☰ ILuka 1
ILA IDIDUMA KA AVỌ
ILUKA
Uyeni
Ila ididuma ka avọ iLuka shi kini iYesu nga ni, aghọmani asi aki ba ka aba fo agha Israila kina ajiya nadidu. ILuka wọọ si ayọrọ iYesu na Aghing Ọnọng ka “aba aghila amir ni ila ididuma,” ingọ umani iki shi na utina ka ajiya na shi kini kọ iligba ighọ imumani a awang. Ọkọọ ikwyifu shiya kidẹ awọ iLuka, asop ite yeni uki ba iYesu. Asop utumu yeni umani iYesu kyaa ayaya. Aghaye ra nga wọọ ila ulite aghọyii iYesu kọ mani aku kyaa ayaya kidẹ awọ Utina Aghọtina (Acts). Uka 2 kina 6 (nu ka taata) ushi ni uma umani aki peni kidẹ awọ ri, ila atẹ atuma Ọnọng kina aghọcee, umani akyaa uka ujee iYesu, iYesu ananọ kidẹ ọna Ọnọng, kina ighang upii kaya agha aSamariya adaduma kina anọ mani a vulu nga. Nadidu awọ ni, ama ẹrẹkyuọ kọ shọr Ọnọng (upii kini Ọnọng), Aghing Ọnọng, utina bayiri kidẹ uka uju utina iYesu, kina ukpaa uvulu kukushi Ọnọng. Uma ushi kidẹ.
Uyeni 1.1-4
Ujee kini irinanọ iYahaya aghọ uju iminimini kina iYesu 1.5-2; 52
Utina iYahaya aghọ uju iminimini 3.1-20
Ubaftisma kina umra iYesu 3.21-4; 13
Utina iYesu ka aGalili 4.14-9; 50 Kọ kpaa ka aGalili kiya ta ka Urushelima 9.51-19; 27
Awii ayayo kina Urushelima 19.28-23; 56
Usang, uyeni kọnọ ukyaa ayaya iYesu 24.1-53
1
Uyeni.
1 Kọnọ mani Ajiya nagigang kọ sher si ẹbọ ki wọọ ila imumani akọ ju kidẹ mayọ ni, 2 awọọ kọnọ mani aghi ite ma ayọ umumani ibọ nu na aju ungọ mani ọba. 3 Imẹ nu ni ọsọ duma, ka imẹ kọ kra uma ri nadidu na sisong kọ kpaa ka kyua na aju bu kọ, ni imẹ wọọ ngọ agha aghaghẹ iTiyofolos, 4 ka inu ye imumani amẹẹ nọ na aipang nga.
Atuma Ọnọng Tẹri umani aki Jee IYahaya aghọnọ Ubaftisma
5 Akyua umani agọm iHiridus ko aYahudiya ni, ace ifirist shi kọ ayọrọ nga si uZakariya, asi kidẹ ọna mani aka ma bọ aghọ pii kọ ọtọ Ọnọng ka ọna Abija; ayọrọ ayiri nga si Alisabatu kidẹ ute Aruna. 6 Ka pai bọ na kyai na birbọ kishite Ọnọng, aka ju imumani Ọnọng sa uju. 7 Ashi bọ na anọ ba ka Alisabatu sa akuu; anyi bọ kọ kyaa atọọ. 8 Ace awii ni uZakariya sọ ju utina ifirist ka kyua mani akyo si ajiya nga bọ shina utina kidẹ ọna Ọnọng. 9 Ahwiya nga kọ wuru ituu kọnọ mani aghọ ifirist yira si ibọ ki ka ju utina ni, anga ki ka ghila idẹ ọna Ate ayaya, ka ya ta ugha ọvọng, 10 ajiya nadidu sọ upii nọ Ọnọng kọ seshi ka kyua uta ugha ọvọng nga. 11 Ba irishu, ace atuma Ate ayaya kunu ki ma tara kọ uhwo ila kọ ọka ni ata ugha kọ. 12 UZakariya ya nu nga ni, ẹrẹbata kpẹnẹ nga kọ. 13 Atuma Ọnọng ba tẹri nga si, “Ba kọng ẹrẹbata ba uZakariya, Ọnọng yira ushọr ngọ, ayiri ngọ Alisabatu ki jee ngọ anọ, ingọ ki ma nga uca si iYahaya. 14 Ingọ ki kọọ uhwai kini ikwyifu nagigang, ajiya na pam ki ju ikwyifu nọ ujee nga, 15 anọ ki tee agha aghaghẹ kukushi Ate Ayaya. Aki sa nga akuma ko ima usa uvra ba. Aki sa nga na aghing Ọnọng na aku jee bọ nga ba. 16 Aki vuwa na agha Israila na pam kukushi Ate Ayaya Ọnọng bọ. 17 Aki lite kidẹ aghing uyeri kini ẹrẹkyuọ nga kini Iliya ni. Aki ba nọ uci ọkyuọ ka aghọjee kina anọ bọ, ka ba tee na aghọ na aka hwiri bọ atọng ba ka tee agha aipang, ka wang Ate ayaya ajiya nga, ka peni bọ na so ci sha.” 18 UZakariya ba tẹri atuma Ọnọng si, “Imẹ ki ju nanyi ki mẹ ye kindọ? Imẹ wẹ ni itọ anakpii aghọ bọ mi kọ la awii apai.” 19 Atuma Ọnọng ba yira nga si, “Imẹ si iJibrilu na ating ki shite Ọnọng. Atuma mi si iba tẹri ngọ upii, ki ba tẹri ngọ idi ila ididuma. 20 Ingọ wẹ ni ingọ ki kọmọ, ingọ ki biya ngọ upii ba, sa awii mani uma ri ki ba kọ, ka ingọ ta ma ngọ aipang kọ upii ba, aki ju wu ka akyua nga.” 21 Ajiya sọ sa ukunu uZakariya, awo ica nọ umani ata kunu nga kaisa kidẹ ọna Ọnọng ba. 22 Aya kunu ni, ata biya nga upẹni kini bọ ba. Asa kpẹlẹ si anu amọ aghaghẹ kidẹ ọna Ọnọng wọ, asa sọ yeni bọ na ivọ ka ata biya nga upii ba. 23 Akyua uju utina ifirist ya kpẹ wu ni, aba suwa nga aca. 24 Awii ra ya wor bọ ni, ayiri nga Alisabatu kpaa afo. Asa shọrọ nga ki la ipiri itọ, asọ tẹri si, 25 “Imumani Aghọ ọna ju mi yidi kidẹ na awii umani a kra mi na ahwo kọ, awo mi ighong kọ kidẹ bajiya.”
Atẹri Ujee IYesu
26 Kidẹ upiri itin ni, Ọnọng tuma atuma nga iJibrilu ki ice ifọng kidẹ ẹrẹbọ aGalili, aka yọrọ si aNazaret, 27 kukushi ace anayiri mani ata ye nga aghẹmẹ ba, na akọ cira ace ajiya na aka yọrọ nga si uYusufu, kidẹ ute uDauda, uca anayiri bọ si uMaryamu. 28 Atuma Ọnọng ba kyaa ukushi nga ki ya ju si “Isu bili ngọ, aghọ na hwiya, Ọnọng si ki ni ngọ!” 29 Aba duma nagigang nọ upii, na sa ghulu ikwyi nga si iligba ighọ ubili yidi ni, 30 atuma Ọnọng ba tẹri nga si, “Ba kọng ẹrẹbata ba, uMaryamu ka Ọnọng hwiya ngọ. 31 Ingọ wẹ ni ngọ ki kpaa afo, kọ jee anọ anaghẹmẹ, ingọ ki ma nga uca si iYesu. 32 Aki tee agha ghaghẹ, aki yọrọ nga si Anọ aghọ cẹẹ nọ ughọghẹ. Ate aYaya Ọnọng ki ma nga ẹrẹgọm ate nga uDauda. 33 Aki ko ute uYakubu sọ usang asing. Ẹrẹgọm nga ki shi wu na amara ba.” 34 UMaryamu ba tẹri atuma Ọnọng si, “Na nyi kọ ni udi ki ba kọ, ni imẹ ta ye mi aghẹmẹ ba?” 35 Atuma Ọnọng yira nga si, “Aghing Ọnọng ki ba ngọ, ẹrẹkyuọ aghọ cẹẹ nọ ughọghẹ ki yuru ngọ ya. Agha Uyeri na aki jee ni, aki yọrọ nga si Anọ Ọnọng. 36 Uwẹ ni, anayuru ngọ Alisabatu, aghọmani asi aki jee nga ba, ka kyuakyuari ni, ashina afo ipiri itin, kidẹ irihua nga. 37 Ki ba imumani Ọnọng ta ki bira nga uju ba.” 38 UMaryamu ba ju si, “Imẹ ni agira Ọnọng nga, ta ni ọbami kọnọ mani ingọ tẹri ni.” Atuma Ọnọng ba sang nga kukushi nga.
UMaryamu Kyaa Ila Kukushi Alisabatu
39 Awii ra ni uMaryamu sang kaisa, ki wor kyaa ice ẹrẹbọ mani ishi na akọ, ka anọ ifọng ẹrẹbọ aYahudiya. 40 Aghila idẹ ọna uZakariya ki ya bili Alisabatu. 41 Alisabatu kọng ubili uMaryamu ni, anọ idẹ afo nga tee. Aba ma Alisabatu nga Aghing Ọnọng. 42 Aba gyo anyu nagigang, ki tẹri si, “Ingọ shi na ayi afafu kidẹ ba yiri. Anọ idẹ afo ngọ shi na anyu adaduma! 43 Na nyi kọ ni udi uyoo ba mi kọ, na ayuru Ate aYaya mi ki ba ukushi mi? 44 Ka imẹ kọng ẹrẹyuẹ ubili ni, anọ tee kidẹ afo mi na ikwyifu. 45 Ama anyu adaduma na aghọmani ama aipang na utuma mani Ate aYaya ba nga kọ ki hwura.”
Atẹ UMaryamu
46 UMaryamu ba ju si, “ikwyi mi sọ brẹ Ate aYaya. 47 Aghing mi kọng ikwyifu na Ọnọng aghọfoo mi, 48 ka sa mi ka ikwyi nga na imẹ kina umani agira ngọ nga! Kọ kpaa ka kyuari ni ajiya nadidu ju si imẹ ni ata mi anyu adaduma. 49 Ka aghọ shina akyuọ kọ jumi uma kọkọng. Uca nga ni aghọ uyer nga! 50 Kọ kpaa ka ace akyua ki ma ta ace akyua, ahwoo nga si ka aghọmani aka kọng ẹrẹbata nga, 51 uma ọkọkọng na ju, aghọmani aka hwiri bọ atọng ba, ibọ kina amara bọ ni, afru bọ kọ. 52 A wuru agọm wu ki ẹrẹgọm bọ, asa zẹẹ aghọmani aka ra sang bọ akwyi bọ ba, 53 ama aghọ idafo uma udọdọma, na sa shira aghọnọ upeni na avọ ahwoo. 54 Ashẹ agira nga Israila, ka ashuni na ahwoo nga, 55 kọnọ mani atẹri anarakpii mayọ, kushi Ibrahim kina ute nga ki ta kọ sang asing.” 56 UMaryamu lara nga kina Alisabatu ki la ipiri tai, na sa tọ vuwa nga aca.
Ujee IYahaya aghọnọ Ubaftisma
57 Akyua na Alisabatu ki jee wu ya ju ni, ajee anọ anaghẹmẹ. 58 Agha yayo kina anayuru ya kọng umani Ọnọng kọng ahwoo nga ni, ashẹ nga nọ kọng uhwai wu. 59 Awii inanari na asho aghumu na anọ ni, awang ma nga uca ate nga uZakariya, 60 ayuru ba ju si, “Kaayi, aki yọrọ nga si iYahaya.” 61 Aba tẹri nga si, ayọ shibọ na ace anayuru umani ashi nọ uca kindọ ba. 62 Asa ghulu ate na avọ, uca na wang sa ama anọ. 63 Aba ju si ama nga ima uwọọ, aba wọọ si, “Uca nga bọ si iYahaya.” Awo ica nadidu bọ. 64 Anyu nga ba bọ yẹmi na ẹrẹghẹmẹ nga ba sheri, na adẹ kọ pii, na brẹ Ọnọng. 65 Ẹrẹbata ba kpẹnẹ agha yayo bọ nadidu. Ajiya dẹ kọ ma ila imumani iba nadidu ẹrẹbọ na isi na akọ ka aYahudiya. 66 Aghọmani a kọng ni, ako kidẹ ikwyi bọ, asu tẹri si, “Ikẹmbọ na ananọ ri ke tee kọ?” Ka avọ Ate aYaya shi kini nga.
Atẹ UZakariya
67 Aba sa ate nga uZakariya na Aghing Ọnọng, aba nu amọ aghaghẹ, asi, 68 ubrẹ kukushi Ate aYaya, Ọnọng Israila, ka aba ki ba foo ajiya nga. 69 Ashang ayọ aghọ ufoo, aghọ ẹrẹkyuọ, Kidẹ ute agira nga, uDauda. 70 Kọnọ mani atẹri ka anyu atina nga aghọ upipar aiwuu. 71 Afoo ayọ kidẹ ivọ ayikyo ọkọrọ bayọ, kina aghọmani awang bọ nu ayọ ba. 72 Kọnọ mani ayeni anarakpii bayọ ahwoo, ashuni na ọdọmọ upipar na sa ju. 73 Usuu na ju ate mayọ Ibrahim kọ. 74 Ka kara ayọ kidẹ ivọ ayikyo ọkọrọ bayọ. Ka ayọ ju nga utina ba ẹrẹbata. 75 Sa yọ shina uyeri ki shite nga, nadidu awii bayọ. 76 Ingọ anọ mi, aki yọrọ ngọ si aghọ pii kọ ọtọ Ọnọng aghọ ucẹẹ nọ ughọghẹ. Ingọ ki lite Ate na ọyọ ba, ka ingọ ya ker nga utra, 77 Ki ngọ tẹri ajiya si aghọ ufoo bọ wẹ kọnọ ucira bọ avulu bọ wọ, 78 ka ahwoo Ọnọng ba ayọ, ka yaya ni uyeri abidikyua ki kunu yi wọ, ki ba ka yaya kukushi bayọ, 79 Ka ta aghọ kyeng kidẹ iting uyeri, kina aghọ kyeng ka iwuliwu ukpo, ka kyeng kina ayọ kọ utra ikwyifu.” 80 Anọ fọnu, ki ba ni ẹrẹkyuọ kidẹ aghing. Aghila nga idẹ aghumu sa awii mani ayeni ẹrẹkwẹ nga ki Israila.
☰