12
Yeso nɨ Mombukwana Lɨsyɛ la kimumbiso
(Malɨkɔ 2:23-28; Luka 6:1-5)
1 Kumbuso wo ngbinga mʉkɛɗɛ, Yeso a ndɨ kakɨtaga ka ɓotiko ɓaya nganʉ ka Lɨsyɛ la kimumbiso. Ɓaɓɨɓya kakɨ ɓɨmʉkana ndɨ nza, ɓapʉnga kʉwa kakɔgɔ ɓɛkaza ɓaya nganʉ, ɓanalya.
2 Nɨyɔ Ɓafalisayɔ ɓɨna ɓɛyɔ, ɓaɓɨkya Yeso ɓɛ: «Wɨna! Ɓaɓɨɓya kakʉ ɓakagya lɨkpʉmʉka nɨlɔ ɓapakya kagya ka Lɨsyɛ la kimumbiso!»
3 Luki limoti, Yeso usikisya ndɨ ɓɛ: «Ambɛ, makonotongulogigʉ ndɨ iɓunu lɨkpʉmʉka nɨlɔ ngama Daudi agya ndɨ, ngbingo yi nɨnɔ ɓɨmʉkana ndɨ mino nza pa imoti na ɓawai-dakɨ?
4 Ingya ndɨ ka Ndaɓʉ ko Kunzi pa imoti na ɓawai-dakɨ, ɓalya ndɨ mukati nɨnɔ ɓa ndɨ nɨ ɓapíni Kunzi. Wɨna sɛ, mʉtʉʉ kakpamyagʉ ndɨ ɓɛ ɓalyagɨ kiki nɨ ɓokumu aka.
5 Ambɛ, makanotongulogigʉ ndɨ gɔnɨ ka mʉtʉʉ ka Musa? Masyɛ ma kimumbiso, ɓokumu nɨɓɔ ɓagyaga ligubo ka Ndaɓʉ ko Kunzi, ɓakpakyanaga kunzi wa mʉtʉʉ. Ɨɓʉ ɓakikogigʉ kaiba ɓɛ ɓagyaga ɓʉnyɛ!
6 Luki limoti, nakamʉɓɨkya ambɛ, wanʉ atʉ na mbɔkʉ wa ɨzangɨya kakɨtaga Ndaɓʉ ko Kunzi!
7 Iɓunu, makibo ɓi ka lɨngʉnʉ isi ya Moɓiso Motu mi nɨma: ‹Ɨmɨ, nakɛgʉ kapa ɓɛ ipóni apɛpɛ, luki limoti, huminyilyogoni ɓambanzʉ kumbu,› makakwananigʉ ɓi kaʉmakya ɓatʉ nɨɓɔ ɓakogyigʉ ɓʉnyɛ ka mʉkɔmbʉ.
8 A ɓɛyɔ, Mika-mʉmbanzʉ nɔ a Mombukwana Lɨsyɛ la kimumbiso.»
Yeso ahukusini mʉmbanzʉ wa kʉɓɔkʉkɔ kukwo
(Malɨkɔ 3:1-6; Luka 6:6-11)
9 Kʉwa wa, Yeso atʉkya ndɨ ka pa yi nɨyɔ, ogulya ndɨ ka ndaɓʉ ya malʉmba ka Ɓayuda.
10 Kʉ ɓɛyɔ, a ndɨ na mʉtʉ ɓemoti wa kʉɓɔkʉkɔ kukwo. Ɓambanzʉ ɓemoti-ɓemoti nɨɓɔ ɓa ndɨ gɔnɨ kʉ ɓɛyɔ ɓa ndɨ kapa kasʉngʉlya Yeso. Kʉwa wa, ɓamuusa ndɨ ɓɛ: «Mʉtʉʉ atɨkpamyagatʉ ɓɛ tahukusi mʉmbanzʉ ka Lɨsyɛ la kimumbiso?»
11 Yeso usikisya ndɨ ɓɛ: «Kika nɨ ɓemoti kunu a na kɔndɔlɔ ɓemoti aka, kɔndɔlɔ yi nɨnɔ ogwa ka lɨɓyɛ ka Lɨsyɛ la kimumbiso, kanyʉgʉ ka lɨsyɛ li nɨlɔ aka lɔ?
12 Ɛɛɛ! A ɓɛyɔ, mʉmbanzʉ nɔ a na ɨzangɨya kʉgbɛ kakɨtaga kɔndɔlɔ! Yɛkɨ a ɓɛyɔ, mʉtʉʉ akatɨkpamya ɓɛ tiki tanagyaga ɓʉnza ka Lɨsyɛ la kimumbiso.»
13 Kʉwa wa, Yeso aɓɨkya ndɨ alʉkʉ nɔ ɓɛ: «Nana kʉɓɔkʉkɔ.» Anana ndɨ, kʉɓɔkʉkɔ kwi nɨkwɔ ɨɨta ndɨ mʉɗɔngɔnɨ abɛ kwagɔgɔ.
14 Ɓafalisayɔ ɓamʉmʉkana ndɨ, ɓaga kagya dikiɗi kakɨsa pisi tina yɔ ɓamwisiso mina Yeso.
Yeso nɨ mʉgya-ligubo nɨnɔ Kunzi apʉnaga ndɨ
15 Nɨyɔ Yeso ʉkana ɓɛ Ɓafalisayɔ ɓogoni kagyɨlya dikiɗi, opupa ndɨ wa. Ɓambaza ɓakpʉkpʉ ka ɓambanzʉ ɓaɓɨɓya ndɨ. Uhukusa ndɨ ɓatʉ ɓa ɓokoloɓu ɓasɨ.
16 Ʉgbɨtyaga ndɨ ɓɨkpɔkpɔkpɔ ɓɛ ɓakanyonitɔgʉ mʉgɔngʉ kunzi.
17 Igyonosa ndɨ ɓɛyɔ kyɛ ɨtʉlyanɨ lɨkpʉmʉka nɨlɔ ɨɓɨkya ndɨ pisi ka mugyalandʉ Isaya ɓɛ:
18 «Muminoni mʉgya-ligubo kamɨ, nɨnɔ napʉnaga ndɨ,
a mikamɨ mʉpaka. Napaga kʉgbɛ.
Nobisa ndɛkɛ Lɨmbɛngɨ kamɨ kʉgʉ kakɨ.
Ʉɓɨkyaga ndɛkɛ mababa ka ɓambanzʉ lɨkpʉmʉka kamɨ longbingbili.
19 Kasaanɨgʉ ndɛkɛ na ɓambanzʉ ikanɨ kamakya ɨpʉmbʉ.
Na ɓakʉkanɨgʉ ndɛkɛ lɨyʉ kakɨ ko ɓopisi.
20 Koɓunigʉ ndɛkɛ lɨgʉgʉ nɨlɔ lɨyɨga,
kolimigʉ ndɛkɛ itambi nɨyɔ akoɗunguwo.
Agyaga ndɛkɛ ɓɛyɔ,
kadwɛ kʉ kwa kʉ ɓungbingbili inisa ndɛkɛ mina ka ɓapa ɓayasɨ.
21 Mababa obisa ndɛkɛ mʉtamanagɨ kaɓʉ ko lino kakɨ.»
Ɓaɓikyini Yeso ɓɛ akagya ligubo no ngu ka Belizebuli
(Malɨkɔ 3:20-30; Luka 11:14-23)
22 Kʉwa wa, ɓadulyoku ndɨ Yeso na mʉtʉ nɨnɔ a ndɨ na lɨmbɛngɨ la ɓʉnyɛ, no koloɓu ya mamɔmɔ, a ndɨ gɔnɨ ɓoɓo. Yeso ahukusa ndɨ, apʉnga ndɨ kanzɨna na kaɨna.
23 Ɓambaza ka ɓambanzʉ ɓasɨ ɓombombaya ndɨ kʉgbɛ. Ɨɓʉ aka ndɨ ɓɛ: «Kɛgʉ mbɛyɨ Mika ngama Daudi mʉ?»
24 Ngbingo yi nɨnɔ Ɓafalisayɔ ɓʉkana mina ɓɛyɔ, ɓaɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Alʉkʉ yi nɨmʉ akokpumya mambɛngɨ ma ɓʉnyɛ ko ngu ka Belizebuli, ngama ka ɓomuyoniso!»
25 Luki limoti, Yeso a ndɨ kaiba tamanaga kaɓʉ, ʉɓɨkya kʉwa ndɨ ɓɛ: «Lɨvananza la ɓʉngama ɓumoti kapʉnga kaɨgbanana luga yi, iba ɓʉngama ɓi nɨɓɔ osyini. Ɓambanzʉ ɓa gʉɗʉ ɓemoti ikanɨ ndaɓʉ yimoti ɓakɨgbanana, gʉɗʉ yi nɨnɔ ikanɨ ndaɓʉ yi nɨyɔ omisikanatʉ.
26 Kika nɨ Abɨlɨ akakpumya Abɨlɨ-dakɨ, akaibumoniso ɨyɨ mombukwana-dakɨ yi ɓɨkpɛ. Ɓʉngama kakɨ akwanana kʉwa kaidukulaga kaamaga lɨkɨ?
27 Kika nɨ ɨmɨ nakokpumyo mambɛngɨ ma ɓʉnyɛ no ngu ka Belizebuli, ɓomikunu, ɓa kʉwa ɨɓʉ kokpumyo no ngu ka wanɨ? Kinili, iɓunu ɓamombukwana-donu bi ɓɔ mika ndɛkɛ ɓazozi.
28 A ɓɛyɔ, ɨmɨ nakokpumya mambɛngɨ ma ɓʉnyɛ no ngu ya Lɨmbɛngɨ ko Kunzi. Nɨyɔ akowonisilo ɓɛ Ɓʉngama ko Kunzi odunuku luga kunu.
29 Kɛgʉ na mʉmbanzʉ nɨnɔ akwanana kogulya ka ndaɓʉ ko tutungyo katʉpa lɨngama kakɨ nɨ kanakondigʉ mbɛyɨ. Luki limoti, kika sɛ kʉwa nɨ akondini, akwanana kagya ɓɛyɔ!
30 Mʉtʉ nɨnɔ kɛgʉ pa imoti na ɨmɨ, a mumuyoniso kamɨ. Mʉtʉ nɨnɔ kɛgʉ kamʉmʉla pa imoti na ɨmɨ, a komisyo.
31 Kinili nakamʉɓɨkya ambɛ, ɓakwananatʉ kaʉpɨlya ɓambanzʉ ɓʉnyɛ, na mosikoni masɨ nɨmɔ ɓasɨkaga Kunzi. Luki limoti, ɓakakwananɨgʉ ndɛkɛ kapɨlya mʉmbanzʉ nɨnɔ asiki Lɨmbɛngɨ-Lotu.
32 Mʉtʉ wasɨ nɨnɔ akanzɨna yanyɛnyɛ ko bulya ko Mika-mʉmbanzʉ, inisatʉ na mʉpɨlya. Luki limoti, nɨnɔ anzɨnaga yanyɛnyɛ ko bulya Lɨmbɛngɨ-Lotu, ɓakapɨlyɨgʉ ndɛkɛ ka ɔɓɨlɨ yi nɨmʉ ikanɨ ka nɨnɔ akodoku.»
Ɓibogo sɨbʉkʉsɔ ko bumo yi
(Luka 6:43-45)
33 «Kika nɨ sɨbʉkʉsɔ a sanza, bumo yi ika yanza gɔnɨ. Kika nɨ a sanyɛ, bumo yi ika ɓɛgɛyɔ. A ɓɛyɔ, ɓibaga sɨbʉkʉsɔ ko bumo yi.
34 Lɨvananza ka ɓanzʉka! Makwanana pɨyɛ kaɓɨkya makpʉmʉka manzanza lɨkɨ, nɨ ma ɓanyɛ? A ɓɛyɔ, mʉnɔkʉ opupisaga nɨmɔ ikaga mutumo ka lɨmbɛngɨ ka mʉmbanzʉ!
35 Mʉtʉ wanza agyaga makpʉmʉka manzanza nɨmɔ opupaga ka lɨmbɛngɨ kakɨ lanza. Mʉtʉ wanyɛ opupisaga makpʉmʉka manyɛnyɛ nɨmɔ opupaga ka lɨmbɛngɨ kakɨ lanyɛ.
36 Nakamʉɓɨkya ɓɨngbanganya ambɛ, ka lɨsyɛ lɨkɔ mʉkɔmbʉ, ɓambanzʉ ɓatʉmbʉlaga ndɛkɛ makpʉmʉka ma payaya masɨ nɨmɔ opupaga ndɨ ka nɔkʉ kaɓʉ.
37 A ɓɛyɔ, muhukuso ikanɨ kukwakʉ kakʉ inisana ndɛkɛ kaɓyɛnɛnɛ na mʉnzɨna kakʉ.»
Ɓambanzʉ ɓakakʉnga Yeso ɓɛ ʉgyɨlyɨ lɨkpʉmʉka lɨmbanga
(Malɨkɔ 8:11-12; Luka 11:29-32)
38 Kʉwa wa, ɓemoti-ɓemoti luga ka Ɓafalisayɔ na ɓowonisilo ɓa mʉtʉʉ, ɓaɓɨkya ndɨ Yeso ɓɛ: «Muwonisilo! Takapa ɓɛ tiwoniso likingyosi.»
39 Yeso usikisya ndɨ ɓɛ: «Iɓunu ɓatʉ ɓa lɨsyɛ li nɨlɨ, ma ɓanyɛ na makokwononigʉ ko misa ko Kunzi! Makakʉnga ɓɛ ɓamuwonisi likingyosi. Luki limoti, makɨnɨgʉ ndɛkɛ ɓata likingyosi lagɔgɔ kiki nɨlɔ aka lɔ ka mugyalandʉ Yɔna.
40 Ɓɛgɛyɔ, Yɔna agya ndɨ mino masyɛ masaa, biti na lɨsyɛ ka mʉma ka musi mudingi, Mika-Mʉmbanzʉ agya ndɛkɛ ɨyɨ masyɛ masaa ɓɛgɛyɔ, biti na lɨsyɛ ka mbʉkʉ.
41 Ka lɨsyɛ lɨkɔ ngbanga, ɓatʉ ɓa Nɨnawɛ ɓamanana ndɛkɛ ka mʉɗɔngɔ ɓigwo kaʉsʉngʉlya ɓatʉ ɓa lɨsyɛ li nɨlɨ! Kyɛ ɓagomosyanatʉ ndɨ ɨɓʉ ɔɓɨlɨ kaɓʉ ngbingo yi nɨnɔ ɓamʉkana ndɨ mino Yɔna. Wɨna sɛ wanʉ a na mʉtʉ mudingi kakɨtaga Yɔna!
42 Ka lɨsyɛ lɨkɔ ngbanga, ngama muko yi nɨnɔ otukyoku ndɨ ɓyɨ ka gʉɗʉ wa Sɨba kodoku kaʉkana mʉnzɨna ma yimibo ka ngama Sɔlɔmɔnɔ amaga ndɛkɛ kambwa ka ɓatʉ ɓa lɨsyɛ li nɨlɨ kaʉsʉngʉlya! Winoni sɛ, wanʉ, a na mʉtʉ mudingi kakɨtaga Sɔlɔmɔnɔ.»
Lɨmbɛngɨ la ɓʉnyɛ amigilyini mʉmbanzʉ
(Luka 11:24-26)
43 «Lɨmbɛngɨ la ɓʉnyɛ kapupa mʉmbanzʉ, aga kolingyo ɓapa ka ɓɛsa ɓilelele. Akɨsa pa ya kimumbiso, luki limoti nɨ kinigʉ,
44 ilu aka ɓɛ: ‹Nakaɨga ka ndaɓʉ kamɨ, kʉ nopupiku ɓi mino.› Nɨyɔ ɨga ɓata, atakanya ɓikpo, yɨkpaga ɓɨngɔ na yiɓungusya ɓɨnza.
45 Aga kʉwa kava mambɛngɨ ma ɓʉnyɛ magɔgɔ maɗɨya na ɨka nɨmɔ manyɛnyɛ kakɨtaga ɨyɨ, ɓogulyo, ɓilikisyo wa. Ɔɓɨlɨ ka mʉtʉ yi nɨnɔ ika kʉwa wanyɛ kakɨtaga wa a ndɨ mino kambwa. Ika ndɛkɛ mʉɗɔngɔnɨ ɓɛyɔ ka ɓatʉ ɓa lɨvananza lanyɛ li nɨlɨ.»
Ɓa ɨkɨ ɓɔ ɓa ɓamamakɨ Yeso?
(Malɨkɔ 3:31-35; Luka 8:19-21)
46 Ngbingo yi nɨnɔ Yeso a mbɛyɨ ndɨ ɓata mina kanzɨna aka na ɓambaza ka ɓambanzʉ ɓi nɨɓɔ, amakɨ na ɓamamakɨ ɓa ndɨ ɓakamagaga kunzi. Ɨɓʉ, ɓa ndɨ kapa kanzɨna na ɨyɨ.
47 Mʉtʉ ɓemoti aɓɨkya kʉwa ndɨ ɓɛ: «Wɨkwɛ! Amakʉ na ɓamamakʉ ɓa ɓakamagaga kunzi. Ɓakapa kanzɨna na ɨwɛ.»
48 Yeso asikisya ndɨ alʉkʉ nɔ ɓɛ: «Mama nɨ wanɨ? Ɓomika-mama nɨ ɓa ɨkɨ?»
49 Kumbuso yi, ʉwanya ndɨ ɓaɓɨɓya kakɨ na kʉɓɔkʉkɔ, aɓɨkya ɓɛ: «Huminoni! Mama na ɓomika-mama nɨɓa!
50 A ɓɛyɔ, mʉtʉ wasɨ nɨnɔ agyaga sɨpananɨsɔ ka Baba nɨnɔ a kʉgʉ wa lɨsyɛ, ɨyɨ nɨ mama, mika-mama mʉlʉkʉ yi ikanɨ mʉsalɨ kamɨ.»