5
The ‘legion’
Καὶ ἦλθον* εἰς τὸ πέραν τῆς θαλάσσης, εἰς τὴν χώραν τῶν Γαδαρηνῶν. Καὶ ἐξελθόντι αὐτῷ ἐκ τοῦ πλοίου, εὐθέως§ ἀπήντησεν* αὐτῷ ἐκ τῶν μνημείων ἄνθρωπος ἐν πνεύματι ἀκαθάρτῳ ὃς τὴν οἴκησιν εἶχεν ἐν τοῖς μνήμασιν. Καὶ οὔτε§ ἁλύσεσιν* οὐδεὶς ἠδύνατο αὐτὸν δῆσαι, διὰ τὸ αὐτὸν πολλάκις πέδαις καὶ ἁλύσεσιν δεδέσθαι, καὶ διεσπάσθαι ὑπ᾿ αὐτοῦ τὰς ἁλύσεις, καὶ τὰς πέδας συντετρῖφθαι, καὶ οὐδεὶς αὐτὸν ἴσχυσεν δαμάσαι. Καὶ διὰ παντός, νυκτὸς καὶ ἡμέρας, ἐν τοῖς μνήμασιν καὶ ἐν τοῖς ὄρεσιν,§ ἦν κράζων καὶ κατακόπτων ἑαυτὸν λίθοις. Ἰδὼν δὲ* τὸν Ἰησοῦν ἀπὸ μακρόθεν, ἔδραμεν καὶ προσεκύνησεν αὐτῷ, καὶ κράξας φωνῇ μεγάλῃ εἶπεν· «Τί ἐμοὶ καὶ σοί, Ἰησοῦ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου; Ὁρκίζω σε τὸν Θεόν, μή με βασανίσῃς Ἔλεγεν γὰρ αὐτῷ, «Ἔξελθε, τὸ πνεῦμα τὸ ἀκάθαρτον, ἐκ τοῦ ἀνθρώπου Καὶ ἐπηρώτα αὐτόν, «Τί σοι ὄνομά§ Καὶ ἀπεκρίθη, λέγων,* «Λεγεὼν ὄνομά μοι, ὅτι πολλοί ἐσμεν 10 Καὶ παρεκάλει αὐτὸν πολλὰ ἵνα μὴ αὐτοὺς ἀποστείλῃ ἔξω τῆς χώρας. 11 Ἦν δὲ ἐκεῖ πρὸς τῷ ὄρει ἀγέλη χοίρων μεγάλη βοσκομένη.§ 12 Καὶ παρεκάλεσαν αὐτὸν πάντες οἱ δαίμονες,* λέγοντες, «Πέμψον ἡμᾶς εἰς τοὺς χοίρους, ἵνα εἰς αὐτοὺς εἰσέλθωμεν 13 Καὶ ἐπέτρεψεν αὐτοῖς εὐθέως Ἰησοῦς· καὶ ἐξελθόντα τὰ πνεύματα τὰ ἀκάθαρτα εἰσῆλθον εἰς τοὺς χοίρους, καὶ ὥρμησεν ἀγέλη κατὰ τοῦ κρημνοῦ εἰς τὴν θάλασσαν (ἦσαν δὲ ὡς δισχίλιοι), καὶ ἐπνίγοντο ἐν τῇ θαλάσσῃ.
14 Οἱ δὲ§ βόσκοντες τοὺς χοίρους* ἔφυγον, καὶ ἀνήγγειλαν εἰς τὴν πόλιν καὶ εἰς τοὺς ἀγρούς. Καὶ ἐξῆλθον ἰδεῖν τί ἐστιν τὸ γεγονός. 15 Καὶ ἔρχονται πρὸς τὸν Ἰησοῦν καὶ θεωροῦσιν τὸν δαιμονιζόμενον καθήμενον καὶ§ ἱματισμένον καὶ σωφρονοῦντα, τὸν ἐσχηκότα τὸν Λεγεῶνα·* καὶ ἐφοβήθησαν. 16 Διηγήσαντο δὲ αὐτοῖς οἱ ἰδόντες πῶς ἐγένετο τῷ δαιμονιζομένῳ, καὶ περὶ τῶν χοίρων. 17 Καὶ ἤρξαντο παρακαλεῖν αὐτὸν ἀπελθεῖν ἀπὸ τῶν ὁρίων αὐτῶν.
18 Καὶ ἐμβάντος αὐτοῦ εἰς τὸ πλοῖον, παρεκάλει αὐτὸν δαιμονισθεὶς ἵνα μετ᾿ αὐτοῦ.§ 19  δὲ Ἰησοῦς* οὐκ ἀφῆκεν αὐτόν, ἀλλὰ λέγει αὐτῷ, «Ὕπαγε εἰς τὸν οἶκόν σου πρὸς τοὺς σοὺς καὶ ἀνάγγειλον αὐτοῖς ὅσα σοι Κύριος πεποίηκεν· καὶ ἠλέησέν σε 20 Καὶ ἀπῆλθεν καὶ ἤρξατο κηρύσσειν ἐν τῇ Δεκαπόλει ὅσα ἐποίησεν αὐτῷ Ἰησοῦς· καὶ πάντες ἐθαύμαζον.
21 Καὶ διαπεράσαντος τοῦ Ἰησοῦ ἐν τῷ πλοίῳ§ πάλιν εἰς τὸ πέραν, συνήχθη ὄχλος πολὺς ἐπ᾿ αὐτόν· καὶ ἦν παρὰ τὴν θάλασσαν.
A hemorrhage and a dead girl
22 Καὶ ἰδού,* ἔρχεται εἷς τῶν ἀρχισυναγώγων, ὀνόματι Ἰάειρος, καὶ ἰδὼν αὐτὸν πίπτει πρὸς τοὺς πόδας αὐτοῦ 23 καὶ παρεκάλει αὐτὸν πολλά, λέγων ὅτι «Τὸ θυγάτριόν μου ἐσχάτως ἔχει· ἵνα ἐλθὼν ἐπιθῇς αὐτῇ τὰς χεῖρας ὅπως§ σωθῇ, καὶ ζήσεται* 24 Καὶ ἀπῆλθεν μετ᾿ αὐτοῦ. Καὶ ἠκολούθει αὐτῷ ὄχλος πολύς, καὶ συνέθλιβον αὐτόν.
The hemorrhage
25 Καὶ γυνή τις οὖσαἐν ῥύσει αἵματος ἔτη δώδεκα, 26 καὶ πολλὰ παθοῦσα ὑπὸ πολλῶν ἰατρῶν, καὶ δαπανήσασα τὰ παρ᾿ αὐτῆς§ πάντα, καὶ μηδὲν ὠφεληθεῖσα ἀλλὰ μᾶλλον εἰς τὸ χεῖρον ἐλθοῦσα 27 ἀκούσασα περὶ τοῦ Ἰησοῦ, ἐλθοῦσα ἐν τῷ ὄχλῳ ὄπισθεν ἥψατο τοῦ ἱματίου αὐτοῦ. 28 (Ἔλεγεν γὰρ* ὅτι «Κἂν τῶν ἱματίων αὐτοῦ ἅψωμαι, σωθήσομαι.») 29 Καὶ εὐθέως ἐξηράνθη πηγὴ τοῦ αἵματος αὐτῆς, καὶ ἔγνω τῷ σώματι ὅτι ἴαται ἀπὸ τῆς μάστιγος. 30 Καὶ εὐθέως§ Ἰησοῦς, ἐπιγνοὺς ἐν ἑαυτῷ τὴν ἐξ αὐτοῦ δύναμιν ἐξελθοῦσαν, ἐπιστραφεὶς ἐν τῷ ὄχλῳ ἔλεγεν, «Τίς μου ἥψατο τῶν ἱματίων 31 Καὶ ἔλεγον αὐτῷ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ, «Βλέπεις τὸν ὄχλον συνθλίβοντά σε, καὶ λέγεις, ‹Τίς μου ἥψατο;› » 32 Καὶ περιεβλέπετο ἰδεῖν τὴν τοῦτο ποιήσασαν. 33  δὲ γυνή, φοβηθεῖσα καὶ τρέμουσα, εἰδυῖα γέγονεν ἐπ᾿* αὐτῇ, ἦλθεν καὶ προσέπεσεν αὐτῷ καὶ εἶπεν αὐτῷ πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν. 34  δὲ εἶπεν αὐτῇ· «Θύγατερ, πίστις σου σέσωκέν σε. Ὕπαγε εἰς εἰρήνην καὶ ἴσθι ὑγιὴς ἀπὸ τῆς μάστιγός σου
The dead girl
35 Ἔτι αὐτοῦ λαλοῦντος, ἔρχονται ἀπὸ τοῦ ἀρχισυναγώγου, λέγοντες ὅτι « θυγάτηρ σου ἀπέθανεν. Τί ἔτι σκύλλεις τὸν διδάσκαλον 36  δὲ Ἰησοῦς εὐθέως ἀκούσας τὸν λόγον λαλούμενον λέγει τῷ ἀρχισυναγώγῳ, «Μὴ φοβοῦ· μόνον πίστευε 37 Καὶ οὐκ ἀφῆκεν οὐδένα αὐτῷ§ συνακολουθῆσαι, εἰ μὴ* Πέτρον καὶ Ἰάκωβον καὶ Ἰωάννην, τὸν ἀδελφὸν Ἰακώβου. 38 Καὶ ἔρχεται εἰς τὸν οἶκον τοῦ ἀρχισυναγώγου καὶ θεωρεῖ θόρυβονκλαίοντας καὶ ἀλαλάζοντας πολλά. 39 Καὶ εἰσελθὼν λέγει αὐτοῖς· «Τί θορυβεῖσθε καὶ κλαίετε; Τὸ παιδίον οὐκ ἀπέθανεν, ἀλλὰ καθεύδει 40 Καὶ κατεγέλων αὐτοῦ. § δὲ ἐκβαλὼν πάντας,* παραλαμβάνει τὸν πατέρα τοῦ παιδίου καὶ τὴν μητέρα, καὶ τοὺς μετ᾿ αὐτοῦ, καὶ εἰσπορεύεται ὅπου ἦν τὸ παιδίον ἀνακείμενον. 41 Καὶ κρατήσας τῆς χειρὸς τοῦ παιδίου λέγει αὐτῇ, «Ταλιθά, κοῦμι ἐστιν μεθερμηνευόμενον, «Τὸ κοράσιον, σοὶ λέγω, ἔγειραι§ 42 Καὶ εὐθέως* ἀνέστη τὸ κοράσιον καὶ περιεπάτει (ἦν γὰρ ἐτῶν δώδεκα). Καὶ ἐξέστησαν ἐκστάσει μεγάλῃ. 43 Καὶ διεστείλατο αὐτοῖς πολλὰ ἵνα μηδεὶς γνῷ τοῦτο, καὶ εἶπεν δοθῆναι αὐτῇ φαγεῖν.
* 5:1 ηλθον rell ¦ ηλθεν C [10%] ¦ ηλθαν W 5:1 γαδαρηνων f35 A,C (95.5%) HF,RP,CP,TR ¦ γεργεσηνων (4.1%) OC ¦ γερασηνων ℵB,D (0.3%) NU ¦ γεργυστηνων W 5:2 εξελθοντι αυτω f35 A [96%] HF,RP,CP,TR ¦ εξελθοντος αυτου ℵB,C [4%] OC,NU ¦ εξελθοντων αυτων D,W § 5:2 ευθεως f35 A [99%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ευθυς ℵC [1%] NU ¦ — B,W * 5:2 απηντησεν f35 A,W [95%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ υπηντησεν ℵB,C,D [5%] NU 5:3 οικησιν f35 [30%] ¦ κατοικησιν ℵA,B,C(D,W) [70%] HF,RP,CP,TR,OC,NU 5:3 μνημασιν rell ¦ μνημειοις D,W [5%] TR § 5:3 ουτε f35 A [98%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ουδε ℵB,C,D,W [2%] NU * 5:3 αλυσεσιν f35 A [97%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ 1 ουκετι ℵD [2%] ¦ αλυσει ουκετι B,C(W) [1%] NU 5:3 ηδυνατο f35 [40%] TR,OC ¦ εδυνατο ℵA,B,C(D) [60%] HF,RP,CP,NU ¦ εδυναντο W (Attic or Koine?) 5:4 αυτον ισχυσεν f35 [25%] ¦ 1 ισχυεν [71%] HF,RP,CP,TR ¦ ~ ισχυεν 1 A,B,C(W) [3%] OC,NU ¦ ~ 21 ℵ [1%] ¦ 1 ισχυν D § 5:5 μνημασιν και εν τοις ορεσιν f35 ℵA,B,C [40%] CP,OC,NU ¦ ~ 52341 [57%] HF,RP,TR ¦ ~ 5234 μνημειοις D,W [1%] ¦ μνημειοις 2345 [2%] * 5:6 ιδων δε f35 A,D,W [97%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ~ και 1 ℵB,C [3%] NU 5:6 αυτω rell ¦ ουτον A,B,C [2%] OC 5:7 ειπεν f35 D [90%] HF,RP,CP,TR ¦ λεγει ℵA,B,C,W [10%] OC,NU § 5:9 σοι ονομα f35 (D) [90%] HF,RP,CP,TR ¦ ~ 21 ℵA,B,C,W [10%] OC,NU * 5:9 απεκριθη λεγων f35 [90%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ λεγει αυτω ℵA,B,C,W [10%] NU ¦ 1 D 5:9 λεγεων f35 A(C)W [99%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ λεγιων ℵB(D) [1%] NU 5:10 αυτους αποστειλη f35 D [90%] HF,RP,CP,TR ¦ ~ 21 A [5%] OC ¦ αυτα 2 B,C [0.5%] NU ¦ αυτον 2 ℵ [0.5%] ¦ ~ 2 αυτον W [4%] ¦ one other variant § 5:11 προς τω ορει αγελη χοιρων μεγαλη βοσκομενη f35 B,C [88%] HF,RP,CP,NU ¦ ~ 456 βοσκομενων 123 A ¦ 124567 ℵ ¦ 1 τα ορη 4567 [3%] TR ¦ 1 το 34567 [2%] ¦ ~ 4561237 W [1%] ¦ 123457 D [1%] ¦ 4567 [0.5%] ¦ ~ 4567123 [3%] OC ¦ at least three further variants * 5:12 παντες οι δαιμονες f35 A [92%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ — ℵB,C(W) [5%] NU ¦ τα δαιμονια D ¦ 23 [2%] ¦ παντα τα δαιμονια [0.5%] 5:13 ευθεως ο ιησους f35 A(D) [97%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ — ℵB,C,W [2%] NU ¦ 23 [1%] 5:13 ησαν δε f35 A [98%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ — ℵB,C,D,W [2%] NU § 5:14 οι δε f35 D [95%] HF,RP,CP,TR ¦ και οι ℵA,B,C,W [5%] OC,NU * 5:14 τους χοιρους f35 A [97%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ αυτους ℵB,C [3%] NU ¦ αυτος D 5:14 ανηγγειλαν f35 W [85%] HF,RP,CP,TR ¦ απηγγειλαν (ℵ)A,B,C,D [15%] OC,NU 5:14 εξηλθον f35 ℵC,D,W [90%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ηλθον A,B [10%] NU § 5:15 και f35 A,C [95%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ — ℵB,D(W) [5%] NU * 5:15 λεγεωνα f35 A,B,C,W [99%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ λεγιωνα ℵ [1%] NU ¦ — D 5:16 διηγησαντο δε f35 D [85%] HF,RP,CP ¦ ~ και 1 𝕻45vℵA,B,C,W [15%] TR,OC,NU 5:18 εμβαντος f35 [95%] HF,RP,CP,TR ¦ εμβαινοντος ℵA,B,C(D,W) [5%] OC,NU § 5:18 η μετ αυτου f35 D [85%] HF,RP,CP,TR ¦ ~ 231 ℵA,C,W [15%] OC,NU ¦ ~ 23 ην B * 5:19 ο δε ιησους f35 D [90%] HF,RP,CP,TR ¦ και ℵA,B,C,W [9%] OC,NU ¦ ~ και 13 [1%] 5:19 αναγγειλον f35 A [96%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ απαγγειλον ℵB,C [2%] NU ¦ διαγγειλον 𝕻45vD,W [2%] 5:19 σοι ο κυριος πεποιηκεν f35 A,W [90%] HF,RP,CP,OC ¦ ~ 2314 B,C [0.5%] NU ¦ ~ 2341 ℵ ¦ 123 εποιησεν [9%] TR ¦ 12 θεος εποιησεν D § 5:21 εν τω πλοιω f35 ℵA,C,N(W) (96.9%) HF,RP,CP,TR,OC[NU] ¦ 13 B (0.7%) ¦ — D (2.2%) ¦ εις το πλοιον (0.2%) * 5:22 ιδου f35 𝕻45vA,C,N,W [99%] HF,RP,CP,TR ¦ — ℵB,D [1%] OC,NU 5:23 παρεκαλει f35 B,N,W [98%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ παρακαλει ℵA,C [2%] NU ¦ παρακαλων D 5:23 αυτη τας χειρας f35 N [95%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ~ 231 ℵB,C,W [1%] NU ¦ αυτω 23 𝕻45vA [2%] ¦ ~ χειρα 1 [1%] ¦ αυτης εκ των χειρων σου D ¦ at lest three further variants § 5:23 οπως f35 A,N [97%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ινα ℵB,C,D,W [3%] NU * 5:23 ζησεται f35 A,N,W [97%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ζηση ℵB,C,D [3%] NU 5:25 τις f35 D,N [98%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ — ℵA,B,C,W [2%] NU 5:25 ετη δωδεκα f35 A,D,N [97%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ~ 21 ℵB,C,W [3%] NU § 5:26 αυτης f35 A,B [90%] HF,RP,CP,NU ¦ εαυτης ℵC,D,N,W [10%] TR,OC * 5:28 γαρ rell ¦ 1 εν εαυτη (D) [10%] OC 5:28 καν των ιματιων αυτου αψωμαι ( ~ 54 W) f35 A,N(W) [99%] HF,RP,CP,TR ¦ ~ εαν 51 (−κ. B) 23 (του ιματιου ℵ) 4 (ℵB)C [1%] OC,NU ¦ 1 του ιματιου εαυτου D 5:29 ευθεως f35 A,D,N,W [99%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ευθυς ℵB,C [1%] NU § 5:30 Ibid. * 5:33 επ f35 A,N,W [99%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ — ℵB,C,D [1%] NU 5:34 θυγατερ f35 ℵA,N [99%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ θυγατηρ B,D,W [1%] NU (C illegible) 5:36 ευθεως ακουσας f35 A,C [96%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ~ 21 N [1%] ¦ 2 [2%] ¦ παρακουσας (ℵ)B,W [1%] NU ¦ 2 τουτον D § 5:37 ουδενα αυτω f35 A(D)N [98%] HF,RP,CP,TR ¦ ~ 21 W [1%] OC ¦ 1 μετ αυτου ℵB,C [1%] NU ¦ 1 αυτων [1%] * 5:37 μη f35 A,D,N [99.5%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ 1 τον ℵB,C [0.5%] NU ¦ 1 μονον W 5:38 ερχεται f35 N,W [98%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ερχονται ℵA,B,C,D [2%] NU 5:38 θορυβον f35 D [90%] HF,RP,CP,TR ¦ 1 και ℵA,B,C,N,W [10%] OC,NU (OC is in small print) § 5:40 ο f35 A,N,W [98%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ αυτος ℵB,C,D [2%] NU * 5:40 παντας f35 ℵA,B,C,N,W [95%] HF,RP,CP,OC,NU ¦ απαντας [5%] TR ¦ D is wild 5:40 ανακειμενον f35 A,C,N [97%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ κατακειμενον W [1%] ¦ κατακεκλιμενον [1%] ¦ — ℵB,D [1%] NU ¦ two other variants 5:41 κουμι f35 (A)(D)N (82.4%) HF,RP,TR,OC ¦ κουμ ℵB,C (17.4%) CP,NU ¦ — W ¦ long omissions (0.1%) § 5:41 εγειραι f35 [70%] HF,RP,CP,TR ¦ εγειρε ℵA,B,C,D,N,W [30%] OC,NU * 5:42 ευθεως f35 A,C,D,N,W [99%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ ευθυς ℵB [1%] NU 5:42 εξεστησαν f35 𝕻45A,N,W (96.3%) HF,RP,CP,TR,OC ¦ 1 οι γονεις (1.2%) ¦ 1 οι γονεις αυτης (1.3%) ¦ 1 ευθυς ℵB,C (0.5%) [NU] ¦ 1 παντες D (0.1%) ¦ long omissions (0.5%) 5:43 γνω f35 ℵC,N [99%] HF,RP,CP,TR,OC ¦ γνοι 𝕻45A,B,D,W [1%] NU