12
Gɩgaantɩŋ wɩa
(Mat. 10.26, 27)
1 Womi die vuosi tuse tuse die dɩ lagɩŋ ta die a tɩba tamba nagɩsɩ ma, die Yisa die dɩ woliŋ a piili a bala a yɩa ʋ kʋaŋandɩɩsɩrɩba dɩ, “Nɩ sɩmma Farasisi vuosi beriku dama ba yiwo gɩgaantɩŋ.
2 Jadieke mana dɩ lɔbɩrɩna lele nan daansɩ nyɩŋ yaalɩŋ ma, ta wʋlɔbɩrɩkɩŋ mana dɩaŋ nan nyɩŋ yaalɩŋ ma.
3 Die wudieke mana nɩ bala lɩmɩŋ ma ba nan daansɩ wʋŋ ka yaalɩŋ ma; ta wudieke dɩaŋ nɩ pɔsɩna a balɩ juoŋ me nan daansɩ a mʋʋlɩ yaalɩŋ ma.
Mɩnɩa tɩ mʋ tɩ chɩgɩma ŋmaamɩŋ?
(Mat. 10.28-31)
4 “N zʋalɩŋ, n bala nɩ, nɩ da chɩgɩma vuosi ŋmaamɩŋ, dama ba nan bɩagɩ kʋʋ nɩ nyɩŋgbanɩŋ ama ka kʋaŋ chaaŋ ba kaaŋ bɩagɩ a yi nɩ wɩɩŋ.
5 N kpaama nɩ yaa gamma vuodieke nɩ mʋna nɩ chɩgɩ: Nɩ chɩgɩma Nabidie Ŋmɩŋ, vuodieke dɩ baaŋ bɩagɩ kʋʋ nɩ ta bɩ yaa yiko a baaŋ nan bɩagɩ a nagɩ nɩ a taaŋ boli dieke dɩ wone kpisiku me wo. Wusie maŋ bala nɩ dɩ nɩ chɩgɩma wʋnɩŋ.
6 “Ba ka daa nembisi anʋ wa kɔbɩsɩ-le? Ama ta Ŋmɩŋ ka daamma a kaanɩ mana wɩa.
7 Nɩnɩŋ nɩŋ Ŋmɩŋ sɩba nɩ sikpeŋ zoosi nʋaŋ mɩŋ. Die wɩa nɩ da chɩgɩma ŋmaamɩŋ; dama nɩ yaa nyʋarɩ a tɩaŋ nembisisi pam.
Vʋarɩ fʋ gbaŋ yaalɩŋ ma dɩ yiwo Yisa kʋaŋandɩɩsɩrʋ
(Mat. 10.32, 33; 12.32; 10.19, 20)
8 “N bala nɩ; vuodieke mana dɩ a keŋ a vʋarɩ ʋ gbaŋ vuosi me dɩ ʋ yiwo n vuoŋ, die gbaŋ gbaŋ manɩŋ vuota Bʋa dɩ nan vʋarɩ wa yaalɩŋ ma Ŋmɩŋ malakasisi nɩŋŋa.
9 Ama vuodieke dɩ baarɩ ʋ ka yi n vuoŋ vuosi jigiŋ, die gbaŋ gbaŋ manɩŋ vuota Bʋa dɩ nan balɩ dɩ n ka sɩba wa Ŋmɩŋ malakasisi nɩŋŋa.
10 “Ta vuodieke dɩaŋ mana mana dɩ keŋ balɩ wʋbɩaŋ yaa gamma manɩŋ vuota Bʋa wa Ŋmɩŋ nan nagɩ ʋ taalɩ a chaa wa; ama vuodieke nɩŋ mana dɩ keŋ balɩ wʋbɩaŋ yaa gamma Ŋmɩŋ Halɩkasɩka ma, Ŋmɩŋ kaaŋ wɔŋ nagɩ ʋ taalɩ a chaa wa.
11 “Ama ba keŋ yaa nɩ ga Ŋmɩŋ jɩamɩŋ juone me yaa tɩŋgbaŋka nyɩŋkʋra yaa nyɩŋkʋra jige dɩ ba dii nɩ sarɩya nɩ da vaa dɩ mugisi nɩ aŋaŋ nɩ baaŋ nan balɩ die yaa a gbatɩ nɩ gbaŋ a taaŋ.
12 Saŋŋa dɩ keŋ tʋgɩ Ŋmɩŋ Halɩkasɩka nan dagɩ nɩ wudieke nɩ baaŋ nan balɩ.”
Nyintitieŋ dieke dɩ yine gaamʋ wa nandagɩrɩ
13 Mi daa wʋnyɩ die dɩ bie kpɩkpaakʋ ma ta balɩ yɩ Yisa dɩ, “Dɩdagɩrʋ, balɩ yɩ n mɩɩ wa, dɩ ʋ vaa maŋ ŋaŋ wa puo faarɩ dieke tɩ chɔɔŋ dɩ vana a zieŋ tɩ wo.”
14 Die Yisa die dɩ yiŋŋi a balɩ wa dɩ, “N zʋa, mɩnɩa yɩna mɩŋ sieŋ dɩ n dii nɩ sarɩya yaa dɩ n puo nɩ faarɩ a yɩ nɩ bale wo gie?”
15 Die Yisa dɩ bɩ balɩ a yɩ ba mana dɩ, “Nɩ sɩmma nyinti yaalɩŋ wɩa, daa nyinti pam bala ka yɩ vuota miivoli.”
16 Womi die ʋ taaŋ ba nandagɩrɩ gie dɩ, “Nyintitieŋ wʋnyɩ die yalla ʋ kʋaŋ, ta ka yɩa wa nyindiike pam;
17 Die ʋ piili a yile ʋ sʋŋ ma dɩ, ‘N baaŋ yiwo lalɩa, dama n wo jigiŋ n baaŋ nan nagɩ n nyindiike mana a yi.’
18 Die ʋ balɩ yɩ ʋ gbaŋ dɩ, ‘Naa maŋ nan yi; n nan ŋmabɩ n bɔmbɔntɩtɩ ta mɩɩ nyɩŋkpɩɩma, ta nagɩ n zaaha aŋaŋ n nyinti mana a yi mi’.
19 Ta wa balɩ yɩ n gbaŋ gbaŋ dɩ, ‘Sikpeŋ nansɩtieŋ, n yaa nyindiike pam n baaŋ nan dii a tʋgɩ bɩna pam. Die wɩa n nan dɩ voose ta die ta nyuo ta yaa sʋgɩfɩalɩŋ.’
20 Ama Ŋmɩŋ die dɩ balɩ a yɩ wa dɩ, ‘Fʋnɩŋ gaaŋkʋ gie, jinne yuku gie, baa fʋ waarɩ wa fʋ mɩsɩ, aŋ tɩ ye vuodieke dɩ bala ʋ nagɩ fʋ nyinti gie mana fʋ wʋnsɩna a zie wo?’
21 “Tɔ, vuodieke nɩŋ mana dɩ yaalɩnana nyinti a yɩa ʋ gbaŋ, ama ta wo nyinti Ŋmɩŋ jigiŋ, nan daansɩ sɩɩ sɩba daa gaaŋkʋ gie.”
Yime Ŋmɩŋ yada
(Mat. 6.25-34)
22 Die Yisa die dɩ balɩ ʋ kʋaŋandɩɩsɩrɩba dɩ, “Die wɩa n bala nɩ dɩ nɩ da vaa nɩ beriŋ mugisi nɩ yaa gamma jadieke nɩ baaŋ nan dii yaa jadieke nɩ baaŋ nan yeegi,
23 dama mɩsɩ tɩaŋ nyindiike, ta nyɩŋgbaŋka dɩaŋ dɩ tɩaŋ nyiŋyeeke.
24 Nɩ daansɩma nembisisi, a ka bʋra yaa a gobe; a dɩaŋ a wo nyindiike bɔmbɔntɩ ama Ŋmɩŋ yɩnana ha nyindiike; nɩ ka yaa nyʋarɩ pam a tɩaŋ nembisi?
25 Nɩ jabɩa baaŋ nan bɩagɩ a nagɩ bɩna a gʋtɩ ʋ bɩna ma ʋ mɩsɩ wɩa dɩ mugisine wo wɩa?
26 Nɩ kana ka bɩagɩ a yi wubike gie, bɩa nɩ mugisi nɩ gbaŋ aŋaŋ nyintialɩkaha.
27 Nɩ daansɩ tɩɩwute aŋaŋ a vɩɩnɩŋ; ama a ka tʋma yaa a yaala nyiŋyeeke yɩa a gbaŋ. Ama n bala nɩ, naaŋ Solomoni aŋaŋ ʋ nyinti aŋaŋ ʋ nyiŋyeekivɩɩna mana, die wo jayeekiŋ ka vɩɩna a tʋgɩ tɩɩwutehe kaanɩ.
28 Dɩɩ yi naa, Ŋmɩŋ dɩ yɩa huuti a vɩɩnɩŋ, nyindiekemba dɩ ŋaana beri jinne ama soriŋ boliŋ diihe wo, ʋ kaaŋ yɩ nɩ nyiŋyeeke? Nɩnɩŋ vuodiekemba yada dɩ kana a ka dala wa gie!
29 “Na chɩaŋ ma nɩ da vaa dɩ mugisi nɩ aŋaŋ jadieke nɩ baaŋ nan dii yaa nyuu.
30 Vuodieke dɩ kana ka sɩba Ŋmɩŋ ŋaana chɩga a yaala nyinti gie mana, ama nɩ Chɔɔŋ Ŋmɩŋ sɩba a baarɩ dɩ nɩ yaala ha mɩŋ.
31 Die wɩa nɩ vaa nɩ baga bemme Ŋmɩŋ naarɩ ma ta ʋ nan nagɩ nyinti gie mana a yɩ nɩ.
Arɩzanna nyinti wɩa
(Mat. 6.19-21)
32 “Nɩnɩŋ n vuosi dieke dɩ kana ka dala naa, nɩ da vaa ŋmaamɩŋ yalla nɩ, dama nɩ Chɔɔŋ Ŋmɩŋ yaa wa sʋgɩfɩalɩŋ aŋaŋ ʋ bala ʋ nagɩ naarɩ dieke a yɩ nɩ wa.
33 Die wɩa nɩ nagɩ nɩ nyinti mana nɩ yalla a daa a nagɩ ligirehe yɩ zɔɔlɩntieliŋ, ta nɩ nan ye nyinti dɩ wone kpatɩŋ, nyinti nan dɩ bie arɩzanna ma, ta kaaŋ vʋarɩ, dama gaarɩŋ kaaŋ gbigi mi, ta nyɩnyʋgɩka kaaŋ chʋʋsɩha.
34 Dama jigidieke fʋ nyinti dɩ benne, mi dɩaŋ fʋ sʋŋ dɩ beri.
Yɔŋɩsɩ dieke dɩ yine siri wɩa
35 “Nɩ yi siri a gbara wudiekemba dɩ kienene ta nɩ vaa nɩ popolisi chaaŋ,
36 sɩba yɔŋɩsɩ diekemba dɩ chɩɩsɩnana ba tieŋ dɩ ʋ nyɩŋ hɔgʋ faarɩtʋ banwʋla ma a keŋ wo, amʋ ʋ keŋ keŋ kpaasɩ sanʋarɩ ba nan yuorike lagɩ lagɩ a yɩ wa.
37 Sʋgɩfɩalɩŋ bie yɔŋ diekemba ba tieŋ dɩ kenne a haarɩ ba ta ba chɩɩsa wa. Wusie maŋ bala nɩ, ba tieŋ wo nan vaa ba kala ta yi ba nyindiike aŋ ba dii.
38 Dɩɩ yi ba tieŋ dɩ keŋ keŋ, tanseese yaa kparaaŋ kpaŋ saŋŋa ta ye ta ba chɩɩsa wa, sʋgɩfɩalɩŋ nan dɩ bie ba ma.
39 Nɩ sɩmma genke, dɩɩ yi tigiŋ tieŋ dɩ sɩba saŋŋa dieke gaarʋ dɩ bala ʋ keŋ ʋ tigiŋ me, ʋ kaaŋ vaa gaarʋ wa wɩɩ ʋ tigiri a juu; ʋ nan dɩ gbarɩ.
40 Nɩnɩŋ nɩ gbaŋ nɩ yi siri a gbara, dama manɩŋ vuota Bʋa nan keŋ saŋŋa dieke nɩ kana ka yile dɩ n nan keŋ.”
Yɔmʋ dɩ mʋna ʋ tuo ʋ tieŋ nʋaŋ dene
(Mat. 24.45-51)
41 Womi Piita die dɩ pɩasɩ wa dɩ, “Tɩ Yɔmʋtieŋ, tɩnɩŋ fʋ taana nandagɩrɩ gie a yɩa yaa vuoŋ mana?”
42 Ta tɩ Yɔmʋtieŋ Yisa die dɩ yiŋŋi balɩ wa dɩ, “Yɔmʋ bɩa yine yɩaŋ tieŋ ta yie ʋ Yɔmʋtieŋ dɩ dagɩna dɩ ʋ yi wudieke? Wʋnɩŋ ʋ yine vuodieke ʋ Yɔmʋtieŋ dɩ nan vʋarɩ dɩ ʋ daansɩma ʋ yɔmʋ chanchaalɩba ta yɩma ba nyindiike saŋŋa dieke dɩ mʋna.
43 Dɩɩ yi ta ʋ Yɔmʋtieŋ dɩ keŋ tigiŋ ta ye wo ta ʋ tʋma die wo gbaŋ gbaŋ, sʋgɩfɩalɩŋ nan dɩ bie ʋ ma.
44 Wusie maŋ bala nɩ, ʋ nan nagɩ wa a zieŋ dɩ ʋ daansɩma ʋ nyinti mana mana,
45 ama ʋ yi yɔmʋbɩaŋ, ʋ nan dɩ yile ʋ sʋŋ ma dɩ ʋ Yɔmʋtieŋ wo kaaŋ keŋ lagɩ lagɩ, ta piili a nɩga ʋ yɔmʋ chanchaalɩba ta wʋnɩŋ ʋ nan dɩ die ta nyu bugi.
46 Ʋ Yɔmʋtieŋ wo nan yiŋŋi keŋ daa dieke aŋaŋ saŋŋa dieke ʋ kana ka yile dɩ ʋ nan keŋ. Ʋ keŋ keŋ, ʋ nan datɩ ʋ tɩbɩŋ pam ta yi wo sɩba ʋ ŋaana yie vuodiekemba dɩ zetinene nʋaŋ die wo.
47 “Yɔmʋ dieke dɩ sɩbɩna jadieke ʋ tieŋ dɩ yaalala ʋ yi, ta ka yi siri dɩ ʋ yi wudieke ʋ tieŋ wo dɩ yaalala, nan ye tɩbɩdatɩŋ aŋaŋ tɩbɩtɩ pam,
48 ama yɔmʋ dieke dɩ kana ka sɩba wudieke ʋ tieŋ wo dɩ yaalala, ta yi wɩɩŋ chʋʋsɩ, ba nan tɩbɩ wa bɩta ta va wa. Vuodieke ba yɩna pam ba nan pɩasɩ pam a nyɩŋ wʋnɩŋ ʋ jigiŋ; ta vuodieke dɩaŋ ba nagɩna pam pam a yi ʋ nuusi me, ba nan pɩasɩ pam a nyɩŋ ʋ jigiŋ.
Puole wɩa
(Mat. 10.34-36)
49 “Manɩŋ n keŋye mɩŋ dɩ keŋ taaŋ boliŋ tɩŋgbaŋka ma, dɩ tɩŋ nan yi mɩŋ nansɩŋ dɩɩ yi dɩ tɩŋgbaŋka wɔŋ die.
50 Ŋmɩŋ nyaaŋ sɩɩla dieke n bala n sɩɩ wa vaa n sʋŋ dɩ chʋʋsɩ mɩŋ, sie ka keŋ yi a tɩaŋ.
51 Nɩ yile dɩ n keŋye mɩŋ aŋaŋ sʋgɩdʋagɩŋ tɩŋgbaŋka ma? Aayɩ. N bala nɩ, n keŋye mɩŋ aŋaŋ puole.
52 A nyɩŋ jinne yaa gamma, vuosi banʋ nan dɩ bie tigiŋ me, ta keŋ puo; ba bataa nan chʋʋsɩ bale wo, ta bale wo dɩaŋ chʋʋsɩ bataa wa.
53 Chʋalɩŋ nan keŋ chʋʋsɩ ba ballɩ dembisi, ta ballɩ dembisi dɩaŋ keŋ chʋʋsɩ ba chʋalɩŋ; nɩɩlɩŋ dɩaŋ nan keŋ chʋʋsɩ ba hɔgʋlɩaba ta hɔgʋlɩaba dɩaŋ keŋ chʋʋsɩ ba nɩɩlɩŋ; nɩɩlɩŋ nan keŋ chʋʋsɩ ba lɩahalɩtɩ, ta lɩahalɩtɩ dɩaŋ nan keŋ chʋʋsɩ ba nɩɩlɩŋ.”
Saŋŋa sɩbɩŋ wɩa
(Mat. 16.2, 3)
54 Womi Yisa die dɩ balɩ yɩ kpɩkpaakʋ dɩ, “Nɩ keŋ yese nɩɩŋmaaŋ ŋmɩŋ nanɩŋ chaaŋ nɩ ŋaaŋ baarɩ dɩ, nɩɩŋ baa ka nɩɩ mɩŋ aŋ ka seŋ nɩɩ.
55 Nɩ a keŋ a ye ta bʋlɔgɩsɩŋ nɩga nyɩnna nuudiigiŋ chaaŋ nɩ ŋaaŋ baarɩ dɩ jigiri nan dɩ tuuli aŋ ka keŋ yi.
56 Nɩnɩŋ gɩgaantɩba gie, nɩ ŋaaŋ bɩagɩ a daansɩ tɩŋgbaŋka aŋaŋ ŋmɩŋsikpeŋ wudieke dɩ yinene ta dagɩ a chɩasɩ, ta bɩa yine nɩ ka bɩagɩ sɩba lele saŋka gie chɩasɩ?
Wɩa wʋnsɩŋ wɩa
(Mat. 5.25, 26)
57 “Bɩa yine nɩ ka bɩagɩ a sɩba wudieke dɩ mʋna dɩ nɩ yi a yi?
58 Dɩɩ yi vuoŋ dɩ yaa fʋ gara naalɩaŋ, kpaŋŋɩ fʋ gbaŋ aŋ nɩ wʋnsɩ wɩɩrɩ nɩ yene bie sieku me wo, dɩ daa die ʋ nan yaa fʋ ga vuodieke dɩ dinene sarɩyaka jigiŋ aŋ sarɩya diiru wo nagɩ fʋ a yi dansarika dɩdaansɩrɩba jakʋʋŋ nuusi me aŋ ʋ nagɩ fʋ yi dansarɩka sʋŋ.
59 N bala nɩ, kaaŋ keŋ nyɩŋ mi a ga tʋgɩ saŋŋa dieke fʋ baaŋ nan tuŋ ba bala fʋ tuŋ ligire dieke wo mana.”