7
Estebane kwinta kinamɨztu
Suasne katsa pariyane Estebanta ka mɨmara: “¿Nawa uspa kaizara aizpa watcha ki?” mɨmara. Usne usparuza ka sɨnkanara: “Au aimpihshtuzkas au Israel awaruza ɨninmuruzkas nawa mɨzhain. An ñamin au taitta Abrahamne Mesopotamia sura uzta. Abraham Harán sura uztachasmin, au chiyuras Diosne ussa izpan kit kaizta: ‘Up sukas up kwalkas chɨhkat kit mamaz sura na antu aizpa ɨnka.’ Suasne Abrahamne Caldea suras puz kit Harán sura uzna ɨrɨt. Paiña papihsh irawane, Diosne ussa an sukin ma u uzkin karara. Usne apain chinkas su ussa mɨlatchi. Mɨnta uzna mɨlatchi. Diosne an su mɨlanash kizta. Nu irɨka, paiña painkultuzne an su sappanazi kizta. Sun payune Abrahamne painkul mɨjchiazi. Anpane sun urain Diosne ‘up kwal mamazpa sura mamaz awakanain uzanazi’ kaizta. Kiwainmumikakana cuatro cientos añokima kal kianazi. Katsa mikwaruzne usparuza ilnanazi, kal kianapa. Diosne ussa an kaizta: ‘Nane uruza naiznintuza ilnat kit naizninanash. An suras puzarawane, uspane apain nawa kiwainat kit nawa paikuanazi,’ kizta. Diosne Abrahamkasa sun kin nam kit ka ɨninta: ‘Nawa nɨjkultuasmin, nune up aya tɨt kit circuncisión kitpa.’ Katmizna Isaac kawirawane, Abrahamne maza domingora paiña painkulpa ayara tɨt kit circuncisión kira. Sunkanain Isaacne Jacobta paiña painkulta kira. Jacobkas sunkanain paiña painkultuza kinara. Uspane au doce Israel pamparuz mai.
Au Jacobpa painkultuzne au pampawa irɨt kwal mai. Uspa Joséra aliz kulat kit izashitchi akwa, uspane ussa mamaz awaruza paininñara, Egipto sura mɨlnapa. 10 Diosne ussa kiwain kit wan kwailtas puzninta. Joséne piankam kit Faraónpa izmumika namta. An katsa mikwane Egipto sukin ɨninta. Usne Joséra nara, Egipto surakas paiñain yaltakas ɨninnapa.
11 Suasne Egipto surakas Canaán surakas kumira wachi akwa, awane yak kiat kit naizara. Suane au ñamin papihshtuzne chi kumanamara. 12 Jacob chara pippa Egipto sura wa mɨrawane, usne paiña painkultuza, au an ñancha kwal uzturuza, ɨninnara. 13 Uspa paakima ɨarawane, Joséne paiña aimpihshtuza ussain piankamninta. Sunkanain Faraónne, Egiptokin katsa mikwane, Joséwa kwal piankamta. 14 Suasne Joséne papihshtakas paiña kwaltakas kanapa ɨninnara. Paiña kwal setenta y cinco awa wiantɨt. 15 Sunkanain Jacobkas paiña kwalkas Egipto sura uzna ɨarɨt. Uskas au an ñancha kwalkas ta iarɨt. 16 An kwiztane uspa kwaltuzne uspa iarɨt kwaltuza Siquem pɨpulura muat kit kamara. An ñancha Abrahamne sun awa irɨt kamkin Siquem su paira. Hamorne Abrahamta sunpawa muin sun su paininta.
17 An ñamin Diosne Abrahamta sun su mɨlan namta, sun su sapnapa. Sun payu taiznapain pakane, Israel awane Egipto sukin an akkwan namara. 18 Suasne mamaz mikwane, Joséra pianchimikane, Egipto sukin ɨninmɨzta. 19 An mikwane au kwalta kain kinat kit naizninnara. Usne au kwalta ɨninnara, uspa mamin kawira pashaparuza pianamal talaij ɨnanapa, sua iarɨnpa. 20 An payune Moisésne kawira. An pashpane kwisha watsal azi. Paiña papihshtuzne uspa yalkin kutña mishkima kawirara. 21 Kutña mish pailtawane, uspane Moisésta yal pianamal talaij ɨnpa ɨninta. Faraónpa, Egipto mikwawa pashune ussa chak kit paiña painkulkanain kawirara. 22 Katmizna uspane Moisésta Egipto awa pian aizpa kamtaninta. Usne kwisha tɨnta awa namta. Paramtune, usne watsal kaizta. Chiwazha kal kitne, usne watsal kira.
23 Cuarenta año kawirawane, Moisésne min kit paiña Israel kwalta kwinta kin ɨshira. 24 Suasne usne maza Egipto awa paiña kwalta kwail kimtu izta. Katmizna Moisésne paiña kwalta pakpana ɨra. Usne Egipto awara il kit piantara. 25 Usne us kit aizpa paiña Israel aimpihshtuz mɨanazi minta. Uspane Dios Moisésta usparuza kiwainna narɨt pianchi. 26 Tɨlawara Moisésne paas Israel awa waya kimtu iznat kit kiwainashira, waya kimanpa. Usne usparuza kaiznara: ‘Une aimpihshparain i. ¿Chikishma uwarain kwail kimtuas?’ 27 Suasne izmumikasha kwail kimtuatmikane Moisésta makin nuppain kit mɨmara: ‘¿Mɨnma nua au ɨninmikakana namzi? ¿Mɨnma nua au mikwa namzi, au kwail kirɨt aizpa kiznapa? 28 Nune anchik Egipto awara piantara. ¿Nawakas piantashimtukish?’ 29 Sun mɨrawane, Moisésne ishkwat kit Madián sura ɨra. Suane mamaz awakanain uz kit paas painkul kawirara.
30 Moisésne pul sukin, kashara Sinaí ɨzakin, uzta. Cuarenta año pailkane, maza ángelne ussa pu tɨra ĩn aiztukin izpanta. 31 Moisésne us izta aizpa iztasparɨt. Tɨra an wat izna ɨtpane, Moisésne Anpat Dios kaizka mɨra. 32 Ka kaizta: ‘Nane up kwalpa Dios ish. Abrahamkas Isaackas Jacobkas na iztakin wakpuj wainñat kit paikuara.’ Suasne Moisésne ishkwat kit ulmɨzta. Sunta izshitchi. 33 Anpat Diosne ussa kaizta: ‘Up zapato ukti. Sun su mittɨ kultukinne ap su i. 34 Nane ap awa Egipto sukin kwisha naizamtu pianish. Nane uspa azamtu aizpa mɨnat kit chiyuras kihshtau, usparuza chɨhtnana. Nawa mɨzha. Nane nua Egipto sura ɨninnash,’ kizta.
¿Mɨnma nua ɨninmika namninchi? ¿Mɨnma au mikwa namninchi, au kwail kirɨt aizpa kiznapa?
35 Israel awa Moisésta izashitchi kizarakas, Diosne Moisésta ángelpara pu tɨ ĩn aiztukin kwinta kit kit uspa ɨninmikakas uspa chɨhtmumikakas namta. 36 Moisésmin au kwaltuza Egipto suras ukkat mɨlnara. Dios ussa kiwainta akwa, usne Egipto surakas kwanam pimarakas pul surakas cuarenta añokima iztasparɨt kal kiara, uspa Diosta piankamanapa. 37 Moisésmin Israel awara kaiznara: ‘Diosne maza ɨninmikasha paiña kwaltas ɨninnazi, na ɨnintukana ɨninnapa. Ussa mɨrain.’ 38 Israel awa pul sukin wanmakkamtuasmin, Moisésne uspakasa uz kit ángelkasa Sinaí ɨzara kwinta kira. Suasne usne sun Dios watsal pit mɨra, aumɨza sun pitmin kamtananapa.
39 Au an ñancha kwalne Dios kaizta aizpa mɨashitchi. Ussa izashitchi akwa, uspane Egipto surain kaiyashira. 40 Suasne uspane Aarónta paikwat kit kaizara: ‘Nune mamaz dios sari, au iztakin an ñancha ɨnpa. Moisés aumɨza Egipto suras mɨlnarakas, aune ussa chima kirɨt pianchimakpas.’ 41 Suasne uspane chiwazha wakara pashpakana iztɨt saara. Pishta saat kit wakara piantat kit wakara pashpakana kunkin chiwazha mɨlaara, sunta wakpuj wainñanapa. Uspa sarɨt aizpa wari minñara. 42 Katmizna Diosne usparuza paimpa chɨhkanara, chiyu kɨmara wakpuj wainñanapa. Sunkana Dios kainammmikane pɨnkɨhta ka parɨt:
‘Israel awa mɨrain.
Pul sukin cuarenta añokima uzasmin, une na akwa wakara piantarachi. Nawa chinkas mɨlaarachi.
43 Sunkana nawa wakara mɨlarachikas, une dios Molocpa yal ukasa muara, sunta wakpuj wainñanapa.
Ukas dios Refánpa kɨmakas muara, sunta wakpuj wainñanapa.
Umin suntuz sat kit wakpuj wainñara.
Katmizna nane u suras uknanash,’ Babilonia sura ɨninnanapa.
44 Au an ñancha kwalne pul sukin mamaz ainki Dios yal mɨjara, awa Dios uztu piankamanapa. Diosne Moisésta ɨninta, paiña ainki yal sanapa. Usne ussa an ainki yalkana izninta. Sun Dios yal sarawane, 45 au kwalne sun Dios yal sappat kit uspakasa mɨlaara. An kwiztane au sura kaiyamɨztune, au kwalne Josuékasa sun ainki yal karaara, uspa su nappamtukin. Mamaz awa sun sura uzarakas, Diosne sun sukis usparuza attishta ɨninnara. Diosne usparuza sun suras ɨninnara, au kwal sun su sappanapa. Sun ainki Dios yalne sun sukin nukkulta, David uzta payukima. 46 Au katsa ɨninmika David nil uzta akwa, Diosne ussa wat pashira. Usne Diosta paikwara, Diospa yal sashimtu akwa. Sua Jacobpa Diosne uzshira. Sua Israel awaruzne au Diosta wakpuj wainñat kit paikuashira. 47 Kwiztane Salomónmin Dios yal sara. 48 Au katsa Diosne awa sara yalkin uztuchi. Dios pit kainammmikane Dios kaizta aizpa ka kaizta:
49 ‘Nane chiyuras na wan sara aizpa ɨninnamtus.
An sune na sara aizpa ainki i.’
Anpatne ka mɨmanara:
‘¿Chi yalma saanapas apane?
¿Mɨntama kwaizkulna ɨnpai?
50 Nain wan sashit aizpa sarau.’
51 Une Dios kaizta aizpa nɨjkulamtuchi. Une Diosta pianchiruzkana mai. Une Dios kaizta aizpa mɨarachi. Une Dios Izpul kaizta aizpa mɨashitchi. Une u an ña kwal uztakanain uzamtu. 52 U an ña kwalne wan Dios kainammtuza naizninñara. Mamaztuzne Dios nil kimtumika anazi kizara. Uspane sun kainammtuza piantaara. Mane me une sun wat kimtumikasha kwail kiat kit kwail awara chɨhkat kit piantaara. 53 Diosne ángeltuza ɨninnara, Moisés paiña pit uruza kwinta kinpa. Une sun pit mɨashitchi.”
Estebanne imtu
54 Sun mɨarawane, uspane pilchapuzaat kit Estebanta aliz pit paraara. 55 Sɨnam Izpul ussa piztuasmin, Estebanne chiyura izak kit Diosta naztamkana iztɨt izta. Usne Jesús pana Dios ɨninmakin izta. 56 Suasne Estebanne ka kaizta:
—Iztain. Nane chiyura kai iztus. Nane Dios Painkulta Diospa mamin ɨnintukin iztus, kizta.
57 Uspane kail palpizat kit tɨnta kwiannat kit masain wan ussa pizshiara. 58 Pɨpulukis ussa ukkat kit uk kiamɨzta, piantana. Uk kiamtuzne, ussa kwail kirɨt kainammtuzne, uspa kamisha musittu panakin taara. An musittune Saulo mun.
59 Uspa ussa uk kiamɨztuasmin, Estebanne Diosta paikwat kit kaizta: “Ap Anpat Jesús, ap izpul sapti.”
60 Kwiztane Estebanne wakpuj wain kit tɨnta ka kwianta: “Ap Anpat. Uspa kwail kiara aizpa sɨnam kwizninnari.”
Sun kiztawane, ira.
7:3 Gn 12.1 7:5 Gn 17.8; 48.4 7:7 Gn 15.13-14; Éx 3.12 7:18 Éx 1.7-8 7:28 Éx 2.14 7:30 Éx 3.2 7:32 Éx 3.6 7:33 Éx 3.5 7:34 Éx 3.7-8, 10 7:37 Dt 18.15 7:40 Éx 32.1 7:43 Am 5.25-27 7:50 Is 66.1-2