rabineya ka kau mara apeya eyaka nuwogowa bodaboda da kau eba kataigeya nau. Kau inako nuwogowa were ewa ka kokoroku apeya yagisi manako nawaru puruyagisi.”
31 Iyesu inako wagubu ko apunu Pita e midi minibu, wagubu ke; “Akae, nau inako eba suwagani ko kau ponuwagi ki ka nau mete posugani.” Apunu Pita inako wagubu manako Iyesu tadeyau kabukabuwa ragidai kuduba Pita umunui kawareya ki mu mete tagubu.
Iyesu tawana Gesemane rabineya guriguriwena
(Mateyu 26:36-46; Ruki 22:39-46)
32 Mu kayatagubu kaiwa da tawana Gesemane bautagubu ka Iyesu mu munatapu, wagubu ke; “Wi yewe idiwoi ko nau niya mena kaniyani nau Mamai bameya gurigurisugani.”
33 E inako wagubu manako ubupu apunu Pita yo Diyemesi yo Diyoni ki mu mena waratapu mete kayatagubu.
Ki makeya ka Iyesu nuwaboya kawaya wainapupu ade e rabinai giriwena pasuwena ki pokere e kowakowaiyoma ki emitapu tadebu, wagubu ke;
34 “Nau karako nuwaboya kawaya daganani wainapakani ade nau rabinani giripakani pasurakani. Wi yewe yabu yabu idiwoi ko oro eba ukwopoi.”
35 E inako tadebu kamaditapu kanibu e ebo mena ubupu manako kwarisiwena wairau ukwapu e Mamai bameya guriguriwena, wagubu ke; “Mamai, berokoi nau karako bananapani ki kau surupi bo?”
36 Ade wagubu ke; “Mamai, Mamai, kau badidi wainapiyei nuwagi ki kuduba wenayagisi. Nau nuwaboyani kerarai kapa tegebi ki nau eba kubarana wainapakani ki pokere kapa ki wadi kayanuwagi. Ko Mamai, kau kaubo nuwageya ki kwaenuwagi ko eba nau nuwaneya ki kau kwaenuwagi.”
37 Iyesu inako guriguriwena manako e ade wirawena bauwena ka e tadeyau kabukabuwa ragidai ki ika ukwa-pamawa emitapu. Emitapu, wade yabuyabutapu, manako e apunu Pita si daikere Saimoni empupu sibu, wagubu ke; “Saimoni, kau ukwerei bo? Nau eba rowarowa kanibuwani ko kau yabu eba tondei.
38 Yabu yabu idiwoi ade Mama-nuga God bameya guriguriwogoi da gwede mosi eba baiyagisi wi rabinaga kweyoto wira. Wi nuwaga notaga ka bani kasiyara wainapiyamu ko wi kwakwarepuga ka kasiyarai pa mena.”
39 Iyesu inako tadebu manako wirawena kanibu e Mamai bameya naiya guriguriwena ki kawareya ade guriguriwena.
40 E guriguriwagawa da kamadubu ka e ade wirawena bauwena manako e kowakowaiyoma ki yabu-maga ade bisi kayawena ukwapamawa emitapu. Emitapu ade wade yabu-yabutapu ko mu yona denai e siyamana ki mu babatagubu.
41 Ko Iyesu ade kanibu e Mamai bameya guriguriwagawa da kamadubu manako ade wirawena bauwena ka e kowakowaiyoma ki ade ukwapamawa emitapu. Emitapu ka e tadebu, wagubu ke; “Wi oro mena ukwapamu idiwu. Ko karako kewowena. Kunumau Kawa-puwani Apunai nau marani wana bauwena da nau nidani wagubu apunai baiyagisi nau wadisiniyoto manako iyapana beramaga berokoi ragidai mu idamaga rabineya nau tamusiniyoto.
42 Ki pokere kimuri ubumuri da kaigomu. Nau yogoni wagubu apunai ki burida bauwena empumuri.”
Iyapana Iyesu wadumupu
(Mateyu 26:47-56; Ruki 22:47-53; Diyoni 18:3-12)
43 Iyesu yona ki wagawa makeya ka mu apunu Diyudiyasi ika matarau bauwena emupu. E ka Iyesu e tadeyau kabukabuwa ragidai ida esida kewo-wena kerapu apeya ki apunai mosi. Diyu ragidai mu kawakawaimuguma yo Mamanuga God bameya dobopiyamu ragidai yo Mamanuga God e gorai kataimugu ragidai mete kina ki mu iyapana ropani kawaya tonotampu karako ta yo kepata inako temupu apunu Diyudiyasi bananamupu mete bautagubu.
44 Yawatau ka yogo wagubu apunai ki iyapana ki tadebu, wagubu ke; “Nu kaigamu usi baigamu ki ka wi nau mena emisiniyoi manako apunu ki nau kiyauyauponi ki e wi naigida mena wadumuri dokodoko kaiwagi.”
45 Apunu Diyudiyasi inako tadebu ki pokere mu karako bautagubu ka e deni mena kanibu Iyesu bameya bauwena manako paraupupu sibu, wagubu ke; “Sidiyei Kabukabuwa Apunai.” E inako wagubu manako Iyesu kiyauyaupupu.
46 E kiyauyaupiyawa emupu ka iyapana ki kaimpu Iyesu wade doko-dokomupu ubumawa.
47 Ki makeya ka Iyesu mete iwa apunai mosi kereba wadubu iyara apunai ki mosi e wenagui mebu puru. Bidara wadubu apunai ki e ka Mamanuga God bameya dobopiyamu ragidai kawaimaga e bigabigai apunai mosi.
48 Ko Iyesu iyapana ki emitapu manako tadebu, wagubu ke; “Nau ka eba yawiyawirai. Wi ta yo kepata wi tawagau kamaditampena pa baigu-mpena ka baganai ko wi gwede nana ki mete temupu nau yawirani baigubu?
49 Nau maramara Mamanuga God e Tawai rabineya wi nidiyekeya kabu-kabuwa tondekeya ko wi badidi pokere mara ki makeya nau eba wadisinimupu? Ko baganai; Mamanuga God e bonanai wainapamawa tagamawa ragidai takari kawaya e yonai oka badidi tampu ki mibai karako wenayagisi.”
50 Iyesu yona ki wagubu wainamupu ka e tadeyau kabukabuwa ragidai kuduba e kamadumpu wakapatagubu kayatagubu.
51 Ko yaraga mosi aukwara mena utawena ika Iyesu eweya kaniyawa ki iyara ragidai e emupu manako mu e wadamana ki nana wadumupu paeremupu e aukwarai mena wadumupu rika,
52 ki pokere apunu ki ni matarau wakapawena kayawena.
Iyapana kawakawai Iyesu siyamawa wirawira
(Mateyu 26:57-68; Ruki 22:54-55, 63-71; Diyoni 18:13-14, 19-24)
53 Iyapana ki Iyesu wadumpu dokodoko kayatagubu kaiwa da Mamanuga God bameya dobopiyamu ragidai mu kawaimaga tawaiya bau-tagubu. Diyu ragidai kawakawai-muguma kuduba Iyesu siyamana wirawira ki nana mete ika bautagubu dibimupu idiwa.
54 Apunu Pita Iyesu eweya weke-wagawa yabadawa da tawa ki kakapareya tewena imatau bauwena manako kanibu iyara ragidai mata pasumpu ika idiwa ki mu paunamugu tondubu mete mata empiyawa tondawa.
55 Iyapana kawakawai Iyesu siyamana wirawira ki nana ika dibimupu idiwa ki mu nuwamugu e paerei mo kwaene-pamana bananapamana da mu ki pokaiya e minimana po ki nana ko mu kwaenepamawa idiwa ko mibai mo eba bananamupu.
56 Iyapana ropani kawaya ubumpu mu mubo nuwamugu nuwa-mugu beratagamawa ko mu rabinamaga ka eba eyaka mena ki pokere mu mibai mo eba bananamupu.
57 Mu inako tagamawa idiwa da tagamawa idiwa da paunau ka iyapana dai ubumpu bera inako tagubu ke;
58 “Apunu yau wagubu ki nu wainamipi, e wagubu ke; ‘Mamanuga God e Tawai iyapana idamugu wadumupu ki nau koritapani manako mara apeya eyaka rabineya ka nau tawa ki waunai ade yadani. Ko tawa nau yadani ki ka eba iyapana mu idamugere wadamu ki maba nau yadani.’ E inako wagubu ki nu wainamipi.”
59 Iyapana ki inako tagubu ko mu mete rabinamaga ka eba eyaka mena ki pokere mu mibai mo eba bananamupu.
60 Ki makeya ka mu kawaimaga ki ubupu Iyesu manupupu, wagubu ke; “Yona mu tagubu ki kau denai mo nuwagi bo pa mena? Kau sisiyagi tagubu ki kau wainapiyei mibai bo bera?”
61 E inako manupupu ko Iyesu yona denai mo eba wagubu ko pa tondawa ki pokere mu kawaimaga ki ubupu e ade manupupu, wagubu ke; “Mamanuga God si tepapemei e Gubagai ki kau baganai bo? Nu Iya Negeyana Apunai Keriso ki kau baganai? Kau kiya sisiyagi karako matarau nuwagi da nu wainapamu.”
62 Mamanuga God bameya dobo-piyamu ragidai kawaimaga yona ki wagubu ka Iyesu denai e sibu, wagubu ke; “Ki ka nau. Nau ka Kunumau Kawapuwani Apunai. Aita ewa ka nau uburani nau Mamai Kasiyarai Kawaya Apunai e idai garu deneya tondoni ki wi nau emisinimuri manako nau kunumau oroguma kawareya ade wirasugani bausugani ki wi nau mete emisinimuri.”
63 Iyesu yona ki wagawa makeya ka Mamanuga God bameya dobopiyamu ragidai mu kawaimaga ki e yabui dara wirawena manako e ubupu e eya midi tatamai wadubu tegere manako iyapana ika idiwa ki manutapu, wagubu ke; “E yona berawena Mamanuga God e si giripupu ki wi wainamupu bo? E eya wagubu ki pokere yona yau yewe kewowena wainapakani.
64 Apunu yau Mamanuga God bameya berawagau ki pokere wi wainapiyamu da nu karako e bameya badidi kwaigamu?” E inako wagubu manako kawakawai ragidai ki kuduba ewapuru mena mu idamaga gurai Iyesu naureya ugwadumpu ragiragi, tagubu ke; “E Mamanuga God e si giripiyau ki pokere e denai karako poyagisi.”
65 Mu inako tagubu manako mu dai kimpu ubumpu Iyesu tepotepopamawa mu idamaga e yabui bodapamawa ade dai e kwanabeya minimawa manako waegeyageyamapamawa, tagamawa ke; “Ki nima nunibu? Kau mibai Mamanuga God e Gubagai ki kau nima nunibu ki e si nuwagi da nu wainapamu.” Ta ragidai dai mete bautagubu e minimawa.
Apunu Pita wagubu bodaboda
(Mateyu 26:69-75; Ruki 22:56-62; Diyoni 18:15-18, 25-27)
66 Ki makeya ka apunu Pita ika imatau tondawa manako Mamanuga God bameya dobopiyamu ragidai kawaimaga e bigabigai kwaewagawa munu ridai mosi ika bauwena e em-pupu.
67 E Pita ika mata empiyawa tondawa empupu manako yabu doko-dokopupu sibu, wagubu ke; “Kau tawana Nasareta apunumaga Iyesu e mete iwa eminibuwani.”
68 Ko Pita denai wagubu bodaboda, wagubu ke; “Kau nima nene nuwegei? Kau yonagi ki nau eba wainapakani.” E inako wagubu manako kipu ubupu kanibu tawa kakapareya uburawa manako ki makeya ka kokoroku wagubu.
69 E ika uburawa ka ridi ki ade bauwena e empupu manako wirawena iyapana ika idiwa ki tadebu, wagubu ke; “Apunu burida ka mu wadumupu apunai ki e mete iwa apunai mosi e kiyabui empakani.”
70 E inako wagubu, ko Pita ade wagubu bodaboda.
Mu idimpu eba rowarowa ka iyapana ika idiwa ki Pita naigida mena yabu dokodokomupu manako simupu, tagubu ke; “Nu katainugu da kau ka e mete iwa apunai mibai kau ka tawana Gariri apunai.”
71 Apunu Pita yona ki wainapupu ka e midi minibu, wagubu ke; “Apunu ki nene iwagamu ki nau eba kataineya. Mamanuga God e kataiya da nau yona mibai suwagakani.”
72 E yona ki wagawa makeya ka e kokoroku ade wagubu wainapupu manako e wenagui paparawena Iyesu naiya badidi wagubu ki wainapupu. Iyesu naiya e inako sibu, wagubu ke; ‘Kemora yau rabineya ka kau mara apeya eyaka nuwogowa bodaboda da kau eba kataigeya nau, ko ki eweya ka kokoroku apeya yagisi manako nawaru puruyagisi.’ Iyesu naiya inako wagubu ki makeya makeya Pita wainapupu manako e rabinai makariwena yadi kipu.