5
Eit (8) Yɨtpɨam B'ogɨl Okatam
(Luk 6:20-23)
Ɨ re Yesu rɨga bobo yɨr teyinonj Ti pɨlwa menonɨnd, Ton ket yɨpa sukak wa yikonj. Ɨ re Ton omitonj, Tina b'auyaena rɨga ket tuwonj Ti pɨlwa. Sɨ Ton ket b'atomonj ten ouyaenam odede da,
“Ton b'ogɨl omni rɨga im jɨ yepim re wɨngawɨnga ke gasa kesand wekeny dɨde ukoi singi aenanj Godɨm pɨlke wurar okatam,
mop nokɨp pumb tungg re towa maemb jɨ.
Ton b'ogɨl omni rɨga im jɨ yepim re yu towaina negɨr mɨle map yii b'eagɨkanj,
mop nokɨp God opima towaina gar ngɨmbla tamnɨkiny.
Ton b'ogɨl omni rɨga im jɨ yepim re Godɨm wɨpɨnd nony kɨma muske wɨmena wuweny,
mop nokɨp ton ɨta owabɨnsi gowukoi rɨna re God tɨrɨr amnawonj towa okawam.
Ton b'ogɨl omni rɨga im jɨ yepim re negɨr kesa dɨmdɨmjog mɨle okatam pajogɨnd wekeny,
mop nokɨp God opima ten ngor tamnɨkiny.
Ton b'ogɨl omni rɨga im jɨ yepim re rɨga kear amnenanj,
mop nokɨp God opima ten kear tamneniny.
Ton b'ogɨl omni rɨga im jɨ yepim re gar kɨlkɨp kesa wekeny,
mop nokɨp ton ɨta Godɨnd yɨr ongi.
Ton b'ogɨl omni rɨga im jɨ yepim re ngɨmbla omnɨka mɨlend wekeny,
mop nokɨp God ten opima Tina b'ɨgam tagenainy.
10 Ton b'ogɨl omni rɨga im jɨ yepim re negɨr kesa dɨmdɨmjog mɨle omnɨka map bebɨg dɨde b'ɨsadrena mɨle akatenanj,
mop nokɨp pumb tungg re towa maemb.”
11 Wɨn b'ogɨl omni rɨga im jɨ, ra rɨgap Kor map wen negɨr yɨt ke tamnenanj, ɨ bebɨg dɨde b'ɨsadrena mɨle oramka teyenanj, ɨ dɨde komkesa nenegɨr b'anygɨnena nya ke negɨr omnam ɨl ongka teyenanj. 12 Sɨ wɨn b'ogla nony sam kɨma ukoi kana ngolengole aeninam, mop nokɨp wa opima ukoijog mɨra ebnainy de pumb tungg wa. Mop nokɨp rɨgap ɨja naemb jɨ yɨpa wɨp nya ke bageyam wa pɨlɨnd bebɨg dɨde b'ɨsadrena mɨle amnɨkenento yepiya re naskand wekenonj.
Sol dɨde Ngaya Onggɨt Gowukoyɨnd
(Mak 9:50; Luk 14:34-35)
13 “Wɨn re gowukoyɨm sol im. Ajɨ ra sol solmet kesa tainy, sɨ rɨdede nya kae solmet kwa b'usaya tɨtenj? Sɨ ra sol solmet kesa tainy, ɨtemb re makwa ket ingawa ma ajɨ ket bau wa b'ɨska ma, ɨ ket rɨgap pɨs ke ɨpmɨndena iyenyi.* 14 Ɨ wɨn re gowukoyɨm ngaya im. Sɨ sukakɨnd orangi taun ma rɨrɨr e ket egiti ɨbɨm. 15 Ra yɨpa rɨgat lampa so omɨny, ton makwa ɨta kopakak ke utwangɨk. Ajɨ ton ɨndama oramis lampa uwonyitenapu ororɨnd, ɨ ket ngaya tanyorkiny komkesa rɨga yepim re wekeny onggɨt metɨnd. 16 Sɨ odede yɨpa wɨp nya ke wɨn b'ogla b'ogɨl mɨle tamnɨkenenindam rɨga wa wɨpɨnd ngaya enyorka pɨla. Ɨ ket rɨgap waina b'ogɨl wɨko yɨr ongong teyenanj, ɨ ɨngkaemb ket ton b'ogɨl ɨnyomarena okaenyi wa B'uɨm yete re yɨbɨm de pumb tungg wa.”
Gog Yɨt Rɨrɨrkɨp Omna Yɨt
17 “Ɨ wɨn goro nonyɨk b'atɨmdenindam da Kon gog yɨt dɨde bageyam waina yɨt eomnena mana netkond. Ajɨ Kon netkond re ma eomnena mana, ajɨ rɨrɨrkɨp omna mana. 18 Sɨ Kon ɨmɨnjog wen tamninyɨn da yɨmta kena wub ake gowukoi b'eteomnenya, ajɨ gog yɨtɨm pɨlke makwa ɨta yɨpa ɨrɨki o yɨpa ɨrɨki mal b'eteomneny ngɨrpu onggɨtyam komkesa yɨtkak rɨrɨrkɨp taukanj. 19 Sɨ onggɨt paemb yet ra yɨpa sobijogjog yɨtkak erbenj onggɨt b'ingawa yɨt wɨngɨrɨnd dɨde rɨga ouyaena teyeniny odede omnɨkam, tin ogenai dem ra sobijogjog rɨga e de pumb tungg wa. Ajɨ yet ra b'itngaeny dɨde rɨga ouyaena teyeniny kupka gog yɨt rɨrɨrɨnd, ɨtemb rɨga ogenai dem ra ukoijog rɨga e de pumb tungg wa. 20 Sɨ onggɨt mop paemb Kon wen wumɨr tamninyɨn da ra waina negɨr kesa dɨmdɨmjog mɨlet maka ɨgoukis Ju rɨga waina gog ouyaena rɨga dɨde Parisai rɨga waina negɨr kesa dɨmdɨmjog mɨle, wɨn makwa ngai opima b'ɨtgarkindam de pumb tungg wa.”
Rɨga Onganda gatab Ouyaena Yɨtkak
21 “Ɨ wɨn kea utkundenindam da naska wɨnɨnd Mose yindonj da, ‘Goro rɨga ongandɨm! Yet ra rɨga onganj, ton ɨta negɨr ma b'ɨsagɨka okas.’ 22 Ajɨ Kon wen wumɨr tamninyɨn da yet ra tina gar ke utkunda nanyɨnd o yɨngganɨnd soro ke omɨny, ton ɨta negɨr ma b'ɨsagɨka okas. Yet ra tina gar ke utkunda nanyɨnd o yɨngganɨnd omɨny da ‘Korɨrkorɨr,’ ton ɨta negɨr ma b'ɨsagɨka okas pumbjog kotɨnd. Ɨ kwa yet ra omɨny da ‘Nony kesa,’ ton ɨta wul tungg wa ɨskam b'ɨsagɨka okas dem rokate re osouka kesa wul dɨmɨl yɨmbeneneny. 23 Sɨ onggɨt paemb ra man Godɨm kear gasa oramitam iyɨt de yɨna sɨ omnɨkapu kap wa, ɨ ra ket demb de man nonyɨk b'atɨmjɨt da, ‘yɨpa gar ke utkunda nanyɨt o yɨngganɨt ɨta kor gar soro nowamau.’ 24 Sɨ man ket b'ogla moina kear gasa omanda ɨraret yɨna sɨ omnɨkapu kap wɨp ke dɨde ket man naska menon okasɨt onggɨt moina gar ke utkunda nany o yɨngganɨm pɨlwa ɨ dɨde ket ton kɨma rɨgarɨga taet. Seg ket man tɨtenjɨt yɨna sɨ omnɨkapu kap wa ɨ dɨde ket Godɨm pɨlwa moina kear gasa oramisɨt. 25 Ra yɨpa rɨgat kot wa oramitam mii, sɨ man yɨmta kena b'ɨsagɨkapu pɨpmet wa topenjɨt, ajɨ man b'ogla naska wanakana gangga okasɨt nyawɨnd ton kɨma rɨgarɨga awowɨm. Ɨ man yɨr kɨma, ke onggɨt rɨgat men maramit b'ɨsagɨka rɨgamna yɨm kumb wa, ɨ ke onggɨt b'ɨsagɨka rɨgat maramit timtim rɨgam pɨlwa, ɨ dɨde ke mesɨk sɨbɨbmet wa. 26 Kon ɨmɨnjog men motɨnyɨn da sɨ man ma ɨta sɨbɨbmet ke topenjɨt ajɨ ɨdenata ra man kikitumjog Toya oramisɨt sɨbɨbmet mɨra undwatam.”
Gigɨr dɨde Yɨgyɨg B'iyena Mɨle gatab Ouyaena Yɨtkak
(Mat 19:9; Mak 10:11-12; Luk 16:18)
27 “Ɨ wɨn kea utkundenindam da naska wɨnɨnd Mose yindonj da, ‘Goro gigɨr dɨde yɨgyɨg b'iyena mɨle omnɨkɨm.’ 28 Ajɨ Kon wen wumɨr tamninyɨn da yet ra yɨpa konggand yɨr tɨpɨk ton kɨma gigɨr mɨle omnɨka singind, ton re kea onggɨt kongga kɨma gigɨr dɨde yɨgyɨg b'iyena mɨle yomnɨk tina garɨnd. 29 Ɨ ra moina yɨmjog tab ke yɨrɨt negɨr mɨle omnɨkam motɨny, man b'ogla ɨtemb yɨrkɨp ɨtkasɨt dɨde ket b'ɨtɨskansɨt mor pɨlke. Mop nokɨp ɨtemb re b'ogɨljog e mornɨm moina jɨ ke yɨpa kɨpear ewaikitam, ajɨ ma b'ogɨl e moina kupka jɨ ɨskantam de wul tungg wa. 30 Ɨ kwa ra moina yɨmjog yɨmɨt negɨr mɨle omnɨkam motɨny, man b'ogla ɨtemb yɨm ɨpmarkisɨt dɨde ket b'ɨtɨskansɨt mor pɨlke. Mop nokɨp ɨtemb re b'ogɨljog e mornɨm moina jɨ ke yɨpa kɨpear ewaikitam, ajɨ ma b'ogɨl e moina kupka jɨ ɨskantam de wul tungg wa.
31 Ɨ kwa Mose yindonj da, ‘Yet ra ti konggand bondɨk tomɨny, ton b'ogla ɨtomb konggam bondɨk omnam ɨmjati peba tokau.’ 32 Ajɨ Kon wen wumɨr tamninyɨn da yet ra ti konggand jabakɨpɨnd bondɨk tomɨny yɨpa rɨga kɨma negɨr b'iyena mɨle omnɨki kesand, ton kea tin womɨny gigɨr dɨde yɨgyɨg b'iyena mɨle omnɨkam. Ɨ kwa yet ra bondɨk omni konggand tokas ti konggam, ton kea gigɨr dɨde yɨgyɨg b'iyena mɨle yomnɨk.”
Danda kɨma Tɨrɨr Omna Yɨt gatab Ouyaena Yɨtkak
33 “Ɨ kwa wɨn utkundenindam da Mose kesam rɨga amninonj da, ‘Goro nenegɨr nya ke danda kɨma tɨrɨr yɨt opulitɨm! Ajɨ ra man danda kɨma tɨrɨr omni yɨt opulisɨt Yonggyamɨm pɨlwa, sɨ man b'ogla onggɨt yɨt rɨrɨrɨnd tamnɨkinyɨt.’ 34 Ajɨ Kon wen tamninyɨn da goro kwa ngai danda kɨma tɨrɨr yɨt opulitɨm, goro pumb tungg nyɨ kɨma, mop nokɨp pumb tungg re Godɨmna wɨp omnenapu kasa e. 35 Ɨ goro danda kɨma tɨrɨr yɨt opulitɨm gowukoi nyɨ kɨma, mop nokɨp gowukoi re Godɨmna pɨs oramitenapu e. Ɨ goro Yerusalem taun nyɨ kɨma, mop nokɨp ɨtemb taun re ukoijog King Godɨmna e. 36 Ɨ goro danda kɨma tɨrɨr yɨt opulitɨm moina moptekɨp ke, mop nokɨp man makwa rɨrɨr et yɨpa moina mopngɨi bɨlbɨl o timtim omnɨkam. 37 Ajɨ man b'ogla ɨna nena yɨt opulisɨt da ‘Owɨ’, nangga e re ɨmɨnjog, ɨ ‘Nayɨ’ nangga e re ma ɨmɨnjog e. Ajɨ nangga na ra onggɨtyam yɨt tumɨnd oramisɨt, ɨtemb re negɨryam Satanam pɨlkae ik.”
Goro Negɨr ke Mɨra B'amnena
(Luk 6:29-30)
38 “Ɨ wɨn kea utkundenindam da naska wɨnɨnd Mose yindonj da, ‘Yet ra moina yɨrkɨp negɨr omɨny, sɨ madaka b'ogla tina yɨrkɨp mɨra negɨr omnyɨt, ɨ yet ra moina orkak ɨrobenj, sɨ madaka b'ogla tina orkak mɨra ɨrobenjɨt.’ 39 Ajɨ Kon wen tamninyɨn da goro negɨr rɨga mɨra negɨr omnɨm. Ajɨ yet ra moina yɨmjog yɨm tab ke anakak mɨtpokis, sɨ man b'ogla kwa moina yɨpa tab anakak ti engendaet tinɨm ɨpokitam. 40 Ɨ yet ra singi tainy men kot wa oramitam dɨde moina wɨngɨr ke kobɨrgɨm okatam, sɨ man b'ogla kwa okaet moina bau ke pɨnpɨn kobɨrgɨm. 41 Ɨ kwa yet ra men danda kɨma ɨl motɨngɨk yɨpa kilomita pɨn menonɨm, sɨ man b'ogla ton kɨma menon okasɨt nɨmog kilomita. 42 Ɨ man b'ogla okaet onggɨt rɨgam yet ra mɨtgekis, ɨ goro man onggɨt rɨgand ɨsayɨm yete re singi ainy moina gasa yiyoyoi ingawam.”
Geja Rɨga wa Singi B'iyena Mɨle
(Luk 6:27-28, 32-36)
43 “Ɨ wɨn kea utkundenindam da naska wɨnɨnd Mose yindonj da, ‘Man singi yiyene mor rɨgand dɨde singi kesa yomnene moina geja rɨgand.’ 44 Ajɨ Kon wen tamninyɨn da singi eyeninam waina geja rɨga, ɨ yɨr topmitenindam towanɨm yepim re bebɨg dɨde b'ɨsadrena mɨle amnɨkenenanj wanɨm. 45 Sɨ ra wɨn odede mɨle tamnɨkindam, wɨn b'ogla waina B'u Godɨmna b'ɨga taindam yete re pumb tunggɨnd yɨbɨm. Mop nokɨp Tontemb Tina lomkongga yɨliteneny b'anyoratenam negɨr rɨga wa pɨlwa dɨde b'ogɨl rɨga wa pɨlwa, ɨ dɨde kwa Ton piro yɨgmarkeneny negɨr kesa dɨmdɨmjog rɨga wa pɨlwa dɨde negɨr kɨma kaokao rɨga wa pɨlwa. 46 Ɨ ra wɨn rɨga singi teyenindam yepim re wen singi eyenanj, sɨ nangga mɨra e wɨn okasya? Rɨngma, ma ma negɨr mɨle kɨma teks imdayam rɨgap todaka opima odede yɨpa wɨp mɨle amnɨkenenanj? 47 Ɨ kwa ra wɨn waina kus ke rɨga nena simesime yɨt tamnɨkenindam, sɨ wɨn nangga b'ogɨljog mɨle im amnɨkenindam nɨnda rɨga wa pɨlke? Sɨ rɨngma, ma ma God ma obagɨki kesa rɨgap todaka opima odede yɨpa wɨp mɨle amnɨkenenanj? 48 Sɨ onggɨt paemb wɨn b'ogla Godɨm wɨpɨnd dɨmdɨmkɨpjog rɨga ainam odede yɨpa wɨp ɨte re wa B'u God dɨmdɨmjog rɨga yɨbɨm de pumb tungg wa.”
* 5:13 Onggɨt eriyand sol re gɨmo bora nat wekenenonj. Sɨ ra sol gɨmo nyɨ wa ɨsongg, solmet topekanj onggɨt sol gɨmom pɨlke, ɨ ket ɨtemb sol gɨmo tainy ra met kesa gɨmo nena e. 5:40 Wɨngɨr ke kobɨrgɨm re ma ukoi mɨra kɨma na, ajɨ bau ke pɨnpɨn kobɨrgɨm re ukoijog na onggɨt kɨma wɨmenam dɨde ukoi mɨra kɨma na.