10
Jesus Benbukkang Dja Benmunkeweng Seventy Bininj
Luke 10:1-12
Kaluk wanjh Jesus nawu Kawohrnan Rowk bendjarrngbom seventy bininj, wanjh benmunkeweng, birriyingkihdokmi nuye kore kuredbubuyika kaluk kubolkkihkimuk, dja mak kubolkbubuyika rowk kore nunganwali darnkih kabebme. Wanjh bu benmunkeweng bedman bokenh, dja mak bedman bokenh, birribebbehrey. Dja benmarneyimeng, “Yiman manme manbu djolengminj wanjh manwern duninjh, dja nawu kabirrimoyhmang wanjh birrimirndeyahwurd. Wanjh ngurridjaldjawa nawu nuye kabbal bu kabenmunkewe birriwern kabirrimarnemoyhmang manmekbe manbu yiman mandjoleng manme. Mah. Ngurriray. Dja kandibekka, marneyime ngudberre, ngaye munkewe ngudberre, yiman ngurrikukyime lamb nawu mayh kelebuk, ngurrire kore bininj birribang nawu yiman dalkken. Yuwn ngurrikanahkan nawu kunwarddekenh ngurrikukdahkendong, dja yuwn mak ngurrikan baladji, dja yuwn ngurrikan nabuyika nawu ngurridengedjongburrenkenh. Dja mak yuwn nangale ngurriwohnarren birribuyika bu ngurrihre manbolh.
Bu yarrkka ngurringimen kunrurrk, ngurriyimen werrk, ‘Ngadjare God ngunwon ngudberre kunmodmikenh nuye!’ Dja bu kumekbe kani bininj nawu kadjare God nuye kunmodmikenh, wanjh kunu kunmodmikenh nawu ngurriyidjawan God wanjh kabiwon, dja bu bininj minj kadjare God nuye kunmodmikenh, wanjh kunu ngunmarnedurndeng ngudberre kunmodmikenh nawu ngurridjareni nuye.
Dja mak kore kunrurrkkudji ngurridjalnin ngurringun ngurribongun manbu bedda ngundiwon, dja nangale nawu kahdurrkmirri wanjh nanu kamak kabirrikarremulewan. Yuwn ngurriwohrewohre ngurriyo kunrurrkbubuyika. Bu yarrkka ngurribebme kore kunred kubolkkimuk dja bu ngundikimang, wanjh ngurringun manbu ngundimarnekurrme. Dja ngurrbenmarnbu nawu kumekbe kabirrihni nawu kabirridowen, dja ngurrbenmarneyime, ‘Wanjh ngokko darnkih kumwam bu God ngunmarnewohrnan ngudberre.’
10 Dja bu yarrkka ngurribebme kore kunred kubolkkimuk, kore bininj minj ngundikimang, wanjh kunu ngurribebmen kore manbolh kore kumekbe kunred dja ngurriyimen, 11 ‘Kundjulng konhda kuredbeh manbu kandengebelbmeng ngadberre, wanjh ngad ngarridengeborndurren ngarridjulngwe rowk, kunu bimulewan ngudberre bu kunwarre ngurrihdjalburrbun. Kunu bonj, wanjh kuhni ngurriburrbu, ngokko darnkih kumwam bu God Kawohrnan rowk.’ ”
12 Dja Jesus yimeng bedberre nawu benmunkeweyi, “Ngayime ngudberre, kaluk bu kamre God ngundjadme bininj, wanjh nawu kabirrihni kumekbe kunred, bedda wanjh wernkih kabirridjakbekkan, dja nawu birrihni kore kabolkngeyyo Sodom, bedda wanjh yiman walakkih kabirridjakbekkan.”
Jesus Bolkwarreweng Kore Bininj Minj Birriwarnyakmulewarremeninj Kore Kunwarrekenh
Luke 10:13-16
(Matthew 11:20-24)
13 Dja mak Jesus yimeng, “Aba! Ngudda bininj nawu ngurrihni kabolkngeyyo Chorazin, dja ngudda mak nawu ngurrihni kabolkngeyyo Bethsaida, wanjh kunrayek duninjh kamyimerran ngudberre! Bu kunmekbekenh kunu ngudda wanjh ngurrinang bu ngaye ngakurduyimeng kundulkarre dorrengh. Dja bu bininj nawu birrihni kabenebolkngeyyo Tyre dja Sidon, bu kunmekbe yimankek ngakurduyimeninj bedberre, wanjh ngokko birribawoyi kunwarre birriborledmeninj kore God, dja birriniwirrinj kunmadj birridjongbuyindiwirrinj nawu kunyemekenh, dja warridj birribarurrimeninj kunyirrke dorrengh! 14 Kaluk bu kamre God ngundjadmekenh bininj rowk, wanjh ngudda nawu ngurrihni kore Chorazin dja Bethsaida, ngudda wernkih ngurridjakbekkan, dja bedda nawu birrihni kore Tyre dja Sidon, bedda wanjh yiman walakkih kabirridjakbekkan.”
15 “Dja ngudda nawu ngurrihni kore kabolkngeyyo Capernaum, yimankek ngudda ngurriyime God ngunkukenwon ngunkan heaven? Dja wanjh burrkyak, ngudda wanjh ngunkukburriwe ngudberre ngunyemikan ngurrire kanjdji duninjh kore kubolkwarre*.”
16 Dja mak Jesus yimeng bedberre nawu benmunkeweyi, yimeng, “Bininj nawu ngunwokmarrkmang ngudberre, wanjh ngaye nganwokmarrkmang. Dja bininj nawu ngundjalwarnyak, wanjh ngaye warridj nganwarnyak. Dja ngaleng bininj nawu nganwarnyak ngaye, wanjh kunu kabidjalwarnyak nahni nawu ngaye nganmunkeweng.”
Jesus Benmarnenjilngmakminj Bininj Nuye
Luke 10:17-24
(Matthew 11:25-27; 13:16-17)
17 Kaluk bu nawu birrimekbe seventy bininj nawu Jesus benmunkeweng, kaluk bu birrihrey wanjh birrimdurndi, wanjh birrikuniwarnmakni, birriyimeng, “Ngudda nawu Yiwohrnan, bu ngudda ngundihngeybuni, wanjh namarnde warridj kandiwokmarrkmangi!” 18 Wanjh Jesus benmarneyimeng, “Namarnde Duninjh nawu mak kangeyyo Satan, nungka wanjh ngaye ngahnani bu mankang kaddumbeh yiman rerrih namarrkon bu kahmayhke. 19 Dja ngaye marnbom ngudberre ba ngurrikarrme kundulkarre ngardduk ba ngurrimelme nabang nayin dja mak marla, dja mak ngurriwe kundulkarre nuye nawu ngunwidnan ngudberre, dja minj njale kunwarre ngunmarneyime ngudberre ngurridjakbekkan. 20 Dja kunu bonj, yuwn bu kunmekbekenh ngurriwarnmakmen, bu nawu namalngwarre rowk ngundiwokmarrkmang. Dja ngaleng ngurridjalwarnmaknin bu ngurringeybimbuyindi kore Heaven.”
21 Wanjh kunmekbe rerrih Namalngmakkaykenh bikangemarnbom Jesus wernhkangemarrmarrminj, dja yimeng, “Ngabba, ngudda nawu Yiwohrnan rowk kore kaddum heaven dja mak kondah kurorre, ngaye burluburlume ngudda bu kuhni yibenmarnewarlkkang bedberre nawu kabirriwernhburrbun dja mak birrimayaliwern, dja yibenbukkabukkang bininj nawu yiman wurdyaw rerrih. Yoh Ngabba, dja kuhni wanjh yingan ke yinjilngni kore yidjareni.”
22 Dja mak kunih Jesus benmarneyimeng nawu seventy bininj, yimeng bedberre, “Yehyeng rowk wanjh Ngabbard nganwong, dja minj bininj kabirriburrbun bu nangale nawu Beywurd, nadjalkudji Kornkumo kabiburrbun bu nangale Beywurd, dja minj bininj kabirriburrbun bu nangale Kornkumo, nadjalkudji nawu Beywurd kabiburrbun bu nungka nangale, dja warridj bininj nawu Beywurd kadjare kabenbukkan, wanjh bedda warridj kabirriburrbun bu nungka nangale nawu Kornkumo.” 23-24 Wanjh Jesus benmarneborledmeng bedberre nawu bininj nuye nawu benhbukkabukkani bu bedman birrihni birridjalkudjihkudji, dja yimeng, “Dja ngayime ngudberre, bu birriwern nawu korroko birriwokmulewani God, dja mak king nawu korroko birriwohrnawohrnani, bedda wanjh birridjareni birrinayi nawu ngudda bolkkime ngurrihnan, dja minj bedda birrinayi. Dja warridj birridjareni birribekkayi nawu ngudda bolkkime ngurrihbekkan, dja minj bedda birribekkayi. Wanjh ngurrinjilngmak nguddanu nawu ngurrihnan.”
Jesus Biyolyolmi Bininj Nawu Bikongibom Nuye Beneyidkoni
Luke 10:25-37
25 Kaluk nakudji bininj nawu wernhburrbuni mankarre, wanjh dolkkang bidjawam Jesus bimayalirohrokmeng, yimeng, “Ngudda nawu kanhbukkabukkan ngadberre, kaluk baleh ngaye ngakurduyime ba kakarremarnbuyindan bu ngaye ngarrarrkid kore God munguyh munguyh?” 26 Jesus biwokmey, yimeng, “Kaluk njale kawokbimdi kore mankarre, kaluk baleh ngudda yibekkan kakarreyime?” 27 Wanjh namekbe bininj biwokmey yimeng, “Kuhni wanjh kawokbimdi, ‘Nawu God ke nawu Kawohrnan rowk, yimarnedjarenin kunkange dorrengh, kunnjilng dorrengh kunngudj dorrengh, dja kunmayali dorrengh.’ Dja mak kayime, ‘Yibenmarnedjarenin birribuyika bininj nawu ngurridarnhni, yibennahna dorrengh, yiman bu yingan yimarnedjaremerren yinahnarren dorrengh.’ ” [Deuteronomy 6:5; Leviticus 19:18] 28 Jesus bimarneyimeng, “Ngudda wanjh mandjad kanmarneyimeng, bu kunmekbe yikurduyime wanjh kunukka yirrarrkid.”
29 Dja namekbe bininj djareni Jesus bu kabiyime nungka kunmakkenh bidjawam, wanjh kunu biyawoyhdjawam, yimeng, “Dja kaluk nangale nawu ngudda yiyime birribuyika bininj nawu ngarridarnhni?”
30 Wanjh Jesus biwokmey, bimarneyolyolmeng yimeng, “Nakudji bininj rengehrey, kaluk Jerusalem bolkbawong dja rengehrey kore kunred Jericho, wanjh bu balhrey birrimarnebebmeng bininj nawu kabirrihdjirdmang kabirribun dorrengh. Bedda wanjh birrikukyerrkkeng, dja birribom birrikukmarladjwong, wanjh birribawong namekbe nawu birrikukmarladjwong duninjh, kuyindowimeninj.
31 Wanjh nakudji nawu priest kumhrey mungu manmekbe manbolh, dja bu nungka binang wanjh bibaldjalkukyurrhkeng djarrehkah. 32 Wanjh yiman kunmekbe rerrih yimeng nabuyika nawu Levi bikebmawahmeng. Wanjh bu nungka bebmeng kore namekbe bininj kukyoy, bu binang wanjh nunganwali bibaldjalkukyurrhkeng djarrehkah.
33 Dja kaluk nakudji bininj nawu nakang Samariabeh, nungka mak kumekbe djahdjalley, wanjh nungka bebmeng darnkih kore namekbe bininj kukyoy. Wanjh bu binang nungka bikongibom. 34 Wanjh darnhwam kore nungka yoy, dja bimokdjirridjbom kunkalkkid olive oil dja mak wine, dja bimokdukkang. Wanjh biwayhkeng bibarnnameng kore nungka nuye mayh donkey, bimornekani, dja bimkang kore kunrurrk kore bininj kabirriwohyo, dja kumekbe binahnani. 35 Kaluk bu malaywi, wanjh nungka bebkeng kunwardde nadjalkimukkenh, wanjh biwong nawu wohrnani kunmekbe kunrurrk, dja yimeng, ‘Yinahna nahni bininj, dja bu ngudda warridj yimarnekarremulewan njale, wanjh ngaye kaluk won bu ngamdurndeng.’ ”
36 Wanjh bu Jesus bimarneyolyolmeng rowk, wanjh bidjawam namekbe bininj nawu birohrokmeng, yimeng, “Nawu birridanjbik bininj ngabenmarneyolyolmeng nawu birrihrey, kaluk baleh nanu ngudda yiyime bimarneyimerranj yiman nabuyika nawu bimarnedarnhni bininj nawu birribom?” 37 Wanjh nungka biwokmey, yimeng, “Namekbe wanjh nawu bikongibom bibidyikarrmeng.” Wanjh Jesus bimarneyimeng, “Yiray wanjh, dja yiman kunmekbe rerrih yikurduyimen.”
Jesus Benbenedjahwong Martha Dja Mary
Luke 10:38-42
38 Wanjh bu Jesus dorrengh birribalhrey wanjh birribebmeng kore kubolkyahwurd rurrkmirnderri, wanjh ngalkudji daluk ngalbu ngeyyoy Martha, ngaleng wanjh Jesus bikimey, nungka ngimeng kore ngalengngarre kunrurrk. 39 Wanjh ngalbu Martha benedanginj ngeyyoy Mary, ngaleng wanjh yerrkang ni kore kurrenge nuye Jesus nawu Kawohrnan Rowk, bihbekkani bu nungka wokdihwokdi. 40 Dja ngalbu Martha ngalengman kunwern durrkmirri bihbengwernwoni, wanjh Martha kunu wam kore Jesus bimarneyimeng, “Ngudda nawu Yiwohrnan ngadberre, ngudda minj kankongibun bu ngaye nganedanginj nganbawong ngaye ngakudjihkudji ngahdurrkmirri? Yimarneyimen nganbidyikarrme.”
41 Dja Jesus nawu Kawohrnan Rowk biwokmey, yimeng, “Martha, Martha, ngudda kunwern yihburrbun ngunhbengwernwon wanjh yihnjilngdukkarren. 42 Yuwn bu kunwern yihburrbun, dja kundjalkudji yiburrbu nawu kunmak ke. Mary wanjh djarrngbom nawu kunwernhmak, dja minj nangale kabiyimang.”
* 10:15 Kabolkyolyolme “hell” dja kore kunwok bedberre, “Hades”.