28
Enkabi egibawa abʼeigonda
(Lee 26:3-13; Ama 7:12-24)
1 Awo oMusa ni yeeyongera ati, “Owemwanyiikiiranga okugondera oMusengwa iye oKibbumba waanywe, ni mwekeenenyanga okutuukiriryanga ebiragiro byonabyona ebimbawa olwatyanu, oMusengwa iye oKibbumba waanywe yalibagulumalya okukiraku amawanga gonagona agali oku kyalo.
2 Owemwagoderanga oMusengwa iye oKibbumba waanywe, mwasunanga era ni mubbanga nʼenkabi ginu gyonagyona.”
3 “Mwabbanga nʼenkabi omu bintu ebimukola omu bibuga, era mwabbanga nʼenkabi mwebyo ebimukola omu byalo.”
4 “Mwabbanga nʼenkabi ni mubyalagana ni mubba bangi ino, nʼebirime byʼokwitakali lyanywe byabalanga ino, nʼebisibo byanywe byabyalagananga ino ni bibba binene.”
5 “Enkabi gyabbanga omu bireguliro byanywe nandi ni biwaamu obusye nʼebibange byanywe byasiibanga kumyena.”
6 “Mwabbanga nʼenkabi amaaba nʼamaira.”
7 “OMusengwa yawangulanga abalabe baanywe owebabalumbanga. Babalumbanga inywe nga bazwera omu nzira moiza, neye ni babasalaanicirya ibo omu manzira musanvu.”
8 “OMusengwa yabawanga enkabi mu byonabyona ebimwakolanga, era mwasunanga amakungula mabitiriri ni mwizulya esitoowa gyanywe. Era oMusengwa iye oKibbumba waanywe oyo yabaweeranga enkabi omu kyalo ekyabawa.”
9 “Owemwagonderanga ebiragiro bya Musengwa iye oKibbumba waanywe era ni mutambuliranga omu manzirage, oMusengwa oyo yababbeesyangawo ni mweyongeranga okubba eigwangalye eritukulye ngʼoweyalayiire okukolanga.
10 Olwo amawanga gonagona agʼoku kyalo gabatyanga olwa Musengwa okubeeta inywe ababe.
11 Era oMusengwa yabakoleranga ebisa bingi: Mwabyalagananga, era mwabbanga nʼebyayo bingi, era ni mubalyanga ino, ebimwalimanga omu kyalo oMusengwa ekiyalayiriire abazeiza baanywe okubawa inywe.
12 OMusengwa yabaigulirangawo esitoowaye eyʼebisa, eigulu ni litoonyesyanga omu kyalo kyanywe oikendi omu biseera byayo, era yabawanga enkabi mu byonabyona ebimwakolanga. Mwakoopanga amawanga mangi, neye inywe timwekoopenge.
13 OMusengwa yabasuucanga kubba mutwe, nandi ni mubba mukira. Owemwateekanga omwoyo oku biragiro bya Musengwa iye oKibbumba waanywe ebimbawa olwatyanu, ni mwegendereza okubikuumanga, mwabbanga mu bifo ebisooka, timwabbenge mu bisembayo.
14 Timugezyanga okuzwa oku biragiro ebimbawa olwatyanu, waire okucuusamu ooba okubigotesyagotesya ni musinzanga abakibbumba abandi era ni mubaweereryanga.”
Ebibonerezo byʼobujeemu
(Lee 26:14-46)
15 Awo oMusa ni yeeyongera ati, “Neye singa timwagonderenge oMusengwa iye oKibbumba waanywe, era nandi ni mutuukiriryanga ebiragirobye nʼamateekage nʼebyokulungamyabye ebimbawa olwatyanu, ebiraami binu byonabyona byabaizangaku era ni bibabbaaku:”
16 “Ekiraami kyabbanga oku bintu ebimukola omu bibuga, nʼomu byalo.”
17 “Ekiraami kyabbanga oku bireguliro byanywe ni bidambangamu obusye era ni mudambanga ekyokumyenera omu bibange byanywe.”
18 “Ekiraami kyababbangaku ni mubba nʼabaana batono ino, nʼebirime byʼokwitakali lyanywe tibyabalenge, era ente gyanywe nʼentaama tigyalenge.”
19 “Ekiraami kyababbangaku amaaba nʼamaira.”
20 “OMusengwa yabasindikiranga ebiraami, nʼokutabukatabuka nʼokudobankana mu byonabyona ebimwakolanga, paka oweyalibajigirica ni muwaawo mangu olwʼensonga yʼekibbikibbi ekimukolere ni mumuzwaku.
21 Era oMusengwa yabasindikiranga okawumpuli paka ngʼoMusengwa abamaliirewo nakimo omu kyalo ekimwaba okwingiramu okukyetwalira.
22 OMusengwa yabateekangaku endwaire eyondya, nʼokubbimbisana nʼomusuuja; Yabasindikiranga ekyeya nʼompunga owʼeibbugumu okwita ebirime byanywe. Ebyo byonabyona byabekomangaku paka oweyalibajigirica.
23 Oikendi tiyatoonyenge era eitakali lyanywe lyakalangukanga ni libba ooti ibbaale.
24 Omu kifo kya ikendi, oMusengwa yasusucanga nkungu nʼensenye omu kyalo kyanywe, paka oweyalibajigirica.”
25 “OMusengwa yabawangayo eeri abalabe baanywe ni babawangula. Mwabalumbiranga omu nzira moiza, neye ibo ni babasalaanicirya inywe mu manzira musanvu, era mwasuukanga kintu ekisisiwalya eeri amawanga gonagona oku kyalo agababonanga inywe.
26 Emirambo gyanywe gyabbanga kyokulya kyʼenyonyi nʼebisolo byʼomukigona, era tiwaabbengewo abibbingawo.
27 OMusengwa yabalwalyanga inywe ebisumuli ngʼoweyakolere aBamisiri. Era yabalwalyanga ebizimba, nʼamabbwa nʼendwaire gyʼokweyaga, byonabyona ebyo ebimutayezya okulama.
28 OMusengwa yabateekangaku eiralu, nʼobwofu nʼokutabukatabuka kwʼebiseego.
29 Mwamamantanga nʼomusana tuku ngʼomwofu owamamanta. Timwabitengemu mu buli ekimwakolanga; babajolonganga era ni babanyagaku ebyanywe nabuli kiseera, nga mpaawo ababataasa inywe.”
30 “Mwasunanga abakali bʼobufumbo, neye basaiza bandi niibo abatwalanga abakali abo ni babafumbirwa. Mwayombekanga amanyumba nandi ni mugagonamu. Mwakomanga emisiri gyʼemizabbibbu nandi ni mulyaku ebineneka byagyo.
31 Ente gyanywe bagiitanga nga mubona, neye nandi ni mulyaku enyama yaagyo. Empunda gyanywe bagibanyagangaku, nandi ni bagibairirya. Entaama gyanywe bagigabiranga abalabe baanywe, inywe nandi ni wabbaawo ababbeera okugitaasa.
32 Abataane baanywe nʼabaala baanywe babatwalanga omu bugalama omu mawanga agandi nga mubona. Nabuli lunaku mwalubiriranga emyoyo nga mutaka baire, neye nga mubula ekimwezya okukola.
33 Abʼeigwanga erimutamaite baalyanga ebimwalimanga okwitakali lyanywe, era baalyanga nʼebindi ebimwateganiranga, neye nga mpaawo ekimuli nakyo okutoolaku ibo okusigala nga babagadya era nʼokubabitya bundi.
34 Mwabonanga ebintu ebyo ni bibagwisya eiralu.
35 OMusengwa yabalwalyanga oku mazwi nʼoku bigere ebisumuli ebiruma eino era ebitalama, nga bizwera omu byemero paka oku mutwe.”
36 “Inywe nʼokabaka ogumwalibba mulondere okubafuga, oMusengwa yalibasindiikirirya nʼabatwala omu kyalo inywe nʼabazeiza baanywe ekimutamaite. Nga muli eeyo, mwaliweereryanga ebifaananyi byʼabakibbumba abandi abebakolere omu bisaale nʼomu mabbaale.
37 Mwalisuuka kintu ekisisiwalya era ekyokusekerera era ekyokuzumirira eeri amawanga gonagona oMusengwa e giyalibasalaanicirya.”
38 “Mwasiganga bingi omu misiri, neye ni mukungulanga kitono, olwʼokubba enzige gyabiryanga.
39 Mwakomanga emisiri egyʼemizabbibbu ni mugirabirira, neye timwakungulengemu emizabbibbu waire okunywaku enviinyo gyagyo, olwʼokubba amagino gagiryanga.
40 Mwabbanga nʼemizaituuni omu kyalo kyanywe kyonakyona, neye timwakolesyenge amafuta gaagyo, olwʼokubba ebineneka byagyo byakunkumukanga.
41 Mwabyalanga abaana abaisuka nʼabaala, neye timwabbenge nabo, olwʼokubba bawambanga abaana abo ni babatwala.
42 Ebiziima byʼenzige byasaanyangawo ebikoola byʼemisaale gyanywe gyonagyona nʼebirime byanywe byonabyona.”
43 “Abanamawanga abaabbanga omu kyalo kyanywe beeyongeranga kugaigawala nʼokututumuka okubakiraku, neye inywe mweyongeranga kudooba nʼokwika.
44 Ibo niibo ababakoopanga inywe, neye inywe timwabbenge nʼekimubakoopa. Ibo baabbanga mitwe neye inywe mwabbanga mikira.”
45 “Ebiraami ebyo byonabyona byabatuukangaku. Byabayiiganga ni bibakwata paka owemwalijigirika, olwʼokubba timwagondeire oMusengwa iye oKibbumba waanywe, era nandi ni mutuukiriryanga amateekaage nʼebiragirobye ebiyabawaire.
46 Ebiraami ebyo byabbanga kamanyiciryo akeewunyisya akʼobulwa bwa Musengwa eeri inywe nʼeibyaire lyanywe emirembe gyonagyona.
47 Olwʼokubba timwaweereryanga oMusengwa iye oKibbumba waanywe nʼomwoyo ogwizwire eisangaalo nʼokujaagaana, olwʼebintu ebibitiriri ebimwasunire,
48 mwaweereryanga abalabe baanywe abo oMusengwa abeyasindikanga okubalumba inywe nga muli nzala nʼenyonta, nga mudambaku ekyokuzwala era nabuli kintu. Era oMusengwa yabayeekesyanga ekijooko ekyʼekyoma okwikoti paka oweyalibajigirica inywe.”
49 “OMusengwa yalibasindikaku abantu abʼeigwanga erindi okuzwa omu kyalo kyʼe yala, ni babagwera ngʼokokomi owaika okuzwa e yala omwibbanga okugwera ekyokulyakye.
50 Eigwanga eryo lyalibba lyʼabantu abaŋeŋese abatatya abakaire, waire okusaasira abaana.
51 Balirya abaana bʼebyayo byanywe, nʼebirime byʼokwitakali lyanywe paka owemwalijigirika. Era abantu abo tibalibalekerawo engaano, nʼenviinyo, nʼamafuta gʼemizaituuni, waire ente nʼentaama nʼembuli, paka owebyalibazweraku okujigirika.
52 Balibazingiza inywe omu bibuga byanywe byonabyona, paka ebikomera byanywe ebigulumali ebimwesiga omu kyalo kyanywe kyonakyona owebyaligwa. Balibazingiza omu bibuga byanywe byonabyona omu kyalo kyanywe kyonakyona oMusengwa iye oKibbumba waanywe ekiyabawaire.”
53 “Olwʼokugada abalabe baanywe okubalibatuucaaku nga babazingizire inywe, mwalirya abaana baanywe, ibo nago abataane baanywe nʼabaala baanywe oMusengwa iye oKibbumba waanywe abeyabawaire.
54 Nʼomusaiza owʼeigonda era omwegendereza eino mwinywe tiyalisaasira omugandawe nʼomukaliwe ogwataka eino waire abaanabe abalibba basigairewo,
55 era tiyaliwaaku kadi moiza oku bantu abo enyama yʼemibiri gyʼabaanabe abeyalibba alya olwʼokubba kyalibba niikyo kyonkani ekyokulya ekyasigairye, olwʼokugada abalabe baanywe okubalibatuucaaku nga bazingizire ebibuga byanywe byonabyona.
56 Omukali owʼeigonda era omwegendereza eino mwinywe, atagezyaku nʼokwemesya ekigerekye omwitakali nga kyereere olwʼokwegenderezaakwe nʼeigonda, tiyaliwaaku ekyokulyakye oibaaye ogwataka eino, nʼomutaane onanyerenyeere ooba omwalawe,
57 ekitani nʼomwana oguyalibba abyaire yalibirya mu mbiso, olwʼokudamba ekyokulya omu kubazingiza nʼokugada abalabe okubalibatuucaaku omu bibuga byanywe.”
58 “Singa timwekeenenyenge okukwata amateeka ganu gonagona agembawandiikiire omu kitabo kinu era singa timwatyenge eriina eryo eryʼekitiisya era eryʼamaani, oyo oMusengwa iye oKibbumba waanywe,
59 awo oMusengwa yabatuucangaku inywe nʼeibyaire lyanywe okugada okutatumulikikaku, okunene era okutakendeera, nʼendwaire embiibbi era egitalama.
60 Era yabalwalyanga endwaire gyonagyona egyʼe Misiri egimwatyanga era gyalibakaliraku.
61 OMusengwa era yabatuucangaku nabuli kika kyʼendwaire nʼokugada ebinandi bawandiika omu kitabo kinu ekyʼaMateeka, paka owebalibajigirica.
62 Newankubbaire nga mwalibba bangi ooti nkota egiri angulu omwibbanga, batono omwaliramaku olwʼokubba timwagondeire oMusengwa iye oKibbumba waanywe.
63 NgʼoMusengwa oweyasiimanga okubakolera ebisa nʼokubasuuca bangi, atyo weyasiimanga okubajigirica nʼokubasaanyawo, abamalewo omu kyalo ekimwingira okukyetwalira.”
64 “OMusengwa yabasalaaniciryanga inywe omu mawanga gonagona, okuzwa ekyalo a wekitandiikira okutuuka a wekikoma. Eeyo gimwasinziranga ebifaananyi byʼabakibbumba abandi abebakolere omu misaale nʼamabbaale, abakibbumba inywe abemwabbaire timusinzangaku waire abazeiza baanywe.
65 Era omu mawanga ago, timwalyeyagalirayo kadi katyayi. Timwalibbaayo nʼekiwuumulo, wazira oMusengwa yalibawa emyoyo egyeraliikirira, ngʼebiseego byanywe bisiiba kwegomba, nʼemyoyo egiwoiremu eisuubi.
66 Obwomi bwanywe bwalibba mu kwekedenkerera. Omusana nʼobwire mwabbanga mu kutya, nga timwekakasa obwomi bwanywe oba bwabba butya.
67 Amakeezi mwalikobanga muti, ‘Kadi singa bubbaire igulo!’ Akanaigulo ni mukoba muti, ‘Kadi singa bubbaire makeezi!’ Ebyo mwabitumulanga olwʼensisi eyaabbanga omu myoyo gyanywe, olwʼebyo ebimwabbanga mubona.
68 OMusengwa yalibasindiikirirya okubakanja e Misiri nga muli mu maato, waire nga yabbaire asuubizire okutabakanjaayo. Nga muli eeyo, mwalyewangayo eeri abalabe baanywe babagule okubba bagalama abasaiza nʼabakali, neye tiwalibbangawo ababagula.”