☰ Mateyu 5
5
Iyesu kweya mo kawareya dimawagawa
(Ruki 6:20-23)
1 Iyapana ropani kawaya Iyesu ewakumapamawa iwa emitapu ki ka e kweya mo yapu manako ika kwarisi-wena tondubu. E tadeyau kabukabuwa ragidai bautagubu e kwagaramupu idiwa, 2 manako e tadebu kabukabuwa, wagubu ke;
3 “Iyapana gwedewau mu nuwa-maga notamaga Mamanuga God kataipamana wainapiyamu ko mu kataimaga ka eba kawaya ki pokere mu ida kasikasi maba e bameya bautagamu ki mu mamamatogomono, mibai ka Mamanuga God e gari rabineya kaiwana e kasiyarai pokaiya idiwana watai ka mu nene.
4 Iyapana gwedewau karako yadi wadamu ragidai ki mu mete mamamatogomono, mibai ka Mamanuga God mu rabinamaga miniyoto kwarisi nuwanusuru tageni.
5 Iyapana gwedewau kwarisitagubu moyamoyakai idiwu ragidai ki mu mete mamamatogomono, mibai ka Mamanuga God e gwede tageyana gwaiyabai wagubu ki e mu tageni.
6 Iyapana gwedewau mu nuwamaga notamaga eyaka mena bagi supasupai idiwana ki mena notapiyamu ragidai ki mu mete mamamatogomono, mibai ka mu badidi notapiyamu ki kuduba mu bananapomoto.
7 Iyapana gwedewau mu kowa-muguma nuwanuwatamiyamu ragidai ki mu mete mamamatogo-mono, mibai ka Mamanuga God e uburoto mu mete nuwanuwa-tamini.
8 Iyapana gwedewau mu rabina-mugu nota bagi mena waina-piyamu ragidai ki mu mete mamamatogomono, mibai ka mu ubumoto yabumugere Mamanuga God empomoto.
9 Iyapana gwedewau kowamuguma nuwarara tagarara idiwu ki dobotamiyamu ragidai ki mu mete mamamatogomono, mibai ka Mamanuga God uburoto e eya munuiyoma mu tadeni.
10 Iyapana gwedewau Mamanuga God e nene bagi supasupai kwaetagamu manako ki pokaiya ka iyapana mu giritamiyamu pasutamiyamu ragidai ki mu mete mamamatogomono, mibai ka aita ewa ka mu Mamanuga God e gari rabineya kaiwoto e kasiyarai pokaiya idiwono.
11 Nau pokanere ka iyapana wi wainanimoto siyasiya, wi tagararani-moto, wi wereyakauranimoto ade bera yonai berokoberoko ebo ebo wi narini-moto. Ko mu wi bamagau inako kwae-togomono ki ka wi mamamaiwogoi. 12 Ena, mara ki baiyagisi ki ka wi mibi mamamai idiwoi, mibai ka wi puyoga kawaya ki wi nawanaga usi kunumau tondau. Iyapana wi giriniyamu pasuniyamu ki maba takari kawaya ka iyapana ubumpu Mamanuga God e bonanai wainapamawa tagamawa ragidai inako mete giritamawa pasutamawa.”
Aidaba ade Tanai ki kabuwai
(Maki 9:50; Ruki 14:24-35)
13 “Wi yewe wairau iyapana kuduba mu paunamugu idiwu ki ka wi midiyaga ka aidaba maba. Ko wainapumuri; Aidaba ki kwerereyagisi e midiyai kewoyagisi ki ka wi badidi maba kwaiwagi da aidaba ki midiyai ade wenapoto? Ae, ki pa mena. Aidaba ki midiyai kewoyagisi ki ka pa mugu da iyapana isiyapomoto taisi kurakura-pomoto.
14 Wi yewe wairau iyapana kuduba mu paunamugu idiwu ki ka wi taniga duna urau ki tanai maba. Iyapana kweya kwauneya natere mo wadumupu, natere ki ka iyapana yabumugu matarau uburau ko eba weki gwaiya uburau. 15 Ade iyapana mosi duna beupoto ki ka e duna ki bani taroto? E kurari umuneya wekepoto bo? Ae, pa mena, e duna matarau taroto manako iyapana e tawai rabineya duna ki taneya idiwono. 16 Ki maba, wi wiga taniga duna maba iyapana kawarimugu miniyoto siwa da mu wi iyaga bagi kawaya ki empomoto ki ka mu Mamanuga God Kunumau Tondau e si esida tepapomoto.”
Mamanuga God e gorai oragai ki kabuwai
17 “Oragai apunai Mosisi gora tapu ade Mamanuga God e bonanai waina-pamawa tagamawa ragidai badidi tagubu ki nau koritapana kwenupana ki nana bausugubuwani bo? Pa mena, wi inako eba wainapiyoi. Nau eba gora oragai ki koritapana ki nana bausugu-buwani ko mu badidi tagubu ki mibai wenawagana ki nana ka nau bausugu-buwani. 18 Nau yona mibai nidiyani wainapumuri; Iyapana badidi maba idiwana ki gorai ka e wateya tondau. Iyapana gora ki wirapamana bo e okai marai munta mo surupamana ki yawatai mo pa mena. Gora oragai tampu ki mibai makeya makeya wena-yagisi kewoyagisi eweya ka kunuma yo waira kuduba gogatagisi. 19 Ki pokere iyapana gwedewau gora oragai ki marai munta mo paerepomoto bo mu kowa-muguma gora marai munta ki kamadamana ki nana kabuwatamini, ki ka aita kunumau Mamanuga God e gari rabineya ka iyapana ki maimeretagisi tariya kawareya idiwono. Ko iyapana gwedewau gora oragai ki makeya makeya kwaetogomono ade kowa-muguma kabuwatamono da mu kwae-tagamu ki kawareya mu kowamuguma inako mete kwaetogomono, ki ka aita kunumau Mamanuga God e gari rabineya ka iyapana ki kawakawaya-tagisi kebari bagi kawaya ki kawareya idiwono. 20 Nau nidiyani wainapumuri; Mamanuga God e gorai kataimugu ragidai ade Parisi ragidai mete kina ki mu wainapiyamu da; ‘Nu ka Mamanuga God e yabuiya bagi supasupai kwaigemei ragidai.’ Ko wainapumuri; Mu bagi supasupai kwaetagamu ki maba wi mete inako kwaiwagi ko ade eba wade ewaiwatamuri, ki ka Mama-nuga God wi iyapana bagi supasupai eba nidini ade e gari rabineya kunumau ki wi eba posiwagi.”
Nuwapupu ki kabuwai
21 “Gora oragai inako wagau; ‘Kau waretagi eba mini poyo. Kau ki kwae-nuwagi ki ka iyapana kau wadinimoto idamaga gurai kau naurigeya ugwadini-moto ragiragi manako kau paeregi ki bimbinai makeya makeya bita negeni.’ Wi kataigau da takari kawaya ka oragai ragidai gora ki wainapamawa kwae-tagamawa. 22 Ko nau nidiyani wainapu-muri; Kau nima waretagi bameya nuwagi pupuwagau ki ka iyapana kau wadinimoto idamaga gurai kau nauri-geya ugwadinimoto ragiragi manako kau paeregi ki denai bita negeni. Ade kau nima yona berokoi pokaiya kau waretagi kirapiyei ki ka iyapana kau wadinimoto kawakawai ragidai mu yabaramugu tamunimoto. Ade kau nima waretagi siyei da e ka notababa apunai ki kau mata nonarai ki yawateya kayanugana kwaenugei. 23 Ki pokere nau ade nidiyani wainapumuri; Kau nima puyo Mamanuga God e kepakepai kawareya tarana kwaenugei manako ki makeya ka kau notagi yagisi ke; ‘Akae, nau waretani bameya kwaesugubuwani siyasiya ki e wainapiyau tondau.’ Kau notagi inako yogono, 24 ki kau puyogi ika kamadi manako kayanuwagi kau waretagi bameya kau paeregi ki wade supasupapi ade besipi were ewa wiranuwagi baunuwagi kau puyogi ki Mamanuga God nene ika tari.
25 Kau gwede mo paerepipi ki gwawai kau iyaragi wadiniyoto kawakawai ragidai mu bamamugu kayayogono ki kau yawatau e mete wibo mena kau paeregi ki wadumuri supasupa. Kau ki eba kwaenuwagi ki ka e uburoto kau wadiniyoto idamaga gurai iyapana naurimugu ugwaditami-yamu ragiragi ragidai mu idamaga rabineya kau tamuniyoto. Tamuniyoto manako mu ubumoto kau wadinimoto supasupa manako ewa wiratagisi pinai ragidai idamaga rabineya kau tamuni-moto da mu ubumoto kau diburanimoto. 26 Nau nidiyani wainapi; Kau dibura rabineya tondowa yarowa da kau paeregi ki denai kuduba kau kewopi were.”
Sipuma goragora eba rauru kawakawara kasiwaraigamana ki kabuwai
27 “Oragai ragidai oka tampu ki wi kataigau. Mu oka inako tampu, tagubu ke; ‘Wi sipuma goragora eba rauru kawakawara kasiwaraiwogoi idiwoi.’ 28 Ko nau karako wi nidiyani wainapu-muri; Apunu mo uburoto ridi mo empoto manako e rabineya ridi ki mete ukwapamana poisiyasiyai wainapono ki ka e notai ororeya mena bigiwena sipuma goragora rauru kawakawara-wena. 29 Ki pokere, kau yabugi garu berokoi kwaenugana ki nana weyaweya-niyau taininiyau ki kau kiya uburi yabugi ki wadi toporu kwenupi. Kau inako kwaenuwagi ki kau midigi kwakware-pugi bani makariyagisi ko ki ka eba gwedei mete kina mibai ka aita ewa ka kau bagi kawaya tondowa. Ko kau inako eba kwaenuwagi ki kau bani wainapiyei da kau midigi kwakwarepugi ka bagi kawaya ko aita ewa ka mu kau midigi kwakwarepugi bagi kawaya ki yadini matau kwenupomoto. 30 Ade kau idagi garu berokoi kwaenugana ki nana weyaweyaniyau taininiyau ki kau kiya idagi ki mei puru kwenupi. Kau inako kwaenuwagi ki kau midigi kwakware-pugi bani makariyagisi ko ki ka eba gwedei mete kina mibai ka aita ewa ka kau bagi kawaya tondowa. Ko kau inako eba kwaenuwagi ki kau bani wainapiyei da kau midigi kwakware-pugi ka bagi kawaya ko aita ewa ka mu kau midigi kwakwarepugi bagi kawaya ki kuduba yadini matau kwenupomoto.”
Ridi apunu ragi kasiwaratagamu ki kabuwai
(Mateyu 19:9; Maki 10:11-12; Ruki 16:18)
31 “Oragai ragidai oka inako mete tampu, tagubu ke; ‘Apunu mosi e wainai kamadana wainapiyau ki ka e anika meyana puru ki okai okapoto kweyoto.’ 32 Ko nau karako nidiyani wainapumuri; Apunu mosi e wainai apunu mo mete eba iwa ko e wainai ki pa asusu ragipupu manako ridi ki ewa kayayagisi apunu kudubai mo uworoto, ki ka e nobomoi yabiri kwaewena siyasiya ki pokaiya ka ridi ki e nobomoi yabiri ki rauru kawakawarapupu. Ade apunu ridi wakeyara uwapu ki e mete kina ka ridi ki e nobomoi yabiri ki rauru kawakawarapupu.” Iyesu inako wagubu.
Gwede mo si pokaiya gwaiyaba kaimatana iwegemei ki kabuwai
33 “Oragai ragidai oka tampu ki wi kataigau. Mu oka inako tampu, tagubu ke; ‘Wi badidi kwaigamana ki nana gwede mo e si pokaiya gwaiyaba kaima-tana Mamanuga God bameya iwagubu ki kuduba wi makeya makeya kwaiwogoi ko eba paerepiyoi.’ 34 Ko nau karako nidiyani wainapumuri; Wi gwaiyaba yonai mo iwagi ki ka wi gwede mo e si pokaiya gwaiyaba kaimatana eba iwagi. Wi kunuma si pokaiya gwaiyaba kaima-tana eba iwagi mibai ka kunuma ka Mamanuga God e tondau ki watai. 35 Ade wi waira si pokaiya gwaiyaba kaimatana eba iwagi mibai ka waira ka Mamanuga God e kerarai tainipiyau uburau ki watai. Ade wi natere Diyerusaremu e si pokaiya gwaiyaba kaimatana eba iwagi mibai ka natere ki ka nu Kaiwawonuga Kawaya e naterei. 36 Ade wi wiga debaga pokaiya gwaiyaba kaimatana mete eba iwagi mibai ka wi wiga kasiyaraga pokaiya iwagi ki ka gwede mo eba wenayagisi. Wi badidi iwagi ki pokaiya ka wi debaga kumai eyaka mena kwaitana poe bo pinai eba wenapoto. Pa mena. 37 Ko wi yau mena kwaiwagi; Wi wainapiyamu da gwede mo ka pa mena ki ka wi ‘pa mena’ iwagi, ade wi waina-piyamu da gwede mo ka mibai ki ka wi ‘mibai’ iwagi. Wi yona ki kawareya gwede mo iwagi, yona ki kuduba ka Berokoi Apunai e deneya bauwagau.”
Nu deni deni bimbina kasiwaraigemei ki kabuwai
(Ruki 6:29-30)
38 “Oragai ragidai oka tampu ki wi kataigau. Mu oka inako tampu, tagubu ke; ‘Apunu mosi e waretai yabui mini-yoto sukwana ki ka bidara wadubu apunai ki gwawai uburoto e waretai ki yabui mete miniyoto sukwana. Ade apunu mosi e waretai uwarai miniyoto siwa ki ka bidara wadubu apunai ki gwawai uburoto e waretai ki uwarai mete miniyoto siwa.’ 39 Ko nau karako wi nidiyani wainapumuri; Iyapana mosi gwede berokoi mo kau bamageya kwaeyogono ki kau denai bimbina eba wadi. E kau kwanabugi garu minibu ki kau denai e eba mini ko kamadi da e kau kwanabugi tenene ki mete miniyoto ka baganai. 40 Ade kau waretagi mo bameya kau kwaenugibi siyasiya manako e denai kau midigi tatamai kweyana ki nana yagisi ki kau eba kau midigi tatamai ki mena rikapi kwei ko nusuru tatamai ki mete kwei. 41 Ade piyara apunai mosi kau e waitapana yawata eba rowarowa e igwai ketowa-pana wagau ki kau yawata rowarowai-tau ade yari e igwai ketowapi were kwei. 42 Ade iyapana mosi kau gwede-gwedegi ki genei yagisi ki kau e kwei, ade iyapana mosi baiyagisi kau gwede-gwedegi pa wadana empana ki nana yagisi ki kau eba gwandagi nuwagi ko kamadi da e yadini.”
Nu iyaranuguma mete nota kwarikwarisitamana ki kabuwai
(Ruki 6:27-28, 32-36)
43 “Oragai ragidai oka tampu ki wi kataigau. Mu oka inako tampu, tagubu ke; ‘Wi kowaguma nota kwarikwarisi-tamiyoi ko wi iyaraguma keitamiyoi.’ 44 Ko nau karako nidiyani wainapu-muri; Wi iyaraguma ki mete nota kwarikwarisitamuri ade wi giriniyamu pasuniyamu ragidai ki mu nene ka wi Mamanuga God bameya guriguriwagi. 45 Wi inako kwaiwagi ki ka wi kunumau tondau apunai Mamanuga God e munuiyoma mibai. E yagisi ki ka e umuneya madega uburoto iyapana bagai ade eba bagai ki mu kawarimugu tapapoto, ade e yagisi ki ka e umuneya nawaya baiyagisi iyapana supasupai kwaetagamu ragidai ade eba supasupai kwaetagamu ragidai ki mu kawarimugu kaworoto. 46 Kau nota kwarikwarisi-niyamu ragidai ki mu mena denai nota kwarikwarisitamiyowa ki ka Mamanuga God kau gwede nana wadiniyoto bagi? Kau kwaenugibi ki ka eba gwede kawaya mosi. Iyapana takesi wadamu ragidai ki mu mete inako kwaetagamu. 47 Ade kau kowagiyoma nuwageya po ragidai ki mu mena waretatamiyowa mete yonaiwogoi ki kau gwede bagi mo eba kwaenugibi. Mamanuga God eba kataimugu ragidai ki mu mete inako kwaetagamu. 48 Ki pokere, wi Mamaga kunumau tondau e bagi supasupai mena kwaewagau ki maba wi mete inako bagi supasupai mena kwaiwogoi.” Iyesu inako wagubu.
☰