11
Abhamaama bhɨɨtʉ she bhámwitishile ʉMʉlʉngʉ
Ʉlwɨtɨkho kʉ kʉbha nu lusimishizyo kʉ zyɨ nongwa zye tʉkʉzɨsʉʉbhɨla, kʉ kwɨtɨkha uwanalyoli ʉwɨ nongwa zye zɨtakʉlolekha. Kʉ lwɨtɨkho lwabho, ʉMʉlʉngʉ ábhapaalile abhamaama bhɨɨtʉ. Kʉ lwɨtɨkho, tumanyile kʉtɨ ɨnsɨ yápeliilwe nʉ Mʉlʉngʉ kwɨ dala ɨlya kʉlonga izwi. Pe shɨnɨɨsho, viila vwe vɨkʉlolekha vwápeliilwe kufuma mu viila vwe vɨtakʉlolekha.
Kʉ lwɨtɨkho, uAbeli ámufumwiziizye ʉMʉlʉngʉ imfinjile inyinza kʉshɨla ɨya mʉsongo waakwe uKaayini. Khabhɨlɨ kʉnongwa ɨya lwɨtɨkho lwakwe akhabhaazɨwa nʉ Mʉlʉngʉ kʉtɨ mugolosu, ʉMʉlʉngʉ ázɨposheleeye imfinjile zyakwe. She poope áfuuye, ɨleelo ʉlwɨtɨkho lwakwe shɨkholanyo kʉkwɨtʉ nʉ mʉsanyʉʉnʉ.*
Kʉ lwɨtɨkho, uEnoki akhanyamvʉlwa kʉbhala kʉmwanya sita kufwa, woope atakhalolekha winza kʉnongwa ye akhanyamvʉlwa nʉ Mʉlʉngʉ. Kʉnongwa ye uWusimbe uWufinjile wukusimishizya kʉtɨ palʉsalo uEnoki we ashɨɨlɨ kʉnyamvʉlwa akhamʉkhondezyaga ʉMʉlʉngʉ. Pe shɨnɨɨsho, tʉtangakhola kʉmʉkhondezya ʉMʉlʉngʉ sita kʉmwɨtɨkha. Umuntu wowonti we akwɨnza kwa Mʉlʉngʉ yɨkwanzɨwa ayɨɨtɨshe kʉtɨ alɨɨpo, khabhɨlɨ ayɨɨtɨshe kʉtɨ akʉʉbhapa insupo abhantʉ bhe bhakʉmwanza kʉ mwoyo wonti.
Kʉ lwɨtɨkho, ʉNoowa ámutinishile ʉMʉlʉngʉ we amʉsokha kʉ zyɨ nongwa zye zyáshɨɨlɨ kufumila. Pe akhazenga isafina ɨnga ʉMʉlʉngʉ abhaposhe ʉweene peeka na bhantʉ abha mu nyumba yaakwe, na kʉbhalonga abhantʉ abha mʉ nsɨ bhe bhatámwitishile. Kʉnongwa yɨnɨɨyo, ʉMʉlʉngʉ akhamʉbhaazya ʉNoowa kʉtɨ mugolosu pamiiso gaakwe.
Ʉlwɨtɨkho lwa Abulahaamu
Kʉ lwɨtɨkho, uAbulahaamu ámutinishile ʉMʉlʉngʉ we akʉbhɨlɨshɨlwa abhale kʉ nsɨ ye ʉMʉlʉngʉ ámulajile kʉtɨ akhayiimupa yɨbhe yaakwe. UAbulahaamu akhasaama she poope atámanyile kwe akʉbhala.§ Kʉ lwɨtɨkho, akhɨɨkhala mʉ nsɨ ye álajiilwe nʉ Mʉlʉngʉ. Akhɨɨkhala mu sheegwi anzu Isaaka nʉ Yaakobo, bhoope bháposheleeye ʉmʉlajɨ wʉwʉʉla we uAbulahaamu álajiilwe. 10 UAbulahaamu ábhombile shɨnɨɨsho kʉnongwa ye akhagʉlɨlaga ɨnhaaya ɨmpɨtɨ ye yɨlɨ nɨ nyaalo zye zɨkʉdɨɨla wiila na wiila. Yɨnɨɨyo nhaaya imbaatishe na kʉzengwa nʉ Mʉlʉngʉ wʉʉyo.
11 Kʉ lwɨtɨkho, ʉSaala* áyitishile kʉtɨ ʉMʉlʉngʉ akʉkwɨlɨzya zye alajile. ɄSaala akhasaywa kʉbha pa wumwamu she poope áshiziizye amanha aga kʉbha nʉ mwana, khabhɨlɨ áamɨle mʉlʉʉjɨ. 12 Pe kufuma kwa Abulahaamu we áamɨle mugoosi atáamɨle angakhola kʉpaapa ʉmwana, ɨleelo kwáfumiiye abhantʉ abhinji nhaani anzɨ nzota ɨzya kʉmwanya nʉ mʉselesenga ʉwa mʉmbalɨ mwa sʉmbɨ vwe ʉtangabhaazya.
13 Abhantʉ ɨbha bhonti bháfuuye kumo we bhitishile. Bháshɨɨlɨ kʉposheela gaala ge bhálajiilwe, ɨleelo bházilolile ukutali, zɨkhabhakhondezya. Bhoope bhítishile kʉtɨ mʉ nsɨ umu bháamɨle bhajeni na bhe bhakʉshʉʉla, 14 kʉnongwa ye abhantʉ bhe bhakwɨtɨkha shɨnɨɨsho bhakʉlolesya apazelu kʉtɨ bhakwanza ɨnsɨ iyinji ye bhatɨbhe bhakhaaya. 15 Ɨnga bhasɨɨbhaje kʉ zyɨ nsɨ yaabho ɨyɨ maandɨ kwe bháfumiiye, nhanɨ bhákholile kʉgalʉkha kʉʉkwo. 16 Ɨleelo bhanaabho bhakwanza ɨnsɨ inyinza nhaani, kwe kʉtɨ kʉmwanya. Ye nongwa ʉMʉlʉngʉ atakʉlola insoni ɨnga bhanaabho bhakʉmʉtekha kʉtɨ Mʉlʉngʉ waabho, kʉnongwa ye abhalinganizanyiinye ɨnhaaya kʉmwanya.
17 Kʉ lwɨtɨkho, uAbulahaamu áyilinganyiinye kumufumwa uIsaaka kʉbha mfinjile, we ʉlwɨtɨkho lwakwe lʉkʉlɨngwa nʉ Mʉlʉngʉ. Ʉweene we áposheleeye ʉmʉlajɨ wa Mʉlʉngʉ, áyitishile kumufumwa ʉmwana waakwe weeka mwene, 18 she poope ʉMʉlʉngʉ ámubhuziizye kʉtɨ, “Ishipaafi shaakho shikhayifuma kwa Isaaka.”§ 19 UAbulahaamu ámanyile kʉtɨ ʉMʉlʉngʉ angakhola kʉzyʉsya abhafwe. Kwɨ dala limo, nalyoli uAbulahaamu ámwajile winza ʉmwana waakwe we áamɨle ngatɨ afuuye akhabha mʉpʉʉma winza.
20 Kʉ lwɨtɨkho, uIsaaka ábhasayile abhaana bhaakwe, ʉYaakobo nu Esau kʉ zyɨ nongwa zye zikhayifumila pɨlongolela.*
21 Kʉ lwɨtɨkho, ʉYaakobo we apalamɨla kufwa, ábhasayile abhaana bhonti bhabhɨlɨ abha Yoosefu, na kumupuuta ʉMʉlʉngʉ kumo ayɨgamɨɨye mʉ ndɨɨsa yaakwe.
22 Kʉ lwɨtɨkho, uYoosefu we apalamɨla kufwa, álonjile kʉ zya Bhaisilaeli she bhakhayifuma ku Miisili, khabhɨlɨ akhalajɨzya kʉ zya kʉsyɨla amafupa gaakwe pɨlongolela.
Ʉlwɨtɨkho lwa Moose
23 Kʉ lwɨtɨkho, abhapaafi bha Moose bhámufisile ʉMoose ameezi gatatʉ kufuma pe ápapiilwe. Bhámulolile kʉtɨ mwana mwinza, poope bhatógopile kʉkhaana ɨndajɨzyo ye ʉFalao áfumwizye.
24 Kʉ lwɨtɨkho, ʉMoose we abha mʉsongo, akhakhaana kʉbha mwana wa mwalɨ wa Falao. 25 Ʉweene akhalola kwashi kʉsebha kʉyɨmba peeka na bhantʉ bha Mʉlʉngʉ kʉshɨla kʉseshela mu mbiibhi kʉ khabhalɨlo khashe. 26 Ámanyile kʉtɨ kʉyɨmba kʉnongwa ɨya Kilisiti kʉlɨ nu wukabhi ʉwʉpɨtɨ nhaani, kʉshɨla uwudumbwe wonti ʉwa mʉ nsɨ ɨya mu Miisili, kʉnongwa ye akhasʉbhɨlaga kʉposheela insupo ku nsiku ɨzya mwɨlongolela.
27 Kʉ lwɨtɨkho, ʉMoose akhasogola mu Miisili sita kwogopa ʉmʉlakha wa mwene. Ájimbiliiye, áamɨle ngatɨ muntu we akhamʉlolaga ʉMʉlʉngʉ, we atakʉlolekha. 28 Kʉ lwɨtɨkho, ábhombile ishikulukulu ɨshɨ Pasaaka, akhalajɨzya aBhaisilaeli bhapashe ɨbhanda mu vimbandalinga ɨvwa malyango gaabho, ɨnga wʉnʉʉyo ʉkhabhɨzya ʉwa kʉyazya atakhabhagoje abhakhatoote bhaabho.§ 29 Kʉ lwɨtɨkho, aBhaisilaeli bhonti bháfumiliiye ʉsʉmbɨ ʉwa Shaamu nɨ vɨnama anza she abhantʉ bhakʉjenda mʉ nsɨ inyuumu. Ɨleelo aBhamiisili we bhalɨnjɨzya kufumiila, bhakhaswibha mu minzi.*
Ʉlwɨtɨkho ʉlwa bhantʉ abhanjɨ kwa Mʉlʉngʉ
30 Kʉ lwɨtɨkho, aBhaisilaeli bházyʉngʉlʉʉye ɨmbʉmba ɨzyɨ nhaaya ɨya mu Yeeliko insiku saba, zɨkhagwa. 31 Kʉ lwɨtɨkho, ʉLakhabho we áamɨle mʉlondo, atakhagogwa peeka na bhantʉ bhe bhatakhamutinikhaga ʉMʉlʉngʉ, kʉnongwa ye ábhaposheleeye abhapiminhanyi abha Isilaeli ku wutengaanu.
32 Pe ɨndonje lyoni winza? Akhabhalɨlo khatakʉkwɨla, kʉtɨ ɨndonje kʉ zya lwɨtɨkho lwa Gidioni, ʉBalaaka, uSamusoni, uYeefuta, uDaudi, uSamweli na bhakuwi abhanjɨ. 33 Kʉ lwɨtɨkho, abhantʉ ɨbha bháluuye na bhamwene abhanjɨ bhakhabhatola, bhátabhalaaye ku wugolosu, na kʉposheela ʉmʉlajɨ we ʉMʉlʉngʉ álajile. Khabhɨlɨ bhádindile amalomu gɨ nsama, 34 bhakhazimanya ɨmbɨɨtʉ ɨzya mwoto, khabhɨlɨ bhakhapulukha kʉgogwa nʉ mʉfwo ʉmʉpɨtɨ. Bháamɨle bhatolwe, ɨleelo bhakhapeelwa amakha aga kʉtola ibho na kʉbhɨnga abhasikaali kufuma mʉ nsɨ izinji. 35 Abhantanda abhanjɨ bhakhabhaposheela abhafwe bhaabho bhe bhábhazyusiizye. Khabhɨlɨ abhantʉ abhanjɨ bhálolile kwashi bhayɨmbe na kufwa, kʉshɨla kʉbha mʉ wʉsatʉlwe na kʉmʉbhombela imbiibhi ʉMʉlʉngʉ. Bhábhombile shɨnɨɨsho ɨnga bhakhazyʉshe bhabhe nʉ wɨɨkhalo uwinza nhaani. 36 Bhamu bhábhasupiziizye na kʉkhomwa. Bhamu bhápinyiilwe na manyoloolo na kʉkʉngwa mwɨ jeela. 37 Khabhɨlɨ bhamu bhákhomiilwe na mawe, bhamu bhabholiilwe na matuupa, bhamu bhágogiilwe nʉ mʉfwo ʉmʉpɨtɨ. Bhamu bháamɨle bhapɨɨna, bhakhakwataga amagwembe agɨ ngoole na gi mbuzi, kʉnongwa ye bhatáamɨle na khantʉ naakhamu. Bhoope bháyimbile na kʉbhombwa imbiibhi nhaani. 38 Bhéleleeye mu shilozu na mʉ magamba, bhakhɨkhalaga mʉ ngwenya na mu miina. Abhantʉ ɨbha bháamɨle bhinza, poope nɨ nsɨ yɨtákhondeeye kwɨkhala na bhantʉ anza bhanaabho.
39 Abhantʉ bhanaabho bhonti bhe tʉkʉlonga ɨnongwa zyabho, bhápaliilwe kʉnongwa ɨya lwɨtɨkho lwabho, ɨleelo atálɨɨpo we áposheleeye zɨnɨɨzyo zye álajiilwe nʉ Mʉlʉngʉ. 40 Kʉnongwa ye ʉMʉlʉngʉ átalile kʉtʉbhɨɨshɨla ʉlʉbhaatɨkho ulwinza nhaani kʉnongwa yɨɨtʉ, ɨnga ɨtwe peeka nabho tʉposheele zye álajile kuutupa.
* 11:4 11:4 Bhaazya Wandɨlo 4:2-5. 11:5 11:5 Bhaazya Wandɨlo 5:24. 11:7 11:7 Bhaazya Wandɨlo 6:13-22. § 11:8 11:8 Bhaazya Wandɨlo 12:1-5. * 11:11 11:11 ɄSaala áamɨle mʉshɨ wa Abulahaamu. 11:12 11:12 Bhaazya Wandɨlo 22:17; 32:12. 11:17 11:17 Bhaazya Wandɨlo 22:1-19. § 11:18 11:18 Bhaazya Wandɨlo 21:12. * 11:20 11:20 Bhaazya Wandɨlo 27:27-29, 39-40. 11:22 11:22 Bhaazya Wandɨlo 50:24-25; Kufuma 13:19. 11:23 11:23 Ɨndajɨzyo ye ʉFalao áfumwizye ɄFalao, kwe kʉtɨ ʉmwene ʉwa ku Miisili, álajiziizye abhaana abhasakhaala bhonti abha Shiebulaniya bhagogwe. Bhaazya Kufuma 1:22-2:2. § 11:28 11:28 Bhaazya Kufuma 12:7-13, 21-30. * 11:29 11:29 Bhaazya Kufuma 14:21-31. 11:30 11:30 Bhaazya Yoshua 6:12-21. 11:31 11:31 Bhaazya Yoshua 2:1-21; 6:22-25.