19
Pacuenia nabarëcuaicuaijaibeje Jesúsbeje Zaqueobeje yabara pelivaisi
Jesús najetaruca Jericó tomarajava. Jericó tomarata ponapona Zaqueovënënë. Bajaraponë gobierno pejamatabëcuene impuestomatamo pematamoyanijobabiabivi penamatacaitorobinë. Zaqueo bitso pexainaenë pexainaejava. Nexata Zaqueo jamatabëtane Jesús. Itsiata apo caëjëpaetsi petaejava. Tsipaji Zaqueo petoyaecaenëyo. Jivibitsaëtoxaneto matatoyorotsia nubenatsi Jesús Zaqueo pevajënae. Nexata Zaqueo cujinaeponalia jivibitsaëtoxaneto pevajënaeyabelia Jesús peponaenamutuabelianexa. Junaya naejavatsia athëbëvetsica petaenucaenexa Jesús penajetarucaejava. Nexata Jesús namutua itsa imoxoyotanajetaruca, itsa ponaeta Zaqueo athëbëyo nucaya, bajaraponaejavatsia Jesús naëcotsia. Nexata Jesús taenutsia Zaqueo. Jesús nexata jumaitsi Zaqueojavabelia:
—Zaqueo, naxanitsiayo runaimica. Nijaboyabelia raja patsijitsianë, jai Jesús.
Nexata Zaqueo naxanitsiayo runajopaica. Barëyaya copiapita pijaboyabelia pebarëponaenexa Jesús. Daxita pamonae Jesús matatoyorotsia najetarubenatsi, itsa tane bajarapacuene, Jesús baracuaicuaijaitsi tsanajetarubenae. Ëpamonae najumaitsi tsanajetarubenae Jesús yabara:
—Jesús raja naponaponaejitsia Zaqueo pijabota, caranata pibisiacuene pexanaenë pijabota, najai tsanajetarubenae bajarapamonae Jesús yabara.
Nexata Zaqueo pijabota Jesús eca mesa muxuneneta. Bajarajota Jesús pitabarata Zaqueo nonotapuna. Jumaitsi Jesúsjavabelia:
—Tajatuxanenë nejumetaema. Tsatsianejë namatajëpaeya taxainaijava tarajutsinexa bepejiobivijavabelia. Pamonae yamaxëitojorobiaya vecuanotajë tamatamoyanijobijavata impuestomatamo, bajarapamonae tocanaviabianajë. Nexata tayamaxëitojorobijamatabëcuene bajarapamonae rajutsianajë juya cuatro xuabeje tsaponai caijavayomijamatabëcuene, jai Zaqueo Jesúsjavabelia.; Nexata Jesús jumaitsi Zaqueojavabelia:
—Zaqueo, ajena rabaja pamatacabi, caxitajarabame, nijamonae yajava, nijaneconivecua pecacapanepaejavanexa Diosojavabelia. Tsipaji baja nijamonae barëjumecovënëtame Dioso. Zaqueo, xamë Abrahampijinë pemomo atamë, abaxë picani Dioso apo catae Abrahampijinë pemomomëcuenia. Itsiata baitsi jane ajena baja Diosojavabelia nenajamatabëcuenecopatsixae, Dioso jane baja catane pepacuene Abrahampijinë pemomomëcuenia. 10 Xanë, Daxitajivi Pematapijinënë, sivapatajopajë tajaitsinexa Diosovecua penaxuabivi tacapanepaenexa pijaneconivecua, jai Jesús Zaqueojavabelia.
Oro palatanëanë, diez ponëbeje, yabara pelivaisi
(Mt 25.14-30)
11 Zaqueo pijabota itsamonae namuxunaevetena Jesús petsipaebilivaisi Zaqueojavabelia. Pamonae namuxunaevetena, jamatabëcuenenavëxaniabiaya jamatabëjumai tsenae: “Imoxoyo rabaja ecalia Jerusaléntomara. Nexata Jesús itsa patsialia Jerusalén tomarabelia, copiajopaena jane baja daxita Dioso pijajivi pevetsijava,” jamatabëjai tsenae bajarapamonae. Bajarapacuenia jamatabëjumai tsenae tsipaji baja Jerusaléntomara imoxoyo ecalia Jesús pepatsinexa. 12 Bajaraxuata Jesús livaisi tsipaeba bajarapamonaejavabelia. Jesús jumaimatabëcuenenavëxaniabiaya jamatabëjumai tsenae: “Imoxoyo rabaja ecaliatsi mapacueniaje:
—Petuxanenë ponapona pijanacuata. Nexata pepo nacuaevetsinë tonajumeitorobarenatsi tajënacuaverena. Petonajumeitorobijumetsirena jumaitsirena mapacueniaje: “Ponaename maberenaje nacua nevetsinënexa tacaexanaenexa nijanacua nevetsinexa. Bajaraxuacujinae naviatsiaremelia nijanacua jane baja nevetsinexa,” jaitsirena petonajumeitorobijumetsirena. 13 Nexata petuxanenë peponaevajënae, junata pijajivi, diez ponëbeje. Nexata petuxanenë pijajivi evetsiaexana pijapalatanëanë, oronëanë, bitso penamatamotsinëanë. Caenë canacujitsia caepalatanë evetsiaexanapona. Nexata petuxanenë pijajivi jumaitsi pijajivijavabelia: “Bajarapapalatata pacomuataponaename. Xua pacomuataponaename, icatsia pacanajetaponaename. Nexata bajarapacuenia netoayaijava tsaponae tsane tajapalata,” jai petuxanenë pijajivijavabelia. Bajaraxuacujinae pona jane baja. 14 Itsiata baitsi jane pevetsinacuatanexa pejinavanapaevi, bitso itoyatsi petuxanenë. Nexata bajarapamonae petuxanenë pecovëvelia itsamonae itorobalia, itsajotalia petuxanenë nacua pevetsinënexa exanaejitsiatsi, bajarajotalia pejumaitsinexa: “Apo pajitsipaenë bajaraponë patanevetsinënexa patajanacuata,” pejainexa petuxanenë yabara. 15 Itsiata baitsi jane petuxanenë pijanacua baja pevetsinënexa exanatsi. Nexata baja naviarena pijanacuayaberena pevetsinexa jane baja pijanacua. Nexata baja parena. Nexata petuxanenë pepatsicujinaerena, junata icatsia pijajivi peyapëtaenexa jane baja pacuenia caenë canacujitsia pijapalatanëanë pijajivi tocanacuenebatsi pecovëta. 16 Copiaya pepatsinë jumaitsi pijatuxanenëjavabelia: “Tajatuxanenë, nijapalatanë, taneevetsiaexanaenëmë, catopitsapa baja diez ponëbeje. Nexata baja daxitata once ponëbeje,” jai. 17 Nacuaevetsinë nexata jumaitsi pijajivitonëjavabelia: “Xanepana rabaja. Xaniavaetsia netoevetaponaponame. Tsiquirijavayo ata xaniavaetsia netoevetame. Nexata icatsia diez patomarabeje netoevetaponaponaename,” jai nacuaevetsinë pijajivitonëjavabelia. 18 Icatsia itsanë pijatuxanenë pijapalatanë petoevetsinë pata. Nexata bajaraponë jumaitsi: “Tajatuxanenë, nijapalatanë, taneevetsiaexanaenëmë, catopitsapa baja cinco ponëbeje pematatsënëa,” jai. 19 Nacuaevetsinë nexata jumaitsi pijajivitonëjavabelia: “Xamë icatsia cinco patomarabeje netoevetaponaponaename,” jai nacuaevetsinë pijajivitonëjavabelia. 20 Nexata icatsia itsanë pijatuxanenë pijapalatanë petoevetsinë pata. Jumaitsi pijatuxanenëjavabelia: “Tajatuxanenë, mara nijapalatanëje, taneevetsiaexanaenëmë. Pañuelopanayota yamatacëtsiaya catoevetatsi. 21 Bajarapacuenia catoevetatsi tsipaji cacujunavatsi. Niajamatabëcuenesaënë. Xamë apo itaxutobejiobiataeyabiabimë nijajivi, pamonae catoeveta nijajava. Itorobabiabame nijajivi pecatopitsinexa apo nijajava ata. Itorobabiabamenua pecatonotsinexa apo neubiaexanaejava ata,” jai pijatuxanenë pijapalatanë petoevetsinë. 22 Nexata nacuaevetsinë jumaitsi pijajivitonëjavabelia: “¡Acujirubejemë xamë! Bijiaya netoevetame. Naneconitame bajarapacuenia tanejumaitsijavamë yabara. Xamë baja cajena yapëtaneme tajamatabëcuenesaënëjava tajajava yabara. Pacuenia itorobabiabajë tajajivi tanetopitsinexa apo tajajava ata, yapëtaneme baja. Pacuenia ata itorobabiabajë tanetonotsinexa apo taubiaexanaejava ata, yapëtaneme baja. 23 Xanepanaejitsipa xamë banco pevetsivi itsa netocanacuenebiaexanaejitsipame tajapalatanë. Nexata banco pevetsivi aeconoxae tajapalatanë netocanaviatsipa. Nexata pecacovaetsijamatabëcuene itsajava palata netoyajavacanaviatsipa,” jai nacuaevetsinë pijajivitonëjavabelia. 24 Nexata nacuaevetsinë jumaitsi pijajivijavabelia: “Tajapalatanë panetovecuapire maponëje. Nexata juya parajure ponë xaniavaetsia netoeveta tajapalatanë. Bajaraponë xaniavaetsia netocanacueneba. Nexata baja pematatsënëa diez papalatanëbeje netopitsapaeyaexana. Nexata taevetsiaexanaenëta once ponëbeje,” jai nacuaevetsinë. 25 Nexata nacuaevetsinë pijajivi jumaitsi pijatuxanenëjavabelia: “Patajatuxanenë, bajaraponë xaina baja ayaijava. ¿Detsa xuajitsia rajutsijitsiamë pematatsënëa?” jai pijajivi. 26 Nexata nacuaevetsinë jumaitsi pijajivijavabelia: “Pacatsipaebatsi rabaja. Pajivi baja ayaijava xaina, pematatsënëa icatsia itsajava rajutsianatsi. Itsiata pajivi tsiquirijavayo xaina, bajarapajivi pijatsiquirijavayomi vecuapitsianatsi. 27 Tajavajabitsaë, pamonae picani apo jitsipae mapanacua taevetsijavaje, bajarapamonae pacaponaremena maberenaje patanevecuaverebiabinexamë taitabëta,” jai nacuaevetsinë pijajivijavabelia, jai Jesús livaisi petsipaebijavata Zaqueo pijabota.
Pacuenia Jesús pata Jerusalén tomarata yabara pelivaisi
(Mt 21.1-11; Mr 11.1-11; Jn 12.12-19)
28 Jesús baja itsa najumevereta livaisi petsipaebijava Zaqueo pijabota, pona baja Jerusalén tomarabelia. 29 Jerusalén tomaravecua imoxoyo eca petsuto. Bajarapatsutojumata nubena olivonaenë. Bajarapatsuto canacujitsita anijatomarayobeje ecabeje, Betfagé tomarayobeje Betania tomarayobeje. Jesús itsa imoxoyotanajetaruca bajarapatomarayobeje, nexata itoroba pijajivitonëbeje bajarapatomarayobejejavabelia. 30 Jesús jumaitsi pijajivitonëbejejavabelia:
—Paponarebeje mapatomarayo ecaliajejavabelia. Itsa rabaja papatsiaremeliabeje, pataenutsianamebeje burro pecëtanutsinëtsi. Bajarapaburro itsajivi ata abaxë apo jumaponae. Paisinaenamebeje. Payamaëcarenamëbeje tsane. 31 “¿Detsa xuajitsia paisinamebeje burro?” itsa pacajaibeje tsane itsajivi, nexata pajumaitsimëbeje tsane: “Vajatuxanenë raja namatavenona,” pajamëbeje tsane, jai Jesús pijajivitonëbejejavabelia.
32 Nexata Jesús pijajivitonëbeje liabeje. Pacuenia Jesús jumaitsi, bajarapacuenia caxitajarabanucabeje burro. 33 Nexata itsa isinabeje, burro pexainaevi jumaitsitsibeje:
—¿Detsa xuajitsia paisinamebeje burro? jaitsibeje.
34 Nexata Jesús pijajivitonëbeje jumaitsibeje burro pexainaevijavabelia:
—Vajatuxanenë raja namatavenona. Bajaraxuata paisinajëbeje, jaibeje.
35 Nexata jane baja burro capatabeje Jesúsjavaberena. Nexata Jesús pijajivi burro tsijumajeba pijacamisajumavelia penaxatabijavanë. Jesús baja bajarapaburrojumata ecaya. 36 Jesús itsa yanajetaruca burrota, panamutovelia Jesús patsijitsia Jerusalén tomarabelia, bajarapanamutua jivi pijacamisajumavelia penaxatabijavanë namutua tsivajënaeyerequejebaponatsi yaiyataeya pecopiapitsinexatsi. 37 Patsutojumata olivonaenë nubena, bajarapatsutojavatsica namuto namatononocarucaica. Nexata bajarapanamutuatsica Jesús imoxoyotanajetaruca pepatsinexa Jerusalén tomarata. Nexata jivi ayaibitsaëtoxaneto, Jesús pijajivi yajava, vavajai tsanajetarubenae. Sivabarëyaya vavajai Diosojavabelia:
—¡Diosomë, bitso ayaijamatabëcuenenëmë! jai tsanajetarubenae bajarapamonae.
Bajarapacuenia vavajai tsanajetarubenae tsipaji bajarapamonae cujirutaeyabiaba Jesús Dioso pesaëta ayaicuene pexanaponaejavanë. 38 Bajarapamonae jumai tsanajetarubenae Jesús yabara:
—¡Maponë najetarucaje, bitso ayaijamatabëcuenenë Dioso pejamatabëcueneta najetaruca jivi pevetsinënexa! ¡Jamatabëcuenexanepanaeya jinavanapa daxita pamonae athëbëtatsia jinavanapa! ¡Pinijicuene rabaja exana Dioso! jai tsanajetarubenae namutua daxita Jesús pijajivi.
39 Nexata fariseovi najetarubena bajarapajivibitsaëtoxaneto tuatuajëta. Nexata fariseovi jumaitsi Jesúsjavabelia:
—Jesús, jumeitavere baja nijajivi bajarapacuenia pejumaitsiyaniva xamë yabara, jai fariseovi.
40 Nexata Jesús jumaitsi fariseovijavabelia:
—Xaniajanë pacuenia pacatsipaebijitsiatsi. Mapamonaeje moya itsa najetarubenaejitsipa, nexata juya ibotonë vavajai tsenae tsipae, jai Jesús fariseovijavabelia.
41 Itsa baja Jesús imoxoyo taeyeta Jerusaléntomara, nexata Jesús sivanua Jerusalén tomarapijivi. 42 Jesús pesivanuejavata Jerusalén tomarapijivi, Jesús jumaitsi Jerusalén tomarapijivi yabara mapacueniaje:
—¡Bitso picani jitsipajë Jerusalén tomarapijivi mapamatacabitaje peyapëtaenexa pacuenia Dioso pepacuene jamatabëcuene xanepanaeyaexanaejitsipatsi, itsa nejumecovënëtsipa! Abaxë raja aeconoxae Dioso apo tocopatsitsi peyapëtaeyaniva bajarapacuene. 43 Nexata tocopiapatsianatsi pibisiamatacabi. Pijavajabitsaë tsimaxëpatsianatsi. Nexata pijatomara matatoyorotsia foto yacaranatsia cuerutsianatsi petsimaxënubenaenexatsi bajarapafotota. Pijatomara matatoyorotsia peyacaranatsiibopanaxanetopënëya, pijavajabitsaë foto matatoyorotsia cuenatsi. Bajarapacuenia yacaranatsianatsi pijavajabitsaë. 44 Nexata irabetsica topenetsianatsi pijabonëmi. Nexata daxita Jerusalén tomarapijivi benatsi. Pijatomara matatoyorotsia peyacaranatsiibopanaxanetomi ata tosarababenatsi. Nexata itsaibopana ata apo bocae tsane itsaibopana jumavereca. Bajarapacuenia itsane tsipaji xanë apo neyapëtae Dioso athëbëvetsica taneitorobinëtsica, Daxitajivi Pematapijinënë, jai Jesús pesivanuejavata Jerusalén tomarapijivi.
Pacuenia Jesús Jerusalén tomarata templobovecua pitsapaeyaexana pecanajetabiabivi, pecomuacabiabivinua, yabara pelivaisi
(Mt 21.12-17; Mr 11.15-19; Jn 2.13-22)
45 Jesús pepatsicujinae Jerusalén tomarata, joneya temploboyalia. Nexata templobota Jesús tane pecanajetabiabivi, pecomuacabiabivinua. Nexata daxita bajarapamonae Jesús pitsapaeyaexana templobovecua. 46 Jesús jumaitsi bajarapamonaejavabelia:
—Dioso baja cajena pejumelivaisibaxutota mapatemplobo yabara tajëvelia jumaitsi mapacueniaje: “Tajabo raja jivi xanëjavaberena penavajëcaebo tsane,” jai Dioso pejumelivaisibaxutota. Itsiata baitsi jane paxamë yamaxëitojorobiaya panenacobetoxotsinexa, panacaetuatabiabame mapabotaje, jai Jesús templobota pecanajetabiabivijavabelia.
47 Bajaraxuacujinae caematacabi canacujitsia Jesús jivi livaisi tsipaebabiaba bajarapatemplobota. Nexata sacerdotevi penamatacaitorobivi, judíovi pecujarubivinua, tomaraevetsivinua, najumejaita picani Jesús pebeyaxuabinexatsi. 48 Itsiata acuenebi Jesús pebeyaxuabijavatsi. Tsipaji Jesús itsacueneneconi ata apo xainae. Daxitajivi yaiyatanetsi. Jesús jivi petsipaebilivaisianë xaniavaetsia namuxunaevetabiabatsi.