ENCHIRI BUNA ERIIKIRE NA
YOHANA
Ogochaakera
Enchiri buna eriikire na Yohana nigo egotomanyia buna Yeso nering’ana ria Nyasae oyio ochete ense akaba Mwanyabaanto akamenya ase tore (1:14). Buna egetabu eke kegotomanyia, enchiri eye nigo eriikire erio abasomi baaye banyare kwegena buna Yeso nere omotoria omwana o Nyasae, na buna ekero toramosemerie engencho yaye komwegena, abanto mbanyore obogima (20:31).
Ritangani nigo tokoegwa ogochaakera gokoorokia maiso marore buna Yeso nere ring’ana ria Nyasae, boigo twamanyigwa igoro yebikone ao ao ebio engencho yaye bikworokia buna Yeso nomotooria oyio Nyasae ariete eira buna namotome ase ense; ere nere omwana o Nyasae. Nigo togotebigwa buna abanto gete bamwegetene Yeso, bakaba abatunyani baye, korende boigo abande bakamwamereria, bakanga komwegena.
Ase egesieri gia 13-17 nigo bikoorokia maiso marore oboamate bwa beene gati ya Yeso naborokigwa baye; nagotoa amang’ana aye ayio akobaremia na kobabeeka chinguru nyuma yokobekwa kwaye omosalaba.
Ebisieri binde bikobwatia nigo bigokwanera igoro y’okobwatwa kwa Yeso, okogambigwa kwaye, okonacherwa ekiina, okobambwa kwaye, ogokwa n’okobokigwa kwaye na kobaorokera aborokigwa baaye nyuma y’okobokigwa.
Egesieri 7:53—8:11 Nigo agiteire egekogera ase engencho emegano emenge emenene ya kare n’ogoochorwa konde kw’eritang’ani tikobwati ensemo eyio, nonya echinde chibwate amariiko ayio ase chinsemo chinde.
Echili ya Yohana nigo akobeeka chinguru ring’ana igoro yobogima bwa kare na kare obwo bokonyorekana goetera ase enchera ya Yeso Kristo. Obogima obwo bwa kare na kare nekeegwa ase baria bamoitabire Kristo Yeso, oyio ore enchera, ekeene, na boigo nobogima bwaito.
Ase enchera ya beene Yohana nigo agokwanera amang’ana yengencho enene ase obogima bwa Yeso. Aya nigo akororekana goetera ase emegwekano goetera ase obomenyo bwa mwanyabaanto erio kworokereria obogima bwekemoika: amaache, endagera, oborabu, omorisia, omoremi, naayande amange.
Enchiri buna eriikire na Yohana tebwekaini chinchiri chiria chinde isato. Egesieri 18-19 ebio bigokwanera igoro yogochandeka kwa Yeso nabio bioka ase ebisieri bionsi bibwate amang’ana abwekaine nechinchiri chiria chinde isato. Echili eye ya Yohana nero yoka egotoa amang’ana gete buna Omoyega bw’enyangi aria Kana (2:1-12), Yeso ogokwana na Nikodemu (3:1-21), Yeso n’omokuungu o Samaria (4:1-42), omogano bw’omonto orenge rigata aria ase ritibo ria Betiseda (5:1-18), omonto oria oiboretwe omouko (9:1-41). Emegano eye nigo ekobwatigwa na okwerera kwa beene gose amorokererio ayio Yeso akorwa. Yohana nigo agweatanana n’amariiko y’enchinchiri chiria chinde isato chikomotang’anera ase chingencho ao ao: 1. Ase sinobutiki aborokigwa baye nigo bakoira ebiro ebitambe komomanya na komwegena Yeso buna Masia, omwana o Nyasae (Mar 5:27 n’enseemo ebwekaine eyio). Ase Yohana ayio nigo agokorekana kegima ekero bakoumerana nere ase enseemo y’eritangani (1:29-36, 41, 45, 49; 4:29; 4:42) abwo bonsi bagwatorwa nigo bakomomanya Yeso na baorokia (goitaba) buna emanwa y’eng’ondi ya Nyasae, Masia, omotoria oyio obanetwe ase amariiko amachenu, omotoria bw’ense. 2. Ase Sinobitiki
Okobagwa kw’egetabu eke
Ogochaakera 1:1-18
Yohana Omobatisi na aborokigwa b’eritang’ani ba Yeso 1:19-51
Yeso okoranderia abanto oborwoti bwa Nyasae na gokora emeremo yaye 2:1—12:50
Ayakoregete agwo Yerusalemu na ang’e aroro ase amatuko y’omoerio 13:1—19:42
Okobokigwa kw’Omonene na okoorokigwa kwaye 20:1-31
Ogokoorera: Yeso okooroka naende 21:1-25
Ring’ana rio’bogima
Ⅰ Agwo omochakano ndiarengeo Ring’ana, ne Ring’ana nigo riarenge amo na Nyasae, na rirorio Ring’ana nigo riarenge Nyasae. Ⅱ Oyio agwo omochakano nigo arenge amo na Nyasae. Ⅲ Goetera ase are ebinto bionsi bigakoreka; gento kende gionsi tigiakoregete otatiga goetera ase are. Ⅳ Ime yaye nao bwarenge obogima; na obogima obwo nigo bwarenge oborabu ase mwanyabaanto. Ⅴ Noro omobaso obarire ase omosunte, erio omosunte toyorimia.
Ⅵ +Narengeo omonto oyomo, otometwe korwa ase Nyasae, erieta riaye Yohana. Ⅶ Oyo nigo achete abe kirori, erinde aorokie omobaso, bonsi banyare kwegena goetera asere. Ⅷ Oyio tarenge omobaso oria, korende nigo achete aorokie omobaso.
Ⅸ Omobaso bw’ekeene, oria okobarera kera omonto, ngocha orenge ase ense. Ⅹ Nao arenge ase ense ime, ense egatongwa goetera asere, na abanto b’ense tibamomanya. Ⅺ Agaacha ase abaye, na barabwo abaare abaye tibamwancha. Ⅻ Korende bonsi abamoitabete na kwegena erieta riaye, akabaa okobua babe abana ba Nyasae. ⅩⅢ Abwo baiboirwe, tari korwa ase amanyinga a Mwanyabaanto, gose tari ase ogwancha kw’omobere, gose tari ase ogwancha kw’omonto, korende nigo baiboirwe na Nyasae.
ⅩⅣ Na rirorio Ring’ana rigakoreka koba omobere, akamenya ase egati yaito. Tokarora obonene bwaye, obonene buna obw’Omwana omomoima oruure ase Tata, oichire nobuya na ekeene. ⅩⅤ Yohana agakwana igoro yaye, agaaka egeturi, akabora, “Oyo nere nateebete igoro yaye ng’a: Oyorache magega yane nigo are omonene kombua, ekiagera nao arenge ritang’ani ase ’nde.” ⅩⅥ Na ase oboikeranu bwaye intwe twensi twanyorire obuya igoro ase obuya. ⅩⅦ Naki amachiiko arwerete ase amaboko a Musa, obuya na ekeene nigo biachete goetera ase Yeso Kristo. ⅩⅧ Monto onde tari ororire Nyasae kero kende gionsi; Omwana omomoima ore ase egekuba gia Tata, nere omoorokirie.
Oborori bwa Yohana Omobatisi igoro ya Yeso
(Mat 3:1-12; Mar 1:7-8; Luk 3:15-17)
ⅩⅨ Naende obo nabwo oborori bwa Yohana, ekero Abayahudi batomete abakuani na Abalawi korwa Yerusalemu bamoboorie, “Aye naye ng’o?” ⅩⅩ Ere akaorokia, takaana, agateeba, “Inche tari Kristo.”
ⅩⅪ +Bakamobooria, “Naki rende? Naye Elija?” Akaboora, “Inche tindi ere.” “Aye naye omobani oria?” Akairaneria, “Yaya.” ⅩⅫ Nabo bakamobooria, “Naye ng’o rende? Toe abatotomete okoiraneria. Naki ogweteeba?” ⅩⅩⅢ +Akabora, “Inche neriogi ri’oyo ogoaka egeturi ase erooro: Rongeyia enchera y’Omonene, buna omobani Isaya ateebete.”
ⅩⅩⅣ Na barabwo abatometwe nigo barwete ase Abafarisai. ⅩⅩⅤ Bakaboria Yohana, “Naki rende okobatisa, onye aye tori Kristo, gose Elija, gose omobani?” ⅩⅩⅥ Yohana akabairaneria, “Inche nigo nkobatisa ase amaache, korende egati yaino nateneineo oyomotamanyeti inwe. ⅩⅩⅦ Nere oyoraache magega yane, inche tinyisaini nyesibore enuga y’egekoroto kiaye.”
ⅩⅩⅧ Aya nigo akoregete Bethania ng’umbu ya Yorodani, aase Yohana arenge kobatisera.
Emanwa y’eng’ondi ya Nyasae
ⅩⅩⅨ Rituko ria kabere Yohana akarora Yeso ogocha asaare, akabora, “Rora, Emanwa y’Eng’ondi ya Nyasae, oyokorusia ebibe bi’ense! ⅩⅩⅩ Oyo nere naare goteeba igoro yaye: Ngocha are omonto magega yane oyore omonene kombua, ekiagera nao arenge ritang’ani ase ’nde. ⅩⅩⅪ Inche tinamomanyete; korende aorokigwe ase Abaisraeli, nabo ase ayio ngacha na kobatisa ase amaache.”
ⅩⅩⅫ Naende Yohana akaorokia, “Narorire Omoika ogoika korwa igoro buna riruma, okobeera igoro asare. ⅩⅩⅩⅢ Na inche tinamomanya, korende ere oyontomete kobatisa ase amaache, oyio nere ontebetie: Ere oyo oranyare korora Omoika ogoika na goikaransa igoro yaye, oyio nere okobatisa n’Omoika Omochenu. ⅩⅩⅩⅣ Na inche narorire, naende naorokirie ng’a oyo nere Omwana o Nyasae.”
Aborokigwa b’eritang’ani ba Yeso
ⅩⅩⅩⅤ Naende rituko riare kobwatia Yohana nigo arenge oteneine amo na babere baborokigwa baye. ⅩⅩⅩⅥ Akarigereria Yeso ogotaara, akabora, “Rora, Emanwa y’Eng’ondi ya Nyasae!”
ⅩⅩⅩⅦ Aborokigwa baria babere bakamoigwa ogoteeba aya, bagatunyana Yeso. ⅩⅩⅩⅧ Yeso akeonchora, akabarora bakomotunyana, akababoria, “Ninki mokorigia?” Bakamoteebia, “Rabii” (okoonchorwa kwaye Omworokia), “nga’i omenyete?” ⅩⅩⅩⅨ Akabateebia, “Inchuo morore.” Bagaacha, bakarora aase amenyete, bakaba nere rituko riria; nigo chiarenge ang’e chinsa ikomi. ⅩⅬ Anderea, momura omwabo Simioni Petero, nigo arenge oyomo bwa baria babere baigwete Yohana, na gotunyana Yeso. ⅩⅬⅠ Oyo akanyora ritang’ani Simioni momura omwabo omonyene, akamoteebia, “Twanyorire Masihi” (okoonchorwa kwaye Kristo). ⅩⅬⅡ Akamoira ase Yeso. Yeso akamorigereria, akabora, “Aye Simioni, omwana o Yohana, norokwe Kefa” (okoonchorwa kwaye Petero, gose rigena).
Yeso Okorangeria Filipo na Natanaeli
ⅩⅬⅢ Rituko rikobwatia Yeso akarigia koimoka kogenda Galili. Akanyoora Filipo, akamoteebia, “Ntunyana.” ⅩⅬⅣ Nere Filipo nigo arenge omonto o Bethisaida, omochie bw’Anderea na Petero. ⅩⅬⅤ Filipo akanyoora Natanaeli, akamoteebia, “Twanyorire ere oyo amang’ana aye arigetwe na Musa ase amachiiko, naende nababani, Yeso omwana o Yusufu, omonto o Nazareti.”
ⅩⅬⅥ Natanaeli akamobooria, “Egento ekiya nakenyare korwa Nazareti?” Filipo akamoteebia, “Inchuo orore.” ⅩⅬⅦ Yeso akarora Natanaeli ogocha asare, agakwana igoro yaye, “Rora oyo n’Omoisraeli ekeene, otari nobong’ainereria ime yaye!” ⅩⅬⅧ Natanaeli akamobooria, “Ing’ai kwamanyera?” Yeso akamoiraneria, “Ritang’ani Filipo atarakorangeria, ekero kwarenge inse ase omoko, konya nakororire.” ⅩⅬⅨ Natanaeli akamoiraneria, “Omworokia, aye n’Omwana o Nyasae, naye Omorwoti bw’Abaisraeli.”
Ⅼ Yeso akamoiraneria, “Inee! Kwegenire ekiagera nagoteebia ng’a nakorooche inse ase omoko? Norore amang’ana amanene kobua aya.” ⅬⅠ +Akabateebia, “Ekeene, ekeene, nabateebirie: Inamorore igoro akoigoka, na abamalaika ba Nyasae bakoriina na goika igoro ase Omwana‐o‐Mwanyabaanto.”
+ Ⅰ:Ⅵ Mat 3:1; Mar 1:4; Luk 3:1,2 + Ⅰ:ⅩⅪ Malk 4:5; Okoir 18:15,18 + Ⅰ:ⅩⅩⅢ Isaya 40:3 + Ⅰ:ⅬⅠ Omoch 28:12