6
Sa Jesus nia ꞋaꞋana fuana Sabat
(Matthew 12:1-14; Mark 2:23—3:6)
1 TaꞋi Sabat, asoa ana mamaloꞋanga, sa Jesus faꞋinia fafarongo nia ki kira leleka, ma kira ka liu toꞋo folo ana taꞋi oꞋolaꞋi witi, na ru kira saungani fuana beret. Ma kaidaꞋi kira liu ana, na fafarongo nia ki kira ka loia ti fingi ru, ma kira ka ꞋasaꞋasanga saena limada, ma kira ka Ꞌania.
2 Ma kaidaꞋi ngwae ana Farasi ki kira lisia, kira ka fata Ꞌuri, “Ru neꞋe kaumulu sasia nia Ꞌoia na taki sa Moses, osiꞋana kamu loia witi neꞋe ana Sabat, asoa ana mamaloꞋa.”
3 Sa Jesus ka olisida ka Ꞌuri, “Nau ku saiana kaumulu toꞋomaꞋi sulia saena Buka Abu na ru ba sa David na tatalafaꞋa nia sasia Ꞌi naꞋo. Ana kaidaꞋi neꞋeri, sa David faꞋinia ngwae nia ki kira fiolo liu,
4 nia ka leka Ꞌi saena na luma God, ma na ꞋingataꞋi fata abu ka kwatea fuana sa David na beret neꞋe kira Ꞌau abua fuana God. Ma sa David ka Ꞌania naꞋa beret neꞋeri, ma ka kwatea logo fuana ngwae nia ki, ma kira ka Ꞌania. Bore ma na taki kulu alaꞋani fuana talitoꞋona goꞋo na fata abu God ki neꞋe kira saiana Ꞌanilana. Ma noaꞋa kulu kasi lisia saena Buka Abu neꞋe God nia saetaꞋa fuana sa David.”
5 Sui sa Jesus ka fata naꞋa Ꞌuri, “Nau, na Ngela Ngwae, nau ku toꞋo ana na ngasingasiꞋanga fuana saelana ru ki fuana ngwae ki kira saiana kike sasia goꞋo Ꞌada ana asoa ana mamaloꞋanga.”
6 Ma ana ta asoa ana Sabat logo, sa Jesus ka leka saena luma fuana foꞋongaꞋa ma ka faꞋamanata. Ma taꞋi ngwae nia tua logo Ꞌi neꞋeri neꞋe lima ꞋoloꞋolo ana nia mae.
7 Ma ti ngwae faꞋamanata ana taki ki, ma na Farasi ki, kira ka tua logo Ꞌi neꞋeri, ma kira ka lialia Ꞌuana diꞋia sa Jesus ke gura ngwae neꞋeri ana Sabat, asoa ana mamaloꞋa. DiꞋia ꞋunaꞋeri, kira ka fata maana sa Jesus ana Ꞌoilana taki God ana guraꞋa, ru neꞋeri kira manata sulia ma nia diꞋia raoꞋa.
8 Ma sa Jesus nia saiana goꞋo Ꞌana manatada, ma nia ka fata Ꞌuri fuana ngwae neꞋe limana mae, “TataꞋe maꞋi, Ꞌoko uu maꞋi Ꞌi naꞋona ngwae ki taꞋifau.” Ma ngwae neꞋeri ka tataꞋe, ma ka leka maꞋi siana sa Jesus.
9 Ma sa Jesus ka fata Ꞌuri fuana Farasi ki, ma na ngwae faꞋamanata ana taki ki, “Nau ku saefilo kamu basi. Tae neꞋe taki kulu nia alaꞋania fasi Ꞌiri kulu ka sasia ana asoa ana mamaloꞋanga? Nia alaꞋania sasilana ru leꞋa ki, nama sasilana ru taꞋa ki? Nia alaꞋania na faꞋamaurilana ta ngwae, nama saungilana ta ngwae?”
10 Sa Jesus nia fata ꞋunaꞋeri ka sui, nia ka lia kwailiu fuada, goꞋo nia ka fata Ꞌuri fuana ngwae neꞋe limana nia mae, “Taga maꞋi limamu.” Ma nia ka taga, ma na limana ka leꞋa naꞋa.
11 Ana kaidaꞋi kira lisia, kira ka saetaꞋa liu, ma kira ka alaꞋa fiku ma kira ka manata Ꞌoi ru Ꞌuana tae neꞋe kike sasia ana sa Jesus.
Sa Jesus filia na lifurongo nia ki
(Matthew 10:1-4; Mark 3:13-19)
12 Ana ta kaidaꞋi logo, sa Jesus ka raꞋe Ꞌuana gwauna faꞋi ua Ꞌiri nia ka foꞋo. Ma saena rodo laꞋulaꞋu neꞋeri, nia ka foꞋosia God.
13 KaidaꞋi nia Ꞌofodangi naꞋa, nia ka saea maꞋi fafarongo nia ki siana, ma ka filia akwala ma ro ngwae, ma ka saeda Ꞌani lifurongo ki.
14 Na satada: sa Simon neꞋe sa Jesus faꞋasata Ꞌani sa Peter, ma sa Andrew na ngwaefuta nia, ma sa James, ma sa John, ma sa Filip, ma sa Batolomiu,
15 ma sa Matthew, ma sa Tomas, ma sa James na ngela sa Alfeas, ma sa Simon ta ngwae ana ngwae Jiu ki ba kira oga lalilana ngwae Ꞌi Rom ki faꞋasia Ꞌi Israel,
16 ma sa Judas na ngela sa James, ma sa Judas Iskariot na ngwae neꞋe nia ke baꞋa Ꞌolosaea sa Jesus fuana malimae nia ki.
Sa Jesus nia faꞋamanata ma ka gura na ngwae ki
(Matthew 4:23-25)
17 Sa Jesus nia koso maꞋi faꞋasia Ꞌi gwauna ua neꞋeri faꞋinia na akwala ma ro lifurongo nia ki, ma ka uu ana kula ote faꞋinia na fikuꞋa doe neꞋeri neꞋe ti ngwae laꞋu ana fafarongo nia ki. Ma ti ngwae Ꞌoro laꞋu neꞋe kira leka maꞋi faꞋasia abaꞋi kula Ꞌi Judea, ma faꞋinia fanoa doe Ꞌi Jerusalem, ma na fanoa ki Ꞌi Taea ma Ꞌi Saedon neꞋe kira tua Ꞌi sulia asi, kira tua logo Ꞌi neꞋeri.
18 Kira leka maꞋi fuana rongolana sa Jesus, ma Ꞌiri sa Jesus ke gurada faꞋasia na mataꞋinga kira ki. Ma na ngwae neꞋe kira toꞋo ana anoꞋi ru taꞋa ki, kira leka logo maꞋi, ma sa Jesus ka gurada.
19 Na ngwae ki taꞋifau kira iliili Ꞌuana samaꞋa toꞋona sa Jesus, osiꞋana na ngasingasiꞋanga nia leka kwau faꞋasia fuana guralana na ngwae ki taꞋifau.
SaesaeleꞋanga ma kwaimanataiꞋanga
(Matthew 5:1-12)
20 Sa Jesus ka lia kwau fuana fafarongo nia ki ma ka fata Ꞌuri,
“SaesaeleꞋanga fuamuꞋa ngwae neꞋe kamu dalaꞋa ki, osiꞋana neꞋe God ka gwaungaꞋi fafi kamu.
21 SaesaeleꞋanga fuamuꞋa ngwae neꞋe kamu fiolo ana kaidaꞋi neꞋe ki, osiꞋana kamu ke baꞋa abusu.
SaesaeleꞋanga fuamuꞋa ngwae neꞋe kamu angi ana kaidaꞋi neꞋe ki, osiꞋana kamu ke baꞋa gaꞋa.
22 SaesaeleꞋanga fuamuꞋa kaidaꞋi na ngwae ki kira ke silolongaꞋi kamu, ma kike ifulangaꞋi kamu, ma kira ka fata faꞋali kamu, ma fuꞋusi taꞋa amuꞋa, osiꞋana kamu roꞋosuli nau na Ngela Ngwae.
23 Kamu ke saesaeleꞋa, ma muke ngwaꞋe sakasaka Ꞌani saeleꞋanga doe kaidaꞋi neꞋe ngwae ki kike sasi ꞋunaꞋeri amuꞋa, osiꞋana na kwaiaraꞋa doe nia maꞋakwali kamu Ꞌi langi. Nau ku saea ru neꞋeri osiꞋana kira ke baꞋa sasia logo ru taꞋa fuamuꞋa neꞋe koꞋo bora kira ki sasia ana profet ki maꞋi Ꞌi naꞋo.
24 Bore ma, nia ke taꞋa ka lilisu fuamuꞋa na ngwae neꞋe kamu toꞋo ana toꞋoruꞋa ki ana kaidaꞋi neꞋe, osiꞋana ngwangwaneꞋanga ki kamu toꞋo ani ka sui naꞋa.
25 Nia ke taꞋa ka lilisu fuamuꞋa na ngwae neꞋe kamu fanga abusu ki ana kaidaꞋi neꞋe, osiꞋana kamu ke baꞋa fiolo.
Nia ke taꞋa ka lilisu fuamuꞋa na ngwae neꞋe kamu gaꞋa ki ana kaidaꞋi neꞋe, osiꞋana kamu ke baꞋa oꞋomae, ma muke angi.
26 Nia taꞋa ka lilisu fuamuꞋa kaidaꞋi neꞋe ngwae ki kira fataleꞋa amuꞋa, osiꞋana na koꞋo bora kira ki, kira sasia logo ru neꞋeri ki fuana na profet ꞋosoꞋoso ki.”
AlafeꞋanga fuana malimae
(Matthew 5:38-48; 7:12)
27 Sa Jesus nia faꞋamanata logo ka Ꞌuri, “Nau ku saea fuamuꞋa na ngwae neꞋe kamu rongo sulia fatalaku, muke kwaima ana na malimae kamu ki, ma muke sasi leꞋa fuana ngwae neꞋe kira silolongaꞋi kamu ki.
28 Ma muke foꞋosia God, Ꞌiri nia ke faꞋaleꞋa ngwae neꞋe kira agia kamuꞋa, ma muke foꞋo fuana na ngwae neꞋe kira sasia ru taꞋa ki amuꞋa.
29 Ma diꞋia ta ngwae ka fidalia na satemu, Ꞌoke alaꞋania nia ka fidalia laꞋu ta bali sate. Ma diꞋia ta ngwae ka ngalia na toꞋongi fafo doe Ꞌoe, Ꞌoke alaꞋania nia ke ngalia logo na toꞋongi sae Ꞌoe fuana.
30 Ma Ꞌoke kwatea fuana ta ngwae bore Ꞌana neꞋe nia ke gania ta ru amuꞋa. Ma diꞋia ta ngwae nia ngalia ta ru ana ru Ꞌoe ki, noaꞋa Ꞌoe kosi gania laꞋu fuana olitaꞋilana fuamu.
31 Ta tae neꞋe kamu oga na ngwae matamata ki kira ke sasia fuamuꞋa, kamu ke sasia logo fuada.
32 “Ma diꞋia kamu kwaima goꞋo amuꞋa ana ngwae neꞋe kira kwaima amuꞋa ki, noaꞋa kamu kasi ngalia goꞋo ta kwaiaraꞋanga. OsiꞋana na ngwae taꞋa ki bore, kira kwaima logo ana ngwae neꞋe kira kwaima ada ki.
33 Ma diꞋia kamu sasi leꞋa goꞋo ꞋamuꞋa fuana ngwae neꞋe kira sasi leꞋa fuamuꞋa ki, noaꞋa kamu kasi ngalia goꞋo ta kwaiaraꞋanga. OsiꞋana neꞋe ngwae abula taꞋa ki bore, kira sasi logo ꞋunaꞋeri.
34 Ma diꞋia kamu kwate ru goꞋo ꞋamuꞋa fuana ngwae neꞋe kira saiana kike duꞋua fuamuꞋa, noaꞋa kamu kasi ngalia goꞋo ta kwaiaraꞋanga. OsiꞋana neꞋe ngwae abula taꞋa ki bore, kira sasi logo ꞋunaꞋeri fuana ngwae abula taꞋa ki, fasi Ꞌiri kira ka duꞋua nama fuada.
35 Bore ma kamu ke kwaima nama ana malimae kamu ki, ma muke sasi leꞋa fuada, ma kamu ke kwate ru ma noaꞋa kamu kasi masia laꞋu na duꞋulana. DiꞋia kamu sasi ꞋunaꞋeri, kamu ke baꞋa ngalia na kwaiaraꞋanga doe, ma na abulalamuꞋa neꞋe ke diꞋia God na maꞋa kamu neꞋe nia ꞋinotoꞋa ka tasa. OsiꞋana God nia sasi leꞋa fuana ngwae taꞋa ki ma ngwae neꞋe noaꞋa kira kasi saeleꞋa faꞋinia tae neꞋe God sasia fuada.
36 Muke kwaimanatai ana ngwae ki, ka diꞋia logo na MaꞋa kamu neꞋe nia kwaimanatai amuꞋa.
FaꞋamanataꞋanga sulia matalangaꞋilana ta ngwae
(Matthew 7:1-5)
37 “NoaꞋa kamu kasi matalangaꞋinia ta ngwae matamata, Ꞌasu Ꞌubani God kata matalangaꞋi kamu logo. Ma noaꞋa kamu kasi saea na kwaꞋikwaꞋinga fuana ti ngwae matamata, ma God noaꞋa kasi kwatea logo na kwaꞋikwaꞋinga fuamuꞋa. Muke rufuanata nama ana ngwae ki, ma God ke rufuanata kamu logo.
38 Muke kwate nama ru ki fuana ngwae ki, ma God ke kwate ru logo fuamuꞋa. Ma God ke baꞋa kwatea na kwateꞋa neꞋe nia diꞋia ta ngwae ba nia faꞋafungua ta ngwaꞋi ru neꞋe nia nekea, leleka nia ka fungufungu ma ka Ꞌalasaka naꞋa. Ma God ke baꞋa kwate fuamuꞋa, diꞋia logo neꞋe kamu kwatea fuana na ngwae matamata ki.”
Na tualana fafarongo ki
39 Sa Jesus nia fata logo sulia tarifulaꞋa fuada ka Ꞌuri, “Ta ngwae neꞋe maana nia rodo, nia ꞋafitaꞋi ka talaꞋia laꞋu ta ngwae neꞋe maana rodo. DiꞋia nia sasi ꞋunaꞋeri, keroꞋa taꞋifau goꞋo neꞋe kera ke Ꞌasia saena kilu.
40 Aia, na ngwae neꞋe nia saesaeꞋi ru goꞋo Ꞌana, nia ꞋafitaꞋi ka liufia na ngwae neꞋe faꞋamanata nia. Ma diꞋia na ngwae saesaeꞋi ru nia ngali taꞋifau ru neꞋe ngwae faꞋamanata nia kwate fuana ki, nia diꞋia naꞋa na ngwae faꞋamanata nia.
41 “ꞋOko toꞋo ana taꞋangaꞋa doe ki, bore ma Ꞌoko balufia naꞋa Ꞌamu ta ngwae neꞋe nia toꞋo ana taꞋangaꞋa tiꞋitiꞋi. ꞋOko diꞋia taꞋi ngwae neꞋe nia lisia na gegeo Ꞌi saena na maana toꞋolana, bore ma nia kasi lisia goꞋo ta buli ano doe neꞋe nia saena maana talana.
42 Ma Ꞌoko fata Ꞌuri fuana na ngwae matamata, ‘ꞋOe kosi sasia ta ru neꞋe nia taꞋa.’ Bore ma Ꞌoe kosi manata Ꞌabera goꞋo ana taꞋangaꞋa doe neꞋe Ꞌoko sasiꞋi ki. ꞋAeꞋo ngwae kwalabasa. ꞋOke faꞋasia basi na taꞋangaꞋa Ꞌoe ki. Sui, Ꞌoko fiꞋi bolo fuana kwaiꞋafiꞋanga kwau ana ta ngwae matamata fuana na taꞋangaꞋa nia ki.”
Na Ꞌai faꞋinia na fufuaꞋi ru
(Matthew 7:16-20; 12:33-35)
43 Sa Jesus ka fata logo Ꞌania taꞋi tarifulaꞋa fuada ka Ꞌuri, “Na Ꞌai neꞋe nia bulao ka leꞋa, nia ꞋafitaꞋi ka fungu Ꞌani fuaꞋi ru taꞋa ki. Ka diꞋia logo, na Ꞌai neꞋe nia bulao ka taꞋa, nia ꞋafitaꞋi ka fungu Ꞌani na fuaꞋi ru leꞋa ki.
44 Kulu saiana Ꞌai ki taꞋifau, osiꞋana fufuaꞋi ru kira ki neꞋe kira fungu Ꞌani. Ma nia ꞋafitaꞋi ta ngwae ka fisua na fufuana Ꞌai leꞋa faꞋasia na kwalongarangaraꞋa.
45 Ma na ngwae leꞋa nia sasia logo na ru leꞋa ki sulia na manataꞋi ngwae raola nia. Ma na ngwae taꞋa nia sasia logo na ru taꞋa ki sulia na manataꞋi ngwae bulibuli nia. Na ru neꞋe nia tua Ꞌi saena na manatalana ngwae, nia neꞋe ka ruꞋu maꞋi Ꞌi maa Ꞌani fatalana.”
Fafarongo mamana
(Matthew 7:24-27)
46 Ma sa Jesus ka alaꞋa laꞋu Ꞌuri, “FaꞋuta neꞋe, ana kaidaꞋi kamu alaꞋa faꞋinau, kamu ka saea nau Ꞌani Aofia, bore ma noaꞋa kamu kasi sasi goꞋo sulia na ru neꞋe nau ku saeꞋe fuamuꞋa ki?
47 Sa tai bore ana neꞋe nia leka maꞋi siaku, ma ka rongo sulia na fatalaku, ma ka sasi sulia, nai faꞋataꞋinia fuamuꞋa na fitoꞋonga nia, ma na tualana.
48 Nia diꞋia na ngwae neꞋe nia saungaꞋinia luma nia, ma nia ka Ꞌilia na diro Ꞌai ki ka koso lalo. Aia, ma ana kaidaꞋi na uta ka toꞋo, ma na kafo nia afetafa maꞋi, nia ꞋafitaꞋi ka malangisia, osiꞋana nia saungaꞋinia luma nia Ꞌi fafona na diro Ꞌai ki neꞋe nia Ꞌilia ka koso lalo.
49 Ma na ngwae neꞋe nia rongoa na fatalaku, ma noaꞋa kasi sasi sulia, nia diꞋia ngwae neꞋe nia saungaꞋinia luma nia fafona one, noaꞋa nia kasi Ꞌilia diro Ꞌai kasi koso lalo goꞋo. KaidaꞋi kafo nia afetafa maꞋi, ma ka foto ana luma neꞋeri, luma neꞋeri ka Ꞌasia, ma ka takalo taꞋifau naꞋa.”