7
Esteban oñehe oyeepɨsa pɨpe
Evocoiyase pahi rerecuar ɨvate catu vahe oporandu chupe: “¿Supi eté vo aipo nde ñehe mara eico?” ehi chupe. Ahese omboyevɨ chupe: “Che mu eta, peyapɨsaca che ñehe rese: Tũpa imboeteiprɨ oyemboyecua yande ramoi Abraham upe aracahe. Mesopotamia ve secoi vɨtese, icho renondeve Harán ve seco ãgua, aipo ehi chupe: ‘Eso nde recua sui; eseyapa nde mu; eso evocoi tecuave che amboyecuara ndeu’ ehi Tũpa chupe. Evocoiyase osẽ Caldea ɨvɨ sui oso tecua Harán ve güeco ãgua. Omano pare tu Harán ve, Tũpa ombou cohave yande recosave. Yepe oyepota tẽi cohave aracahe, Tũpa rumo nomondoimi eté que chĩhi ɨvɨ chupendar chupe. ‘Co ɨvɨ amondora ndeu nde mano pare nde suindar upe nara’ ehi Tũpa chupe (ahe rumo ndatahɨ vɨtei ahese). Tũpa aipo ehi avei chupe: ‘Nde suindar yuvɨrecoira ambuae ava recua rupi, ahe pendar ava secua vahe rembiguairã semimombaraɨsuguã tẽi avei yuvɨrecoira cuatrociento aravɨter rupi’ ehi. Tũpa rumo aipo ehi avei Abraham upe: ‘Che rumo, aicuara evocoi ava nde suindar mombaraɨsusar upe yuvɨreco. Ipare yuvɨnosera ipovrɨ sui che mboetei iri ãgua cohave yuvɨreco’ ehi Tũpa chupe aracahe. Tũpa oyocuai güemimbotar pɨpe Abraham guahɨr mbocircuncida ãgua rese. Sese Abraham ombocircuncida guahɨr Isaac iha pare ocho arɨ pɨpe. Isaac ẽgüe ehi avei guahɨr Jacob upe. Jacob ẽgüe ehi avei guahɨreta upe, ahe doce vahe Israel suindar” ehi.
“Ipare yuvɨrecoi vahe yande ramoi Jacob rahɨr omondo vɨvrɨ guarepochi repɨrã yamotarẽhɨsa pɨpe yuvɨreco. Ahe tɨvrɨ rer José omondo vahe Egipto pendar upe yuvɨreco. Tũpa rumo secoiño ité sese. 10 Ichui vɨnose opacatu iparaɨsusa sui. Omondo ombahecuasa chupe iyavei seco avɨye tuprɨ ãgua Egipto pendar mborerecuar guasu faraón upe. Evocoiyase faraón ipotasa pɨpe omoingue mborerecuar seco ãgua opacatu ava ɨvɨ Egipto pendar cuai ãgua iyavei güẽta pɨpendar cuai ãgua avei.
11 “Ipare ou tɨavor opacatu Egipto ɨvɨ rupi, Canaán ɨvɨ rupi avei. Iparaɨsu yuvɨreco. Ahese yande ramoi ndoyosui mbahe güemihura yuvɨreco. 12 Oyanduse rumo Jacob Egipto ve oime vɨtese trigo, ahese omondo guahɨr aheve seca, ahe yande ramoi yuvɨrecoi vahe. Ahe yɨpɨndar ichosa Egipto ve yuvɨreco. 13 Ichui yuvɨraso yupagüe irise Egipto ve, ahese José oyecua uca vɨquehɨr upe. Ẽgüe ehi faraón upe oicua uca uma sui oyesu. 14 Evocoiyase José güeru uca oyesupa Jacob iyavei opacatu omu, ahe imu retacuer setenta y cinco tuprɨ. 15 Ẽgüe ehi Jacob yuvɨraso Egipto ve yuvɨrecoi ãgua opacatu guahɨr reseve. Aheve omano iyavei opacatu yande ramoi eta omano yuvɨreco aracahe. 16 Imano pare rumo, suminogüer vɨraso icangüer yuvɨreco tecua Siquem ve. Aheve oñotɨ yuvɨreco. Aheve acoi Abraham vɨrocua tuvɨpa Hamor rahɨr sui aracahe” ehi mborerecuar upe.
17 “Ipare, vɨrovɨse arɨ ipapaprɨ Tũpa Ñehengagüer Abraham upendar, ahese yande ramoi setá catu-catu iri oyesu Egipto ve yuvɨreco aracahe. 18 Ipare oporocuai ambuae mborerecuar guasu Egipto ve. Ahe ndoicuai vahe ité yande ramoi José. 19 Evocoi mborerecuar guasu ombopa yande ramoi eta aracahe. Omombaraɨsu avei oyucapa uca israelita rahɨr cuimbahe pĩtani. Ahe oyocuai iyesupa aipo ehi: ‘Peseya pe rahɨr oha ramomi vahe, tomanoño’ ehi yande ramoi upe aracahe. 20 Aheseve avei aipo Moisés oha. Ahe pĩtani avɨye ité Tũpa uve. Ihare, iyesupa mbosapɨ yasɨmi rupive vɨreco oyese güẽtave yuvɨreco. 21 Oseyase rumo iyesupa ɨve yuvɨreco, ahese faraón rayrɨ oseca ahe ɨ rupi sui. Ichui vɨnose seraso güẽtave, omboacua omembrɨ nungar ité sereco. 22 Ichui Egipto pendar yaracua vahe opacatu ombahecuasa rese ombohe tuprɨ Moisés sereco yuvɨreco. Evocoiyase Moisés ipĩrata ité oñehese iyavei oyapose mbahe.
23 “Vɨrecose rumo Moisés cuarenta aravɨter, ipɨhañemoñeta: ‘Tasepia rane che mu israelita cohave yuvɨrecoi vahe’ ehi. 24 Ipare aheve osepia Egipto pendar oinupa-nupa imu sereco yuvɨreco. Ahese oyuca Egipto pendar omu repɨcave. 25 Ahe rumo, ‘Oicua revo che mu Tũpa vɨnose uca ãgua Egipto sui yuvɨreco cheu’ ehi viña. Imu rumo nomohai eté Moisés vɨnose ãgua yuvɨreco evocoi ava po sui. 26 Ahere ayihive oso omu pãhuve. Aheve osepia ñuvɨrío mbɨa ovavase oyeupe yuvɨreco. Ahe rumo oipota tẽi iñero ãgua oyeupe yuvɨreco viña, aipo ehi chupe: ‘Che mu, oñemu mo peico, ¿mahera vo pevava peyese ae?’ ehi tẽi chupe. 27 Oyemovɨracua catu vahe rumo omombo oyesui. Ichui ahe aipo ehi chupe: ‘¿Ava vo nde moingue ore pãhuve ore rerecuarã ore recocuer moingatu ãgua?’ ehi chupe. 28 ‘¡Che yuca pota avei tie eve inungar ereyuca evocoi Egipto pendar irapɨpe!’ ehi chupe. 29 Osenduse rumo co iñehe, oñemi voi eté oso Egipto sui ambuae ɨvɨ Madián ve. Aheve opɨta pucu. Ahe ɨvɨ rumo ndahei secua ité. Aheve oyesu ñuvɨrío tahɨr.
30 “Omboavɨyese cuarenta aravɨter Madián ve, Tũpa rembiguai oyemboyecua ɨvɨtrɨ Sinaí rerovɨcave ɨvɨ iporupɨrẽhɨsave caha rese tata rendɨgüer pãhuve chupe. 31 Osepiase mbahe sendɨ vahe oyepɨhamondɨi, oyemboya catu sese sepia tuprɨ ãgua viña. Ahese osendu Yar ñehe aipo ehi vahe: 32 ‘Che nde ramoi Tũpa aico. Nde ramoi Abraham, Isaac iyavei Jacob che reroya vahecuer yuvɨreco’ ehi. Evocoiyase Moisés orɨrɨi osɨquɨyesa pɨpe nomahe pota iri sese. 33 Evocoiyase Yar aipo ehi chupe: ‘Esequɨi nde pɨtaqui. Esepia, ɨvɨ nimarai vahesave ereico’ ehi chupe. 34 ‘Che asepia tuprɨ ité Egipto ve nde mu che rembiporavo paraɨsuse; asendu avei ipoãse tẽisa yuvɨreco yepi. Sese agüeyɨ ndeu nde oromondora aheve senosepa ãgua’ ehi Tũpa Moisés upe aracahe.
35 “Yepe yande ramoi ndovɨroya potaiño ité yuvɨreco, ‘¿Ava vo nde moingue ore rerecuarã ore recocuer moingatu ãgua?’ ehiño yuvɨreco chupe, Tũpa ité rumo oyocuai güembiguai imbogüeyɨ tata rendɨgüer pãhuve imoñehe Moisés upe iporocuai ãgua, ava renosepa ãgua avei ɨvɨ Egipto pendar mborerecuar povrɨ sui. 36 Ipare ahe ité vɨnose yande ramoi eta Egipto sui, oyapo avei mbahe poromondɨisa aheve ‘toicua Tũpa yuvɨreco’ oya, para guasu Pĩra vaheve avei oyapo poromondɨisa iyavei ɨvɨ iporupɨrẽhɨsa rupi avei cuarenta aravɨter rupi. 37 Ahe avei aipo ehi israelita upe: ‘Tũpa vɨnosera pe pãhu sui ñepei oñehe mombehusar che nungar’ ehi. 38 Ahe avei acoi ɨvɨ iporupɨrẽhɨsa rupi ava pãhu rupi secoi. Chupe avei oñehe Tũpa rembiguai ɨvɨtrɨ Sinaí ve yande ramoi rese; ahe avei oipɨsɨ ñehesa tecovesa resendar yandeu imbou ãgua.
39 “Yande ramoi eta rumo nomboyeroya potai eté Moisés yuvɨreco. Ipɨhañemoñetaño ité Egipto ve oyevɨ ãgua rese yuvɨreco. 40 Evocoiyase aipo ehi Aarón upe yuvɨreco: ‘Eyapomi catu ava tũpa rahanga oreu ore reroguata ãgua’ ehi yuvɨreco chupe. ‘¿Que vo catu Moisés, ore renosesarer Egipto sui, secoi? Omano tie revo’ ehi tẽi israelita yuvɨreco aracahe. 41 Ipare oyapo uca mbahe rahanga guaca repiaca nungar oyeupe yuvɨreco. Oyuca mbahe mɨmba ahe mbahe rahanga upe vɨropovẽhe vaherã yuvɨreco iyavei oyembovɨha pieta apo yuvɨreco güembiapo ucagüer rese tẽi. 42 Sese Tũpa opoiño ahe ava sui, ‘Toyerure evocoiyase yasɨ, yasɨtata upe yuvɨreco’ ehiño chupe. Aipo ehi niha oñehe mombehusar icuachiaprɨ pɨpe:
‘Pe peico vahe israelita, ndahei cheu peyuca mbahe mɨmba seropovẽhe ãgua cuarenta aravɨter pɨpe ɨvɨ iporupɨrẽhɨsa rupi.
43 Pe rumo che mboeteiẽhɨsa pɨpe peraso tũpa rahanga Moloc rẽta iyavei yasɨtata rahanga Refán pe ae tẽi peyapo vahe pe tũpaguã.
Sese che opovɨnosera pe recua sui pe mondo Babilonia cupe coi cotɨ’ ehi Tũpa chupe aracahe.
44 “Ɨvɨ iporupɨrẽhɨsa rupi yande ramoi eta vɨreco Tũpa porocuaita rẽta oyeupive yuvɨreco aracahe mbahe mɨmba pirer apoprɨ. ‘Na peyera yapo’ ehi Moisés upe. Evocoiyase iñehe rupi tuprɨ oyapo uca. 45 Ahese coiye catu yande ramoi eta vɨreco co oɨ Tũpa rẽta mbahe pirer apoprɨ yuvɨreco iyavei Josué rupi yugüeru vahe güeruño ité avei yuvɨreco, omosepase Tũpa ambuae ava co yande recuavɨ sui. Ẽgüe ehiño vɨte ité ahe sereco yuvɨreco mborerecuar guasu, David, secoise aracahe. 46 Ahe David avɨye ité Tũpa upe, oyapo pota setarã ‘toime tũparoguã yande ramoi Jacob rembieroya upe’ oya. 47 Tahɨr Salomón rumo omopuha ité ahe tũparo. 48 Tũpa rumo, seco ɨvate vahe, ndasecoi vahe tũparo ava tẽi rembiapo pɨpe. Inungar acoi omombehu vahe Tũpa ñehe mombehusar aracahe aipo ehi:
49 ‘Ɨva che renda iyavei ɨvɨ che pɨrunga.
¿Mbahe nungar oɨ vo peyapora cheu? ehi yande Yar.
¿Que vo evocoiyase che pɨtuhu ãgua?
50 Che niha opacatu co mbahe aposar aico’ ehi Tũpa icuachiaprɨ pɨpe” ehi mborerecuar upe Esteban.
51 Ichui aipo ehi chupe: “Pe rumo ndapeyapɨsaca potai vahe ité peico. Oime tẽi pe nambi, pe pɨha avei, ipɨpe rumo ndapeicuai eté Tũpa. Peico Espíritu Santo amotarẽhɨmbar tẽi inungar pe ramoi aracahe yuvɨrecoi. 52 ¡Uma profeta revo ndovɨreco meguai pe ramoi yuvɨreco! Ahe avei oyucapa yɨpɨndar omombehu vahe ndaseco marai vahe yusa resendar yuvɨreco. Cũritei ou ndaseco marai vahe cute. Pe avei evocoiyase ahe yuca uca ãgua peporocuai. 53 Pe pereco tẽi Tũpa porocuaita acoi Tũpa rembiguai güeru vahe yuvɨreco; ahe rumo ndaperoyaiño ité peico” ehi Esteban opacatu mborerecuar upe.
Esteban mano agüer
54 Osendupase mborerecuar iñehe, omboasɨ́ iteanga yuvɨreco; oñeaimbotereprɨ ité yamotarẽhɨsave yuvɨreco. 55 Esteban rumo vɨreco ité Espíritu Santo oyese. Evocoiyase ɨva rese omahese, osepia Tũpa porañetesa. Osepia avei Jesús opũha ohã Tũpa acato cotɨ. 56 Evocoiyase aipo ehi:
—¡Pesepia! Asepia inungar ɨva imboiprɨ. Aheve asepia Ava Rɨquehɨr Vu acato cotɨ ihãi —ehi.
57 Mborerecuareta rumo osapucai pĩrata, oyopɨño oapɨsacuar yuvɨreco ichui. Ahese yuvɨnoña guasu yuvɨreco chupe. 58 Vɨraso güecua ɨvɨi yuvɨreco. Aheve oseya oyeaosa Saulo pɨve ‘tosãro’ oya yuvɨreco chupe. Ipare oyapi-yapi ita pɨpe yuca yuvɨreco.
59 Oapi-apiseve, Esteban oyerure Tũpa upe: “Che Yar Jesús, eipɨsɨ che hã” ehi. 60 Ipare oñenopɨha, oñehe pĩrata Tũpa upe: “¡Che Yar, ndeñero co ava che amotarẽhɨsar angaipa upe!” ehi.
Aipo ohe pare, omano.