12
Tañi ra ña cuñi zatyiño vaha, tacuan iyo ra cua cahñi sii ra Jesús
1 Tacuan ta zɨquɨ i quisaha cahan ra Jesús sihin minoo cuhva ta catyi ra: Sicoo minoo ra i tasi minoo sacu yoho uva. Ta i zavaha ra nu i tava ra ndutya uva ta minoo vehe tyiyahva vatyi cua zacuenda ra sacu ra, ta i saha noo ra sacu ra sii inga ityi ra zatyiño. Ta cuahan ra inga ñuu.
2 Ta i saa quɨvɨ i sicoo uva cuan. Ta i tasi sitoho si minoo muzu ra vatyi cua caca ra zuhva, cuhva sa tahan si sii patrón ra.
3 Ta i tɨɨn ra sii muzu ra cuan, ta i cañi xaan ra sii ra. Ta i natasi ra sii ra. Ta ñá saha ra nu zuhva uva cuan.
4 Ta i tasi tucu sitoho si sii inga muzu ra. Ta i cañi xaan ra sii ra sihin yuu. I tahvi ra xiñi ra. Ta quiñi xaan i zavaha ra sihin ra.
5 Ta zɨquɨ i tasi tucu sitoho si sii inga tucu ra. Ta i sahñi ra sii ra. Ta i tasi sitoho si cuaha ca muzu minoo minoo ra. Zuhva ra i cañi ra, ta zuhva ra i sahñi ra.
6 Ta iyo minoo tuhun ñi zehe sitoho si, ta cuñi xaan ra sii ra. Ta nu ndɨhɨ tuhun i tasi ra sii ra vatyi sica iñi ra: “Cua tyaa ra yahvi sii zehi.”
7 Ta i catyi ra zatyiño cuan sihin tahan ra: “Ihya cuu ra cua nañihi ndaha tyiño quɨvɨ cua cuu zutu ra. Nacahñi yo sii ra vatyi ndoo maa yo sihin sacu ya.”
8 I tɨɨn ra sii ra. Ta i sahñi ra. Ta i tava ra coño ñuhu ra sata sacu.
9 Ta i ndaca tuhun ra Jesús ta catyi ra: ¿Yozo caa cua zavaha sitoho ñuhu cuan vityi? Cua cuhun ra, ta cua cahñi ra sii ra zatyiño cuan. Ta cua cuhva noo ra ñuhu cuan sii inga ñiyɨvɨ.
10 ¿Atu tañaha ca cahvi ndo Tuhun Ndyoo? nu catyi si:
I zavita ihno ñiyɨvɨ zandaa vehe sii yuu sa cuñi si cuenda sɨquɨ vehe.
Ta vityi, yuu cuan cuu sa ñiñi ca ta zɨquɨ tandɨhɨ sa cuenda vehe cuan vatyi tacuan catyi ra Ndyoo.
11 Ta vaha xaan cuñi yo sihin cuhva ya.
12 Ta i nducu ra ndyizo tyiño cuhva tɨɨn ra sii ra Jesús vatyi i siñi ra cuhva cahan ra Jesús, cuhva iyo maa ra. Zoco i yuhu ra sii ñiyɨvɨ. Ta yucuan cuenda i zandoo ra sii ra ta cuahan ra.
Tahan si tyaa yo yahvi sii ra cu tyiño ta sii ra Ndyoo
13 I tasi ñiyɨvɨ sii zuhva ra fariseo ta ra ñoho cuenda ra Herodes vatyi cua zandavi ñaha ra sii ra Jesús, ta cua nducu ra cuhva sihin ñaa minoo cuhva cua cahan ra Jesús ta zɨquɨ cua cuu tyaa ra cuatyi sata ra.
14 I quisi ra cuan ta i catyi ra: Maestro, sito ndi vatyi cohon sa ndisa, ta inuu ndita ñi tyoon yahvi sa cahan inga ñiyɨvɨ a cuca ñu a ndahvi ñu. Ndisa cuii zañohon ityi ra Ndyoo. ¿Atu vaha cua tyiyahvi yo xuhun sa sica ra gobierno César, a ña vaha? ¿Atu cua tyiyahvi ndi a ma tyiyahvi ndi?
15 Ta i sito ra Jesús vatyi ña vaha añima ra cuan, ta i catyi ra sihin ra: ¿Ñacu saqui xaan ndo xayu sehi? Quisi ndyaca ndo minoo xuhun vatyi ndyehi.
16 Ta i sindyaca ra sii si. Ta sa ndyehe ra Jesús, ta i catyi ra: ¿Yoo sii nuu ndyaa ya? ¿Ta yoo sii zɨvɨ ndyaa ya? Ta i catyi ra: Sii ra gobierno César.
17 Tacuan ta i catyi ra Jesús sihin ra: Cuhva ndo sii ra gobierno César sa cuu sii ra. Ta cuhva ndo sii ra Ndyoo sa cuu sii ra Ndyoo. Ta iyo xaan i cuñi ra sihin cuhva i cahan ra Jesús.
Ndaca tuhun ra tatu cua nandoto tucu ñiyɨvɨ
18 I sahan tucu minoo ityi ra saduceo nu ndyaa ra Jesús. I sica iñi tandɨhɨ ra saduceo vatyi ma nandoto tucu ñiyɨvɨ, ta yucuan cuenda i ndaca tuhun ra sii ra Jesús ta catyi ra:
19 Maestro, i tyaa ra Moisés minoo ley vatyi tatu sihi minoo rayɨɨ ta ndoo ndahvi ñazɨhɨ ra, ta yoñi zehe ra, natindaha yañi ra sihin ñaha cuan. Ta cua coo zehe ra sihin ña sa cuenda yañi ra, ra i sihi cuan.
20 Sicoo usa tahan rayɨɨ sihin yañi ra. I tindaha ra nuu, ta i sihi ra, ta yoñi zehe ra i sicoo.
21 Ta zɨquɨ i tindaha ra cu uu sihin ñandahvi cuan. Sihi tucu ra cuan. Ta yoñi zehe ra i sicoo. Ta tacuan tucu ra cu uñi.
22 Ta tacuan i tindaha tandɨhɨ sa usa tahan ra sihin ñaha cuan. Ta i sihi ra. Ta numinoo ra yoñi zehe ra i sicoo. Ta nu ndɨhɨ tuhun, i sihi tucu maa ñaha cuan.
23 ¿Yoo ra cua cuu yɨɨ ña quɨvɨ cua nandoto tucu ñiyɨvɨ vatyi ñazɨhɨ tandɨhɨ sa usa tahan ra i cuu sii ña? Tacuan i catyi ra sihin ra Jesús.
24 Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Ña sito ndo ñaa sa cahan ndo vatyi ña sito ndo Tuhun ra Ndyoo. Ta ña sito ndo yozo caa iyo cuhva sii ra.
25 Quɨvɨ cua nandoto ñiyɨvɨ i sihi, ma tindaha ca ñu. Ta ma cuhva ca ñu sii zehe ñu sa tindaha ñu. Tañi ángel sa iyo andɨvɨ tacuan cua nduu ñu.
26 Ta tatu cuñi ndo coto ndo tatu cua nandoto tucu ñiyɨvɨ, cuñi si sa nacohon iñi ndo sa i tyaa ra Moisés nu i saha ra cuenda yozo caa i cayu minoo taca iñu. Ta i cahan ra Ndyoo sihin ra sisi tu ta catyi ra: “Yuhvi cui Ndyoo sii ra Abraham ta sii ra Isaac, ta sii ra Jacob.”
27 Tacuan i cahan ra Ndyoo vazu sa sihi tandɨhɨ ra cuan ta sa naha vatyi sito ra Ndyoo vatyi ndito ra cuan ta cua nandoto tucu ra. Yɨvɨ Ndyoo sii ra ndaha sihi cuii cuu Ndyoo Zutu yo. Ndyoo sii ñiyɨvɨ cua cundito tandɨhɨ tyiemvu cuu maa ra. Ta zama xaan yuhu ndo vatyi sica iñi ndo vatyi ma nandoto tucu ñiyɨvɨ.
Minoo ley ra Ndyoo sa ñiñi ca
28 I saa tucu minoo ra maestro cuenda ley, ta i siñi ra sa ndaca tuhun xaan ñiyɨvɨ sii ra Jesús, ta i sito ra vatyi vaha xaan i nacahan ra Jesús sihin ñu, ta yucuan cuenda i ndaca tuhun ra sii ra ta catyi ra: ¿Ndya cuu ley ra Ndyoo sa ñiñi ca?
29 Ta i catyi ra Jesús sihin ra: Ley sa ñiñi ca sii ra Ndyoo catyi si: “Ndoho ñiyɨvɨ hebreo, cuɨñɨ ndo. Ndyoo, ra ndyaca ñaha sii ndo, minoo tuhun ñi ra iyo.
30 Ñihi xaan cuñi ndo sii ra Ndyoo Zutu ndo sihin añima ndo. Ɨɨn ñi sii ra caca iñi ndo; ɨɨn ñi sihin ra cahan ndo; ɨɨn ñi tyiño ra zatyiño ndo. Ta tacuan cua coto ra vatyi cuñi xaan ndo sii ra.”
31 Ta catyi ley ra Ndyoo sa cu uu: “Cuñi xaan ndo sii tandɨhɨ inga ñiyɨvɨ tañi cuñi ndo sii maa ndo.” Ñahñi ca inga ca ley ñiñi ca ta zɨquɨ nduu tahan ley ya.
32 Ta i catyi ra cu maestro cuenda ley cuan sihin ra Jesús: Vaha xaan cohon, Maestro. Ndisa cuun sa cohon vatyi minoo tuhun ñi ra Ndyoo iyo. Ta yoñi inga ca Ndyoo iyo.
33 Ta tatu cuñi ñiyɨvɨ sii ra sihin añima ñu, ta zatyiño ñu tyiño ra ta tandɨhɨ cuhva cuan ta tatu cuñi ñu sii inga ñiyɨvɨ tañi cuñi ñu sii maa ñu, vaha xaan ca cuu si tacuan. Vaha ca tacuan ta zɨquɨ cuhva zavaha ndi, cuhva sa sahmi ndi mvee ticatyi a ñaa sa saha ndi sa zacahnu ndi sii ra Ndyoo.
34 I sito ra Jesús vatyi vaha xaan i nacahan ra maestro cuenda ley, ta i catyi ra Jesús sihin ra: Zuhva ñi ca cumañi suun, ta cua cuu quɨhvun nu ndyaca ñaha ra Ndyoo. Catyi ra. Ta i yuhu xaan ñiyɨvɨ sa ndaca tuhun ca ñu sii ra Jesús.
¿Yoo sii zehe cuu sii ra Cristo?
35 I zacuaha ra Jesús sisi vehe ñuhu ta catyi ra: Catyi ra maestro cuenda ley vatyi ra Cristo cuu ñiyɨvɨ sii ra rey David, ta ndisa cuu si cuhva cahan ra cuan.
36 Zoco zuun ñi maa ra rey David i cahan ta sa naha i zacuu Tatyi Ii. Ta i tyaa ra cuhva cahan ra Ndyoo sihin ra Cristo. Tyehen i tyaa ra David:
Cahan ra Ndyoo sihin ra ndyaca ñaha sii mi, ta catyi ra:
“Cundyoon siyo cuehi ndya cuhva ndya cua saa quɨvɨ cua
cuhve cuhva cua zahacanoon sii ñiyɨvɨ xaan iñi suun.”
37 ¿Ta yozo caa cuu cuu ra Cristo ñiyɨvɨ ra David tatu zuun ñi maa ra David catyi vatyi ndyaca ñaha ra Cristo sii ra? Tacuan i catyi ra Jesús, ta zɨɨ xaan i cuñi tandɨhɨ ñiyɨvɨ sa siñi ñu tuhun i cahan ra.
Tyaa ra Jesús cuatyi sata ra maestro cuenda ley
38 I zacuaha ra Jesús sii ñiyɨvɨ ta catyi ra: Zacuenda vaha ndo sii ndo. Ta ma zacuu ndo cuhva zacuu ra maestro cuenda ley. Tahan xaan iñi ra quɨhɨ ra zahma nañi vatyi cua nacoto ñiyɨvɨ sii ra vatyi ra ñiñi cuu ra. Ta cuhun ra nuyahvi vatyi cuñi xaan ra sa tyaa ñiyɨvɨ yahvi sii ra.
39 Ta cuñi xaan ra sa cundyaa ra nu ndyaa ñiyɨvɨ ñiñi sisi vehe ñuhu. Ta cuñi xaan ra sa cundyaa ra tyayu vaha nu sasi ñiyɨvɨ zacahnu vico.
40 Cuaha ca cua cutuñi ra maestro cuenda ley ta zɨquɨ inga ñiyɨvɨ vatyi zuhu ra ndaha tyiño ñu ndahvi. Ta zandavi ñaha ra sii ñiyɨvɨ vatyi naha xaan sica tahvi ra sii Ndyoo vatyi cuñi ra sa cua ndyehe ñiyɨvɨ, ta cua caca iñi ñu vatyi sito xaan ra sii Ndyoo.
Cuhva i saha minoo ñandahvi xuhun
41 Minoo saha ndyaa ra Jesús sisi vehe ñuhu hebreo yatyi ñi nu ndyaa satu nu quɨhvɨ xuhun. Ta i ndyehe ra vatyi cuaha xaan ñiyɨvɨ tyihi xuhun. Ta ra cuca, cuaha xaan i tyihi ra.
42 Tacuan ta i saa minoo ñaha ndahvi. Ta i tyihi ña uu tahan xuhun ndyihi sa cuu ohon zendavu sisi satu cuan vatyi cuñi xaan ña sii ra Ndyoo, ra iyo andɨvɨ.
43 Ta zɨquɨ i cana ra Jesús sii ra i casi ra ta catyi ra: Ndisa cuii sa quehin. I tyihi ñandahvi cuan cuaha ca xuhun ta zɨquɨ tandɨhɨ ca ra.
44 Saha maa ra sa ndoo ñi ca sii ra, zoco ñandahvi cuan, ndɨhɨ i saha ñi ca ña xuhun cuita casi ña.