12
Lii pehèku Yesus jꞌara dèu do habꞌa dꞌoka ago
(Mateo 21:33-46; Luka 20:9-19)
1 Ta jꞌari ke Yesus ta pedai lii nga mone ketèu pa kètu agama Jahudi he, guru agama he, nga dokepai-dokepai do Jahudi he. Ta pake ke Noo lii pehèku, mihe ane, “Era he dèu ta jꞌari doka ago pa rai noo miha. Ta wue ke ri noo ri pudi. Ta tao ke ri noo ne bꞌaa ta pengèhi èi ago. Lema tatao ke ri noo ne leo do dꞌèia ta meniga dꞌoka. Èla pe mi nahère, pehabꞌe ri noo ne dꞌoka ne pa dèu do hewala, tuu ta pebꞌagi ihi rai nga noo. Jꞌe pekèdꞌe noo la tele rai.
2 Ta dꞌai ne awe puu wo ago, ta pejue ke ri noo he dèu ne ènu noo la hèmi ihi rai pa dèu habꞌa ago he.
3 Ta dꞌai ne dèka ènu do pejue ri noo, hème dꞌènge ri dèu habꞌa he ta kèpe, jꞌe merèho. Èla pe mi nahère, jꞌe pebꞌale noo nga ai wue.
4 Ta pejue rike ri mone oha dꞌoka ne he dèu ne ènu noo la hèmi ihi rai. Hème wari ri dèu habꞌa he ta merèho, tade boo kètu. Lema pemekae dꞌara noo, jꞌe hudꞌe-perage.
5 Ta pejue rike ri mone oha dꞌoka ne he dèu ènu do wala. Tapulara pemade ri roo. Maji ta mi na mii le ne tao roo, ta pejue teruu ma ne ènu noo he. Tapulara ri dèu habꞌa he, era do hèmi ta merèhu, era hadꞌe do pemade.
6 Hiha ana noo ke do mone miha, ana dꞌèi noo. Ri dꞌo bꞌule ke rujꞌara do wala, ta pepue ke ri noo ne ana dꞌèi noo. Pa dꞌara pengee noo, mihe ane, ‘Kiri pepue ri yaa ne ana metana yaa, do ta hème nga woie, jꞌe dꞌèno ri roo ne lii pedai noo.’
7 Ta pejue ke ne ana noo la nii. Ta ngède ri roo ne ana noo ta dèka ta pelii ke roo, mihe ane, ‘Heleo ko ri muu! Nène ke ri ama noo do pejue ne ana noo miha! Ki made ama noo, noo ke nee do hèmi puhaka. Mai ri dii ma pemade, mijꞌe bui pa dii ne puhaka noo!’
8 Ta kèpe ke ri roo ne ana do na ène, jꞌe pemade. Èla pe mi nahère hore noo la tele dꞌoka ago nee. Mi nahère ke ne lii pehèku dꞌee.”
9 Ta kebꞌali ke Yesus pa dokepai he, “Pa dꞌara pengee muu, nengaa ke ne do ta tao ri mone oha dꞌoka ne pehedꞌapa nga dèu habꞌa he? Pedutu pengee Yaa, do bꞌara tatu ke noo, ta dèka la pemade harièle dèu habꞌa he. Hème ne dꞌoka nee, jꞌe pehabꞌe pa dèu do hewala.
10 Do ajꞌe ke ri dii, ne lii pedai Deo do era do hure dꞌo bꞌuke, miha ane,
‘Era hewue wowadu do hore ri tuka wowadu he.
Tapulara, ne wowadu na ène, èla ke pejadꞌèi ita wowadu kepue gerii.
11 Deo miha ne do èla pe pidꞌe, jꞌe pejèdꞌe ne wowadu ène.
Ri mi nahère ke, dꞌai gaa ne heleo ri dii!’ ”
12 Toi dꞌènge ma ri mone kepai-mone kepai he, ta ne lii pehèku Yesus do lèka pa roo. Roo ke ne do pehèko nga dèu habꞌa ago he. Ta jꞌari ke roo ta kale rujꞌara ta kèpe Noo. Tapulara medaꞌu roo ri dèu lowe he, do dꞌèi nga lii ajꞌa Noo. Ta pehègꞌa ke roo ti ène, jꞌe hane Yesus.
Pehero Yesus nga pake lua maꞌi bꞌea
(Mateo 22:15-22; Luka 20:20-26)
13 Èla pe na ène, ta pejuu ke ri mone kepai do Jahudi he, do pèri dèu, do Parisi nga ti paratei Herode, la kebꞌali pa Yesus, ta kale ne hala lii pedai Noo.
14 Ta dèka ke roo, jꞌe kebꞌali pa Noo, mihe ane, “Wo Ama Guru! Toi ri jꞌii ta Ama mone mola ngee, adꞌo do pote-èpi. Do tère lohe ade dèu. Do pedai nga woie ri Ama, ne dꞌèi Deo, nga dꞌo heleo worèwu dèu. Nga na dꞌee ta kebꞌali jꞌii he èhi lai. Pedutu lua petèka agama dii do Jahudi, ie ko ma ke dii ta maꞌi bꞌea pa Kehe, Duae Mone Ae Roma, we adꞌo?”
15 Do toi ri Yesus ne lua huni pengee roo, mijꞌe ta pedai Noo ta pelawa nga duae Roma. Ta bꞌale ke ri Yesus nga kèri, “Ta ngaa ke muu ku pehero Yaa nga lii kebꞌali na dꞌee? Wie ko pa Yaa ri muu ne he mada doi melaa-pudi!”
16 Ta jꞌole ke ri roo he mada ne doi melaa-pudi. Ta hème ke ri Yesus, jꞌe pereha ne doi na ène. Ta kebꞌali ke Noo pa roo, “Gaba na dꞌee, worèwu naduu? Jꞌe ngara naduu na dꞌee?”
Ane roo, “Na dꞌee, unu Duae do pereda Roma!”
17 Ta lii ke Yesus, “Kiri mi nahère, wie pa do pereda ne do unu do pereda, jꞌe wie pa Deo ne do unu Deo.”
Ta rènge ne lii bꞌale Yesus mi nahère, ta madalae ke roo hari-hari, ri ne lii pedai Noo do petuu. Hèku nara dꞌo roo kewèhu ta kèpe Yesus.
Lua muri wari, nga lua pebanga-èmu pa liru-bèla era ko, we adꞌo?
(Mateo 22:23-33; Luka 20:27-40)
18 Era èhi paratei agama do wala, ne ngara paratei Saduki. Ne lii ajꞌa roo, do made nara dꞌoke ta muri wari. Pa dꞌara he wari, dèka do pèri dèu ngati paratei Saduki la pehero Yesus.
19 Pedai roo nga Yesus, mihe ane, “Ama Guru! Lua petèka ama-èpu dii Musa, do hure dꞌo bꞌuke wie dii, mihe ane: ki era he dèu momone do banga-èmu, jꞌe made nga dꞌo bꞌule ana, ne mone ari ri noo ta banga-èmu nga mobèni ihi-èmu aꞌa nee, mijꞌe ta era kolo-loro natuu aꞌa noo do made nee.
20 Mi nahère ke ne lii ajꞌa Musa. Ne kebꞌali jꞌii mi nahee: Era mone pidu. Mone aꞌa nee, ta banga-èmu ke. Moko ta made, nga dꞌo bꞌule nga ana.
21 Moko ne mone ari do penanuhi nga noo, ta banga-èmu ke nga ihi-èmu aꞌa noo. Tui dꞌo, ta made ke ne momone, nga dꞌo bꞌule nga ana. Mi nahère lema nga ari do ketèlu; bènga-èmu nga mobèni na ène. Made, nga dꞌo bꞌule nga ana ri ma.
22 Mi nahère ke teruu, tade mone ari tèka. Made, nga dꞌo bꞌule nga ana lema. Ta made leke ne mobèni nee.
23 Naa! Ne kebꞌali jꞌii mi nahee: ne mobèni na ène do èla ke banga-èmu nga hari do pidu dèu. Kiri dꞌai ne pedèka rai rai-wawa, jꞌe pemuri wari ri Deo ne do made he, na mii ke ne ihi-èmu mobèni na ène, ti telora do pidu dèu he?”
24 Ta bꞌale ke ri Yesus, “Pa dꞌara lii kebꞌali muu na ène, tada dꞌo muu ne ihi do hure dꞌo bꞌuke. Lema tada dꞌo muu ne kuaha Deo. Hèku, rihi hala ke ne pengee muu!
25 Dꞌèno we mi nahee! Pa liru-bèla bꞌule dꞌo ke lua pebanga-èmu. Harièle do made do pemuri wari ri Deo, adꞌo ke do ta banga-èmu. Mi nahère lema mi dèu pejuu Deo he, adꞌo do ta banga-èmu.
26 Ngine nee, kebꞌali muu ne dèu do made he, do ta muri wari roo, we adꞌo? Ta pika Yaa pa muu do hure do bꞌuke ri Musa, era ne lii pedꞌèii jꞌara lua he kepue na ajꞌu, do weo ri ai, tapulara kèpu dꞌo. He wina ko ma ke ri muu ne lii pedꞌèii na ène, we adꞌo? Ta dꞌai ne weo ai pa ajꞌu do na ène, ta pika ke Deo pa Musa, mihe ane, ‘Yaa ke na dꞌee, Deo Muri ri ama-èpu èu, Abraham, Isak nga Jꞌako. Harièle roo mejura teruu pa Yaa hape ma awe do na dꞌee.’
27 Toi ri dii, ta ne ama-èpu dii nahère, tui ke ne made. Ku dèu do muri do mejura pa Deo, adꞌo do made, to? Tapulara, ri do pedai ke Deo, ta Noo ke ne Deo Muri roo, ku do pedai dii ta do muri wari ke roo. Hèku dèu do made, do muri wari. Hèku, ki pèro teruu ri muu ne lii ajꞌa ta do made adꞌo do muri wari, rihi hala ke muu!”
Lua dꞌèi nga Deo, nga lua dꞌèi nga dèu rai-wawa
(Mateo 22:34-40; Luka 10:25-28)
28 Pa dꞌara awe na ène, era he dèu guru agama, do rènge ne lii pebꞌale Yesus nga paratei do Saduki he. Pa dꞌara pengee noo, ne lii pedai Yesus do pelèka woie. Ta kebꞌali ke noo pa Yesus, mihe ane, “Ama! Ta kebꞌali yaa, mi nahee: ne petèka hadꞌa rai dii, nga lii pereda agama dii, do rihi ae! Ti harièle lii pereda do petèka Musa he, namii ke do kerihi?”
29 Ta bꞌale ke ri Yesus, “Ne lii pereda do kerihi do hure dꞌo bꞌuke, mi nahee:
‘Harièle dèu pa Israꞌel, dꞌèno nga woie!
Ne Deo nee, Noo ke ne Deo Muri dii,
nga Muri Mone dii!
Bꞌule do ke do wala, ngati Noo!
30 Hèku, dꞌèi tèra muu nga Deo Muri muu perihe ngati harièle lai.
Ri mi nahère ke, hengee tèra we ne ade-pengee muu nga Muri,
tade kehème we Noo nga woie,
nga jꞌège petadi ne lua dꞌèi Noo.’
31 Nga lii pereda kedꞌue nee, mi nahee:
‘Dꞌèi nga dèu do hewala, mi dꞌèi nga ngiꞌu èu miha.’
Dꞌue nahee ke ne lii pereda do kerihi. Bꞌule dꞌoke ne lii pereda do wala, do rihi ngati dꞌue lii pereda do na dꞌee.”
32 Ta lii rike ne guru agama ne pa Yesus, mihe ane, “Tèra! Ne do lii Papa nee, do petuu. Deo Muri ke ne do Muri Mone ri dii, bꞌule dꞌoke Deo do hewala.
33 Dꞌèi tèra we dii nga Noo perihe ngati harièle lai, jꞌe hengee petone ne ade-pengee dii nga Noo, tade kehème we Noo nga woie, nga jꞌège petadi ne lua dꞌèi Noo. Nga dꞌèi dii nga dèu do hewala, mi dꞌèi nga ngiꞌu dii miha. Rihi mengèlu dꞌara ke Deo, ne jꞌèga mi nahère, ngata hadꞌèita pedute lua petèka agama he we. Na ène, rihi woie ri ko noo, ngati bꞌada tunu menahu, nga wie bꞌara do wala pa Deo.”
34 Pedutu lii bꞌale guru agama na ène, pengee ri Yesus do tada woie ke noo. Ta lii ke Yesus pa noo, “Dae hudi ke èu ta jadꞌèi dèu Deo.”
Èla pe na ène, bꞌule dꞌoke he dèu he, do bꞌani ta kebꞌali nengaa we pa Yesus, ri bꞌule dꞌoke dèu do mèka pa Noo.
Kristus ti kolo-loro duae Dau, tapulara Noo do jadꞌèi lema mone pereda pa duae Dau
(Mateo 22:41-46; Luka 20:41-44)
35 Èla pe na ène, pe ko ma Yesus ta wie lii ajꞌa pa dèu do pa dꞌara Èmu Kepue Hebꞌajꞌa pa Deo. Ta kebꞌali ke Noo pa roo, mihe ane, “Mi namii pengee muu? Ne lua ajꞌa guru agama he, Kristus nee, Noo ke do pejꞌèuꞌe ri Deo rai uru he. Pedutu lii roo, Kristus ne kolo-loro duae Dau we. Na ène, adꞌo do petuu.
36 Ri do uru, do pake Dau ri Hengaa Megala Deo ta bꞌuke, mihe ane:
‘Èla ke Deo pelii pa mone pereda pa yaa, mihe ane,
“Mai we ma mejꞌèdꞌèipa era do rihi dꞌèia kebꞌue pa ai dꞌanga Yaa.
Do ta tao ri Yaa hari-hari ihi muhu Èu, ta pewawa èni pa Èu.’ ”
37a Pelai ti mi nahère ke ne toi ri dii, ta duae Dau miha pale Kristus ta ‘mone pereda’ pa noo. Hèku, mi nahère ke kiri lii dèu ta Kristus ne kolo-loro Dau we, keteme dedꞌo! Rowi Noo miha do jadꞌèi ita mone pereda pa duae Dau.”
Lii Yesus jaga-meniga ti lua pote-èpi guru agama he
(Mateo 23:1-36; Luka 20:45-47)
37b Ta pedai Yesus mi nahère, ae dèu do mengèlu dꞌara ne dꞌèno lii pedai Noo.
38 Ta pika rike Noo pa roo, mihe ane, “Jaga-meniga ie muu pehedꞌapa nga guru agama he. Roo he do dꞌèi talèpa nga pake bꞌajꞌu do peraꞌu pa wurai, la telora dèu lowe, mijꞌe ta ngèdi roo ri dèu, jꞌe lii, ‘Mone kepai he ke jꞌe nahii!’
39 Kiri maho roo la dꞌara èmu hebꞌajꞌa, la era lai tao, kale ri roo ne era mejèdꞌèido rihi woie, mijꞌe ta ngèdi ri dèu lowe he.
40 Jaga-meniga, oo! Roo he do rihi dꞌèi la peluu ne mobèni wue he, raba ne èmu-kemali roo harièle. Dꞌai iꞌa pewuni roo ne woapa hadꞌa roo, pa namada dèu lowe, nga hebꞌajꞌa titu do rihi tui. Ane roo mijꞌe ta lii dèu ke ta dèu do mèu ade-pengee. Do ta wie roo ri Deo ne ruwolo do rihi mejèni.”
Bèni bꞌalu do kehia do wie kolekte do rihi ae
(Luka 21:1-4)
41 Èla pe na ène, ta la mejèdꞌèike Yesus pehedꞌapa nga pèti bꞌara jꞌola pa Èmu Kepue Hebꞌajꞌa pa Deo. Heleo ri Noo ne dèu-dèu do dèka la pulu doi kolekte la dꞌara pèti bꞌara jꞌola. Ngèdi ri Noo ne do kaja he pulu doi rihi ae.
42 Dèka lema he dèu bèni bꞌalu do kehia, la hebꞌajꞌa. Pulu noo la dꞌara pèti nee, dꞌue doi wo naiki.
43 Ta kewuꞌe ke ri Yesus ne ana ajꞌa Noo, jꞌe lii, mihe ane, “Heleo ko ri muu peꞌie ne bèni bꞌalu na nii. Ne pulu noo dꞌue doi we, tapulara rihi ae ke ne pulu noo ngati pulu harièle dèu.
44 Ne dèu do hewala he harièle, pulu roo kolekte ti doi rihi pake. Tapulara bèni bꞌalu dꞌee, harièle ke ne doi noo ne wie pa Deo.”