2
Daniel i vaarike ra kukurai ra ririvon kai Nebukadnesar
1 Ma ta ra vauruana kilala ta ra kini na king kai Nebukadnesar, Nebukadnesar i ga ririvone ta umana ririvon, ma i ga ngarangarao ra tulungeana tana, ma pa i ga va mat bulu mulai.
2 Io, ra king i ga vartuluai ba da oro pa ra umana melem na tutana, ma ra umana tena papait, ma ra umana tena agagar, ma ra umana Kaldea, upi diat a ve ra king ta kana lavur ririvon. Damana dia ga vut ma dia ga tur ta ra luaina mata i ra king.
3 Ma ra king i ga biti ta diat: Iau tar ririvone tika na ririvon, ma ra tulungeagu i ngarangarao upi ina nunure ra ririvon.
4 Ma ra umana Kaldea dia ga tata ma dia ga biti tai ra king dari: U ra king, boina ba una laun tukum! Boina ba una ve tar ra ririvon ta kaum umana tultul, ma avet a vaarike ra kukuraina piram.
5 Ma ra king i ga bali ra tinata kai ra umana Kaldea, ma i ga biti: I dovot ra tinata iau tatike: ona pa ava vaarike ra ririvon ma ra kukuraina tagu, da kadal varbaiane avat,, ma da vakaina ra kubakuba i vavat upi na da ra ul a buta.
6 Ma ga ba avat a vaarike ra ririvon ma ra kukuraina, avat a vatur vake ra vartabar tagu, ma ra vabongon ma ra ngala na variru; io, avat a vaarike ra ririvon ma ra kukuraina bula.
7 Dia ga bali mule ma dia ga biti: Boina ba ra king na ve tar ra ririvon ta kana umana tultul, ma avet a vaarike ra kukuraina.
8 A king i ga tata mulai ma i ga biti: Go iau nunure muka ba ava mainge ba da ur uka ra bung, tago ava nunure ba ra tinata iau ga tatike i dovot,
9 ba ona pa avat a vateten tar ra ririvon tagu, tikai ka ra varkurai ure avat; tago ava tar vaninare ra tinata vavaongo ma ra tinata na vavagu ba avat a vatang ia piragu, tuk tar ta ra e ba ta enana magit bar na arikai; boina avat a ve iau ta ra ririvon, ma ina nunure tana ba i tale avat ba avat a pala ra kukuraina tagu.
10 A umana Kaldea dia ga bali ra king ma dia ga biti: Pa ta tutana ta ra rakarakan a gunagunan ba na pait valar pa ra magit ra king i mainge; tago pa ta ngala na king ma pa ta dekdek na king i ga tir pa ra magit dari tai ta tena papait, ba tai ta tena agagar, ba tai ta Kaldea.
11 Ra magit ra king i tir upi ia i dekdek, ma pa ta tutana mulai ba na vaarike pire ra king, ia kaka ra umana god nina pa dia kiki pire ra tarai.
12 A king i ga kankan ure go ra magit, ma i ga kavavar, ma i ga vartuluai ba da vamutue ra lavur tena kabinana Babilon.
13 Ma ra varkurai i ga vana rikai, ma di ga vaninara ba da ubu doko vue ra umana tena kabinana; ma dia ga tikatikan upi Daniel ma ra umana talaina upi da ubu doko diat.
14 Ma Daniel i ga tatike ra tinata i minana ma ra tinata i ki tai Ariok ra lualua ure ra umana monamono kai ra king, nina i ga vana rikai upi na ubu doko ra umana tena kabinana Babilon;
15 i ga tata ma i ga biti tai Ariok ra luluai na vinarubu kai ra king dari: Ta ra ava ra king i pait go ra dekdek na varkurai? Ma Ariok i ga vavinar Daniel ure go ra magit.
16 Ma Daniel i ga ruk pire ra king, ma i ga lul ia ba na tul tar ta umana bung tana upi na vaarike ra kukurai ra ririvon pire ra king.
17 Namur Daniel i ga vana ra kubana, ma i ga vakapa Kanania, Misael, ma Asaria, ra utul a talaina, tana,
18 upi diat a lul vovo pa God arama ra bala na bakut ba na tul tar kana varmari ta diat ure go ra magit na pidik, upi koko Daniel ma ra umana talaina diat a virua varurung ma ra umana tena kabinana Babilon par.
19 Io, di ga vaarike ra magit na pidik tai Daniel ta ra ninana ta ra marum. Ma Daniel i ga pite pa God arama ra bala na bakut.
20 Daniel i ga tak ra ngiene ma i ga biti:
Da pite vatikene pa ra iang i God ma pa na mutu,
Tago kana iat ra kabinana ma ra dekdek.
21 I varkiane ra umana e ma ra umana kilala;
I tak vue ra umana king, ma i vaki ra umana king;
I tabar ra umana tena kabinana ma ra kabinana,
Ma i tul tar ra minatoto ta diat i kapa ra nuknuk i diat;
22 I vaarike ra umana magit dia mamat ma dia tur ivai;
I nunure ra magit i ki ra kokodo,
Ma ra kapa i kiki pirana.
23 Iau pite pa u ma iau manane u, u ra
God kai ra umana tamagu,
Tago u tar tul tar ra kabinana ma ra niongor tagu,
Ma go u tar rada ra magit tagu nina ave ga lul ia tam,
Tago u tar vaarike ra magit kai ra king ta vevet.
24 Ma Daniel i ga ruk pire Ariok, nina ba ra king i ga togue ba na vamutue ra umana tena kabinana Babilon; i ga vana ma i ga biti tana dari: Koko una ubu vue ra umana tena kabinana Babilon; una agure pa iau tadav ra king, ma ina vaarike ra kukuraina pire ra king.
25 Io, Ariok i ga agure varuk lolole pa Daniel ta ra luaina mata i ra king, ma i ga biti tana dari: Iau tar tikan tadav tika na tutana ta diat di ga ben vavilavilau pa diat maro Iuda, ma go ra tutana na vaarike tar ra kukuraina ta ra king.
26 A king i ga tata ma i ga biti tai Daniel, a iangina bula na Beltesasar, dari: Dave, i tale u ba una vaarike ra ririvon piragu nina iau ga gire, ma ra kukuraina bula?
27 Daniel i ga bali ra king ma i ga biti tana: Nam ra magit na pidik ba ra king i titir tana pa i tale ra umana tena kabinana, ma ra umana tena agagar, ma ra umana tena papait, ma diat dia tikan upi ra vakilang ta ra bakut, upi diat a vaarike ta ra king;
28 ma ga tika na God i ki arama ra bala na bakut i pala vakapa ra umana magit na pidik, ma i tar vavinar ra king Nebukadnesar ta ra magit ba da pait ia ta ra umana e namur.
Kaum ririvon ma ra lavur ninana u tar gire ba u va ta kaum vava dia dari:
29 U ra king, ba u va mat ra umana ninunuk dia ga vana rikai ta ra balam ure ra lavur magit namur, ma nina i pala ra lavur magit na pidik i ga vakapa u ure ra magit ba da pait ia boko namur.
30 Ma vakir di ga vaarike go ra magit na pidik piragu tago iau lia ma ra kabinana ta ra tarai par dia laun, di ga vaarike ke piragu upi da vavinar ra king ta ra kukuraina, ma upi na tapala piram ra lavur ninunuk ta ra balam.
31 U ra king, u ga gigira, ma u ga gire ra ngala na kalavuar. Go ra kalavuar, i ga dekdek ma i ga bagabagele na kaia, i ga tur ta ra luaina matam, ma ra tarai dia ga dadadar tana.
32 Ma ure nam ra kalavuar, a uluna di ga pait ia ma ra ngatngat na goled, a bongobongono ma ra ura limana di ga pait ia ma ra silva, a livuana ma ra kelakelegina dir ga palariam gobol,
33 a ura kakene dir ga palariam tuna, ma ra ura pal a kauna dir ga varpopoto, a palariam ma ra pia.
34 U tar bobobe tuk tar ba ra vat ba pa ta lima i ra tarai i ga mut ia i ga tume ra ura kau i ra kalavuar nina dir palariam ma dir pia bula, ma i ga pamar gigi dir.
35 Io, di ga pamar ngidangide ra palariam tuna, ra pia, ra palariam gobol, ra silva, ma ra goled, ma dia ga da ra pal i ra vit ta ra tavul a rararama vuai; ma ra vuvu i ga kap imimire vue diat, ma dia ga panie kakit; ma nina ra vat ba i ga tumak pamar ra kalavuar i ga ngala vanavana da ra ngala na luana, ma i ga koakor ta ra rakarakan a gunagunan.
36 Nam ra ririvon; ma go avet a pala ra kukuraina ta ra luaina mata i ra king.
37 U ra king, u ra king kai ra lavur king, nina God arama ra bala na bakut i ga tul tar ra kiki na varkurai, ra varkurai, ra dekdek, ma ra minamar tam;
38 ma ta ra lavur pakana ba ra tarai dia kiki tana, God i ga tul tar ra lavur leing ra pupui ta ra limam, ma ra lavur beo liuliu bula, ma i ga vaki u ba una kure diat par. U ra uluna i goled.
39 Ma ba u tar mat ta tika na vuna varkurai na vana rikai, ma pa na varogop ma u; ma ta ra vuna varkurai, a vautuluna, a vuna varkurai na palariam gobol, nina ba na kure ra tarai ta ra rakarakan a gunagunan.
40 Ma ra vaivatina vuna varkurai na ongor da ra palariam tuna, tago ra palariam tuna i pamar gigi ra lavur magit ma i ongor pa diat; ma da ra palariam i bereng go diat par, damana nam ra vuna varkurai na papamar ma na bebereng.
41 Ma tago u ga gire ra kauna ma ra kaka na kauna, a ngungu tana i pia di pait la me, ma ta ra ngungu i palariam tuna, nam ra vuna varkurai pa na kopono ra varkurai tana; ma a dovotina ta pakana tana na ongor da ra palariam tuna, da u ga gire ra palariam tuna dir varpopoto ma ra pia bulit.
42 Ma da di ga pait ra ngungu kaka na kauna ma ra palariam tuna, ma ta ra ngungu ma ra pia, damana ra ngungu vuna varkurai na ongor, ma ta ra ngungu na pok.
43 Ma tago u ga gire ra palariam dir varpopoto ma ra pia bulit, damana diat a varpopoto ta ra tinaulai, ma pa diat a ki petep vargil, da ra palariam tuna ma ra pia pa dir varpopoto bulu.
44 Ma ta ra e kai nam ra umana king, a God arama ra bala na bakut na vatur ta tika na vuna varkurai ba pa na panie muka, ma pa na nur tar ra varkurai tana tai ta tika na vuna tarai; na pamar gigi ka nam ra lavur vuna varkurai ma na vuna vue diat, ma ia kaka na tur vatikai ma pa na mutu.
45 Ma ba u ga gire ra vat ba pa ta lima i ra tarai i ga mut vue ta ra luana, ma i ga tumak pamar gigi ra palariam tuna, ra palariam gobol, ra pia, ra silva, ma ra goled, ra ngala na God i tar vaarike tar ra lavur magit ta ra king ba da pait ia namur. A ririvon i dovot, ma da pait ot pa ra kukuraina.
46 Ma ra king Nebukadnesar i ga bura timtibum ma i ga lotu tadav Daniel, ma i ga vartuluai ba da vartabar pirana ma ba da tun ra bulit i ang na katkat tana.
47 A king i ga tata ma i ga biti dari tai Daniel: A dovotina kavava God ia ra God kai ra lavur god, ma la ra Luluai kai ra lavur king, ma i vaarike ra lavur magit na pidik, tago u tar pala valar pa go ra magit i pidik.
48 Ma ra king i ga vangala pa Daniel, ma i ga pait mangoro na vartabar pirana, ma i ga vaki ia pi na varkurai ta ra papar Babilon par, ma ba na lualua ta ra umana tena kabinana par ta ra gunan Babilon.
49 Ma Daniel i ga lul ra king, ma ra king i ga tibe Sadrak, Mesak, ma Abed-Nego, upi dital a kure ra lavur magit kai ra kiki na varkurai ta ra papar Babilon; ma ga Daniel i ga kiki ta ra kuba i ra king.