22
Judasɨ un dɔ Jeju
(Mat 26.1-5, 14-16; Mrk 14.1-2, 10-11)
Nanyi mapa kɨ hum ɔd’ɔ el, kɨ ɓari’ə nanyi Pakɨ in ndəkba*. Kibo’gɨ lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ, kɨ njendo ndukun’gɨ lə Luwə, sangi row kadɨ n’uwəi Jeju n’tɔli’ə, nan ɓoli bulə de’gɨ. Ə Satan ur me Judasɨ’tɨ kɨ ɓari’ə Isikariyotɨ kɨ in kɨ kare mbunə njendo’gɨ’tɨ lə Jeju kɨ dɔgɨ gidə in joo. Ur me’ə’tɨ ad’a aw ində ta’ne nan’tɨ kɨ kibo’gɨ lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ kɨ njekundɔ njengəm ta *Kəy lə Luwə, dɔ row’tɨ kɨ kadɨ ulə’n Jeju ji’de’tɨ. Lo kin’tɨ, rɔ nje kɨ Judasɨ aw ingə’de kakin nəl’de ngayn adɨ uni mindɨ’de kadɨ n’adi’ə nar. Judasɨ ndigɨ dɔ’tɨ, nga ningə isɨ sangɨ row kɨ to kadɨ ulə’n Jeju ji’de’tɨ ə kadɨ bulə de’gɨ oyi lowə el.
Jeju adɨ rai go Pakɨ
(Mat 26.17-19; Mrk 14.12-16)
Ndɔ kusɔ mapa kɨ hum ɔd’ɔ el asɨ, adɨ in ndɔ tɔl ngann batɨ’gɨ tadɔ nyakusɔ Pakɨ. Ə Jeju ulə Piyər ingɨ kɨ Jan ene: «Ai rai go nyakusɔ Pakɨ kadɨ j’usɔi.» Ingɨ təli dəji’ə eyina: «Lokɨ ra be ə in ndigɨ kadɨ j’aw jɨ ra nyakusɔ səm’tɨ wa?» 10 Ningə Jeju ilə’de’tɨ ene: «Ai, lokɨ isɨ uri kɨ me ɓebo’tɨ ningə, a tɔri tanan’tɨ kɨ dingəm kare kɨ otɨ mann me mbu ndar’tɨ dɔ’ne’tɨ ningə, uni go’ə, uri me kəy’tɨ kɨ ur’tɨ. 11 Lokɨ uri go’ə’tɨ ningə, eli ɓe nje kəy kin eyina: “Njendo ene kadɨ jɨ dəji ke kəy kɨ ra ə kadɨ n’a n’usɔ nya Pakɨ’tɨ kɨ njendo’gɨ lə’ne wa?” 12 Lo kin’tɨ, de kakin a ɔjɨ’se me kəy kɨ boi. Me kəy kin to taa, kɨ nya’gɨ pətɨ me’tɨ. Lo kin ə a rai nyakusɔ’tɨ kadɨ j’usɔi. 13 Piyər in kɨ Jan awi ningə, ingəi nya’gɨ pətɨ asɨ nan tokɨ Jeju elɨ’n’de kakin, adɨ rai nyakusɔ Pakɨ indəi dɔ’a dana.»
Nyakusɔ lə Burəɓe
(Mat 26.26-29; Mrk 14.22-25; 1Ko 11.23-26)
14 Lokɨ dɔkadɨ asɨ, Jeju in kɨ njekawkulə’gɨ sii ta nyakusɔ’tɨ. 15 Ə Jeju el’de ene: «M’ndigɨ ngayn kadɨ m’njɔ nya Pakɨ kin sese ɓay taa kadɨ m’ingə kon. 16 Ningə m’el’se tokɨ rɔta’tɨ, m’a m’njɔ sese kɨ rangɨ gogɨ el, bitɨ dɔkagilo kusɔ’a’tɨ me Konɓe’tɨ lə Luwə.» 17 Go’tɨ, Jeju un kɔpɨ yiwi kandɨ nju, ra oyo Luwə dɔ’tɨ, ningə təl’n adɨ njekawkulə’gɨ ə el’de ene: «Tai anyinan dann’se’tɨ, 18 Tadɔ tokɨ rɔta’tɨ, m’a m’anyi yiwi kandɨ nju kɨ rangɨ el, bitɨ kadɨ Konɓe lə Luwə re’n.» 19 Go’tɨ, Jeju un mapa, ra oyo Luwə dɔ’tɨ, uwə tətɨ nan’tɨ, təl’n adɨ’de ene: «In kin in darɔ’m, kɨ in kɨ kun kadɨ’se. Tai sɔi kadɨ me’se olo’n dɔ’m’tɨ.» 20 Go nyakusɔ’tɨ, Jeju un kɔpɨ yiwi kandɨ nju, ra tokɨ yan nyakusɔ kakin be tɔ, ningə el’de ene: «Kɔpɨ kin in kunmindɨ kɨ sigɨ me mosɨ’m’tɨ kɨ a anyi tadɔ lə’se.
21 «Ningə kadɨ oyi tokɨ de kɨ a ulə’m ji de’gɨ’tɨ, isɨ ulə ji’ne nan’tɨ sə’m me ngo kusɔ nya’tɨ ne. 22 Tadɔ Ngonn de a oy tokɨ Luwə ɔjɨ’n kete, nan kumtondoo in lə de kin kɨ ulə Ngonn de ji de’gɨ’tɨ.» 23 Lo kin’tɨ, njekawkulə’gɨ iləi rɔ’de isɨ dəjinan ta dann’de’tɨ ke nan dann’de’tɨ ə kadɨ a ra nya kɨ be kin wa?
Nan a in kɨ boi?
(Mat 20.24-28, 19.28; Mrk 10.41-45)
24 Go’tɨ, njekawkulə’gɨ uləi ngirə manjinan ta’tɨ kɨ tɔgɨ’de eyina ke nan ə a in kibo dann’de’tɨ wa? 25 Ə Jeju el’de ene: «Ngar’gɨ kɨ onyiɓe dɔ ginn de’gɨ’tɨ kɨ dangɨ dangɨ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne, rai rɔ’de kadɨ n’in burəɓe’gɨ dɔ de’gɨ’tɨ, taa nje kɨ tɔgɨ konɓe in ji’de’tɨ, indəi tɔgɨ dɔ de’gɨ’tɨ kadɨ ɓari’de njeramajɨ’gɨ lə’de tɔ. 26 Nan ingɨ, majɨ kadɨ rai tokɨ ingɨ isɨ rai kin be el. De kɨ in kɨ tɔgɨ dann’se’tɨ, majɨ kadɨ təl rɔ’ne de kɨ dɔ du’tɨ, ningə kadɨ de kɨ njekundɔ’se, təl nje ra kulə lə’se tɔ. 27 Tadɔ de kɨ nje kisi ta nya kusɔ’tɨ num, de kɨ nje re kɨ nyakusɔ num, dann’de’tɨ kɨ joo kin, in kɨ nje kisi ta nyakusɔ’tɨ ə in kibo. Ningə m’in, m’njɨ dann’se’tɨ to nje re kɨ nyakusɔ kadɨ’se. 28 Ingɨ ə in de’gɨ kɨ uwəi tɔgɨ’se ba sə’m me kon’tɨ. 29 Ningə tokɨ Luwə kɨ Bai adɨ’m Konɓe kakin ə, m’in m’adɨ’n’se tɔ. 30 A sɔi ge, anyinan ge sə’m me Konɓe’tɨ lə’m. Ningə a sii dɔ kumbər gangɨ ta’gɨ’tɨ kadɨ gangɨ ta dɔ ginn kaw Isirayel’tɨ kɨ dɔgɨ gidə in joo.»
Jeju el tokɨ Piyər a manjɨ ta gər’ne
(Mat 26.31-35; Mrk 14.27-31; Jan 13.37-38)
31 Jeju el Simon ene: «Simon, Simon, Satan dəjɨ tarow kadɨ n’siyə’se tokɨ de a siyə’n ko me yatiya’tɨ be. 32 Nan m’in, m’elta kɨ Luwə tadɔ’i, kadɨ ilə kunme lə’i kɔ el. Ningə lokɨ a təl kɨ rɔ’m’tɨ, majɨ kadɨ ulə dingəm me ngannkon’i’gɨ’tɨ tɔ.» 33 Ə Piyər el Jeju ene: «Burəɓe, m’njɨ dɔ nja’m’tɨ kadɨ re in dangay kaa m’a m’aw sə’i nan’tɨ. A re in koy kaa m’a m’oy sə’i.» 34 Ə Jeju el’ə ene: «Piyər, adɨ m’el’i, ɓone inɓe kin, kunə kunjə non el ɓay ə, a manjɨ ta nja mutə tokɨ in gərɨ’m el.»
Nar, kɨ ɓɔl, kɨ sa
35 Jeju el njendo’gɨ ene: «Lokɨ kete m’ulə’se kɨ kanjɨ kadɨ uni nar, eke ɓɔl, eke sa nja’se kin nya madɨ du’se wa?» Ə iləi Jeju’tɨ eyina: «Jagɨ, nya madɨ du’je el.» 36 Nga ə Jeju el’de ene: «Ningə kɨ ngɔsine kin, de kɨ aw kɨ nar ningə kadɨ un ji’ne’tɨ, in kɨ aw kɨ ɓɔl ə kadɨ un ji’ne’tɨ. A kin ə re de madɨ aw kɨ nya katɨ el ə kadɨ ɔr ku kɨ rɔ’ne’tɨ law kadɨ ndogɨ ə inyə nar’a ndogɨ’n nya katɨ kare uwə ji’ne’tɨ. 37 Adɨ m’el’se, majɨ kadɨ nya kɨ makitu lə Luwə el ta’a ene: “Tudəi’ə dann njeramajel’gɨ’tɨ,” kin ra nya. Ningə nya kɨ kadɨ a re dɔ’m’tɨ, a ra nya.» 38 Njendo’gɨ eli’ə eyina: «Burəɓe, nya katɨ ə in joo kin.» Anyɨ el’de ene: «In ɓe kin asɨ.»
Jeju elta kɨ Luwə dɔ mbal kagɨ Buni’gɨ’tɨ
(Mat 26.36-41; Mrk 14.32-38)
39 Go’tɨ Jeju te, ningə tokɨ isɨ ra’n kete kete, un tarow isɨ aw kɨ dɔ mbal kagɨ Buni’gɨ’tɨ. Njendo’gɨ li’ə uni go’ə. 40 Lokɨ rei tei dɔ mbal’tɨ, Jeju el njendo’gɨ ene: «Elita kɨ Luwə, kadɨ osi me nyanan’tɨ el.» 41 Anyɨ ɔr rɔ’ne sanyi nden, ningə ɔsɨ məkəsi’ne nanga, elta kɨ Luwə ene: 42 «Bai, re in ndigɨ ə, ɔsɨ kɔpɨ kon kin ngərəngɨ kɔ rɔ’m’tɨ. Nan k’in ə kadɨ in kigo ndigɨ’tɨ lə’m el, nan kadɨ ndigɨ’tɨ lə’i taa.» 43 Lo kin’tɨ non be, malayka kare in dɔran’tɨ re ad’a tɔgɨ. 44 Metujɨ ra Jeju, il’ə nanga el, adɨ elta kɨ Luwə kɨ tɔgɨ’ne, tut’ə tosɨ nanga dogro dogro to kɔr mosɨ be.
45 Go kelta’tɨ kɨ Luwə, Jeju ində taa, təl re rɔ njendo’gɨ’tɨ ningə, ingə’de, isɨ toi ɓi kɨ me kon. 46 Ə el’de ene: «In ri ə! isɨ to’i ɓi inɓe bitɨ wa? Indəi taa, ə elita kɨ Luwə, kadɨ osi me nyanan’tɨ el.»
Kuwə Jeju
(Mat 26.47-55; Mrk 14.43-49; Jan 18.3-11)
47 Lokɨ Jeju a elta ba ɓay ningə, kutɨ de’gɨ tei non isɨ rei. Judasɨ, kɨ in kɨ kare dann njendo’gɨ lə Jeju kɨ dɔgɨ gidə in joo ə in non’de’tɨ. Re kɨ rɔ Jeju’tɨ kadɨ n’uwə kɨ rɔ’ne’tɨ. 48 Ə Jeju el’ə ene: «In Judasɨ kɨ kuwə kɨ a uwə Ngonn de kɨ rɔ’i’tɨ ə a ulə’n’n’ə ji de’gɨ’tɨ!»
49 Lokɨ nje njiyə kɨ Jeju oyi nya’gɨ kɨ ra ra nya be ningə, dəji Jeju eyina: «Burəɓe, majɨ kadɨ jɨ tugə’de kɨ nya katɨ eke kadɨ jɨ ra bann?» 50 Ningə low’ə’tɨ non, kɨ kare dann’de’tɨ ɔr kiyə tugə’n mbi paja lə kibo lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ. Tugə mbi’ə kɨ dɔjikɔl’ɔ’tɨ batɨ gangɨ. 51 Nan Jeju el’de ene: «Asɨ be nga, inyəi’de adɨ rai.» Ningə ulə ji’ne ɔdɨ’n mbi paja kakin, adɨ mbi’ə təl to majɨ gogɨ. 52 Go’tɨ, Jeju un ta el kibo’gɨ lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ, kɨ njengəm ta Kəy lə Luwə, kɨ ngatɔgɨ’gɨ kɨ rei kɨ dɔ’a’tɨ ene: «To to nya kɨ m’in njeɓogɨ ə, rei kɨ kiyərɔ’gɨ kɨ gɔl’gɨ kadɨ uwəi m’in be? 53 Ndɔ’gɨ pətɨ, m’in sese nan’tɨ natɨ Kəy’tɨ lə Luwə, nan uwəi m’in el, ningə in ndɔ lə’se ɓone, in ndɔ kɨ kadɨ tɔgɨ’gɨ kɨ majel ɔdi rɔ’de me lo kɨ diw’tɨ.»
Piyər manjɨ ta gər Jeju
(Mat 26.57-27.1; Mrk 14.53-15.1; Jan 18.13-27)
54 Lo kin’tɨ, uwəi Jeju, awi si’ə, uri si’ə kəy lə kibo lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ. Piyər njiyə sanyi nden, ningə un go’de isɨ aw se’de. 55 De’gɨ iləi por tambalo’tɨ, sii ta’tɨ, adɨ Piyər aw si ta’tɨ se’de. 56 Ningə ngonn kɨ dene kare kɨ nje ra kulə me kəy’tɨ, oo Piyər isɨ kunjɨ por’tɨ, ə ində manj’a ba, ningə el ene: «In kɨ isɨ kin kaa, kete in si’ə tɔ.» 57 Nan Piyər manjɨ ene: «Dene, m’gər’ə el.» 58 Ə nden go’tɨ ə de kɨ rangɨ oo Piyər, ningə təl el ɓay ene: «In kaa in dann de’gɨ’tɨ li’ə tɔ.» Nan Piyər ilə de’tɨ kakin ene: «Jagɨ, m’in se’de el.» 59 Bitɨ asɨ kadɨ kare go’tɨ, ningə de kɨ rangɨ təl re dɔ’tɨ ɓay ene: «Kɨ rɔta’tɨ, dingəm kin kete in si’ə tɔ, tadɔ in de kɨ Galile’tɨ.» 60 Ə Piyər ilə’tɨ ene: «Dingəm, m’gər me ta lə’i kɨ ge kadɨ el kin el.» Anyɨ tanan’tɨ non inɓe kɨ Piyər isɨ elta ta’ne’tɨ ba ɓay ningə, kunə kunjə non. 61 Low’ə’tɨ non, Burəɓe ilə rətɨ gon Piyər, ningə me Piyər olo dɔ ta’tɨ kɨ ndɔkɨ Burəɓe el’ə ene: «Ɓone inɓe kin, kete ɓay taa kadɨ kunə kunjə non, a manjɨ ta nja mutə ene gərɨ’m el§ 62 Piyər ində lo te taga kɨ mann non kɨ tingə kum’ne’tɨ.
De’gɨ taji Jeju, tindəi’ə
(Mat 26.67-68; Mrk 14.65)
63 De’gɨ kɨ njengəm Jeju, mboi si’ə ge, tindəi’ə ge. 64 Anyɨ dɔi kum’ə ə eli eyina: «Nan ə Indəi wa, in elta kɨ ta Luwə’tɨ ə ndon ndil adɨ j’oo!» 65 Taa nyatajɨ’gɨ kɨ rangɨ ngayn tei ta’de’tɨ kɨ rɔ’a’tɨ.
Jeju ra non njegangɨ ta’gɨ’tɨ lə Juwipɨ’gɨ
(Mat 26.59-66; Mrk 14.55-64; Jan 18.19-24)
66 Lokɨ lo tɨ ningə, ngatɔgɨ’gɨ lə Juwipɨ’gɨ, kibo’gɨ lə njekujənyamosɨ kadikare’gɨ kɨ njendo ndukun’gɨ, ingəi nan, awi kɨ Jeju non njegangɨ ta’gɨ’tɨ lə’de in Juwipɨ’gɨ, 67 ningə eli’ə eyina: «Re in ə in Kirisitɨ kɨ in De kɨ Luwə mbət’ə ə el’je adɨ j’oo.» Ə Jeju ilə’de’tɨ ene: «Re m’el’se kaa a uni me’se adi’m’in el. 68 Taa re m’dəjɨ’se ta kaa a iləi’m’in’tɨ el tɔ. 69 Ningə kɨ jɨ ra’n tanan’tɨ ne kin, ulə ngirə ɓone kin, Ngonn de a isɨ dɔjikɔl Luwə’tɨ kɨ nje tɔgɨ nga.» 70 Anyɨ pətɨ dəji’ə eyina: «Adɨ in ngonn lə Luwə wa?» Ə Jeju el’de ene: «Inɓe’gɨ eli kɨ ta’se tokɨ, m’in Ngonn lə Luwə.» 71 Lo kin’tɨ, eli eyina: «In kin ji sangɨ kadɨ de madɨ kɨ rangɨ el taa dɔ’a’tɨ ɓay wa? J’inɓe’gɨ j’oyi ta kɨ ta’a’tɨ inɓe kɨ mbi’je ne nga kin.»
* 22:1 Tekitaga 12.1-27 22:20 Tekitaga 24.8; Jeremi 31.31-34 22:37 Ejay 53.12 § 22:61 22.34