21
UYeesu akʉposheelwa mu Yelusaleemu ku khaluluuto
(Maalika 11:1-11; Luuka 19:28-40; Yookhani 12:12-19)
UYeesu na bhalandati bhaakwe bhakhapalamɨla mu Yelusaleemu. We bhaafikha mʉ khakhaaya akha Betisifaage mwɨ gamba ɨlya Mizeituni, uYeesu akhabhasonteelezya abhalandati bhaakwe bhabhɨlɨ. Akhabhabhʉʉzya akhatɨ, “Bhalaji mʉ khakhaaya khaala khe khalɨ pɨlongolela yiinyu, mʉtɨyɨlole indogomi nɨ nyaana yaakwe nkʉnjɨɨle, ye umuntu atapandile naalumo. Mʉkhazɨsatʉle, mʉzɨleete kʉkwanɨ. Ɨnga umuntu wowonti akʉbhabhʉzɨɨlɨzya izyi ndogomi zɨnɨɨzyo, mʉkhamʉbhʉʉzye kʉtɨ, ‘ɄMwene akʉzyanza,’ woope atɨbhɨtɨshɨzye mʉzɨleete nalʉbhɨlo.” Ziniizi zyonti zyábhombeshile ɨnga lɨkwɨle izwi lye álonjile umukuwi kʉtɨ,
“Mʉbhʉʉzye ʉmʉlɨndʉ ʉwa mʉ nhaaya ɨya mu Sayuuni *
kʉtɨ,
‘Yeenya, ʉMwene waakho akwɨnza kʉkwakho, mutonsu,
ayɨkhaaye pa ndogomi,
ɨnyaana yi ndogomi.’
Pe abhalandati bhaala bhakhabhala, bhakhabhomba anza she uYeesu ábhalajiziizye. Bhakhɨnza ni ndogomi yiila peeka nɨ nyaana yaakwe kwa Yeesu, bhakhaala amenda gaabho pamwanya pa ndogomi, uYeesu akhazʉbha, akhɨɨkhala pamwanya. Abhantʉ abhinji bhakhaalaga amenda gaabho mwɨ dala, bhamu bhakhatemaga ʉtʉzanzala ʉtwa makwi, bhakhaalaga mwɨ dala. Abhantʉ bhe bhálongoleeye kwɨlongolela na bhaala bhe bhakhalandataga kʉlʉsalo kwa Yeesu, bhakhadandɨzyaga kʉkhoolela bhakhatɨnjɨ,
“Apalwaje§ ʉMwana ʉwa shɨkholo sha mwene uDaudi!
Asayiilwe we akwɨnza
kwɨ taawa lya Mwene ʉMʉlʉngʉ!*
Apalwaje ʉMʉlʉngʉ ʉwa kʉmwanya!”
10 We uYeesu ayinjila mu Yelusaleemu, ɨnhaaya yonti yɨkhasambagana. Abhantʉ bhakhanda kʉbhʉzɨlɨzanya bhakhatɨnjɨ, “Wu naanu wʉnʉʉnʉ?” 11 Ɨmpʉga ɨya bhantʉ bhaala ye yáfumile nu Yeesu yɨkhabhaamʉla yɨkhatɨ, “Ʉnʉ mukuwi uYeesu, kufuma mu Naazaleti, mʉ nhaaya ɨya mʉ Galɨlaaya.”
UYeesu akʉbhabhɨnga bhe bhakhakazyaga mu Nyumba iMfinjile
(Maalika 11:15-19; Luuka 19:45-48; Yookhani 2:13-22)
12 Pe uYeesu akhinjila mwi linga ilyi Nyumba iMfinjile. We ayinjila, akhabhabhɨnjɨla kunzi bhe bhakhakazyaga na kʉkala ivintu mwi linga ilyi Nyumba iMfinjile. Akhabenulanya ivintalati ɨvwa bhe bhakhavunzanyaaga ɨnhela, akhabenulanya na matengo aga bhe bhakhakazyaga ɨnkʉnda. 13 UYeesu akhabhabhʉʉzya akhatɨ, “Yisimbiilwe mu Wusimbe uWufinjile kʉtɨ, ‘Inyumba yaanɨ yɨtɨbhe nyumba ya kupuutila.’ Ɨleelo ɨmwe muyigalulanyiinye kʉbha ngwenya ya bhabuda!”§
14 Bhe bhatakʉlola na bhe bhálemaaye bhínzile mwi linga ilyi Nyumba iMfinjile, uYeesu akhabhaponɨa. 15 Ɨleelo abhapɨtɨ abha bhapuutili na bhamanyizyi abhɨ ndajɨzyo we bhavɨlola ɨvɨlolesyo ɨvwa kuswijizya vwe uYeesu ábhombile, khabhɨlɨ we bhɨmvwa abhaana bhakhapaalaga mwi linga ilyi Nyumba iMfinjile bhakhatɨnjɨ, “Apalwaje ʉMwana ʉwa shɨkholo sha mwene uDaudi,” bhakhaviitwa nhaani. 16 Bhakhamʉbhʉzɨɨlɨzya uYeesu bhakhatɨ, “Bhʉlɨ, ʉkwɨmvwa she abhaana ɨbha bhakʉlonga?” UYeesu akhabhaamʉla akhatɨ, “Ɨnkwɨmvwa. Bhʉlɨ, mutabhaziizye amazwi ɨga mu Wusimbe uWufinjile kʉtɨ,
‘Mu malomu ga bhaana abheela na bhe bhakwonha,
ukwiliziizye ɨmpaalo zyonti’?*
17 UYeesu akhabhalekha abhantʉ bhaala, akhafuma kunzi ɨyɨ nhaaya, akhabhala ku Besaniya, akhagona kʉnʉʉkwo.
UYeesu akuliguna ikwi ɨlya mutiini
(Maalika 11:12-14, 20-24)
18 Ɨshɨlaabhɨla we uYeesu akʉgalʉkha mu Yelusaleemu kufuma ku Besaniya, ɨnzala yikhamuluma. 19 Pe akhalɨlola ikwi limo lye bhakʉtɨ umutiini pambalɨ pɨ dala, akhasejeelela papɨɨpɨ, akhaaga lɨtalɨ na matunda naagamu, lyoli lɨlɨ na matʉndʉ meene. Akhalɨbhʉʉzya ikwi liila akhatɨ, “Kufuma ʉmʉsanyʉʉnʉ ʉtakheele amatunda naalumo, wiila na wiila!” Nalʉbhɨlo, ikwi liila lɨkhʉʉma lyonti. 20 We abhalandati bha Yeesu bhazɨlola zɨnɨɨzyo, bhakhaswiga nhaani, bhakhatɨ, “Khooni khe ikwi ili ɨlya mutiini lyʉma nalʉbhɨlo?” 21 UYeesu akhabhaamʉla akhatɨ, “Nalyoli ɨnkʉbhabhʉʉzya, ɨnga mwabha nʉ lwɨtɨkho sita kusingaana, mʉngakhola kʉbhomba te lɨnɨɨlyo ɨlya mutiini lyene. Lyoli poope ɨnga mwalɨbhʉʉzya ɨgamba ili, mwatɨ, ‘Kumpukha ʉsʉmbwe mwa sʉmbɨ,’ lɨnɨɨlyo lɨtɨbhombeshe. 22 Ɨnga mʉlɨ nʉ lwɨtɨkho, lyolyonti lye mʉkʉlaabha kwa Mʉlʉngʉ mu mpuuto, mʉtɨposheele.”
Ɨbhʉzɨɨlɨzyo kʉ zya waamʉlo wa Yeesu
(Maalika 11:27-33; Luuka 20:1-8)
23 UYeesu akhinjila mwi linga ilyi Nyumba iMfinjile. We akʉmanyɨzya, abhapɨtɨ abha bhapuutili na bhasongo abha Bhayahuudi bhakhabhala kʉmʉbhʉzɨɨlɨzya bhakhatɨ, “Ganaaga ge ʉkʉbhomba, ʉkʉbhomba kʉ waamʉlo wooni? Wu naanu we akupiiye ʉwaamʉlo wunuuwu?” 24 UYeesu akhabhaamʉla akhatɨ, “Nɨɨne ɨntɨbhabhʉzɨɨlɨzye izwi lyeka. Ɨnga mwanaamʉla, pe nɨɨne ɨntɨbhabhʉʉzye kʉtɨ ɨnkʉbhomba ganaaga kʉ waamʉlo wa naanu. 25 Bhʉlɨ, ʉwaamʉlo wa Yookhani ʉwa kwozya abhantʉ wáfumile kwoshi? Wáfumile kʉmwanya awe kʉ bhantʉ?” Pe bhakhazaabhana bhɨɨbho na bhɨɨbho bhakhatɨ, “Ɨnga twatɨ lwáfumile kʉmwanya, atɨtʉbhʉzɨɨlɨzye kʉtɨ, ‘Khooni khe mʉtakhamwɨtɨkhaga?’ 26 Khabhɨlɨ ɨnga twatɨ lwáfumile kʉ bhantʉ, tʉkwogopa ɨmpʉga ɨya bhantʉ. Kʉnongwa ye bhonti bhakwɨtɨkha kʉtɨ uYookhani áamɨle mukuwi.” 27 Pe bhakhamwamʉla bhakhatɨ, “Tutamanyile.” Woope uYeesu akhabhabhʉʉzya akhatɨ, “Nɨɨne ɨntakʉbhabhʉʉzya kʉtɨ ɨnkʉbhomba ziniizi kʉ waamʉlo wa naanu.”
Ɨshɨkholanyo ɨsha bhaana bhabhɨlɨ
28 UYeesu akhajendeelela kʉlonga akhatɨ, “Ɨmwe mʉkʉlola bhʉlɨɨbhʉlɨ? Álɨɨpo umuntu ʉmo áamɨle na bhaana bhabhɨlɨ. Akhabhala kwa mwana ʉwa kwanda, akhatɨ, ‘Mwana waanɨ, ʉmʉsanyʉʉnʉ bhalaga kʉbhomba ɨmbombo mu shiizi ɨsha mazabiibu.’ 29 Ʉmwana ʉla akhamwamʉla akhatɨ, ‘Ndaali.’ Ɨleelo akhayɨsɨɨbha, akhabhala kʉbhomba ɨmbombo. 30 Pe uyise waakwe akhabhala kwa mwana ʉwa wʉbhɨlɨ akhamʉbhʉʉzya shishiila. Woope akhamwamʉla akhatɨ, ‘Ɨntɨbhale baaba.’ Ɨleelo pɨlongolela, akhagalʉlanya ɨnsɨɨbho yaakwe, atakhabhala kʉbhomba ɨmbombo. 31 Bhʉlɨ, mʉ bhabhɨlɨ bhanaabho, wu naanu we ábhombile zye uyise waakwe akhanzaga?” Bhakhamwamʉla bhakhatɨ, “Wʉ wʉʉla ʉwa kwanda.” Pe uYeesu akhabhabhʉʉzya akhatɨ, “Nalyoli ɨnkʉbhabhʉʉzya, abhasonshezya nsonho na bhabhembu bhakhayɨbhalongolela kwinjila mʉ wʉmwene ʉwa Mʉlʉngʉ. 32 Kʉnongwa ye uYookhani áyinzile kukwinyu kwɨ dala ɨlya wugolosu, ɨmwe mutámwitishile. Ɨleelo abhasonshezya nsonho na bhabhembu bhámwitishile. Ɨmwe poope we mwazɨlola zyonti zɨnɨɨzyo, mʉtakhalaata na kʉmwɨtɨkha.”
Ɨshɨkholanyo ɨsha bhalimi abhabhiibhi
(Maalika 12:1-12; Luuka 20:9-19)
33 UYeesu akhalonga winza akhatɨ, “Tejeelezyi ɨshɨkholanyo ɨshamwabho. Álɨɨpo umuntu ʉmo, we áamɨle ni shiizi,§ akhawaala amazabiibu. Akhazyʉngʉʉlɨzya ʉlʉbhaga, akhabana apa kufinyila amazabiibu, akhazenga ʉmʉnaala.* Pe akhɨmvwana na bhalimi kʉtɨ bhabhombaje ɨmbombo ɨnga bhakhagabhane nawo ɨvɨyabho, akhashʉʉla kʉbhala ɨnsɨ ɨya kutali.
34 “We akhabhalɨlo akhi mvuno ɨya mazabiibu khaafikha, akhabhasonteelezya abhabhombi bhaakwe ku bhalimi bhaala kʉtɨ bhaamupe amazabiibu ge bhamʉgabhɨɨye kufuma mu shiizi shaakwe. 35 Ɨleelo abhalimi bhaala bhakhabhalema abhabhombi bhaakwe, ʉmo bhakhamʉkhoma, ʉmo bhakhamʉgoga nʉ wamwabho bhakhamʉkhoma na mawe. 36 Umuntu ʉla akhabhasonteelezya winza abhabhombi abhamwabho abhinji kʉshɨla bhe ábhasonteleziizye kʉwandɨlo. Abhalimi bhaala bhakhabhabhomba akhabhiibhi anza bha kwanda. 37 Kʉwʉmalɨlɨshɨlo, akhamʉsonteelezya ʉmwana waakwe akhatɨ, ‘Bhatimushindishe pe mwana waanɨ.’ 38 Ɨleelo abhalimi bhaala we bhamʉlola ʉmwana ʉla, bhakhabhʉʉzanya bhakhatɨ, ‘Ʉnʉ, we mugaali uwi shiizi ishi. Ishi tʉmʉgoje ɨnga tweje uwugaali waakwe.’ 39 Pe bhakhamʉlema, bhakhamʉsʉmba kunzi ku shiizi ɨsha mazabiibu, bhakhamʉgoga. 40 Bhʉlɨ, we ayɨnza ʉmwanensho uwi shiizi ɨsha mazabiibu akhayɨbhabhomba lyoni abhalimi bhaala?” 41 Abhapuutili abhapɨtɨ na bhapɨtɨ abha Bhayahuudi bhakhamwamʉla bhakhatɨ, “Akhayɨbhayazya abhabhiibhi bhaala, ishiizi shaakwe akhayɨɨbhapa abhalimi abhanjɨ bhe bhatɨmʉpanje amatunda agaakwe kʉ khabhalɨlo akhi mvuno.”
42 Pe uYeesu akhabhabhʉʉzya akhatɨ, “Bhʉlɨ, mutabhaziizye ziniizi mu Wusimbe uWufinjile? Yisimbiilwe kʉtɨ,
‘Iwe lye bhálikhaanile abhazenji,
lɨnɨɨlyo lye lyabha liwe ɨlya pambalɨ,
lye lilemile inyumba yonti.
Izwi liniili lifumile kwa Mwene,
lyope lya kuswijizya kʉkwɨtʉ!’
43 “Kʉnongwa yɨnɨɨyo, ɨnkʉbhabhʉʉzya kʉtɨ, ʉMʉlʉngʉ akhayeefwa ʉwʉmwene waakwe kukwinyu akhayɨɨbhapa abhantʉ abhɨ nsɨ izinji bhe bhangakhola kuumupa amatunda gaakwe. 44 Umuntu wowonti we alendela pi we lɨnɨɨlyo, akhayivunzinhana. Khabhɨlɨ wowonti we lyamʉlendela, likhayimuvinyulanya vinyuvinyu.”
45 We aBhafalisaayi na bhapɨtɨ abha bhapuutili bhɨmvwa ɨvɨkholanyo vwa Yeesu, bhakhamanya kʉtɨ akubhiibhikha bhɨɨbho. 46 Pe bhakhanza ɨdala ɨlya kʉmʉlema, ɨleelo bhakhogopaga ɨmpʉga ɨya bhantʉ, kʉnongwa ye abheene bhámwaganyiinye uYeesu kʉtɨ mukuwi.
* 21:5 21:5 ISayuuni lɨtaawa lyɨ gamba lye iYelusaleemu yázenjiilwe pamwanya yaakwe. Ʉmʉlɨndʉ ʉwa mʉ nhaaya ɨya mu Sayuuni kwe kʉtɨ abhakhaaya bhonti abhɨ nhaaya ɨya Yelusaleemu. 21:5 21:5 Ayɨkhaaye pa ndogomi Abhamwene bhakhapandaga pa ndogomi mʉ khabhalɨlo akha wutengaanu, bhakhapandaga ifalaasi mʉ khabhalɨlo akha wʉlʉgʉ. UYeesu kʉpanda mu ndogomi we akwinjila mu Yelusaleemu, akhalolesyaga kʉtɨ ʉweene akwɨnza ku wutengaanu ngatɨ wʉ mwene umutonsu. 21:5 21:5 Bhaazya Zakaliya 9:9. § 21:9 21:9 Apalwaje Mʉ ndongo ɨya Bhayahuudi bhakʉtɨ Hosaana kwe kʉtɨ tʉtʉʉle. * 21:9 21:9 Bhaazya Zabuuli 118:26. 21:12 21:12 Bhakhavunzanyaaga ɨnhela Yáamɨle mwata ya bhantʉ abhɨ nsɨ nɨ nsɨ kuvunzanya ɨnhela ɨya Bhaluumi ɨnga bhayaaje ɨnhela ɨya Bhayahuudi. Ɨnhela yɨnɨɨyo ye yɨkhanzɨwaaga kufumwa ɨnsonho iyi Nyumba iMfinjile, kʉnongwa ye yɨtakhɨtɨshɨlwaga kufumwa ɨnsonho mu Nyumba iMfinjile ɨnhela ye yáamɨle ni shifwani ɨsha Bhaluumi awe abhalongozi abhanjɨ bhe te Bhayahuudi. 21:13 21:13 Bhaazya Yeesaya 56:7. § 21:13 21:13 Bhaazya Yelemiya 7:11. * 21:16 21:16 Bhaazya Zabuuli 8:2. 21:19 21:19 Ikwi limo lye bhakʉtɨ umutiini likholiine ni kwi ɨlya mandongomilo kʉ Malɨla. 21:19 21:19 Ʉtakheele amatunda naalumo, wiila na wiila UYeesu we akhaligunaga ikwi ɨlya mutiini, akhalangaga uwukuwi ʉwa kʉtɨ, ʉMʉlʉngʉ akhayɨbhalonga aBhayahuudi kʉnongwa ye bhatalɨ na matunda agɨ njendo inyinza. § 21:33 21:33 Ishiizi shɨkholanyo sha bhantʉ bha Mʉlʉngʉ, kwe kʉtɨ aBhaisilaeli. Bhaazya Yeesaya 5:1-7. * 21:33 21:33 Ʉmʉnaala wáamɨle mʉsyenga we bházenjeeye amawe, uwutali waakwe wáamɨle ɨnyaayo zini ni nuusu, uwaazi ɨnyaayo zɨbhɨlɨ. Pamwanya pálɨnganɨɨye, páamɨle ni sheegwi she bhátimiiye amatʉndʉ. Umulindiilili akhɨkhalaga pa khanzundila kʉtendeela abhiibha nɨ vɨkhanʉ ni nyonyi. 21:42 21:42 Iwe lye bhálikhaanile abhazenji UYeesu ɨpa álonjile amazwi ganaaga kufuma mu Lufingo ʉlwa Khalɨ kʉlonga ɨzya wʉʉyo. 21:42 21:42 Bhaazya Zabuuli 118:22-23.