11
Sanahan ra Jesuu yoso cuhva cua cahan yo chi ra Ndioo
(Mt. 6.9‑15; 7.7‑11)
Iin quivi iyo ra Jesuu iin nu cahan ra chi ra Ndioo. Nu ni ndihi cahan ra chi ra Ndioo, ta quechaha cati iin ra sacuaha chi ra ti:
―Ra chahnu, sanahun chi ndi yoso cuhva cua cahan ndi chi ra Ndioo cuhva ni sanahan ra Juaan chi ra chica chi ra ―cati ra.
Ta cati ndico ra Jesuu chi ra ta ra ti:
―Nu cua cahan ndo chi ra Ndioo, ta cua cati ndo tehen:
Sutu ndi iyo iti siqui andivi,
na cua sacahnu ndihi ñivi chihun.
Na cua queta quivi cua cundaca ñahan cun ihya nu ñuhun ñuñivi ya.
Na cua savaha cun cuhva cuni cun ihya cuhva ndacu cun iti siqui andivi.
Na cua cuhva cun cha cua cachi ndi vitin quivi ya.
Na cua cucahnu ini cun cuati ndacu ndi,
vati cucahnu ini ndi ndihi cha ndacu ñivi chi ndi.
Na ña cua cundaca cun chi ndi nu cua savaha ndi ndavaha ni.
Tacan ni cua cahan ndo chi ra Ndioo ―cati ra.
Ta cati ndico ra Jesuu chi ra ta ra ti:
―Iyo amigu ndo chi ndo. Tu cua cuhun ndo vehe ra sava ñuun, ta cua cati ndo chi ra ti: “Amigu, na cuhva nuun cun uni paan chihin yu, vati cha ni queta iin amigu yu vehi. Cani xaan quichi ra, ta ñahni cha cua cuhva ndi cachi ra,” cua cati ndo. Tu tacan cua savaha ndo, ta cua cati ndico ra tichi vehe ra ti: “Ña cahun chihin yu vitin. Cha ndasi yu vehi, ta cha caa ndi chi sehe cuati ndi. Ña cuu ndoye, ta cuhve chi chi chihun vitin,” cua cati ra. Cati yu chi ndo ti vasi ña cua cuhva ra ti cha amigu, soco tu ña cua saña ndo cha cahan ndahvi ndo chi ra, cua ndoyo ra, ta cua cuhva ra ndihi cha chini ñuhun ndo, [vati ña cua cundee ca ini ra]. Chacan cuu cha cati yu chi ndo ti na cua ndaca ndo cha chini ñuhun ndo chi ra Ndioo, ta cua cuhva ra chi chi chi ndo, 10 vati chaha ra cha chica ndihi ñivi chi ra.
11 ’Yoni ndo cua cuhva ndo iin ri coo chi sehe ndo, tu cua ndaca ve tiaca. 12 Tu cua ndaca ve ndivi tiñuun, ña cua cuhva ndo iin tisuhma chi ve. 13 Ñivi ñuñivi cuu maan ndo, ta chito ndo yoso cuhva cua cuhva ndo cha vaha chi sehe ndo. Vaha xaan ca chito ra sutu ndo iti siqui andivi yoso cuhva cua samani ra chi ndo. Cua cuhva ra cha cua quichi ra Tati Ndioo chi ndihi ñivi cua ndaca chi ra ―cati ra Jesuu.
Cati ñivi ti iyo tati cuihna chi ra Jesuu
(Mt. 12.22‑30; Mr. 3.19‑27)
14 Iin quivi ni tava ra Jesuu tati cuihna ñuhun anima iin rai, ta ñihin ra rai can savaha run. Ni quee run anima ra, ta quechaha cahan ra, ta iyo xaan cuni ndihi ñivi can. 15 Iyo ñivi cati ti:
―Iyo run Beelzebú run cuu xini chi run tati cuihna chi ra Jesuu. Chacan cuu cha cuu tava ra chi run ―cati ñi.
16 Inga ñi―cuni ñi cha cua savaha ra iin cha cahnu cuenda ra Ndioo iti siqui andivi, vati cuni ñi coto ñi a vaha ra Jesuu a ña vaha ra. 17 Chito ra yoso saxini ñi ta ñi, ta quechaha cati ra chi ñi ti:
―Tu cua cani tahan ñivi iyo iin ñuun chi tahan ñi, cua ndoyo ñuhun ñivi ñuun can. Tu cua cani tahan ñivi iyo iin vehe chi tahan ñi, cua ndoyo ñuhun ñivi vehe can. 18 Tu cua cani tahan ñivi run Satanaa suvi ni chi maan run, cua ndoyo ñuhun tahan nu ndaca ñahan run. Tacan cati yu, vati cati maan ndo ti iyo run Beelzebú chihin yu, ta tave chi run tati cuihna. 19 Cati ndo ti cuu tave chi run tati cuihna can, vati iyo run Beelzebú chihin yu. Vasi saxini ndo ti tacan ni tava ñivi maan ndo chi run. Chacan cuu cha cua cati suvi ni ñivi maan ndo ti ña vaha saxini ndo. 20 Tava main chi run tati cuihna can, vati chaha ra Ndioo tu ndee ini chihin yu. Chacan cuu cha cua coto ndo ti ndaca ñahan ra Ndioo ihya nu ñuhun ñuñivi ya.
21 ’Iyo iin rai. Nihin xaan ra, ta ndiso ra cha xaan. Tu cua cumi vaha ra vehe ra, ñahni cha cua tahan chachi ra, 22 soco tu cua quichi inga ra, ta nihin ca racan, ta cua cani tahan ra chi ra iyo vehe ra, cua sandoyo ñuhun ra chi ra, [vati maan ra nihin ca ra]. Cua quihin ra ndihi cha xaan cha iyo chi racan, ta chinu ini ra ti cha cua cundee ra chi chacan. Cua natahvi ra ndihi ndatiñu racan. [Tacan cati ra Jesuu cuenda run Satanaa, vati cha ni sacanaan ra chi run.]
23 ’Tu ña cua coo ndo chihin yu, cua cani tahan ndo chihin yu. Tu ña cua cahan ndo chi ñivi cuenda yu, cua sandoyo ñuhun ndo chi ñi.
Tu cua coo ndico tati cuihna anima ñivi, xaan ca cua coo tu ndoho chi ñi
(Mt. 12.43‑45)
24 [Ni vii cahan ra Jesuu iin cuhva cuenda run Satanaa:]
’Tu cua quee ndaa run tati cuihna anima ñivi, cua cuhun run tichi cuhu nu ñahni nduta. Cua nanducu run nu cua coo taxin run, soco ña cua nanihin run. Tacan, ta cua saxini run ti cua cuhun ndico run nu ni quee run. 25 Chacan cuu cha cua cuhun ndico run, ta cua ndehe run ti vaha xaan iyo ñi. 26 Chacan cuu cha cua cuhun run, ta cua quichi ndaca run inga ucha run tati cuihna, ta xaan ca rucan. Cua quihvi run ta run anima ñican, ta nihin xaan ca cua coo tu ndoho chi ñi. [Tacan cati ra Jesuu, vati tacan ni cua cuhva run Satanaa tu ndoho chi ñivi, tu ña cua coo ñi chi ra Jesuu.]
Cua cusii ini ñivi iin cha ndicha ndicha
27 Ni vii cahan ra Jesuu tuhun can, ta quechaha cahan iin ñahan nda mahñu ñivi can, ta cati ña ti:
―¡Na cua cusii ini ña ñahan cuu sihi cun! ―cati ña, [vati vaha xaan cahan ra].
28 Ta cati ndico ra Jesuu ti:
―¡Na cua cusii ca ini ñivi tasoho tuhun Ndioo, ta sacuinu ñi cuhva cati chi! ―cati ra.
Cuni ñivi ndavaha ni ndehe ñi iin cuhva cahnu xaan
(Mt. 12.38‑42; Mr. 8.12)
29 Tacan cuu, ta tuvi ca ñivi ni nducuiti, ta quechaha cati ra Jesuu chi ñi ti:
―Ña vaha ñivi cuu ndo. Ña cuni ndo cuinu ini ndo chihin yu, tu ña cua savahi iin cuhva cahnu cuenda ra Ndioo. Ñahni ca cha cua savahi chi ndo. Cuhva ni savaha ra Jonaa nu ni quichi quivi―cuhva can ni iyo chi ndo. 30 Cuhva cati tuhun ra Jonaa chi ñivi ñuun Nínive―tacan ni cati tuhun tucu yuhu ra cuu sehe ñivi. 31 Iti nuun ra Ndioo cua queta iin ñahan ni chacundaca ñahan chi ñivi iyo iti xuu nu ni quichi quivi. Nu cua tachi tuni ra Ndioo chi ñivi cua queta ña chi maan ndo, ta cua cati tuhun tahan ña ti ña vaha ndacu ndo, vati cani xaan quichi ña, ta tasoho ña tuhun cahan ra Salomón, vati cuaha xaan cha chini tuni chacoo chi ra, soco vitin iyo iin rai cahnu ca, ta iyo ca cha chini tuni chi ra, [ta ña saña ihni ndo cuati ndacu ndo]. 32 Ta ni cuhva cua queta tahan ra rai ni chacoo ñuun Nínive chi ndo nu cua tachi tuni ra Ndioo chi ñivi, ta cua cati tuhun tahan ra ti ña vaha ndacu ndo, vati saña ihni ra cuati ni savaha ra nu ni cati tuhun ra Jonaa tuhun Ndioo iti chata, ta vitin iyo iin rai cahnu ca, ta cati tuhun ra chi ndo, [soco ña saña ihni ndo cuati ndacu ndo]. Tacan cati ra Jesuu suvi ni cuenda maan ra.
Tuhun yoso cuhva iyo nuun yo
(Mt. 5.15; 6.22‑23)
33 [Ni vii cahan ra Jesuu chi ñivi can:]
’Yoni cua taa ñuhun, ta cua tixehe ñi chi chi. Yoni cua taa ñuhun, ta cua tihi ñi chi chi tichi máquila. Tu cua taa yo ñuhun, cua tiso yo chi chi nu candileru. Chacan cuu cha ndichin vaha cua ndehe ñivi quihvi tichi vehe yo. 34 Titi nuun yo cuu sava ni ta cua iin ñuhun iyo chi yo. Tu vaha iyo titi nuun yo, ndichin vaha cua ndehe yo. Tu ña vaha cuni titi nuun yo, ña ndichin cua ndehe yo. 35 Chacan cuu cha na cua saha ndo cuenda, coto ña ndichin vaha cua ndehe ndo. 36 Tu ndichin vaha cua ndehe ndo, ta ñahni cha cua ndoyo ñuhun nuun ndo, vaha cua ndehe ndo cuhva ndehe vaha ndo nu cayu ñuhun. [Tacan ni cati ra Jesuu, vati tu cua cutuni vaha ini ñi yoso cuhva iyo ra Ndioo, cua coo vaha ñi chi ra.]
Cati ra Jesuu ti ña vaha ndacu ra fariseo chi ra sacuaha ley chahnu
(Mt. 23.1‑36; Mr. 12.38‑40; Lc. 20.45‑47)
37 Cha ndihi cahan ra Jesuu, ta cati iin ra fariseo ti na cu cachi ra chi ra vehe ra. Chacan cuu cha cuahan ra Jesuu. Quihvi ra, ta ni chacunda ra yu mesa. 38 Ndehe ra fariseo can ti ña tuhva ra Jesuu nacata xihna ra ndaha ra, ta sa cua cachi ra cuhva ndacu xaan ra fariseo. Chacan cuu cha iyo xaan cuni ra. 39 Tacan cuu, ta quechaha cati ra chahnu chi ra ti:
―Ndihi ndioho fariseo, nacata ndo coho ndo. Nacata ndo yachin ndo. Chata ni chi nacata ndo, soco anima ndo ña vaha, vati mani cha ndavaha ni cuni ndo. Mani cha cuni ndo chi ndo ndacu ndo. 40 Tondo xaan xini ndo. Ini ra Ndioo cuu ra savaha chi ñuhun ñuñivi ya, ta savaha tahan ra chi maan yo chi anima yo. 41 Na cua tindee ndo chi ñivi tahan ndo cuhva cha iyo chi ndo, ta ndoo ndoo cua coo anima ndo.
42 ’Ndioho ra fariseo, cua coo tu ndoho chi ndo, vati ndihi yucu ni samani ndo chi ra Ndioo. Samani ndo menta. Samani ndo minu. Ndihi chacan ni samani ndo chi ra, soco ña tuhva ndo savaha tahan ndo cha vaha ndicha chi ñivi tahan ndo. Ña tuhva ndo cuni mani tahan ndo chi ñivi tahan ndo. Iyo cha cua savaha ndo nduvi cuhva can, ta ña cua nacoo ndo ni iin chi ni inga chi.
43 ’Ndioho ra fariseo, cua coo tu ndoho chi ndo, vati cuni ndo cunda ndo tayu vaha xaan ca cha iyo ve ñuhun. Cuni ndo cha cua sacahnu xaan ñivi chi ndo nu yaha ndo iti.
44 ’Ndioho ra fariseo, ndioho ra sacuaha ley, ra uvi yaa cuu ndo, vati cahnu xaan ndavaha ni ndacu ndo, soco ña chito ñivi, vati sandahyu ñahan ndo chi ñi ―cati ra.
45 Tacan cuu, ta quechaha cati iin ra sacuaha ley chahnu chi ra Jesuu ti:
―Maestru, cahan tahun ndavaha ni chi maan ndi cha cahun tuhun can ―cati ra.
46 Ta cati ndico ra Jesuu chi ra ti:
―Ndioho ra sacuaha ley chahnu, cua coo tahan tu ndoho chi maan ndo, vati vee xaan tuhun chaha ndo chi ñivi. Yaha cuhva cha chaha ndo tuhun chi ñi, ta ña tindee ndo chi ñi ni suhva.
47 ’Cua coo tu ndoho chi ndo, vati taqui xaan ni chaqui ndaa ndo bóveda nu ni cuchi ra ni cahan cuenda ra Ndioo, ta ñivi maan ndo cuu ñivi ni chahni chi ra iti chata tiempu chahnu. 48 Chacan cuu cha testigu cuu ndo, ta chaha ndo cuenda ti iyo inuun ndo chi ñivi ndo iyo tiempu chahnu, vati ñican―chahni ñi chi ra ta ra, ta maan ndo savaha ñaña nu ni cuchi ra ta ra.
49 ’Iyo cha chini tuni chi ra Ndioo. Chacan cuu cha cati ra nu ni quichi quivi ti cua tava tiñu ra chi ra cahan cuenda ra chi ra cuu tatun ra, soco cua cani ñivi chi ra, ta cua cahni ñi chi ra. 50 Chacan cuu cha cua coo cuati chi ndo chi ñivi iyo vitin, vati chahni ñivi ndo chi ra ni cahan cuenda ra Ndioo nda ni xihna cuii 51 nu ni chihi ra Abel nda cua nda ni chihi tahan ra Zacaría. Chahni ñi chi racan nda mahñu nu ni samani ñi sana ñi chi ra Ndioo nda yu ve ñuhun. Cati ndicha yu chihin ndo ti cua tiso ra Ndioo cuati ndo chi ñivi iyo vitin.
52 ’Ndioho ra sacuaha ley chahnu, cua coo tu ndoho chi ndo, vati ña chaha ndo cha cua cutuni ini ñivi. Ña cuni ndo quihvi ndo cuenda ra Ndioo, ta ni ña chaha ndo cha cua quihvi inga ñivi ―cati ra Jesuu.
53 Nu ni quee ra Jesuu tican, ta xaan xaan quechaha cuni ra fariseo chi ra sacuaha ley chahnu. Cuaha xaan nducu tuhun xaan ra chi ra Jesuu. 54 Tasoho xaan ra ta ra tuhun cahan ndico ra, vati nanducu xaan ra cuhva cha cua tiso ra ta ra cuati ra.