7
Stipen Ik Nitim
1 Wote, wu pris kuimbal ni ndi, Stipen waldpa, nimba mel, “Ik kupa ei?” nitim.
2 Ni kʉn, Stipen ndi, punt ropa, nimba mel, “Wutamʉn, angmʉn! Na nga ik ei, kum tek pilʉiya! Unt tʉn nga anda kouwʉ Aparam ni, Eran kona ila pi nʉpi kʉn, Mesopotemiya kona ila pepa moⱡnga, Got wu eng nui ei ndi, Aparam pepa murum kona ila urum.
3 Omba kʉn, Aparam kundpa, nimba mel, ‘Nim nga mʉi na, ʉngʉnʉl na mbʉ, wak rokʉn, na ndi, nim kona ti, ora nduimp ila pukʉn, muⱡi!’ nitim.
4 Ei kʉn, elim nga Kaldiya mʉi kona ei, wak ropa mba, Eran ni kona ila mba pitim. Wote, Aparam nga tipam ni koⱡnga kʉn, Got ndi, Aparam tʉpa mepa omba, akup enim pek mormin kona ila pinditim.
5 Got ndi, mʉi ei, Aparam elim nga mendpʉⱡ, nimba to ropa ngui ngʉnggʉrʉm, mon! Aparam elim nga kangambuⱡa ti, mon ku! Wote Got ndi, mʉi ei elim kʉn, elim nga mepa tem mbʉ kʉn, wote mbʉ nga mek teng mbʉ kʉn, nguimp nimba mʉi ropa nitim.
6 Got ndi, Aparam ik ei mel kun kundpa nimba mel, ‘Nim nga kangambuⱡa mek tin mbʉ, muⱡ kʉmp elpa ronggʉt ku muⱡing. Wote, kona ila nga wamp mbʉ ndi, tek kan ngʉk, kongun kindmant endʉk iteing nʉk etʉk, mindil kit mbʉ nguing. I etʉk pangina, pana 400 omba mba.
7 Wote na ndi, nim nga kangambuⱡa mbʉ, kongun kindmant ngong wamp mbʉ etʉp, mindil kundamba kʉn, kangambuⱡa mbʉ, kona elpa ei, wak rok, wote yant ok, ya kona ila molk kʉn, na nga mbi paka runding,’ Got ndi nitim.
8 Wote Got ndi, kʉng kupti uⱡ ei nga Aparam itangga nimba kʉn, nimba mʉi ropa pinditim. Ei nga wote, Eiparam ndi, wu Aisak mitim ei kʉn, rumbʉⱡ 8 omba puⱡnga kʉn, Aisak nga kʉng ei kup tʉtʉm. Wote, wu Aisak ni, Jekop nga kʉng ei, kup tʉtʉm ku. Wote Jekop ndi, wu 12 kʉⱡ nga kʉng kʉⱡ, kup tʉtʉm ku.
9 “Jekop nga kangʉmʉl wu mat ndi, en enim nga ʉngʉn akil, Josep kʉn, wʉlʉk rok, Isip kona ila, Josep wu mat kʉn, kindmant wamp mel raⱡpa muⱡangga nʉk, rarʉp rok ku moni tʉtʉng. Ni kʉn wote, Got ndi, Josep wak rui nʉrʉrʉm.
10 Wote, Josep nga uⱡ mbun urum mbila, Got ndi, ki kaimp pendpa mepa purum. Wote Josep ni, Got ndi, pilpa kungʉndi kai mbʉ ngumba, Isip kona ila nga wu king kʉndrʉm ei, wu king Pero nga kuimp keta ila uⱡ mbʉ, etpa kai mundrum. Wote Pero ndi, Josep ni tʉpa wu nuim kuimbal ei, monduⱡnga moⱡpa, Isip kona ila mel mbʉ pora, rʉp itim.
11 Wote, ui ti kʉn, Isip kʉn Keinen kona raⱡ ila, kump kun mam ti titim. Wote, tʉn nga anda kouwʉ tipamʉl mbʉ, rʉng kandʉk tʉk nuing kona mbʉ, pilik rundrung.
12 Ni kʉn, Jekop moⱡpa pitim mel, Isip kona ila rʉng minal tetʉm nʉtʉng ei pilpa, elim nga kangʉmʉl ni kʉⱡ, tʉpa mundrung, unt pi napʉrmʉn kona ila purung.
13 Wote, ui mat omba puⱡnga, aldpa pʉi nitim. Purung ui ei kʉn, wu Josep elim nga ʉngʉnʉl kʉⱡ kʉn, elim nga puⱡ ei, nimba mot ndurum. Wote, Isip kona ila wu king Pero ni ndi, Josep nga wamp mema kʉⱡ, pilpa pora ndurum.
14 Ei kʉn, Josep ndi, elim nga tipam Jekop kʉn, elim nga wamp mbʉ, 75 morung ni kʉⱡ pora, Isip kona ila weing nimba, rung mundrum.
15 Wote Jekop kʉn, tʉn nga anda kouwʉmʉn kʉⱡ kʉn, Isip kona ila puk pek molk, wote korung.
16 Wu korung kʉⱡ nga ombil kʉⱡ, tʉk mek puk, Sekim kona ila angʉndʉtʉng. Kona ei, Aparam ndi, unt Amor kangʉmʉl wu rʉⱡaip kʉⱡ kʉn, ku moni ndi, rop ropa titim.
17 “Unt Got ndi, Aparam kʉn nimba mʉi rurum uⱡ mbʉ mel etmba ei nga nitim ei, etpa nondpa elinga, Isip kona ila Isrel wamp minal kalk tʉtʉng.
18 Wote ei kʉn, Isip kona ila, wu king kont ti oⱡa urum. Wu ei ndi, Josep ni pilpa kun, iti nʉtʉtʉm.
19 Wu nuim ei ndi, tʉn nga wamp minal kalk tʉtʉng mbʉ, etpa mindil kundpa, wamp kʉⱡ nga kangambuⱡa nana, kokila meng mbʉ, pena tek kilangina, tek puk kuⱡeing nitim.
20 Ui ni kʉn, Moses ni, kang mon wei ei, mam ndi mitim. Wote, mam tipam raⱡ ndi, kang ni, mo rok tek moⱡunggila, kalimp raldika omba purum.
21 Wote, tek pena ndurung ila, wu king Pero nga mbuⱡam ni ndi, Moses kandpa tʉpa, kang ni tʉpa, elim nga kangʉm mel randpa, etpa ou inditim.
22 Wote Moses ni, Isip wamp nga uⱡ pilpa kungʉndi mbʉ, mbo endʉⱡina, kongun na, ik na, uⱡ mbʉ nga wu nuim murum.
23 Wote Moses ni, pana 40 elinga, elim nga Isrel wamp mbʉ, mbo kʉnimp nimba pitim.
24 Wote tʉnggʉt kʉn, Moses ni, moⱡpa kʉndrʉm mel, Isip wu ti ndi, Isrel wu ti, etpa kit mundrum ila mba, Isrel wu ni tʉpa rapundpa, Isip wu ni, ropa kundrum.
25 Moses ndi pilpa, Got ndi, elim kʉn moⱡpa, Isrel wamp mbʉ, etpa tʉmba nʉk pileing nimba itim. Uⱡ ei, wamp mbʉ ndi, pilik kun iti natʉtʉng.
26 Wote utʉma orunga, Isrel wu raⱡ el elinggila, Moses ndi kandpa, wu raⱡ nga nʉmp kun mundimp nimba mel, ‘Ik ei kum tiyʉl! Enmbil wu ʉngʉn ʉngʉn raⱡ, nambuⱡ emel, el enmbil?’ nitim.
27 Wote, el ruimp nimba itim wu ni ndi, Moses punt ropa kundpa, nimba mel, ‘Nim nam ndi, tʉpa nuim mondpa uⱡ mbʉ nga tʉk kun iti nitim?
28 Nim ukʉ nga Isip wu ti, rok kundun ni mel, akup na i ku etʉp rop kundimp nʉk pilkʉn nʉn ei?’ nitim.
29 Wote, Moses ik ni pilpa, Isip kona ni, wak ropa, nung nimba mba, Mirian kona ila purum. Kona ila mba moⱡpa kʉn, amp ti tʉpa, kang raⱡ mitim.
30 “Wote, pana 40 omba puⱡnga, Moses ni, Sainai komnga ei nga, wur kui waka ila moⱡpa kundrum ei, nde kat ndip nomba pitim kona ila, Got nga anggelo ti moⱡnga kundrum.
31-32 Uⱡ itim ni, Moses kandpa min ngʉn mundpa kʉn, kandʉp kai itimp nimba, nondpa purum. Ei kʉn, Got nga ik ei, mel nitim, ‘Na nim nga anda kouwʉ Eiparam, Aisak na, Jekop unt morung kʉⱡ nga Got ei,’ nitim. I nilinga, Moses nga kʉmp ki nimbʉ, pur pur roⱡnga, kona ei kanʉmba ei nga mundmong itim.
33 Wote Got ndi, Moses kundpa, nimba mel, ‘Nim nga kʉmp rʉk mel kʉⱡ potkʉn mundi! Nim int, anggilkʉn morun kona ei, mʉi wingti ila morun.
34 Na kant ei, Isip kona ila, na nga wamp mormin mbʉ, mindil minal nok mormin. Wamp kʉⱡ nga ka enmin ei pilip kʉn, na mana omp, wamp kʉⱡ nga mbun ila etʉp timp ont. Akup nim wana! Na ndi, nim Isip kona ila, tip mundamba pʉn!’ nitim.
35 “Moses ni, wu ei, Isrel wamp mbʉ ndi, tʉk pei mondʉk nʉk mel, ‘Nim nam ndi, nuim molkʉn, tʉn wamp mbʉ kundi nʉkʉndi?’ nʉtʉng. Got ndi, Moses ni, tʉp wu nuim mondpa, elim nga wamp mbʉ, kan tinga ndupa tangga nitim. Got nga Anggelo unt kona kui waka ila ndip mel noⱡnga, kʉndrʉm ni ndi, Moses ni, tʉpa rapundʉⱡnga uⱡ mbʉ itim.
36 Moses ndi, Isrel wamp nimbʉ, Isip kona ei, wak ropa, mepa ekit urum ei kep, wote Num Kuta Kunt ei, puⱡa rok, noi orunga ekit purung ei kep, wote kona kui waka ila uⱡ rʉpʉndi ou ndupa, wengʉndupa etpa, mepa puⱡnga, pana 40 omba purum.
37 Moses ndi, Isrel wamp nimbʉ, kundpa nimba mel, ‘Got ndi painui wu na, mel ti enim nga ruk ting ila, kandpa tʉpa ngumba.
38 Moses ni, unt Isrel wamp mbʉ kʉn, kona kui waka ila rʉp rok purung. Wote wu ei ndi ku, tʉn nga anda kouwʉ mbʉ kʉn, kunda rʉp rok purung. Wote, Sainai komnga ila, Got nga Anggelo ei kʉn, ik ranggʉⱡnga, Got ndi, elim nga kont mba mul uⱡ ei nga ik ei, tʉn kundpa nangga nimba, Moses ni ngurum.
39 Wote, tʉn nga anda kouwʉmʉn nimbʉ ndi, Moses nga nitim ik ni, teng ndui nandrʉng. Moses ni, rok pint panda etʉk, Isip kona ila aldpa kelik, int mbin nʉk, numan ila pʉtʉng.
40 Pilik kʉn, Eron ni kundʉk, nʉk mel, ‘Tʉn nga got mat mim itana! Got mbʉ ndi, tʉn rʉp etʉk mek peing,’ nʉtʉng. ‘Moses ni, wu tʉn Isip kona ila mepa ekit urum wu ni, nant ila pum nda, tʉn pili napʉnmʉn,’ nʉtʉng.
41 Ei kʉn ku, kng kau pela mel ti, mim etʉk mondʉk, numan minal nguk, kng rung mat kalk tindiⱡim mundʉk ngʉk mel ni kʉn, atinga rorung.
42-43 I etʉng ni nga, wote Got ndi, wamp nimbʉ, tʉpa mbuⱡ nguⱡnga, oⱡa muⱡ ila mipil na, mel mbʉ nga atinga rundeing nimba wak rurum. Uⱡ ei, ya unt painui wu morung nimbʉ mbʉ ndi, mon rok pendʉtʉng ni mel, kupa itim,
‘Enim Isrel wamp mbʉ ye! Enim unt pana 40 kona kui waka ila na kʉn, kng rung mel mbʉ kalk tindiⱡim mundʉk etʉng ni, na kʉn iti natʉtʉng mon! Enim ik kol got Molek nga muⱡ manga kʉⱡ mek, omba enim nga got Repan ei nga mipil ei, enim nga got ei nʉk, mim etʉng mel ei mek purung. Ei nga, na ndi, enim akup Bapilon kona ei nga mbuldung orunga tʉp mundamba, kongun kindmant wamp ralk muⱡing,’ nʉtʉng.
44 “Tʉn nga anda kouwʉmʉn mbʉ, kona kui waka ila morung ei kʉn, Got nga muⱡ manga kʉⱡ, Got ndi, Moses kundpa nimba, ora ndurum ni mel ku, tou ila mim etʉng.
45 Ui mat omba puⱡnga, tʉn nga anda kouwʉmʉn mbʉ, Got nga atinga muⱡ manga ei, en enim nga tipamʉl ndi, ngurung nimbʉ mek, Josuwa kʉn puk, Got ndi, wamp ropa mundrum mʉi nimbila morung. Wote, mul manga kʉⱡ kona ila angindʉk mondʉk moⱡʉngina, wote Depit ni oⱡa urum.
46 Got ndi, Depit kʉn numan minal ngumba memp pendilinga kʉn, Depit ndi, Got waldpa wu Jekop nga Got ei nga manga wingti ronduⱡ ti rʉkʉndimp, nitim.
47 Wote, manga wingti ni rakʉndimp nitim ni, wote Solomon ndi rukundrum.
48 Wote, Got Ama Oⱡa Nuim ei, wamp ndi, manga rakurmin ila muⱡi nambʉrʉm. Ik ei, painui wu Eimos ndi, pai nomba nimba mel,
49 “Nuim ndi, nimba mel, ‘Mul kona ei na nga rʉpʉndi pol ei nimba. Wote, mʉi kona ei na nga kʉmp raⱡ tetʉm kona ei nʉtʉm. Enim ndi, na nga namba manga ti rʉkʉndangina, na muⱡ tʉp muⱡimp nda?’ nʉtʉm.
50 ‘Mel mbʉ pora, na nga ki raⱡ ndi, mim iti nʉtʉt ei?’ ” nʉtʉm.
51 “Enim ik tʉk roi nduk, Got nga ik ei, kum ti natʉk etmin wamp mbʉ ye! Unt enim nga anda kouwʉ mbʉ mel ku ralk, Muⱡnga Wingti ei nga ik ei, kum ti natʉtmʉn.
52 Unt painui wu ti tenda na ti, enim nga anda kouwʉ mbʉ ndi, mbun mat tʉk ngui nganggʉrʉng ei? Ei mon! Enim nga anda kouwʉ mbʉ ndi, wu kun kai ei omba, ei nga pai nok nʉtʉng wu mbʉ, rok kondrung ku. Wote, akup enim ndi, wu kun kai ei urum ei kʉn, ruk molk, wote rok kondrung.
53 Enim ndi, Got nga mi ik ronduⱡ kʉⱡ anggelo kʉⱡ ndi, ambulk nguⱡina tʉtʉng. Ei kʉn, enim ndi, ik kʉⱡ pep rui narʉrmʉn ku,” nitim.
Stipen Ni, Ku Ndi Rorung
54 Wote, Stipen nga nitim ik nimbʉ, rʉp wu mbʉ ndi, ik ei pilik, ama popʉⱡ ndi kolk, gu mbʉ konggilingina puk rurum.
55 Wote, Muⱡnga Wingti ei ndi, Stipen kʉn peka rurum ila, Stipen muⱡ kona tʉpa oⱡa ndupa, Muⱡʉl Wu Kupa kʉndrʉm mel, Got nga rʉⱡang kai ila, Jisas ni, Got nga ki mbo orunga anggilpa murum.
56 Wote Stipen ndi, wu nimbʉ, kundpa nimba mel, “Kʉnʉiya! Na muⱡ kona ei, kumba tʉpa telinga kant ei, Got nga ki mbo orunga anggilpa morum kant!” nitim.
57-58 Wu nimbʉ pora, ronduⱡ ke nʉk, en enim nga kum nombuⱡa mbʉ rou rok, tʉkrʉk ok, Stipen ni imp molk kona nila rok, tʉk pena nduk, ku ndi rorung. Stipen rorung kandrung wu nimbʉ ndi, en enim nga wal pʉki pakrung mbʉ, kang wu Sol ni ti, murum nila potʉk tetʉng.
59 Wu ni kʉⱡ ndi, Stipen ku ndi roⱡina mel, Stipen ndi, atinga ropa nimba mel, “Nuim Jisas ye! Na nga Muⱡnga ei, nim ndi oⱡa tiyo!” nitim.
60 Wote Stipen ndi, mura ropa mondpa, atinga ronduⱡ ropa nimba mel, “Nuim ye! Wu kʉⱡ nga uⱡ kit enmin ei, wak rundi!” nimba kʉn kurum.