11
Duweja Jate axazguagakue shizhiyá
(Mt 6.9-15; 7.7-11)
Ezua ldiuwañ Duwe Jesúja Ajate axazguashi aksaldinatshak, ezua aldéñ shaxaldixaja ekí akbeyá:
—Duwe, Juañ nik majaukshakueja aldéñ shaxaldixakuek Jate axazguagakue shi kaxaldiyanamak, ma jiaga shi zʉñkaldiya makualdí.
Guñguake Duweja amak shi kaxaldiyaldá:
—Maiñ Nauwijate axazguaxaldá miñguatshak jekí agatsaldi miyaxazguaxaldí:
“Nauwijate, [jékaldaxa mizhuka,] ma za akaldak, akaldak mikzé maldahamakga,
saldiñga káguba zhekuauxaja ekí zañga shi migazukuí.
Maldé zegagáñga saldiñga káguba sanákue nahauxa ma za kaksanegakue shi mixajaní.
[Jékaldaxa zaldakue ma majañguauxabe mixajanashamakga,
jai kagik zaldakue jiaga ekíga shi mixajanashijí.]
Niuwi neyauxa ji gakualdixa zʉñgeshi makualdí.
Nasʉñ sakígaba sha atsháñkalde zʉñkabetá makualdí.
Jinake ekí migakuañnegakí. Saldiñga sha zʉnakuxakue axabeti kizhuka nak.
Nasʉñ sakígaba sha atshindana zʉñzukuxa azhi ijuldunakualdiamak zʉñsanekak amak axatshiji ijulduni guanazʉñnegak zʉñgauneshi makualdí.
[Ekíga sha atshátshi sáñkalda jisé amak zʉnatshishi, zʉñgubiji guakuak yo maldazʉnakualdí.]”
Ekí shi kaxaldiñguenik ekí kakbeyá: “Guatshak ezuak maiñ mimipebu miñkaldé ne, semuanté zegatogeñki mijuxa mixaldeyeni ekí mikbeyaka: ‘Napebu, gakue nauwa nakáu guwá. Akbiñgaki, maldé zaldi zhinik napebu nezhabinek ji akauwakue naxaldaldakí nak.’ Ekí mikbeyatshak juldi zhinik ekí akiyomildaka: ‘Naxazguagagába nogwá. Au juwí jeñ ishkakyó, nasukuákue juizhi jeñ ashá guáñkalde ne, ji mikauwal izhgaldagazhánaka nzha.’
”Ekí miñmeyaldikue. Akze, akzʉshishamaldeki mipebu nak za, izhgaldaxaldinik ji migajuezhauxa mikauwazháldixa. Akbiñgaki mikzék naldakí akshishal za maldoxaldiák guana, ji migajuezhauxa amak mikauwaldiamak izhgaldaxaldixa naldashá.
”Akna ekí atshakue miñmeyaldikue. Ji miñgajueshká Jatek akshishal za mizhekualdatshak amak miñgexaldixa. Ekibeñga na, ji miñgajuezha gualdiake Jatek za niyal mizhekualdatshak amak miñzaldaldixa. Ekíga na, abá naldakí Jate agakuañnexalga za mizhekualdatshak mimaldukshi, amak miñkatshaldixa. 10 Jinake naldakí. Mieldejañki ji agajueshká Jatek akshishatshak amak agexaldixa. Mieldejañki ji agajueshká Jatek za niyatshak amak akzaldaldixa. Mieldejañki Jate agakuañnegatshak axaldukshi, amak axatshaldixa nak.
11 ”[¿Mielde jatek shi mimijí sukuaja gakue miñshishatshak, jagi nuxa akáu miñguxa na?] ¿Mielde jatek shi mimijí sukuaja pikáu miñshishatshak, takbi nuxa akáu miñguxa na? 12 ¿Azhi guibu miñshishatshak, zekú nuxa akáu miñguxa na? Ekíki atshabíne naldashá. 13 Maiñki sha miyatshixa naldi jiaga, mimijí sukuakue jika janshagatse za agexa miñkué. ¡Akna mitsá Nauwijate jékaldaxa izhuka míñgaki mieldeja ají Alduna agexaldiamak akshishatshak, akldé ageka naldakí shi na!” na kakbeyá.
Duwe Jesú nalda axakuaklde
(Mt 12.22-30; Mlk 3.20-27)
14 Ezua ldiuwañ, ezua sigí jisétshi aldunaja ijuldunatshak zukuakshaksá guane nalgué, Duweja ai alduna izheñshatshaga na jiak, mokue zukuaxaldá. Guakna saldiñga atuatoxekuejañki “¡sakí ekí se akzukuxá!” na ajañguá. 15 Ekí ajañguatshak jiaga, anuñka nekueja zʉnake: “Ejiéki Belsebú, jiséga ají aldunakue aksanekaja kama agegatshak guana ekí ají aldunakue izheñshashá” nalda axakuák. 16 Ne ezuakuejañki Duwe akuajaldiamak kakldeshi ekí axaldék:
—Mañki Jate jékaldaxa izhuka naldi jai kagik makaxanamak ne maldazʉnatuñshaldiamake, ezua janshizhe ajanashaté tu guañkáaldamak zʉñkatshá makualdí.
17 Duweja sakí ajañguatuka akualdi na ekí kakbeyá:
—Mielde sanáki kauwizhéñgaba axaukshapana akualdiake, nuk izhgaldañgashixa naldashá. Ekibeñga na, zhuajúk zaldagaba axaukshi izhguldiyapana akualdiák, san san aldeji, zhuajúk zalda aldaldaksá guxá naldashá. 18 Ekíga jisé aldéñga ají aldunakue na axaukshi guanake, ¿sakí shi jiséja ají aldunakue aksanexalga nogaka na? Jinake ekí miñmeyakí. Naski jisétshi aldunakue aksanekajañga kama nagenek na ají aldunakue izheñshikuge nakuakbine nak. 19 Akze, naski jisétshi aldunakue aksanekajañga kama nagenek ai aldunakue izheñshikuge nake, maiñ shi miñgitixakueja jiaga jisétshi aldunakue kágubak zhinik kezheñshatshake ¿ake, metshi kamak shi ekí kezheñshixa na? Kauwizhéñ ekí ajanashéñ na, jisétshi kamakga ají aldunakue kezheñshikuge nalda naguagakue miñgatsaldakí ne awatuñshixa nzha. 20 Ne nas niñkauwañki, Saldiñga netshi Jatejañga ají kama nagenéñ zhinik na jisétshi aldunakue neñshaldatshak guana, aldéñki au mimikenáñ sanexaldá guxá mimatuñshashá.
21 Ekí kakbejiñga na, ekí jiaga kakbeyá: “Ezua sigí kamakue, jika kaukshaldiamak auxaga axaldejañki ají juwí numañ izhgatuaté nogeñki, ají numa agitshuanazháldixa. 22 Ne ezua jiak, aldéñ zhakaldak kamakueja zʉnake axaldashi, agubiji, ji kaukshaldixa axaldék za agasjanane ikuxa gualdinik, ají numa nuk agipanaldinik ishkauwaldixa nakldá.”*
23 Guñgueni ekí jiaga kakbeyá: “Guatshak mieldeke nas na izhogakí nogatukaki aguldiñkuge naldaldixa. Ekibeñga na, mieldeke kágubakue Najateja kaksanexaldiamak juizhakui nagaunegazhéki, Jatek agajuekui mual atshixa naldaldixa nakldá” na kakbeyá.
Jisétshi alduna aldeñshane mokue nagaka
(Mt 12.43-45)
24 Guñgueniki ekí kakbeyá: “Ezua jisétshi alduna kágubak zhinik iyaldeñshatshak, zʉk zaldi káguba isʉ́ñ zaldi neyaldinik mani izhogaka za niyá nuka. Akzaldakí naldaldiake ekí izhikbeyaldixa: ‘Kágubak nagazaxaitshaneñkaga mokue izhoxaldikuamak neyaldikue nzha.’ 25 Gualdini eñka neyatshake, ai káguba ají aldunaxa Jatetshi Alduna izhogazhéga akzaldatshak, aiki juwí axautshi izhoxaldixa siyagaxauwane jana nuxa akzaldaldixa. 26 Ekí tualdiake, jiak aldéñ zhakaldak alduna shanekue kugua niji juizhakualdixa. Gualdiniki ekue na ai kágubak iyajuldunatshakna, eñki axañga agisaldatone guashiñki, zhakaldak agisaldaldixa nzha,” ekí na kakbeyá.
Jateja mielde namak giemi zeñ jañguxa
27 Ekí Duweja guagatogueñki, ezua munzhija azaldukatoguekue kenañ saldiñgaja aldukaldiamak ekí guak:
—Mijaba mauldaklde, makuiyakshaneki Saldiñga netshi Jateja zeñ jañguxa tiuwi.
28 Ekí nukatshakna Duweja akiyó:
—Akze, Najatetshi múldigaba nukshi, agipani amak axajanashixakue zʉnake akaldak giemi zeñ kajañguxá nakldá.
Duwe namak axajanaldiamak ezua kaxatshakue agabene
(Mt 12.38-42; Mlk 8.12)
29 Kágubakue akldé akldeñga Duwe Jesú aldukaldiamak iyajuizhaldegatoguéñ ekí kakbeyaldá: “Maiñ kaiga zhekualdabinukakueki sha atshiji, kutám za mijañguxakue ne na tuñkú. Akze, Saldiñga netshi Jateja kagik nakaxanamak ne mimatuñshaldikuamake, mokue ezua janshizhe ajanashaté tu guabínamak miñkatshakuega minakshishatshak, ezua za mimatuñshaldikue. Eñki Najateja nauwibama Junás atshishanamaga nuxa mimatuñshaldikue. 30 Akze, nauwibama sakí agatsekldéñ zhinik na Jateja gaxanamak ne Nínibexa zaldakuek katuñshanamakna naski, Jatetshi Asukuága ixagabaldeklduge, sakí nagatsexaldiéñ zhinik na Najatejañga nakaxanamak ne mimatuñshaldikue nakldá.
31 ”Auxa zegatshak, Jateja saldiñga káguba agatsaldi ne katualdiéñ zegatshak, munzhi kagi Sabátshi§ sáñkalda miñkizhgaldaxaldinik kaiga zhekualdabinukakue Jate guiyaba mimatuñshakue axamindaxaldixa. Jinake naldakí. Nauwibama Saldamóñki muldetua ishkué izhoguák ai munzhiki agubisha maldé zeñka izhogué jiaga, ají múldigaba axaldukal nakldane nak. Ne maiñ niñkauwañki, naldiñki ai nauwibama zhakldé nakzé miñkizhoxaldatshak jiaga, naldukasʉ́ñ miñzeka. 32 Ekibeñga na, Jateja saldiñga káguba agatsaldi ne katualdiéñ zegatshak, kuíbuldu Nínibexa zaldakue miñkizhgaldaxaldinik kaiga zhekualdabinukakue Jate guiyaba mimatuñshakue axamindaxaldixa. Jinake naldakí. Ekuejañki nauwibama Junásja Jatetshi múldigaba kakbeyatshakna, sha ajanashixa abajiñga abaja, Jatek axakualdi guananekue nak. Ne maiñ niñkauwañki naldiñki ai nauwibama zhakldé nakzé Jatetshi múldigaba miñmeyaldatshak jiaga, sha miyatshixa majiñga majazháldi, Jatek agakualdi guakí nibiná.”
Namakldeki aldunaldi muñshí zʉnezguxa
(Mt 5.15; 6.22-23)
33 Gueniki ekí shi kaxaldiyá: “Ni meja ezua muñshí zukuxa zuñguá gualdinik tuasʉ́ñ zaldi ité guazhé, ni jika ipá guazhé. Ne muldetua muñshí kakzukualdiamak mataxa iyaldaka. Ekíki me juldunatshak muñshí kakzukualdiamak.* 34 Akze, ezua muñshí zukuxaja jika matuñshamakga mimijí ubaja saldiñga mimatuñshaka. Akna ubak se miné minaldaldiake, saldiñga miñgatsauxa muñshí minzeklde minaldaldixa nakldá. Ne ubak se naldabíne minaldaldiake, miñgatsauxa tuañ za minzeklde minaldaldixa nakldá.
35 ”Muldetua be minoxaldí. Azhi ji muñshí zalda miñkaldé mijañguxa, aiki naldagálde tuañ zalda nuxa naldaldiák, ¡mitsá tuañ zalda miñkaldé naldaka ne! 36 Akna, miñgatsauxa Jate shalda namaklde jañgui mipanaldiakna, akldé akldeñga ai namaklde miñsaneklde tuañ miñzukuakí, muñshí miñzukualdixa. Ekí za mizhoxaldiakna muñshí zukuxa zʉtuamakbé aldunaldi miñgatsauxa muñshí miñzeklde za mizhoxaldixa nzha.”
Juldiútshi sáñkaldakue guiyaba atualdixa
(Mt 23.1-36; Mlk 12.38-40; Lk 20.45-47)
37 Duwe Jesúja ekí shizhiji aksaldinatshak, ezua paldiseyuja ajuxa abuzatiakue akbeyatshak amak neñgueniki zaldiamak yaté. 38 Duweki asanákue zagáñga itshizhamak itshizhagába, zapanká tuatshakna paldiseyuja: “¡Sakí anuñkabé atshakue tuñká!” na jañguá. 39 Guake Duweja ekí axaldék:
—Maiñ paldiseyukuañki abak nuxa sha atshabíne ga mizhekuéñ na, mimijí aldunaldi zʉnake shanegaba atshiji zhekualdi na, saldiñga mimijígaba naldakue mijañguxa. Akna jaldu, puti abakaldeldi za iyajishka, sʉkldiñki iyajizhazhé jana ni miná. 40 Ekí agatsaldi izhoshi na, alduna miñkaldegagáldekue jana ni miyatshí. ¿Ekí miñsʉ́ñ shi naldaka na? Jate káguba abuá agakauwanejañga guana alduna jiaga agenane. 41 Akna abak nuxa Jatek akldunamak mizhuka ga izhogagábaki, aldunaxa akldunamak izhoshi na, ji miñkaldé nashikuek miyagaunexaldixa. Ekí miyatshatshakna, Jateja tiuwiñki miñgatsauxa janshi ishkazguamine mizhekualdaldixa nakldá.
42 ”Wau wau wau maiñ paldiseyukuek ¡sakí guiyaba mitualdixa ne! Jinake naldakí. Maiñki jigaba nóñgutsekue aldubenu azhi jika we akzukualdixa jiba agabeñka§ uguá agatsalda miñkaldaldaldiake, ezuañki Jatek miyageka.* Ekí atshakue miñgatsahamak atshabinogéñ, guiyabajañga jiak akldé akzé atshakue guaká miñjuizhanakí atshalga nogakue ne, ai zʉnake amak atshabíne. Ai akzé atshakueki Saldiñga netshi Jate izhgajañgui, kágubakue kaxatshakue miñgatsahamak kaxatshiji izhogakue miñgatsé nakldá.
43 ”Wau wau wau maiñ paldiseyukuek ¡sakí guiyaba mitualdixa ne! Jinake naldakí. Juwí izhajuizhaldegeñka mineyatshak, akldé akzekue iyaldageñka iyaldagazhá guasʉ́ñ miñzekakue. Ekíga na, káguba zheneñka mineyatshak miñkabeti mual za miñkazguagakue mitshanka nak.
44 ”Wau wau wau maiñ paldiseyukuek ¡sakí guiyaba mitualdixa ne! Jinake naldakí. Káguba shuane kagi iyashanéñ ezuaja akldegakíñga itanatshak sʉkldiñki galdune itanamak jana, maiñki abak nuxa na sha atshabíne ga abeldashi mizhogéñ na aldunaldi zʉnake nusagatsegaba mijañguxa nak.
45 Ekí nukatshakna, ezua asanátshi guiyaba muldetua akuéja akiyó:
—Duwe, ekí makuagatshake, nasʉñ jiaga sha zʉñkaldeshi guashibaldá.
46 Guñguake Duweja akiyó:
—Wau wau wau maiñ guiyaba shi mizhixakuek ¡sakí guiyaba mitualdixa ne! Jinake naldakí. Maiñki guiyaba zʉñkabajaneja guagauxabé shizhiyagábaki, zʉxaita amak ajanashaksá zalda shizhiji na, axautshikue amak ashekualdaldiamak nauwa nuxaki kagaunexabíne. Aiki jika juat guasá akzé ezuaja uldeyaldiamak mikauwatshak, ni nauwa ai uldeji agaunexabíne jana miyatshixa ni miná.
47 ”Wau wau wau ¡sakí guiyaba mitualdixa ne! Jinake naldakí. Maiñ Jatetshi múldigaba naldiñga zʉxaitshixa nanekuetshi abuá abexaneñka jigaba janshagatse miyagakauwatshak jiaga, sakí atshakue akuaká amak axatshabíne nak. Ne mimibamakuejañki aikue akuaxa akuanane. 48 Akze, mimibamakueja ai Jatetshi múldigaba naldiñga zʉxaitshixakue akuaxananekuetshi abuá abexaneñka jigaba janshagatse miyagakauwatshak zhinik na, “nauwibamakueja janshibeñga ni kakuaxaná” mijañguxá awatuñshi ekí miyatshixa nakldá.
49 ”Ekí miyatshaldixa akualdiñga, Jateki akaldak izhikué izhogamakga ekí guakldane: “Nasga nají múldigaba guaxal gaxanaldikue, nají múldigaba naldiñga zʉxaitshixakue juldiú sanákuek kagakaxanaldikue na, ezuakueki sha kakualdixa, ezuakueki kakuaxa kakualdixa niyó.” 50 Ekí nakna, Jateja kagi, káguba gauñguenik zhinik kaiga yo, ají múldigaba naldiñga zʉxaitshixakue akuaxananauxa shalda maiñ kaiga zhekualdabinukakuañ miñgatsaldi ne mimatualdixa. 51 Ekí akuaxanekue na, Abél kasak misha akuaxá guanane. Guñguenik exa zhinik panane ekí kakuashiñga, nauwibama Sakaldiyak yo akuaxanane. Eñki Jate axazakuagaldi na, aldéñ jika akiyayogeñka na zhikyokuéñ akuaxanane. Akna saldiñga ai akuaxanekue shalda na, maiñ kaiga zhekualdabinukakuañ Jateja miñgatsaldi ne mimatualdixa ni miñmeñkú.
52 ”Wau wau wau maiñ guiyaba shi mizhixakue ¡sakí guiyaba mitualdixa ne! Jinake naldakí. Maiñ Saldiñga netshi Jate “me ne” miñkué naldatshak, axautshikueja akualdazháldiamak miyagitamakuxa. Ekí atshiji na, Jate nugeñka mijuldunaldiamak yabi miñkaldé ne jiaga, maiñga juldunabíne, ni axautshikue juldunaldiamak akpexabíne jana miyatshixa nibiná.
53 Ekí kakbeñgueniki Duwe Jesú ai zhinik ne. Atshak zhinik na, asanátshi guiyaba shizhixakue, paldiseyukue juizhi kalzauldi, kagualdiji ashekualdi na, muldetua yokuasʉ́ñ agatsaldi agazaldukshiñgaba na ashekualdá. 54 Jinake naldakí. Miyagabaki yokuasʉ́ñzamak kakiyokuatshak zhinik na, agatsé ne iyazhakuaxaldixa aldiyatoguák.
11:3 11.3 Pr 30.8-9 11:13 11.9-13 Jñ 14.13-14; 15.7,16; 16.23-24; 1Jñ 3.21-22; 5.14-15 11:15 11.15 Mt 9.34; 10.25; Mlk 3.22 11:16 11.16 Mt 12.38; 16.1; Mlk 8.11; Jñ 6.30 * 11:22 11.22 Ekí guagatshake Duwe Jesújañki jisé agubiya guane nakna, etshi aldunakue káguba zhinik kezheñshaka guaklde. 11:23 11.23 Mlk 9.40 11:26 11.24-26 Sakí guashi guaklde tuexañki Mt 12.43-45 aldukseni tuakue. 11:29 11.29 Mt 16.4; Mlk 8.12. Sakí guashi guaklde tuexañki Mt 16.4 aldukseni tuakue. 11:30 11.30 Jon 3.3-4 § 11:31 11.31 “sur” 11:31 11.31 1R 10.1-10; 2Cr 9.1-12 11:32 11.32 Jon 3.5 * 11:33 11.33 Mt 5.15; Mlk 4.21; Lk 8.16 11:34 11.33-34 Sakí guashi guaklde tuexañki Mt 6.22-23 aldukseni tuakue. 11:35 11.35 Jinake be nogakue zʉñmeyakí. Anuñkakuejañki aldunaxa ji kakué ai za namaklde kakwashek guane ajañgui na, Duwe Jesúja namaklde shi zʉñkaldixa iyapanazhé guashi naldaka. 11:38 11.38 Mt 15.1-2; Mlk 7.1-2 § 11:42 11.42 “menta, ruda, legumbres” * 11:42 11.42 Lv 27.30 Jateja ají múldigabak jigabá uguá agatsalda zʉñkaldaldaldiake, ezua agatsalda neki agegakue zʉñmenane. 11:42 11.42 Am 5.21-24; Mi 6.8 11:51 11.50-51 Gn 4.8; 2Cr 24.20-22