12
Juda nɨbi bɨ gau kale God bɨ nɨpe gau kalɨp gɨ naij gɨla, a ga
(Mad 21:33-46; Luk 20:9-19)
Jisas pen kalɨp manö adö ap hod rɨköm haga, “Bɨ ap waryö göm, nagɨ wain wög u gɨ yɨmöm, wain magö pak hib jakep, a göm, mɨgan ap gɨ lɨ aij gɨnab. Nɨbi bɨ apöm nagɨ magö si udnaböl u nɨŋ mɨdaiun, a göm, ram gɨlaŋ gɨ mɨlö kub ap göm, bɨ rɨmnap kalɨp hagnab, ‘Kale nagɨ wain wög yɨp u abad mɨdmim, hainö pɨlöm po gö, yɨp rɨmnap, kale rɨmnap udmim,’ a göm, ram mɨnöŋ mɨlö gau arnab. * Wain magö po gɨnab magö u, bɨ nɨpe ap hag yuöm, hagnab, ‘Wain magö yɨp rɨmnap ñɨlö daumön!’ a gɨnab. Hagö, amjakö, bɨ wög gɨnaböl gau, nɨp ud pak pak löm, yɨharɨŋ nöp hag yunaböl. Anɨg gɨlö, bɨ wain wög nap nɨbö u bɨ ap pen hag yunab. Amjakö, nɨp nabɨc laŋ paköm, gɨ naij yabɨƚ gɨnaböl. Anɨg gɨlö, bɨ wain wög nap nɨbö u, bɨ ap pen yuö arö, nɨp böŋ nöp al pak lɨnaböl. Bɨ rɨmnap iru nöp yuö, anɨb unbö nöp göl gɨ, rɨmnap mɨñu magö paknaböl, rɨmnap böŋ nöp al pak lɨnaböl. Anɨg gɨlö gɨlö me, bɨ wain wög nap nɨbö u bɨ nɨpe ap mɨdageinab; ñɨ mɨdmagö nɨpe añɨ mɨdeinab u, manö nɨpe u udnaböl, a göm, yuö arnab. Pen amjakö, nɨbi bɨ wain wög gɨ mɨdeinaböl gau nɨŋöm hagnaböl, ‘Ñɨ auöp i, bɨ wain wög nap nɨbö u ñɨ nɨpe auöp. Anɨb u, nɨp al pak lun me, nan nɨpe udnɨm rö gau hon udnabun,’ a gɨnaböl. Anɨg hagöm, ñɨ anɨbu nɨp böŋ nöp al pak löm, dam höŋ gau ud yunaböl. * Anɨg geinaböl, bɨ wain wög nap nɨbö u apöm, nɨhön gɨnab? Nɨpe apöm, nɨbi bɨ wain wög geinaböl anɨb gau kalɨp al pak löm, nɨbi bɨ rɨmnap kalɨp hagö, wain wög anɨbu abad mɨdeinaböl,” a ga.
10 Anɨg hagöm kalɨp haga, “God Manö kalɨ kƚiñ rɨköm hagla,
‘Bɨ ram gep gau kabö mɨlö arö gɨla u,
kabö anɨbu nöp mɨñi ram padö aŋ yaŋ u bɨnɨg ñöl mɨdöp. *
11 Bɨ Kub anɨg ga u,
hon nɨŋun aij a gabun,’ a gɨla,” a ga.
12 Jisas anɨg hagö, bɨ God nɨp nan sabe gep bɨ kub gau abe, bɨ lo manö hag ñeb gau abe, bɨ manö ud asɨkep gau abe, hanɨp nöp hagab, a göm, nɨp sɨsɨ udun, a gɨ nɨŋla u pen nɨbi bɨ gau kalɨp pɨñɨŋ göm, arö gɨla.
“Dakɨs ñeb aka ñagep?” ö gɨla
(Mad 22:15-22; Luk 20:20-26)
13 Pen hainö Juda bɨ kub anɨb gau, bɨ Perisi rɨmnap aip, Herod bɨ nɨpe rɨmnap aip kalɨp hagla, “Kale Jisas mɨdöp au ammim, nɨp manö rɨmnap hag nɨŋbe, nɨpe nɨhön dui manö hageinab, nɨp dam nagɨ lɨnabun,” a gɨla. * 14 Anɨg hageila, Jisas mɨdeia au amöm, hagla, “Manö hag ñeb bɨ. Hon nɨŋbun ne bɨ nɨŋö yabɨƚ nöp hagpan. Bɨ kub gau abe, nɨbi bɨ yɨharɨŋ gau abe, kalɨp nɨŋmön pɨñɨŋ gagpan. God hagöp rö nöp nɨŋmön, nɨbi bɨ gau kalɨp yɨjɨg göl nöp hag ñɨban. Anɨb u, hanɨp hag ñɨ! Hon Juda nɨbi bɨ lo gau aigöl gɨ mɨdöp? Gapman bɨ kub Sisa u nɨp dakɨs ñeb aka ñagep?” ö gɨla. 15 Anɨg haglö, Jisas manö piral hageila u nɨŋöm haga, “Nɨhön gɨnɨg, manö dui hagaŋ a gɨmim, yɨp manö piral anɨbu hagabim? Mani magö ap daube, yad nɨŋɨn,” a ga. 16 Hagö, dap ñɨlö nɨŋöm haga, “Mani ba u, bɨ an mulu adɨŋ u mɨdöm, an hib u mɨdöp?” ö ga. Hageia hagla, “Bɨ kub Sisa u nöp,” a gɨla. 17 Hageila, Jisas haga, “Sisa nan nɨpe mɨdainɨm u Sisa nɨp ñɨmim; God nan nɨpe mɨdainɨm u God nɨp ñɨmim,” a ga. Anɨg hagöm, manö piral kale u dauba gɨ aij ga anɨbu nɨŋöm, aiö yabɨƚ gɨla. *
Nɨbi bɨ umöm uraknaböl
(Mad 22:23-33; Luk 20:27-40)
18 Sadyusi nɨbi bɨ gau, nɨbi bɨ umöm, urakagnaböl, a göm, nɨŋmɨdal rö, rɨmnap Jisas mɨdeia au apöm hagla, * 19 “Manö hag ñeb bɨ. Bɨ God manö hagep Mosɨs, manö ap hanɨp kalɨ kƚiñ rɨköm haga, ‘Bɨ ap nɨbi udöm, ñɨ pai rɨköm wasö, yɨharɨŋ umeinab u, nɨmam nɨpe ap pen nɨbi kaŋɨƚ anɨbu udöm, mam uma u ñɨ pai nɨpe u, a göm, rɨknab,’ a ga. * 20 Anɨb u, bɨ iƚ halö unbö mɨdun jɨŋ u mɨdeinaböl. Nɨmam nöd nɨbi udöm, ñɨ pai rɨköm wasö, yɨharɨŋ umnab. 21 Umö, nɨmam yɨgwö aŋ nɨbö u pen nɨbi anɨbu nɨp udöm, u rö nöp ñɨ pai rɨköm wasö, yɨharɨŋ umnab. Anɨg gö, nɨmam yɨgwö nɨgaŋ nɨbö u pen nɨbi anɨbu nɨp udöm, u rö nöp ñɨ pai rɨköm wasö, yɨharɨŋ umnab. 22 Anɨg gɨ dam dam, nɨmam unbö mudun jɨŋ u ñɨ pai rɨköm wasö, magöŋhalö yɨharɨŋ umnaböl. Hainö nɨbi u u rö nöp umnab. Pen nɨbi bɨ umöm uraknaböl, a gɨpan u, 23 nɨbi añɨ ap bɨ nɨpe unbö mudun jɨŋ lɨnab anɨbu, hainö nɨmam mai aip nɨbi nɨpe mɨdeinab?” ö gɨla.
24 Hageila, Jisas haga, “Kale God Manö kalɨ kƚiñ rɨkla u abe, God kƚö nɨpe u abe nɨŋagpim rö, gasɨ nɨŋö nɨŋagpim. 25 Nɨbi bɨ umbal gau uraknaböl ñɨn u, God ejol nɨpe gau mɨdpal rö mɨdöm, bɨ gau nɨbi udagnaböl; nɨbi gau bɨ udagnaböl. 26 Pen nɨbi bɨ kauyaŋ urakagnaböl, a gɨpim u, Mosɨs mab pro in nöp mɨdeia aiud kalɨ kƚiñ rɨka u nɨŋagpim rö löp. God, mab ineia aŋ au mɨdöm, Mosɨs nɨp haga, ‘Ebraham, Aisak, Jekop, God kale me, yad mɨdpin,’ a ga. Anɨb u, bac bɨ nöd umla gau kalɨp hagöm, ‘God kale mɨdpin,’ a ga. Pen kale hagpim rö, nɨbi bɨ gau umöm, böŋ nöp umblap u, God nɨpe, ‘Ebraham, Aisak, Jekop, God kale mɨdpin,’ a gagböp. * 27 Nɨbi bɨ kamɨŋ mɨdpal aka umbal u, God nɨŋöb kale magöŋhalö kamɨŋ mɨdpal. Kale nɨŋ aij gagpim me, böŋ nöp umbal, a gɨmim, nɨŋbim,” a ga.
God lo manö kub yabɨƚ u
(Mad 22:34-40; Luk 10:25-28)
28 Bɨ lo manö hag ñeb bɨ ap, Jisas Sadyusi nɨbi bɨ gau kalɨp hag aij ga u nɨŋöm, apöm nɨp hag nɨŋöm haga, “Lo adö mai kub yabɨƚ?” ö ga. * 29 Hageia, Jisas haga, “Lo kub yabɨƚ u, God Manö u kalɨ kƚiñ rɨköm hagla, ‘Isrel nɨbi bɨ nɨŋim! Bɨ Kub hon God, nɨpe añɨ nöp Bɨ Kub mɨdöp. * 30 Mɨdmagö ne u magöŋhalö, gasɨ rɨmɨd ne u magöŋhalö, kƚö ne u magöŋhalö udmön, God Bɨ Kub ne u nɨp mɨdmagö lɨmön,’ a gɨla. 31 Manö kub yabɨƚ ap, God Manö u kalɨ kƚiñ rɨköm hagla, ‘Ne ke mɨdmagö lɨban rö, nɨbi bɨ gau kalɨp u rö nöp mɨdmagö lɨmön,’ a gɨla. Lo manö gau magöŋhalö, lo anɨb mɨhau me lo kub yabɨƚ mɨdöp,” a ga. * 32 Hageia, bɨ lo manö hag ñeb bɨ u haga, “Manö hag ñeb bɨ. Ne nɨŋö yabɨƚ hagpan, God añɨ me Bɨ Kub yabɨƚ mɨdöp; nɨpe rö rɨmnap mɨdagpal. 33 Hon God nɨp nan pak sabe gɨ ñɨnabun aka nan pak sabe gɨ ñɨ böŋ nöp launabun u nan kub wasö. Nan kub yabɨƚ me, mɨdmagö hon u magöŋhalö, gasɨ rɨmɨd hon u magöŋhalö, kƚö hon u magöŋhalö udun, God Bɨ Kub u nɨp mɨdmagö lun; hon ke mɨdmagö lɨbun rö, nɨbi bɨ gau kalɨp u rö nöp mɨdmagö lun,” a ga. * 34 Anɨg hageia, Jisas bɨ u, nɨpe gasɨ nɨŋ aij yabɨƚ göm hagöp, a göm, nɨp haga, “Ne God bɨ nɨpe ap mɨdmön rö löp,” a ga. Jisas pen manö nɨŋö yabɨƚ gau nöp hageia u nɨŋöm, nɨbi bɨ nɨŋmɨdeila gau pɨñɨŋ göm, hainö manö piral gau nɨbö nɨp neb neb göm hagmɨdal rö, rɨmnap halö nɨp hag nɨŋagla.
Krais nɨpe bɨ an?
(Mad 22:41-46; Luk 20:41-44)
35 Jisas God sabe gep ram au nɨbi bɨ gau kalɨp manö hag ñɨ mɨdöl gɨ, nɨbi bɨ gau kalɨp haga, “Bɨ lo manö hag ñeb bɨ gau nɨhön gɨnɨg hagpal, ‘Krais u nɨpe Depid ñɨ nɨpe nöp,’ a gɨpal? 36 Ana Uɫ u, Depid nɨp gasɨ ñö, Depid nɨpe ke kalɨ kƚiñ rɨköm haga,
‘Bɨ Kub nɨpe Bɨ Kub yad u nɨp haga,
“Ne ñɨmagö yɨjɨg yad lau adö mɨdmön,
yad nɨbi bɨ koƚmaƚ ne gau
kalɨp ma mo ne gau lɨnabin,” a ga,’ a ga. *
37 Anɨb u, Depid nɨpe ke Krais nɨp ‘Bɨ Kub yad’ a ga. Pen Krais Depid ñɨ nɨpe mɨdböp, nɨp ‘Bɨ Kub yad’ a gagböp,” a ga. Jisas manö iƚ anɨgöl nɨŋöm hag aij ga rö, nɨbi bɨ iru yabɨƚ mɨdeila gau manö nɨp u ñɨñɨ löl gɨ nɨŋla.
Bɨ lo manö hag ñeb bɨ gau gɨpal rö gagmim, a ga
(Mad 23:1-36; Luk 11:37-54; 20:4)
38 Jisas nɨbi bɨ gau kalɨp manö hag ñöl gɨ haga, “Bɨ lo manö hag ñeb bɨ gau kalɨp nɨŋ aij gɨmim. Kale gɨpal adö u, waƚɨj mɨlö kub gau löm, maker gau arno, nɨbi bɨ gau, auabim e, gɨlö, hib hane i adö laŋ mɨdeiaŋ, a göm, gasɨ u nɨŋbal. 39 Pen Juda magum gep ram u arno, hanɨp ka adö aij aij bɨ kub asɨkpal adö u asɨkmön, a gɨnaböl, a göm, gasɨ u nɨŋbal. Nɨbi bɨ nan kub ñɨŋbal aŋ u, u rö nöp, nɨbi bɨ amgö ilö adö au asɨkno, hanɨp nɨŋöm, hon bɨ gep hib mɨdöp, a gɨnaböl, a göm, gasɨ u nɨŋbal. 40 Bɨ lo manö hag ñeb bɨ gau, nɨbi paƚpaƚ ram nan kale gau nan hon rö laŋ, a göm, pɨƚɨ gɨ udpal. God nɨp sabe gɨnabun u, nɨbi bɨ nɨŋöl, a göm, manö mɨlö kub piral piral adö rɨmnap nöp gau hagpal. Anɨg gɨpal u, hainö God kalpe ilön kub unbö ke yabɨƚ ñɨnab,” a ga.
Nɨbi kaŋɨƚ yɨm gep rö marap God nɨp nan kub ña
(Luk 21:1-4)
41 Jisas God sabe gep ram mani dap ñɨmɨdal mɨgan söl au asɨk mɨdöm nɨŋa, nɨbi bɨ gep gau, mani iru nöp dap yula. 42 Pen nɨbi kaŋɨƚ mani mɨdageia ap, mani aɫɨ magö pro mɨhöp dap yua. 43 Anɨg ga nɨŋöm, Jisas nɨpe bɨ nɨpe gau hagö aueila haga, “Yad kalöp nɨŋö yabɨƚ hagabin, nɨbi bɨ gau kale mani pro ñɨbal, pen nɨbi kaŋɨƚ i mani kub yabɨƚ ñöb. * 44 Nɨbi bɨ mani iru mɨdöp gau, mani kale rɨmnap halö iru nöp mɨdö nɨŋöl gɨ, mani kale God nɨp rɨmnap nöp dap ñɨbal; pen nɨbi kaŋɨƚ i, mani nɨpe magö mɨhöp mɨdajɨp u magöŋhalö dap ñöb. Nɨpe nan rau ñɨŋeb mani ap mɨdagöp. Anɨg göp u, God nɨŋö, nɨbi bɨ rɨmnap pro ñɨbal u pen nɨbi kaŋɨƚ i kub yabɨƚ ñöb,” a ga.
* 12:1 Ais 5:1-2 * 12:8 Hib 13:12 * 12:10 Sam 118:22-23 * 12:13 Mak 3:6 * 12:17 Ro 13:7 * 12:18 Ap 23:8 * 12:19 Dud 25:5 * 12:26 Eks 3:2,6 * 12:28 Luk 10:25-28 * 12:29 Dud 6:4-5 * 12:31 Lep 19:18 * 12:33 Dud 4:35; 1Sa 15:22; Hos 6:6 * 12:36 Sam 110:1 * 12:43 2Ko 8:12