13
To̱ꞌon yóꞌo káꞌa̱n ña
na̱kata ta̱Jesús xa̱ꞌa̱ ñii ñii naxíka xíꞌin ra
Ta o̱n ta̱ꞌán ka̱ kixáꞌá kana viko̱ Pascua,* ta ta̱Jesús xíni̱ ra ña xa yatin ní to̱nda̱a ki̱vi̱ ña kee ra ñoyívi yóꞌo, ta ndikó ra noꞌo̱ ra no̱o̱ yóo Yivá yó Ndios. Ndiꞌi saá ki̱vi̱ ta̱Jesús xa kíꞌvi ní ini ra xíni ra ni̱vi na kándixa ñaꞌá ñoyívi yóꞌo, ta vitin ki̱xaa̱ ki̱vi̱ ña sanáꞌa ra na ndasaá ndixa ndeé ní kíꞌvi ini ra xíni ra na, chi nda̱ loꞌo o̱n ndiꞌi ña kíꞌvi ini ra xíni ra na.
Ta xikuaa ní, xa kóni kunaa kúu ña, ta saá yóo ta̱Jesús xíxi ra xíꞌin naxíka xíꞌin ra. Ta ñaníma̱ ndiva̱ꞌa káꞌno xa chi̱kaa̱ ña ini ta̱Judas Iscariote, sa̱ꞌya ta̱Simón, ña nataxi ra ta̱Jesús ndaꞌa̱ ni̱vi na sáa̱ ini xíni ñaꞌá. Ta ta̱Jesús kúnda̱a̱ ini ra ndí Yivá ra Ndios xa ta̱xi ra ndaꞌa̱ ra ndiꞌi nda̱yí no̱o̱ ndiꞌi ña yóo, ta xíni̱ ta̱Jesús ña ki̱xi ra no̱o̱ Ndios ta vitin ya̱chi̱ ní ndikó ra noꞌo̱ ra. Ta saá na̱kundichi ra ta ta̱va ra tiko̱to̱ káni̱ ña kánóo sa̱ta̱ tiko̱to̱ ndíxin ra, ta chi̱nóo va̱ꞌa ra ña ñii xiiña, ta saá ka̱tón ra ñii toalla to̱ko̱ ra. Chi̱kaa̱ ra takuií ini ñii ka̱a ña kónó ini, ta ki̱xáꞌá ra nakata ra xa̱ꞌa̱ ñii ñii ta̱xíka xíꞌin ra. Ta xíꞌin toalla yákón ra xa̱ꞌa̱ ñii ñii ta̱yóꞌo.
Tá ki̱xaa̱ ra no̱o̱ yóo xa̱ꞌa̱ ta̱Simón Pedro, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Pedro xíꞌin ra:
―Tata, yóꞌó kúu ta̱a ta̱káꞌno no̱o̱ i̱. ¿Án nakata ún xa̱ꞌa̱ i̱?
Ta nda̱kuii̱n ta̱Jesús, ni̱ka̱ꞌa̱n ra:
―Vitin o̱n vása kúnda̱a̱ ini ún yukía̱ kóni kachí ña kéꞌé i̱ yóꞌo, ta ñii ki̱vi̱ va̱xi kunda̱a̱ va̱ꞌa ini ún xa̱ꞌa̱ ñayóꞌo ―káchí ta̱Jesús xíꞌin ta̱Pedro.
―O̱n váꞌa saá, Tata ―káchí ta̱Pedro xíꞌin ta̱Jesús ―nda̱ ñii ki̱vi̱ o̱n taxi i̱ nakata ún xa̱ꞌa̱ i̱ ―káchí ra.
Ta nda̱kuii̱n ta̱Jesús, ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ra:
―Tá o̱n taxi ún nakata i̱ xa̱ꞌa̱ ún, ta o̱n kuchiño ka̱ ún kuu ún ta̱a ta̱ ndíko̱n yi̱ꞌi̱ ―káchí ta̱Jesús xíꞌin ra.
Ta nda̱kuii̱n ta̱Pedro, ni̱ka̱ꞌa̱n ra:
―Tá saá yóo ña káꞌa̱n ún, Tata, ta va̱ꞌa ka̱ o̱n nakata ún ndasaá kuiti xa̱ꞌa̱ i̱, ta nakata ún nda̱ ndaꞌa̱ i̱ ta̱nda̱ si̱ni̱ i̱ ―káchí ta̱Pedro xíꞌin ta̱Jesús.
10 Ta nda̱kuii̱n ta̱Jesús, ni̱ka̱ꞌa̱n ra:
―Ndiꞌi ni̱vi na xa chi̱chi takuií, na xa yóo ndii ndiꞌi sa̱ta̱ ko̱ñu kúu nayóꞌo, ta ndasaá kuiti xíni̱ ñóꞌó ndoo xa̱ꞌa̱ na. Ta ndóꞌó, nani̱vi ndii kúu ndó, ta saá ni, o̱n si̱ví ndiꞌi ndó kúu ni̱vi ndii ―káchí ra xíꞌin na.
11 Ni̱ka̱ꞌa̱n ra saá xíꞌin na, chi xíni̱ ra yu kúu ta̱a ta̱ nataxi kuíꞌná ñaꞌá ndaꞌa̱ ni̱vi na sáa̱ ini xíni ñaꞌá.
12 Tá ndi̱ꞌi na̱kata ra xa̱ꞌa̱ naxíka xíꞌin ra, ta na̱kundixin ra tiko̱to̱ ra, ta tuku na̱koo ra no̱o̱ yóo tón mesa, no̱o̱ xíxi ra xíꞌin na. Ta saá ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ra na, káchí ra saá xíꞌin na:
―¿Án kúnda̱a̱ ini ndó yukía̱ kóni kachí ñachiño ke̱ꞌé i̱ ña na̱kata i̱ xa̱ꞌa̱ ndó? 13 Chi ndóꞌó káchí ndó yi̱ꞌi̱ kúu ta̱Káꞌno no̱o̱ ndó, ta káchí ndó xíꞌin i̱ kúu i̱ ta̱Maestro ndó, ta ñanda̱a̱ kúu ña káchí ndó saá. 14 Ta xa̱ꞌa̱ ña kúu i̱ ta̱Maestro ndó, ta xa̱ꞌa̱ ña kúu i̱ ta̱Káꞌno no̱o̱ ndó, ndixa xíni̱ ñóꞌó kasa ndivi ndó chiño nda̱tán yóo ña ki̱sa ndivi i̱ xíꞌin ndó, ta̱nda̱ kasa ni̱no̱ ka̱ xíꞌin mi̱i ndó ta saá koo tiꞌva ndó nakata ndó xa̱ꞌa̱ táꞌan ndó. 15 Saá chi xa chi̱ndúꞌu̱ i̱ ña ke̱ꞌé i̱ yóꞌo ña sanáꞌa i̱ ndóꞌó, ta ñii ki̱ꞌva saá xíni̱ ñóꞌó keꞌé ndó xíꞌin táꞌan ndó. Yi̱ꞌi̱ ki̱sa ni̱no̱ xíꞌin mi̱i i̱ xa̱ꞌa̱ ña chindeé i̱ ndóꞌó, ta ñii ki̱ꞌva saá xíni̱ ñóꞌó kasa ni̱no̱ xíꞌin mi̱i ndó xa̱ꞌa̱ ña chindeé táꞌan ndó. 16 Ña ndixa nda̱a̱ kúu to̱ꞌon yóꞌo: Nda̱ ñii ta̱mozo o̱n vása kúu ra ta̱ káꞌno ka̱ no̱o̱ ta̱ xáꞌnda chiño no̱o̱ ra, ta nda̱ ñii ta̱a ta̱ tíꞌví ta̱patrón ko̱ꞌo̱n chiño no̱o̱ ra, o̱n vása kúu ta̱yóꞌo ta̱ káꞌno ka̱ no̱o̱ ta̱patrón ta̱ ti̱ꞌví ñaꞌá ko̱ꞌo̱n ra chiño. 17 Ta ndóꞌó, tá ndixa kúnda̱a̱ ini ndó to̱ꞌon yóꞌo, ta saá ná kunakaa̱ ñasi̱i̱ ini ndó xa̱ꞌa̱ ña ki̱sa ndivi ndó ña.
18 ’O̱n vása káꞌa̱n i̱ saá xa̱ꞌa̱ ndiꞌi ndó, chi xíni̱ va̱ꞌa i̱ ini ñii ñii ndóꞌó na kúu ni̱vi na na̱ka̱xin i̱. Ta yóo to̱ꞌon Ndios ña ni̱taa na kui̱ya̱ xi̱na̱ꞌá, ña káchí saá: “Ñii ta̱a ta̱ yóo xíxi si̱ta̱ va̱ꞌa xíꞌin i̱, vitin ta̱yóꞌo ndu̱u ra ta̱ sáa̱ ini xíni yi̱ꞌi̱”, káchí to̱ꞌon Ndios. Ta ndiꞌi to̱ꞌon Ndios yóꞌo xíni̱ ñóꞌó kundivi ña. 19 Ndáto̱ꞌon i̱ ñayóꞌo xíꞌin ndó vitin ña o̱n ta̱ꞌán ka̱ kundivi ña. Ta saá tá kixaa̱ ki̱vi̱ ña kundivi ndiꞌi ñayóꞌo, ta kandixa ndó ndí Yi̱ꞌi̱ Kúu i̱ ta̱a ta̱ ki̱xi no̱o̱ Ndios. 20 Ña ndixa nda̱a̱ káꞌa̱n i̱ xíꞌin ndó, ndiꞌi ni̱vi na nákiꞌin va̱ꞌa ni̱vi na ti̱ꞌví i̱ ko̱ꞌo̱n chiño no̱o̱ i̱, ña kéꞌé na saá kóni kachí ña nákiꞌin va̱ꞌa na yi̱ꞌi̱. Ta ndiꞌi ni̱vi na nákiꞌin va̱ꞌa yi̱ꞌi̱, ña kéꞌé na saá kóni kachí ña nákiꞌin va̱ꞌa na Ndios, ta̱a ta̱ ti̱ꞌví yi̱ꞌi̱ va̱xi i̱ ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
To̱ꞌon yóꞌo káꞌa̱n ña
ta̱Jesús káꞌa̱n ra ndí ñii ta̱a si̱kó kuíꞌná ñaꞌá ra
(Mt. 26:20-25; Mr. 14:17-21; Lc. 22:21-23)
21 Ta saá ta̱Jesús kónó ní nákaa̱ ña ndíꞌi ní ini ra, nda̱ sákisin ña níma̱ ra, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin naxíka xíꞌin ra:
―Ña ndixa nda̱a̱ káꞌa̱n i̱ xíꞌin ndó vitin ndí ñii ndóꞌó kúu ta̱a ta̱ si̱kó kuíꞌná yi̱ꞌi̱ ta nataxi ra yi̱ꞌi̱ ndaꞌa̱ ni̱vi na sáa̱ ini xíni yi̱ꞌi̱ ―káchí ra xíꞌin na.
22 Ta naxíka xíꞌin ra na̱koto na no̱o̱ táꞌan na, ta xáni si̱ni̱ na yu kúu ta̱a ta̱ káꞌa̱n ta̱Jesús xa̱ꞌa̱. 23 Ta ñii ta̱xíka xíꞌin ta̱Jesús, ta̱ kúu ta̱ kíꞌvi ní ini ta̱Jesús xíni ra, yóo yatin ra sii̱n ta̱Jesús, 24 ta ta̱Simón Pedro ni̱xika ndaꞌa̱ ra no̱o̱ ta̱yóꞌo ña nda̱ka̱ to̱ꞌon ra ta̱Jesús yu kúu ta̱a ta̱ káꞌa̱n ra xa̱ꞌa̱. 25 Ta saá ta̱yóꞌo ndi̱kó koo ra ta na̱koto ra no̱o̱ ta̱Jesús, ta ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ñaꞌá ra, káchí ra saá:
―¿Yu kúu ta̱a ta̱ káꞌa̱n ún xa̱ꞌa̱, Tata? ―káchí ra.
26 Ta nda̱kuii̱n ta̱Jesús, ni̱ka̱ꞌa̱n ra:
―Kúu ra ta̱a ta̱ taxi i̱ ndaꞌa̱ si̱ta̱ va̱ꞌa ña chindaxin i̱ yóꞌo ―káchí ta̱Jesús.
Ta chi̱ndaxin ra si̱ta̱ va̱ꞌa ta ta̱xi ra ña ndaꞌa̱ ta̱Judas Iscariote ta̱ kúu sa̱ꞌya ta̱Simón. 27 Ta ta̱Judas na̱kiꞌin ra si̱ta̱ va̱ꞌa yóꞌo, ta xi̱xi ra ña, ta saá xa̱ndi̱ko̱n ñaníma̱ ndiva̱ꞌa káꞌno na̱ní Satanás ni̱ki̱ꞌvi ña ini ra. Ta ta̱Jesús ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ra:
―Va̱ꞌa kama kasa ndivi ún chiño ña chi̱kaa̱ ini ún keꞌé ún ―káchí ra xíꞌin ta̱Judas.
28 Ta nda̱ ñii naxíka xíꞌin ra na ndóo xíxi no̱o̱ mesa, o̱n vása kúnda̱a̱ ini na nda̱chun ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús saá xíꞌin ta̱Judas. 29 Saá chi ta̱Judas kúu ta̱ ndíso chiño xíꞌin si̱ꞌún ña sáta na ña xíni̱ ñóꞌó ta̱Jesús xíꞌin ndiꞌi naxíka xíꞌin ra, ta saá sava na xáni si̱ni̱ na ndí ta̱Jesús káꞌa̱n ra xíꞌin ta̱Judas ña ko̱ꞌo̱n ra sata ra ña koni̱ ñóꞌó na xa̱ꞌa̱ viko̱ Pascua, án káꞌa̱n ra xíꞌin ta̱Judas ña taxi ra loꞌo si̱ꞌún ndaꞌa̱ ni̱vi na kúu nandáꞌví. 30 Tá ndi̱ꞌi xi̱xi ta̱Judas si̱ta̱ va̱ꞌa ña ta̱xi ta̱Jesús ndaꞌa̱ ra, ta ke̱e ra kua̱ꞌa̱n ra ke̱ꞌe. Ta xa ñoó ní kúu ña.
To̱ꞌon yóꞌo káꞌa̱n ña xa̱ꞌa̱ ñii nda̱yí xa̱á,
xa̱ꞌnda chiño ta̱Jesús no̱o̱ na kándixa ñaꞌá
31 Ta ndi̱ꞌi ke̱e ta̱Judas, kua̱ꞌa̱n ra ke̱ꞌe, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ta̱Jesús xíꞌin na ni̱ndo̱o xíꞌin ra, káchí ra saá:
―Vitin kasa ndivi i̱ ñii ñava̱ꞌa káꞌno, ta xa̱ꞌa̱ ñayóꞌo ni̱vi kasa káꞌno na yi̱ꞌi̱ ta chinóo síkón na ñato̱ꞌó yi̱ꞌi̱, ta̱a ta̱ ki̱xi no̱o̱ Ndios. Ta ñii ki̱ꞌva saá kasa káꞌno na Ndios ta chinóo síkón na ñato̱ꞌó ra, xa̱ꞌa̱ ñava̱ꞌa káꞌno yóꞌo ña kasa ndivi i̱. 32 Ndixa xíꞌin ñava̱ꞌa ña kasa ndivi i̱ vitin, yi̱ꞌi̱ chinóo síkón i̱ ñato̱ꞌó Ndios. Ta mi̱i Ndios chinóo síkón ra ñato̱ꞌó yi̱ꞌi̱. Ta ya̱chi̱ ní kasa ndivi Ndios saá. 33 Ta ndóꞌó, sa̱ꞌya mi̱i i̱, saloꞌo kuiti ki̱vi̱ yóo ka̱ i̱ xíꞌin ndó, ta vitin ndato̱ꞌon i̱ xíꞌin ndó nda̱tán yóo to̱ꞌon ña xa ni̱ka̱ꞌa̱n i̱ xíꞌin nanáꞌno no̱o̱ najudío, ki̱vi̱ ni̱ka̱ꞌa̱n i̱ xíꞌin na, ka̱chí i̱ saá: “Nandukú ndó yi̱ꞌi̱, ta o̱n kuchiño ndó ko̱ꞌo̱n ndó no̱o̱ ko̱ꞌo̱n i̱”, saá ka̱chí i̱ xíꞌin na, ta ñii ki̱ꞌva saá káꞌa̱n i̱ xíꞌin ndóꞌó vitin. 34 Ta vitin ndato̱ꞌon i̱ xíꞌin ndó xáꞌnda chiño i̱ no̱o̱ ndó ñii nda̱yí xa̱á, ña káchí saá: Ndixa kukiꞌvi ní ini ndó koni táꞌan ndó. Ñii ki̱ꞌva nda̱tán kíꞌvi ini i̱ xíni i̱ ndóꞌó, saá kukiꞌvi ní ini ndó koni táꞌan ndó. 35 Tá ndixa kíꞌvi ini ndó xíni táꞌan ndó, ta xa̱ꞌa̱ ñayóꞌo ndiꞌi ni̱vi kunda̱a̱ ini na ndí ndóꞌó kúu ni̱vi na kándixa yi̱ꞌi̱ ta ndíko̱n ndó yi̱ꞌi̱ ―káchí ta̱Jesús xíꞌin na.
Ta̱Jesús nda̱to̱ꞌon ra ndí ta̱Pedro ka̱ꞌa̱n ra u̱ni̱ yichi̱
ña o̱n xíni̱ ñaꞌá ra
(Mt. 26:31-35; Mr. 14:27-31; Lc. 22:31-34)
36 Ta ta̱Simón Pedro ni̱nda̱ka̱ to̱ꞌon ra ta̱Jesús, káchí ra saá:
―Tata, ¿míchí ko̱ꞌo̱n ún?
Ta nda̱kuii̱n ta̱Jesús, ni̱ka̱ꞌa̱n ra:
―Vitin o̱n ki̱ví ko̱ꞌo̱n ún xíꞌin i̱ no̱o̱ ko̱ꞌo̱n i̱. Ta saá ni, tá ndi̱ꞌi ni̱yaꞌa kua̱ꞌa̱ ní ki̱vi̱, ta saá kuchiño ún ko̱ꞌo̱n ún no̱o̱ ko̱ꞌo̱n i̱ ―káchí ta̱Jesús.
37 Ta ta̱Pedro ni̱ka̱ꞌa̱n ra, káchí ra saá:
―Tata, ¿nda̱chun o̱n ki̱ví ko̱ꞌo̱n i̱ xíꞌin ún vitin? Chi yi̱ꞌi̱, xa yóo tiꞌva i̱ nda̱ kivi̱ i̱ no̱o̱ ún ―káchí ta̱Pedro xíꞌin ta̱Jesús.
38 Ta nda̱kuii̱n ta̱Jesús, ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin ta̱Pedro:
―¿Án ndixa kía̱ xa yóo tiꞌva ún kivi̱ ún no̱o̱ i̱? Ña ndixa nda̱a̱ káꞌa̱n i̱ xíꞌin ún vitin, tá o̱n ta̱ꞌán ka̱ kana nduxú chée ñoó vitin, ta xa u̱ni̱ yichi̱ ni̱ka̱ꞌa̱n ún xíꞌin ni̱vi ña o̱n vása xíni̱ ún yi̱ꞌi̱ ―káchí ta̱Jesús xíꞌin ta̱Pedro.
* 13:1 Pascua najudío kána ña u̱xa̱ ki̱vi̱ xa̱ꞌa̱ ña nákáꞌán na ndasaá Ndios sa̱ka̱ku ra naxi̱i̱ síkuá na no̱o̱ nañoo Egipto kui̱ya̱ xi̱na̱ꞌá. 13:19 To̱ꞌon hebreo ña káchí “Yi̱ꞌi̱ Kúu i̱” kúu ki̱vi̱ Ndios ndinoꞌo.