7
To̱ꞌon yóꞌo káꞌa̱n ndasaá nda̱kuii̱n ta̱Esteban no̱o̱ naJunta Suprema, ta xa̱ꞌni na ra
Ta saá ta̱káꞌno no̱o̱ nasu̱tu̱ ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ra ta̱Esteban, káchí ra saá:
―Tata, ¿án ndixa kía̱ káꞌa̱n nayóꞌo ndákuii̱n na táxi na kua̱chi xa̱ꞌa̱ ún?
Ta nda̱kuii̱n ta̱Esteban, káchí ra saá:
―Ndóꞌó, nañani yó ta naxi̱kua̱ꞌa̱ náꞌno yivá ñoo yó, vivíi koni̱ so̱ꞌo ndó ña ka̱ꞌa̱n i̱ xíꞌin ndó vitin. Xíni̱ yó ndí mi̱i Ndios, ta̱a ta̱ kúu ta̱Káꞌno ndinoꞌo, ni̱ti̱vi ra no̱o̱ xi̱i̱ síkuá yó ta̱Abraham ki̱vi̱ xi̱taku̱ ta̱yóꞌo ñoo estado Mesopotamia, ta o̱n ta̱ꞌán ka̱ kee ra ko̱ꞌo̱n ra kutaku̱ ra ñoo Harán, ta ni̱ka̱ꞌa̱n Ndios xíꞌin ra, ka̱chí ra saá: “Ta vitin kee ún ñoo ún, sandakoo ún natáꞌan ún, ta ko̱ꞌo̱n ún kutaku̱ ún inka̱ xiiña ña sanáꞌa i̱ no̱o̱ ún”, ka̱chí Ndios xíꞌin ta̱Abraham. Ta ke̱e ta̱Abraham ñoo ra ña na̱ní Caldea ta kua̱ꞌa̱n ra ña kutaku̱ ra ñii ñoo ña na̱ní Harán. Ta saá ni̱xiꞌi̱ yivá ra, ta Ndios ti̱ꞌví ra ta̱Abraham kee ra ñoo Harán yóꞌo ta ki̱xaa̱ ra ñoo no̱o̱ táku̱ yó vitin. Ta Ndios o̱n vása ní‑taxi ra nda̱ loꞌo ñoꞌo̱ ndaꞌa̱ ta̱Abraham ña kuu ña ñoꞌo̱ mi̱i ra, ta saá ni, ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ra, ka̱chí ra saá: “Ñii ki̱vi̱ ndiꞌi saá ñoꞌo̱ ña kúu ñoꞌo̱ Canaán nduu ña ñoꞌo̱ mi̱i nasa̱ꞌya ñani síkuá ún”, ka̱chí Ndios xíꞌin ta̱Abraham xi̱na̱ꞌá. Ta ki̱vi̱ ni̱ka̱ꞌa̱n Ndios saá, ta ta̱Abraham o̱n ko̱ó nda̱ ñii sa̱ꞌya ra kómí ra. Ta ni̱ka̱ꞌa̱n Ndios inka̱ yichi̱ xíꞌin ta̱Abraham, ka̱chí ra saá: “Nasa̱ꞌya ñani síkuá ún kutaku̱ na inka̱ ñoo xíyo, ta ko̱mi̱ ciento kui̱ya̱ xo̱ꞌvi̱ na ñoo yóꞌo. Saá chi nduu na esclavo ña kasa chiño na no̱o̱ napatrón na, ta o̱n vása kukomí na nda̱yí ña sandakoo na chiño yóꞌo. Tá ndiꞌi yaꞌa ko̱mi̱ ciento kui̱ya̱, ta yi̱ꞌi̱ Ndios saxo̱ꞌvi̱ i̱ ni̱vi na ñoo xíyo yóꞌo, na kúu na saxo̱ꞌvi̱ nasa̱ꞌya ñani síkuá ún. Ta saá taxi i̱ ña kee nasa̱ꞌya ñani síkuá ún ña ko̱ꞌo̱n ndíka̱ na, ta kixaa̱ na no̱o̱ i̱ ñoo yóꞌo xa̱ꞌa̱ ña kasa káꞌno na yi̱ꞌi̱”, ka̱chí Ndios xíꞌin ta̱Abraham. Ta saá Ndios xa̱ꞌnda chiño ra no̱o̱ ta̱Abraham ña kasa ndivi ra costumbre ña na̱ní circuncisión.* Ta ñacircuncisión yóꞌo kúu ñii seña ña kóni kachí ndí ta̱Abraham xíꞌin nasa̱ꞌya ra ta xíꞌin ndiꞌi nasa̱ꞌya ñani síkuá ra kuu na ni̱vi nañoo Ndios. Ta saá tá sa̱ꞌya ra ta̱Isaac ni̱xi̱no̱ ra o̱na̱ ki̱vi̱ ra, ta ta̱Abraham ki̱sa ndivi ra costumbre circuncisión xíꞌin ra. Ta ñii ki̱ꞌva saá ki̱sa ndivi ta̱Isaac costumbre circuncisión xíꞌin sa̱ꞌya ra ta̱Jacob, ta ta̱Jacob ki̱sa ndivi ra costumbre circuncisión xíꞌin na u̱xu̱ o̱vi̱ ta̱a sa̱ꞌya ra, ta nayóꞌo kúu naxi̱i̱ síkuá yó na u̱xu̱ o̱vi̱ tiꞌvi naIsrael.
’Ta ni̱yaꞌa loꞌo kui̱ya̱, ta saá sava nasa̱ꞌya ta̱Jacob ki̱sa kuíni̱ ini na xíni na ñani na ta̱José, ta̱nda̱ ni̱to̱nda̱a na ni̱si̱kó na ra ndaꞌa̱ ni̱vi nañoo Egipto ña ko̱ꞌo̱n ra kuu ra esclavo ta o̱n vása kukomí ra nda̱yí ña sandakoo ra chiño ta̱patrón ra ta̱Egipto. Ta saá ni, Ndios ni̱xi̱yo ra xíꞌin ta̱José, 10 ta sa̱ka̱ku ra ta̱José no̱o̱ ndiꞌi ñayo̱ꞌvi̱ ni̱xo̱ꞌvi̱ ra. Ta Ndios ke̱ꞌé ra ñava̱ꞌa xíꞌin ta̱José, chi ta̱xi ra ñandíchí si̱ni̱ ta̱José, ta ta̱xi ra ña ta̱rey Faraón kúsii̱ ini ra xíni ra ta̱José yóꞌo. Ta xa̱ꞌa̱ ñayóꞌo ta̱rey yóꞌo sa̱kuiso chiño ra ta̱José ña xa̱ꞌnda chiño ra no̱o̱ ndiꞌi ni̱vi na xi̱taku̱ ndiꞌi ñoo ña ndáꞌvi ndaa Egipto, ta tuku sa̱kuiso chiño ra ta̱José ña xi̱kuu ra ta̱káꞌno no̱o̱ ndiꞌi ni̱vi na kísa chiño veꞌe ta̱rey Faraón.
11 ’Ta saá ki̱xaa̱ ki̱vi̱ ña ni̱vi nañoo Egipto xíꞌin ni̱vi na táku̱ no̱o̱ ñoꞌo̱ Canaán, ndeé ní ni̱xo̱ꞌvi̱ na so̱ko, chi o̱n vása yóo ka̱ ña kuxu na. Ta ñii ki̱ꞌva saá ni̱xo̱ꞌvi̱ na so̱ko naxi̱i̱ síkuá yó ta̱Jacob xíꞌin naveꞌe ra chi ki̱vi̱ saá xi̱taku̱ na no̱o̱ ñoꞌo̱ Canaán. 12 Ta ki̱vi̱ xi̱ni̱ so̱ꞌo ta̱Jacob yóo ña xíxi ni̱vi ñoo Egipto, ta ti̱ꞌví ra nasa̱ꞌya ra ko̱ꞌo̱n na ñoo Egipto xa̱ꞌa̱ ña sata na ña kuxu na. Ñayóꞌo xi̱kuu yichi̱ no̱ó ni̱xa̱ꞌa̱n na ñoo Egipto. 13 Ta yichi̱ o̱vi̱ ni̱xa̱ꞌa̱n nañani ta̱José, ta ni̱xaa̱ na ñoo Egipto ña sata na ña kuxu na no̱o̱ ta̱José, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱José xíꞌin na, ka̱chí ra saá: “Yi̱ꞌi̱ kúu ñani ndó ta̱José”, ka̱chí ra xíꞌin na. Ta saá inka̱ ni̱vi na xi̱ni̱ so̱ꞌo ñayóꞌo kua̱ꞌa̱n na ta ni̱xaa̱ na no̱o̱ ta̱rey Faraón, ta nda̱to̱ꞌon na xíꞌin ra ndí nata̱a na ki̱xaa̱ ñoo Egipto yóꞌo kúu nañani ta̱José. 14 Ta saá ta̱José ka̱na ra yivá ra ta̱Jacob, ña kixi ra kutaku̱ ra ñoo Egipto xíꞌin ndiꞌi naveꞌe ra. Ta ndiꞌi naveꞌe ra xi̱kuu na u̱ni̱ si̱ko̱ xa̱ꞌo̱n ni̱vi. 15 Ta saá ta̱Jacob xíꞌin ndiꞌi naveꞌe ra sa̱ndakoo na ñoo na, ta ki̱xaa̱ na kutaku̱ na ñoo Egipto. Ta sa̱ꞌya ta̱Jacob xíꞌin sa̱ꞌya ñani síkuá ra xi̱kuu naxi̱i̱ síkuá yó naIsrael. Ta ni̱yaꞌa kua̱ꞌa̱ ní kui̱ya̱, ta ni̱xiꞌi̱ ta̱Jacob, ta saá tuku ni̱yaꞌa kua̱ꞌa̱ ní kui̱ya̱, ta ni̱xiꞌi̱ nasa̱ꞌya ra na ki̱xaa̱ xíꞌin ra ñoo Egipto. 16 Ta saá sa̱ndúxu̱n na yi̱kí ko̱ñu ta̱Jacob, ta sa̱ndúxu̱n na yi̱kí ko̱ñu sa̱ꞌya ra no̱o̱ ñoꞌo̱ ña xa sa̱ta ta̱Abraham xíꞌin si̱ꞌún cha̱ꞌvi ra no̱o̱ sa̱ꞌya ta̱Hamor xi̱na̱ꞌá. Ta ñoꞌo̱ no̱o̱ ni̱ndu̱xu̱n yi̱kí ko̱ñu nayóꞌo yóo ña ñoo Siquem ña ndáꞌvi ndaa ñoo mi̱i yó naIsrael vitin.
17 ’Tá xa yatin tónda̱a ki̱vi̱ ña Ndios kasa ndivi ra to̱ꞌon ña ki̱ndo̱o ra xíꞌin xi̱i̱ síkuá yó ta̱Abraham, ta xa ni̱xi̱na̱ ní ni̱vi naIsrael na táku̱ ñoo Egipto, ta xa kua̱ꞌa̱ ní ni̱vi kúu na. 18 Ta saá ki̱xáꞌá xáꞌnda chiño ñii ta̱rey ñoo Egipto, ta ta̱rey yóꞌo o̱n vása ní‑xini̱ so̱ꞌo ra to̱ꞌon xa̱ꞌa̱ ñava̱ꞌa ke̱ꞌé ta̱José kui̱ya̱ xi̱na̱ꞌá. 19 Ta xíꞌin ñandíchí si̱ni̱ ra, ta̱rey yóꞌo sa̱ndáꞌví ra ndiꞌi ni̱vi nañoo Israel, naxi̱i̱ síkuá yó, ta ki̱sa ndu̱xa̱ ra xíꞌin na ña tiin na naválí chíchín sa̱ꞌya na, ta ko̱ꞌo̱n na xíꞌin na ña sandakoo mi̱i na naválí yóꞌo nda̱ ñii no̱o̱ xíká xa̱ꞌa̱ ña kivi̱ na. 20 Ta mi̱i kui̱ya̱ saá ka̱ku ta̱Moisés, ta Ndios kúsii̱ ini ra xíni ra ta̱loꞌo yóꞌo. Ta naveꞌe ta̱loꞌo Moisés yóꞌo xi̱ndaa na ra u̱ni̱ yo̱o̱ kuiti, 21 ta saá xa̱ꞌa̱ ña kasa ndivi na nda̱yí ta̱rey, ti̱in na ra ña ni̱xa̱ꞌa̱n na ñii xiiña no̱o̱ sa̱ndakoo na ra. Ta ñii ñaꞌa̱ ñá kúu sa̱ꞌya ta̱rey Faraón, na̱níꞌi ñá ta̱Moisés loꞌo yóꞌo, ta na̱kiꞌin ñá ra, ta kua̱noꞌo̱ ra xíꞌin ñá veꞌe ñá, ta nda̱tán yóo sa̱ꞌya mi̱i ñá saá ndu̱u ra. 22 Ta saá naEgipto sa̱náꞌa va̱ꞌa na ra ndiꞌi ñandíchí mi̱i na, ta ta̱Moisés sa̱kuáꞌá ra ndiꞌi ña sa̱náꞌa na ra. Ta saá ta̱Moisés ni̱to̱nda̱a ra xi̱kuu ra ñii ta̱a ta̱káꞌno ní, ta ndíchí ní ra ta tiꞌva ní ra ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ni̱vi, ta ñii ki̱ꞌva saá tiꞌva ní ra kasa ndivi ra ndiꞌi no̱o̱ chiño.
23 ’Tá ni̱xi̱no̱ ta̱Moisés o̱vi̱ si̱ko̱ kui̱ya̱, ta chi̱kaa̱ ini ra ko̱ꞌo̱n ra koto ra nañoo ra naIsrael. 24 Ta saá ke̱e ra ta ni̱xaa̱ ra no̱o̱ kísa chiño nañoo ra no̱o̱ naEgipto. Ta xi̱ni ra ñii ta̱Egipto káni ní ra ñii ta̱Israel. Ta saá ta̱Moisés ni̱ki̱ꞌvi ra ña chi̱ndeé ra ta̱Israel, ta xa̱ꞌni ra ta̱Egipto yóꞌo. 25 Ta xa̱ni si̱ni̱ ta̱Moisés ndí ni̱vi naIsrael va̱ꞌa kuchiño kunda̱a̱ ini na ndí Ndios ti̱ꞌví ñaꞌá ra va̱xi ra saka̱ku ra na no̱o̱ naEgipto. Saá xa̱ni si̱ni̱ ta̱Moisés, ta ni̱vi naIsrael o̱n vása ní‑kunda̱a̱ ini na ñayóꞌo. 26 Tá ni̱ti̱vi inka̱ ki̱vi̱, ta kua̱ꞌa̱n ta̱Moisés, koto ra nañoo ra naIsrael, ta ni̱xaa̱ ra, ta xi̱ni ra o̱vi̱ naIsrael káni táꞌan na, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin na: “Koto ndó ví. Ndóꞌó, nata̱a Israel, nda̱tán yóo ñani mi̱i ndó saá yóo ndó xíꞌin táꞌan ndó. Ta saá, ¿nda̱chun káni táꞌan ndó? ¿Nda̱chun kóni ndó satakuéꞌe̱ ndó táꞌan ndó?”, ka̱chí ta̱Moisés xíꞌin na. 27 Ta nda̱kuii̱n ta̱a ta̱ ka̱ni ní ta̱táꞌan ra, ni̱ka̱ꞌa̱n kue̱ꞌe̱ ra xíꞌin ta̱Moisés, ka̱chí ra saá: “¿Yu kúu na ta̱xi ndee̱ ndaꞌa̱ ún ña kuu ún ta̱a ta̱káꞌno ta̱ xáꞌnda chiño no̱o̱ ndi̱? ¿Yu kúu na ta̱xi nda̱yí ndaꞌa̱ ún ña kuu ún ta̱juez ña kasa nani ún xa̱ꞌa̱ kua̱chi ndi̱? 28 ¿Án vitin kóni ún kaꞌni ún yi̱ꞌi̱ nda̱tán xa̱ꞌni ún ta̱Egipto ki̱vi̱ koni?”, ka̱chí ra xíꞌin ta̱Moisés. 29 Tá xi̱ni̱ so̱ꞌo ta̱Moisés ña ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱yóꞌo, ta ni̱yi̱ꞌví ra, ta kama ke̱e ra kua̱ꞌa̱n xíká ra ñii xiiña ña na̱ní Madián, ña nákaa̱ ñoo xíyo. Ta yóꞌo ni̱xi̱yo ra, xi̱taku̱ ra, ta saá to̱nda̱ꞌa̱ ra xíꞌin ñii ñaꞌa̱, ta ka̱ku o̱vi̱ sa̱ꞌya na.
30 ’Ta saá ni̱yaꞌa o̱vi̱ si̱ko̱ kui̱ya̱, ta ñii ki̱vi̱ yóo ta̱Moisés no̱o̱ ñoꞌo̱ yi̱chí ña nákaa̱ yatin no̱o̱ yóo yuku̱ ña na̱ní Sinaí. Ta no̱o̱ ñoꞌo̱ yi̱chí yóꞌo ñíndichi ñii tón ñiño̱ ndíxin níí nó xíꞌin ña kua̱ꞌa̱ yáa̱ ñoꞌo̱ ña xíxi̱, ta ma̱ꞌñó ñoꞌo̱ yóꞌo ni̱ti̱vi ñii ñaángel no̱o̱ ta̱Moisés. 31 Ta na̱kaꞌnda ní ini ra xi̱to ra ñayóꞌo. Ta ni̱to̱nda̱a yatin ka̱ ra ña koto va̱ꞌa ra ña xíxi̱ yóꞌo, ta xi̱ni̱ so̱ꞌo ra to̱ꞌon Ndios ña ki̱xi mi̱i no̱o̱ xíxi̱ ñoꞌo̱. 32 Ta ni̱ka̱ꞌa̱n ña, ka̱chí ña saá: “Yi̱ꞌi̱ kúu i̱ Ndios, ta naxi̱i̱ síkuá ún ta̱Abraham, ta̱Isaac xíꞌin ta̱Jacob ki̱sa to̱ꞌó na yi̱ꞌi̱”, ka̱chí Ndios xíꞌin ta̱Moisés. Ta ni̱yi̱ꞌví ní ta̱Moisés, ta̱nda̱ ki̱xáꞌá ra kísin ni̱no mi̱i ra, ñíndichi ra, ta ni̱‑xiin ra koto ka̱ ra no̱o̱ yóo ñoꞌo̱ xíxi̱. 33 Ta saá ni̱ka̱ꞌa̱n Ndios xíꞌin ra: “Tava ún ndu̱xa̱n ún ña ñóꞌo xa̱ꞌa̱ ún, chi ñoꞌo̱ no̱o̱ ñíndichi ún ñoꞌo̱ yi̱i̱ kúu ña. 34 Ndixa ñanda̱a̱ kía̱ xa xíto i̱ ña ndasaá ndeé ní xóꞌvi̱ ni̱vi naIsrael, na kúu nañoo i̱, na táku̱ ñoo Egipto, ta xa xíni̱ so̱ꞌo i̱ ña ndeé ní tána na ta ndáꞌyi na xíꞌin ña yo̱ꞌvi̱ ní xóꞌvi̱ na, ña̱kán ki̱xaa̱ i̱ ña saka̱ku i̱ na no̱o̱ ni̱vi na sáxo̱ꞌvi̱ ñaꞌá. Ta vitin kixi yatin ún no̱o̱ i̱, ta tiꞌví i̱ yóꞌó noꞌo̱ ún ñoo Egipto”, ka̱chí Ndios xíꞌin ta̱Moisés.
35 ’Tá ndi̱kó ta̱Moisés na̱xaa̱ ra ñoo Egipto, ta naxi̱i̱ síkuá yó ni̱‑xiin na nakiꞌin va̱ꞌa na ra, ta ni̱ka̱ꞌa̱n na xíꞌin ra, ka̱chí na saá: “¿Yu kúu na ta̱xi nda̱yí ndaꞌa̱ ún kuu ún ta̱káꞌno ta̱ kaꞌnda chiño no̱o̱ ndi̱? Ta, ¿yu kúu na ta̱xi nda̱yí ndaꞌa̱ ún kuu ún ta̱juez ña kasa nani ún xa̱ꞌa̱ kua̱chi ndi̱?”, ka̱chí na xíꞌin ra. Ta ta̱Moisés yóꞌo kúu ta̱a ta̱ ti̱ꞌví Ndios ña kuu ra ta̱ kaꞌnda chiño no̱o̱ naxi̱i̱ síkuá yó nañoo Israel ta saka̱ku ra na no̱o̱ nañoo Egipto. Ta mi̱i Ndios sa̱kuiso chiño ra ta̱Moisés keꞌé ra saá, ki̱vi̱ ni̱ti̱vi ñaángel no̱o̱ ra no̱o̱ ñíndichi tón ñiño̱ xíxi̱. 36 Ta ta̱Moisés ta̱va ra ni̱vi nañoo Israel ti̱xin ñoo Egipto, ta ke̱e na kua̱ꞌa̱n na xíꞌin ra. Ta saá tá o̱n ta̱ꞌán ka̱ kee na, ta Ndios ta̱xi ra ndee̱ ndaꞌa̱ ta̱Moisés ña ke̱ꞌé ra kua̱ꞌa̱ ní milagro ña sa̱náꞌa ra no̱o̱ naEgipto ndí ta̱ndeé ní kúu Ndios. Ta ki̱vi̱ ni̱xaa̱ nañoo Israel yatin no̱o̱ yóo yuꞌu̱ takuií mi̱ni, ña na̱ní Mar Rojo, ta Ndios ke̱ꞌé ra inka̱ milagro xa̱ꞌa̱ ña kuchiño yaꞌa naIsrael, ta xaa̱ na nda̱ inka̱ xiiña yuꞌu̱ mi̱ni. Ta saá ki̱vi̱ xi̱taku̱ nañoo Israel o̱vi̱ si̱ko̱ kui̱ya̱ no̱o̱ yóo ñoꞌo̱ yi̱chí, ta Ndios ta̱xi ra ndee̱ ndaꞌa̱ ta̱Moisés ña ke̱ꞌé ra víꞌí ní ka̱ milagro xa̱ꞌa̱ ña chindeé ra nañoo Israel. 37 Ta ta̱Moisés yóꞌo ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin naxi̱i̱ síkuá yó, ka̱chí ra saá: “Ñii ki̱vi̱ ña va̱xi Ndios keꞌé ra ña ñii ta̱Israel, kuu ra ñii ta̱profeta, nda̱tán yóo yi̱ꞌi̱”, ka̱chí ta̱Moisés xíꞌin na. 38 Ta mi̱i ta̱Moisés yóꞌo kúu ta̱a ta̱ xi̱taku̱ xíꞌin naxi̱i̱ síkuá yó o̱vi̱ si̱ko̱ kui̱ya̱ no̱o̱ ñoꞌo̱ yi̱chí. Ta ñii ñaángel Ndios ni̱ka̱ꞌa̱n ña xíꞌin ta̱Moisés no̱o̱ yuku̱ ña na̱ní Sinaí, ta ta̱xi ña to̱ꞌon Ndios ndaꞌa̱ ra, ta to̱ꞌon yóꞌo ni̱taa ra, ta ta̱xi ra ña ndaꞌa̱ naxi̱i̱ síkuá yó, ña nayóꞌo ta̱xi na ña ndaꞌa̱ nasa̱ꞌya na, ta saá nda̱ vitin nayivá mi̱i yó ta̱xi na to̱ꞌon Ndios yóꞌo ndaꞌa̱ yó. Ta to̱ꞌon Ndios yóꞌo kúu ña táxi ndinoꞌo kutaku̱ yó nda̱tán kóni Ndios.
39 ’Ta naxi̱i̱ síkuá yó o̱n vása ní‑xiin na kasa ndivi na to̱ꞌon ña ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Moisés xíꞌin na, nda̱ víka̱ ki̱sa toon ní ini na no̱o̱ ra, ta̱nda̱ ku̱too ní na ndikó na ñoo Egipto, chi níma̱ na xa ndi̱kó ña ñoo kán. 40 Ta saá ni̱ka̱ꞌa̱n na xíꞌin ta̱Aarón, ta̱a ta̱ kúu ñani ta̱Moisés, ka̱chí na saá: “Kasa va̱ꞌa ún ídolo ña kuu ndios válí xa̱ꞌa̱ ña ko̱ꞌo̱n siꞌna ña no̱o̱ yó ña kuniꞌi ña yichi̱ yó no̱o̱ ko̱ꞌo̱n yó xíꞌin ña, saá chi o̱n vása xíni̱ ndi̱ yukía̱ ndo̱ꞌo ta̱Moisés ta̱a ta̱ ta̱va yó ke̱e yó ñoo Egipto ta ki̱xaa̱ yó yóꞌo vitin”, ka̱chí na xíꞌin ta̱Aarón. 41 Ta saá ki̱sa va̱ꞌa na ñii na̱ꞌná si̱ndi̱ki̱ ña xi̱kuu ndios ña ki̱sa to̱ꞌó na. Ta saá xa̱ꞌni na kiti̱ tí kúu tí ni̱so̱ko̱ na no̱o̱ na̱ꞌná si̱ndi̱ki̱ yóꞌo. Ta saá sa̱kana na ñii viko̱ káꞌno ña ki̱sa to̱ꞌó na na̱ꞌná si̱ndi̱ki̱, ta kúsii̱ ní ini na xíni na ñandios vatá yóꞌo ña kúu ña ki̱sa va̱ꞌa mi̱i na. 42 Xa̱ꞌa̱ ñayóꞌo Ndios sa̱ña ra na keꞌé na ña kóni na, ta ta̱xi ra ña kasa káꞌno na ndiꞌi ña ki̱sa va̱ꞌa Ndios ña chi̱ndúꞌu̱ ra koo ñoyívi kaa̱. Ta saá ki̱sa káꞌno na ki̱mi xíꞌin yo̱o̱ ta xíꞌin ño̱ꞌo ña yéꞌe ndiví. Kui̱ya̱ xi̱na̱ꞌá ta̱profeta Amós ni̱taa ra to̱ꞌon Ndios xa̱ꞌa̱ ña ke̱ꞌé na, ta to̱ꞌon Ndios yóꞌo káchí ña saá:
Ndios káꞌa̱n ra xíꞌin ni̱vi nañoo Israel, káchí ra saá:
“Ña o̱vi̱ si̱ko̱ kui̱ya̱ xi̱taku̱ ndó no̱o̱ ñoꞌo̱ yi̱chí,
¿án ndixa no̱o̱ yi̱ꞌi̱ ni̱so̱ko̱ ndó kiti̱ sa̱na̱ ndó xíꞌin inka̱ ña kómí ndó?
43 O̱n si̱ví saá, chi veꞌe ño̱ꞌo tia̱ꞌva ñaídolo Moloc, ña kúu ndios vatá, kúu ña xi̱ndiso ndó ni̱xika ndó no̱o̱ ñoꞌo̱ yi̱chí.
Ta saá tuku xi̱ndiso ndó inka̱ ñaídolo na̱ní ña Renfán, ña kúu na̱ꞌná ki̱mi.
Ta ñaídolo Moloc xíꞌin ñaídolo Renfán yóꞌo kúu ñandios vatá ña ki̱sa va̱ꞌa mi̱i ndó xa̱ꞌa̱ ña kasa to̱ꞌó ndó ña.
Ña̱kán kía̱ saxo̱ꞌvi̱ i̱ ndóꞌó, nañoo Israel, chi taxi i̱ nda̱yí ndaꞌa̱ na ñoo xíká ña kundeé na no̱o̱ ndó, ta tiin na ndóꞌó,
ta xíꞌin ñandu̱xa̱ ko̱ꞌo̱n ndó xíꞌin na inka̱ ñoꞌo̱ xíyo, ña nákaa̱ nda̱ xíká ka̱ no̱o̱ ñoo Babilonia.
Saá keꞌé i̱ xíꞌin ndó ña saxo̱ꞌvi̱ i̱ ndóꞌó”, ka̱chí Ndios xíꞌin naIsrael,
káchí to̱ꞌon ña ni̱taa ta̱profeta xi̱na̱ꞌá ―káchí ta̱Esteban káꞌa̱n ra xíꞌin na.
44 Ta saá ni̱ka̱ꞌa̱n ka̱ ta̱Esteban xíꞌin na, káchí ra saá:
―Kui̱ya̱ xi̱taku̱ naxi̱i̱ síkuá yó no̱o̱ ñoꞌo̱ yi̱chí, ta ni̱xi̱yo veꞌe ño̱ꞌo mandiado xíꞌin na. Ta veꞌe ño̱ꞌo yóꞌo xi̱kuu seña ña sánáꞌa ndí Ndios yóo ra xíꞌin na. Ta mi̱i Ndios xi̱kuu ta̱ sa̱náꞌa ta̱Moisés ndasaá koo ña kasa va̱ꞌa ra veꞌe ño̱ꞌo mandiado yóꞌo, ta ni̱vi naIsrael ki̱sa va̱ꞌa na ña ñii ki̱ꞌva nda̱tán Ndios sa̱náꞌa ra na. 45 Ta saá, tá o̱n ko̱ó ka̱ ta̱Moisés táku̱ ra xíꞌin na, ta ta̱Josué kúu ta̱ na̱kuiso chiño xíꞌin na, ta naxi̱i̱ síkuá yó na̱kuiso na veꞌe ño̱ꞌo mandiado, ta kua̱ꞌa̱n ña xíꞌin na, ta saá ni̱xaa̱ na no̱o̱ ñoꞌo̱ Canaán. Ta ni̱xi̱yo veꞌe ño̱ꞌo mandiado yóꞌo xíꞌin na ki̱vi̱ ka̱ni táꞌan na xíꞌin ni̱vi na xi̱taku̱ no̱o̱ ñoꞌo̱ Canaán yóꞌo. Ta Ndios chi̱ndeé ra naxi̱i̱ síkuá yó, ta ku̱ndeé na no̱o̱ ni̱vi naCanaán ta na̱kiꞌin na ñoꞌo̱ na ña kutaku̱ na. Ta veꞌe ño̱ꞌo mandiado yóꞌo ki̱ndo̱o ña xíꞌin naxi̱i̱ síkuá yó ta̱nda̱ ki̱vi̱ xáꞌnda chiño ta̱rey David no̱o̱ naIsrael. 46 Ndios kúsii̱ ní ini ra xíni ra ta̱David, ta ta̱David ndu̱kú ra ñava̱ꞌa no̱o̱ Ndios ña taxi ra kasa va̱ꞌa ra inka̱ veꞌe ño̱ꞌo Ndios ña naꞌá ní kundichi. Ta veꞌe ño̱ꞌo yóꞌo kuu no̱o̱ ni̱vi naIsrael kasa to̱ꞌó na Ndios ndinoꞌo. 47 Ta o̱n si̱ví ta̱rey David xi̱kuu ta̱a ta̱ ki̱sa va̱ꞌa veꞌe ño̱ꞌo káꞌno yóꞌo xa̱ꞌa̱ Ndios, chi ta̱Salomón sa̱ꞌya ta̱rey David xi̱kuu ta̱a ta̱ ki̱sa va̱ꞌa ña. 48 Ta saá ni, Ndios o̱n vása xíni̱ ñóꞌó ra ñii veꞌe ño̱ꞌo ña kísa va̱ꞌa ni̱vi ña kutaku̱ ra ini ña, chi Ndios yóo ra ndiꞌi saá xiiña ñoyívi. Saá ni̱taa ñii ta̱profeta kui̱ya̱ xi̱na̱ꞌá to̱ꞌon ña ka̱chí Ndios saá:
49 Nda̱tán yóo táyi̱ tón to̱ꞌó káꞌno, saá yóo ñoyívi ni̱no,
chi nda̱ ñoyívi ni̱no kúu no̱o̱ xáꞌnda chiño i̱ no̱o̱ ndiꞌi ni̱vi xíꞌin ndiꞌi inka̱ ña yóo.
Ta nda̱tán yóo ñii xiiña no̱o̱ nákindée xa̱ꞌa̱ i̱, saá yóo ñoyívi no̱o̱ ñoꞌo̱ no̱o̱ táku̱ ni̱vi.
Ta, ¿ndasaá ví kuchiño koo ñii veꞌe ño̱ꞌo ña ki̱sa va̱ꞌa ni̱vi ña taxi na kutaku̱ i̱?
Ta, ¿ndasaá ví kuchiño ni̱vi kasa va̱ꞌa na ñii veꞌe no̱o̱ koo i̱ nakindée i̱?
50 Saá chi yi̱ꞌi̱ kúu ta̱a ta̱ ki̱sa va̱ꞌa ndiꞌi ña yóo ñoyívi ni̱no xíꞌin ndiꞌi ña yóo ñoyívi no̱o̱ ñoꞌo̱”,
ka̱chí Ndios, ni̱taa ñii ta̱profeta xi̱na̱ꞌá.
51 Ta saá ni̱ka̱ꞌa̱n ka̱ ta̱Esteban xíꞌin nachiño Junta Suprema, káchí ra saá xíꞌin na:
―¡Nda̱chun sóꞌó ní ndó!, ta xíká ní yóo ini ndó no̱o̱ Ndios, chi o̱n xi̱in ndó koni̱ so̱ꞌo ndó to̱ꞌon ra. Ta nda̱tán ke̱ꞌé naxi̱i̱ síkuá yó xi̱na̱ꞌá, ñii ki̱ꞌva saá kéꞌé ndó vitin, chi kísa toon ndó no̱o̱ Ndios. Ndiꞌi saá yichi̱ o̱n xi̱in ndó chikaa̱ so̱ꞌo ndó to̱ꞌon ña káꞌa̱n Níma̱ Ndios xíꞌin ndó. 52 Ta kui̱ya̱ xi̱na̱ꞌá naxi̱i̱ síkuá yó sa̱xo̱ꞌvi̱ na ndiꞌi naprofeta na ni̱ka̱ꞌa̱n ndoso to̱ꞌon Ndios, ta̱nda̱ xa̱ꞌni na ndiꞌi ni̱vi na nda̱to̱ꞌon xíꞌin na ndí ñii ki̱vi̱ Ndios tiꞌví ra ñii ta̱a ta̱ kúu ta̱Nda̱a̱ ña kixi ra ñoyívi yóꞌo ña saka̱ku ra ni̱vi. Ta ki̱vi̱ ki̱xi ta̱a ta̱Nda̱a̱ yóꞌo, ta mi̱i ndó ki̱sa kuíni̱ ini ndó xi̱ni ndó ra ta na̱taxi ndó ra ndaꞌa̱ nachiño, ta xa̱ꞌni na ra. 53 Vará mi̱i naángel na ki̱xi no̱o̱ Ndios xi̱kuu na ta̱xi to̱ꞌon Ndios ndaꞌa̱ naxi̱i̱ síkuá yó, ta vitin o̱n xi̱in ndó chikaa̱ so̱ꞌo ndó to̱ꞌon yóꞌo ―káchí ta̱Esteban xíꞌin nachiño Junta Suprema.
54 Tá xíni̱ so̱ꞌo nayóꞌo ña káꞌa̱n ta̱Esteban xíꞌin na, ta ki̱xáꞌá na sáa̱ ní ka̱ ini na xíni na ra, ta̱nda̱ nákaxi na no̱o̱ no̱ꞌo na xíꞌin ñasáa̱ na. 55 Ta chútú ini ta̱Esteban xíꞌin Níma̱ Ndios, ta na̱koto ndaa ra ñoyívi ni̱no, ta xi̱ni ra mi̱i ña livi ní káꞌno ña yéꞌe no̱o̱ yóo Ndios, ta xi̱ni ra ta̱Jesús ñíndichi ra no̱o̱ yóo ndaꞌa̱ kuaꞌá Ndios, 56 ta ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Esteban xíꞌin nachiño, káchí ra saá:
―¡Koto ndó ví! Na̱no̱na̱ ñoyívi ni̱no, ta xíto ndaa i̱, ta xíni i̱ ta̱Jesús, ta̱a ta̱ ki̱xi no̱o̱ Ndios, ñíndichi ra no̱o̱ yóo ndaꞌa̱ kuaꞌá Ndios ―káchí ta̱Esteban.
57 Tá xíni̱ so̱ꞌo na to̱ꞌon ña káꞌa̱n ta̱Esteban, ta xíꞌin ndaꞌa̱ na na̱kasi na so̱ꞌo na chi o̱n xi̱in na koni̱ so̱ꞌo ka̱ na to̱ꞌon ña káꞌa̱n ra xíꞌin na. Ta xíꞌin ña sáa̱ ini na, ndeé ní ni̱nda̱ꞌyi na, ta ñii na̱kuita ndiꞌi na, ta ti̱in na ra. 58 Ta ño̱o na ta̱Esteban kua̱ꞌa̱n ra xíꞌin na, ta ke̱e na ñoo yóꞌo, nda̱ ni̱xaa̱ ra xíꞌin na ñii xiiña no̱o̱ o̱n ko̱ó ni̱vi, ta ki̱xáꞌá na kóon na yu̱u̱ ta̱Esteban ña kaꞌni na ra. Ta̱nda̱ ta̱va na tiko̱to̱ na, ta̱nda̱ ndasaá kuiti tiko̱to̱ ma̱á na ndíxin na, ña va̱ꞌa ka̱ kuchiño koon na yu̱u̱ ta̱Esteban. Ta tiko̱to̱ ña ta̱va na, chi̱ndoo na ña no̱o̱ yóo xa̱ꞌa̱ ñii ta̱a ta̱ na̱ní Saulo, ta ta̱yóꞌo ndáa ra tiko̱to̱ na. 59 Táꞌan ndeé kóon ka̱ na yu̱u̱ ta̱Esteban, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra, káchí ra saá:
―Tata Jesús, yóꞌó kúu Ta̱a ta̱Káꞌno no̱o̱ i̱, ta vitin ndúkú i̱ no̱o̱ ún ña nakiꞌin ún níma̱ i̱ ―káchí ta̱Esteban xíꞌin ta̱Jesús.
60 Ta saá xi̱kuxítí ra ta xíꞌin ndiꞌi ndee̱ ra ni̱ka̱ꞌa̱n ra:
―Tata Jesús, vitin ná kasa káꞌno ini ún xa̱ꞌa̱ ña o̱n váꞌa yóꞌo ña kéꞌé na xíꞌin i̱ ―káchí ra.
Tá ndi̱ꞌi ni̱ka̱ꞌa̱n ra to̱ꞌon yóꞌo, ta saá ni̱xiꞌi̱ ra.
* 7:8 Costumbre najudío ña na̱ní “circuncisión” kúu ña xáꞌnda na loꞌo ñii̱ si̱ni̱ ñate̱e ta̱loꞌo. 7:46 Inka̱ ki̱vi̱ na̱ní ta̱Jacob kúu Israel.