13
[Qui tetigerit picem inquinabitur ab ea: et qui communicaverit superbo induet superbiam.* Pondus super se tollat qui honestiori se communicat, et ditiori te ne socius fueris. Quid communicabit cacabus ad ollam? quando enim se colliserint, confringetur. Dives injuste egit, et fremet: pauper autem læsus tacebit. Si largitus fueris, assumet te: et si non habueris, derelinquet te. Si habes, convivet tecum, et evacuabit te: et ipse non dolebit super te. Si necessarius illi fueris, supplantabit te, et subridens spem dabit, narrans tibi bona, et dicet: Quid opus est tibi? Et confundet te in cibis suis, donec te exinaniat bis et ter: et in novissimo deridebit te, et postea videns derelinquet te, et caput suum movebit ad te. Humiliare Deo, et exspecta manus ejus. 10 Attende ne seductus in stultitiam humilieris. 11 Noli esse humilis in sapientia tua, ne humiliatus in stultitiam seducaris. 12 Advocatus a potentiore, discede: ex hoc enim magis te advocabit.§ 13 Ne improbus sis, ne impingaris: et ne longe sis ab eo, ne eas in oblivionem. 14 Ne retineas ex æquo loqui cum illo, nec credas multis verbis illius: ex multa enim loquela tentabit te, et subridens interrogabit te de absconditis tuis. 15 Immitis animus illius conservabit verba tua: et non parcet de malitia, et de vinculis. 16 Cave tibi, et attende diligenter auditui tuo, quoniam cum subversione tua ambulas:** 17 audiens vero illa, quasi in somnis vide, et vigilabis. 18 Omni vita tua dilige Deum, et invoca illum in salute tua.†† 19 Omne animal diligit simile sibi, sic et omnis homo proximum sibi.‡‡ 20 Omnis caro ad similem sibi conjungetur, et omnis homo simili sui sociabitur. 21 Si communicabit lupus agno aliquando, sic peccator justo. 22 Quæ communicatio sancto homini ad canem? aut quæ pars diviti ad pauperem? 23 Venatio leonis onager in eremo: sic et pascua divitum sunt pauperes. 24 Et sicut abominatio est superbo humilitas, sic et execratio divitis pauper. 25 Dives commotus confirmatur ab amicis suis: humilis autem cum ceciderit, expelletur et a notis.§§ 26 Diviti decepto multi recuperatores: locutus est superbia, et justificaverunt illum. 27 Humilis deceptus est, insuper et arguitur: locutus est sensate, et non est datus ei locus. 28 Dives locutus est, et omnes tacuerunt, et verbum illius usque ad nubes perducent. 29 Pauper locutus est, et dicunt: Quis est hic? et si offenderit, subvertent illum.] 30 [Bona est substantia cui non est peccatum in conscientia: et nequissima paupertas in ore impii. 31 Cor hominis immutat faciem illius, sive in bona, sive in mala.*** 32 Vestigium cordis boni et faciem bonam difficile invenies, et cum labore.]†††
* 13:1 Qui tetigerit picem inquinabitur. RAB. Per similitudinem ostendit, etc., usque ad ne mala quæ frequenter aspiciunt, imitari velint. 13:2 Pondus super se tollet. ID. Hæc moraliter nos instruunt, ut humilia sequamur, superba fugiamus: Quia Deus superbis resistit, humilibus autem dat gratiam Jacob. 4.. Mystice autem docet, etc., usque ad quia æterna confusione dignos ostendent, cum in æternum cruciabuntur. 13:11 Noli esse, etc. Non virtutem humilitatis abhorret: sed auctoritatem firmam contra expugnatores veritatis docet tenere, quibus fortiter resistendum. § 13:12 Advocatus. Modeste agendum est cum potentibus hujus sæculi, qui frequenter derident innocentium simplicitatem: quibus tamen debitum honorem conferre debemus, sed non contra Deum, vel contra mandata ejus. Unde, Omnes honorate, fraternitatem diligite, Deum timete, regem honorificate I Petr. 2.. ** 13:16 Cave tibi, et attende. Quasi: nihil tutum apud amatores mundi, qui mutabilia sequuntur et cum illis mutantur. Unde: Stultus ut luna mutatur Eccle. 27.. Possunt in his hæretici et falsi Christiani intelligi, quibus non est credendum, quia inconstantes sunt in omnibus viis suis. †† 13:18 Omni vita. RAB. Cæteris refutatis, etc., usque ad quia prope est Dominus omnibus invocantibus eum in veritate. ‡‡ 13:19 Omne animal. Ad superiora respicit, ut divitum, scilicet, et potentum societatem declines, et ei conjungaris, qui studio et religione tibi consors est. Hæc est enim amicitia firma, quam similitudo virtutum sociat. Si communicabit. Rapacitas lupi cum agni innocentia non convenit, nec avari rabies cum modestia simplicis. Nulla enim communicatio munditiæ cum immunditia: Sicut enim canis revertitur ad vomitum, ita qui iterat stultitiam suam Prov. 6.. Nulla ergo parilitas superbi divitis cum humilitate pauperis Christi. §§ 13:25 Dives commotus. Quod de divite et paupere increpat, exsequitur: quia multi sunt qui divitis facta et dicta extollunt: pauci qui doctrinam humilium et virtutem intelligunt. Arrogantes inveniunt prædicatores, humiles vero contemptores. Unde: Divitiæ addunt amicos plurimos, a paupere vero, et hi, quos habuit, separantur Prov. 19.. *** 13:31 Cor hominis immutat. In judicio vultus, mentis mutatio deprehenditur: unde, Cor gaudens exhilarat faciem, in mœrore animi dejicitur spiritus. ††† 13:32 Vestigium cordis boni. Quia multi simulati et ficti: ideo difficile invenitur in quo cor et facies, id est cogitatio et operatio atque doctrina, in bono conveniant: cum autem hoc invenies, da gloriam Deo, quia hoc ejus donum est.