12
Yucu ra tatun Jesuu chiti trigu iin quivi sábadu
(Mr. 2.23‑28; Lc. 6.1‑5)
1 Suvi ni quivi can cuahan ra Jesuu, ta iin quivi sábadu [quivi ndaa tatun ñivi judío cuu chi], ta yaha ra chiqui. Cuahan tahan tatun ra, ta chisoco ra ta ra, ta quechaha yucu ra ta ra chiti trigu can, ta chachi ra ta ra.
2 Ndehe ra fariseo ta ra, ta quechaha cati ra ta ra chi ra Jesuu ti:
―¡Jihna! cha ndacu tatun cun, ta ña chaha ley chahnu cha ndacu ra tacan quivi sábadu ―cati ra ta ra.
3 Ta cati ndico ra Jesuu chi ra ta ra ti:
―Vasi ña ta sacuaha ndo tutu Ndioo. Vasi ña chito ndo ñaan cha ni savaha ra David quivi chisoco ra chi ra chica chi ra.
4 Quihvi ra David can vehe Ndioo, ta chachi ra paan cuecu iti nuun ra Ndioo, ta ñahni ndatu cha cua cachi ra chacan, ta ñahni ndatu chi ra chica chi ra, soco chachi tahan ra. Iin tuhun ni ra cuu sutu ta ra―chi racan iyo ndatu.
5 Vasi ña ta sacuaha ndo tutu ley chahnu. Suvi ni quivi sábadu iyo ra sutu ta ra ve ñuhun. Savaha ra cha cuu tiñu ra, ta ñahni ndatu iyo cha savaha ra tacan, soco ña tiso ndo cuati ra.
6 Cati yu chihin ndo ti cahnu cuu ve ñuhun, soco cahnu xaan ca cuu cha ndacu ra Ndioo vitin.
7 Ña chito ndo ñaan cha cuu tuhun Ndioo nu cati ra ti cuni ra cha cua coo tu ndahvi ini chi ñivi. Ña cuni ra cha cua samani ñi chihin ra, cati ra. Tu chito ndo chacan, ña cua cati ndo ti ña vaha savaha ñivi ñahni cuati iyo.
8 Tacan cati yu, vati yuhu ra cuu sehe ñivi cuu ra cati ñaan cha cuu cha cua savaha ñivi quivi sábadu ―cati ra Jesuu chi ra fariseo ta ra.
Queta iin ra nduxii ndaha nuun ra Jesuu
(Mr. 3.1‑6; Lc. 6.6‑11)
9 Tacan cuu, ta quee ra Jesuu tican. Cuahan ra, ta quihvi ra ve ñuhun ñivi judío can.
10 Ican iyo iin ra nduxii ndaha, ta quechaha nducu tuhun ra fariseo ta ra chi ra Jesuu ti:
―¿Atu chaha ley chahnu cha sanduvaha ñivi quivi sábadu? ―cati ra ta ra, vati cuni ra ta ra tiso ra cuati ra Jesuu.
11 Ta cati ndico ra Jesuu chi ra ta ra ti:
―Tu iyo iin ri mbee chihin ndo, ta cua quehni ri tichi xahva―masi quivi sábadu cuu chi, soco ndihi ndo cua tiin ndo chi ri, ta cua tava ndo chi ri nu quehni ri.
12 Iyo yavi ndaa ri mbee, soco iyo ca yavi ndaa ñivi. Chacan cuu cha chaha ley cha cua savaha yo cha vaha quivi sábadu ―cati ra.
13 Tacan cuu, ta cati ra chi ra ndahvi can ti:
―Sacaun ndahun.
Tacan, ta sacaa ra ndaha ra. Nduvaha chi, ta vaha ndoo chi cuhva iyo tahan chi.
14 Quee ra fariseo ta ra cuahan ra, ta nducu ra ta ra cuhva, vati cuni ra ta ra cahni ra chi ra Jesuu.
Tuhun cati tuhun ra ni cahan cuenda ra Ndioo cha cua tahan ra Jesuu
15 Chito ra Jesuu yoso cuhva saxini ra fariseo ta ra, ta quee ra cuahan ra. Tacan cuu, ta ndicu ñivi chi ra. Tuvi ñivi ndicu chi ra, ta sanduvaha ra chi ndihi ñi,
16 ta cati tuhun xaan ra chi ñi ti na ña cua cati ñi yoo rai cuu ra.
17 Tacan, ta ni queta tuhun cha ni taa ra Isaía ra ni cahan cuenda ra Ndioo tiempu chahnu, vati cati ra Ndioo cuenda ra Jesuu ti:
18 Rahya cuu musu yu.
Suvi ra cuu ra cha ni nacachi yu.
Cuni mani yu chihin ra,
ta cusii ini yu cha ndacu ra.
Cati yu ti cua coo ra Tati Ndioo chi ra,
ta cua cati ra chi ñivi cuu inga tucu ñivi yoso cuhva cua coso vaha anima ñivi.
19 Ña cua cahan yuhu ra chi ñivi,
ta ni ña cua cuvaa ra.
Ña cua cana chaa ra iti.
20 Ña cua tava ndaa ra chi ñivi ndahvi,
soco cua tindee ra chi ñi.
21 Tacan cua savaha ra nda cua nda quivi cua cundee coso vaha anima ñivi cuu inga tucu ñivi,
cati ra Ndioo, ni taa ra Isaía can cuenda ra Jesuu.
Cati ra fariseo ti iyo run tati cuihna chi ra Jesuu
(Mr. 3.19‑30; Lc. 11.14‑23; 12.10)
22 Tacan cuu, ta quichi ndaca ñivi chi iin ra cha iyo tati cuihna anima nu ra Jesuu. Cuaa ra ndahvi can, ta ñihin ra. Tacan cuu, ta sanduvaha ra Jesuu chi ra. Chacan cuu cha nducahan ra ñihin can, ta ndundichin vaha ndehe ra.
23 Iyo xaan quechaha cuni ndihi ñivi can, ta cati ñi ti:
―Vasi ra ni tava tiñu ra Ndioo cuu rahya ―cati ñi.
24 Chini ra fariseo ta ra tuhun can, ta cati ndico ra ta ra ti:
―Tava ndaa ra chi run tati cuihna, soco tindee run Beelzebú chi ra, ta rucan cuu run ndaca ñahan chi ndihi run tati cuihna ―cati ra fariseo can.
25 Chito ra Jesuu cuhva ni saxini ra fariseo can, ta quechaha cati ra chi ra ta ra ti:
―Tu cua cani tahan ñivi iin ñuun chi tahan ñi, cua ndoyo ñuhun ñuun can. Tu cua cani tahan ñivi iyo iin vehe chi tahan ñi, cua ndoyo ñuhun tahan ñican.
26 Tu cua tava ndaa ñivi run Satanaa suvi ni chi maan run, ña inuun iyo ñivi run suvi ni chi maan run. Chacan cuu cha ña cua ndunahan run chi tahan run.
27 Cati ndo ti tava ndai chi run tati cuihna can, vati chaha run Beelzebú tu ndee ini chihin yu. Tu chacan cuu chi, ¿yoso nihin ñivi maan ndo tu ndee ini, ta tava ndaa maan ñi chi run? Chacan cuu cha sanahan suvi ni ñivi ndo ti cha ña vaha cuhva ni saxini maan ndo.
28 Ñavi cuhva can cuu chi, vati chaha ra Tati Ndioo tu ndee ini chihin yu, ta tava ndai chi run tati cuihna. Chacan cuu cha ni queta quivi cha ndaca ñahan ra Ndioo nu iyo ndo.
29 ’Ña cua cuu quihvi ñivi tichi vehe iin ra iyo xaan tu ndee ini, ta cua quihin ñi ndatiñu ra, tu ña cua cuhni xihna ñi chihin ra. Tacan, ta sa cua suhu ñi ndihi cuii ndatiñu ra. [Tacan ni cha savahi chi run Satanaa.]
30 ’Tu ña cua coo ndo chihin yu, cua cuni cani tahan ndo chihin yu. Tu ña cua tindee ndo chihin yu, cua tava ndaa ndo chihin yu.
31 ’Chacan cuu cha cati yu chihin ndo ti ndihi ca cuati ndacu ñivi ñuñivi cua cuu cucahnu ini ra Ndioo, soco tu cua cati ñivi cuhva cati ndo ti ña ndicha ra Tati Ndioo, ña cua cucahnu ini ra Ndioo chacan.
32 Tu cua cati ñivi ti ña vaha ra cuu sehe ñivi, cua cuu cucahnu ini ra Ndioo, soco tu cua cati ñivi cuhva cati ndo ti ña vaha ra Tati Ndioo, ña cua cucahnu ini ra Ndioo chacan vitin tichi quivi ya, ta ni ña cua cucahnu ini ra nda cua nda quivi iti nuun ca.
Cuhva iyo yutun vaha
(Lc. 6.43‑45)
33 [Ni vii cahan ra Jesuu chi ra fariseo can:]
’[Cua cati yu iin cuhva.] Tu iyo iin yutun vaha, cua quee vaha chiti chi. Tu ña vaha iyo yutun can, ña cua quee vaha chiti chi. Chito yo ñaan cuhva iyo yutun, vati ndehe yo yoso cuhva iyo chiti chi.
34 Ñivi ndavaha ni cuu ndo. Ña cuu cahan ndo cha vaha, vati iyo xaan ndo chi cha ndavaha ni, vati cahan ñivi cuhva saxini ñi chi anima ñi.
35 Mani cha vaha cahan ñivi saxini cha vaha chi anima ñi, ta mani ndavaha ni cahan ñivi saxini cha ndavaha ni chi anima ñi.
36 Cati yu chihin ndo ti tu cua cahan ñivi tuhun ndavaha ni, cua cuhva ñi cuenda ñacu cahan ñi tacan quivi cua cutuni ñivi,
37 vati cua quee vaha ndo cuhva ni cahan ndo a cua cutuni ndo cuhva ni cahan ndo ―cati ra Jesuu chi ra fariseo ta ra.
Cuni ndehe ñivi iin cuhva cahnu
(Mr. 8.12; Lc. 11.29‑32)
38 Tacan cuu, ta ra fariseo chi ra sacuaha ley chahnu quechaha ndatuhun ra chi ra Jesuu, ta cati ra ta ra chi ra ti:
―Yoho maestru, cuni ndehe ndi iin cuhva cahnu xaan cha cua savahun ―cati ra ta ra.
39 Ta cati ndico ra Jesuu chi ra ta ra ti:
―Ñivi ndacu ndavaha ni, ñivi ña chinu ini chi ra Ndioo―ñican cuu ñi cuni ndehe iin cuhva cha cua savaha ra Ndioo, soco ña cua savaha ra inga cuhva. Iin tuhun ni cuhva ni savaha ra Ndioo cuhva cha ni tahan ra Jonaa ra ni cahan cuenda ra Ndioo tiempu chahnu.
40 Cuhva cha ni chacoo ra tichi ri tiaca cahnu can uni quivi―cuhva can cua coo ra cuu sehe ñivi, vati uni quivi cua coo ra tañu ñivi ndii.
41 Cua cati ra rai ni chacoo ñuun Nínive ti iyo cuati chi ñivi iyo vitin, ta cua tachi tuni ra chi ñi quivi cua cutuni ñivi. Tacan cua savaha ra, vati ni tasoho ra cha cati tuhun ra Jonaa, ta saña ihni ra ta ra cuati savaha ra. Vasi cahnu xaan rai cuu ra Jonaa can, soco cahnu ca cuu ra iyo vitin.
42 Ta ni cuhva cua cati ña ni chandaca ñahan ñuhun iyo iti xuu ti iyo cuati chi ñivi iyo vitin, ta cua tachi tuni ña chi ñi. Tacan cua savaha ña, vati cani xaan chahan ña, vati cuni ña tasoho ña tuhun nditi cha cahan ra Salomón tiempu chahnu. [Ndicha ti] cahnu xaan rai cuu ra Salomón can, soco cahnu ca cuu ra iyo vitin.
Cuhva cua savaha run tati cuihna hora cua quichi ndico run
(Lc. 11.24‑26)
43 [Ni vii cahan ra Jesuu chi ra fariseo chi ra sacuaha ley chahnu:]
’Ta run tati cuihna can―tu cua quee ndaa run tichi anima ñivi, cua cuhun run. Cua caca cuu run tichi cuhu nu ñahni nduta, ta cua nanducu run cha cua coo vaha run, soco ña cua nanihin run.
44 Tacan cuu, ta cua quechaha saxini run chi anima run ti cua cuhun ndico run nu ni quee run, cua saxini run. Cua cuhun ndico run, ta cua ndehe run ti cha iyo vaha cha cua quihvi ndico run tichi anima ñivi can.
45 Chacan cuu cha cua quee run cuhun run, ta cua quihin run inga ucha tati cuihna. Xaan ca rucan ta run, ta cua quihvi run ta run tichi anima ñi, ta ndahvi ca cha cua ndoo ndico ñican, ta ñavi ca cha xihna nu ni quichi quivi. Tacan ndahvi ca cua ndoo tahan ñivi iyo vitin, vati ndavaha ni ndacu ñi.
Queta sihi ra Jesuu chi yani ra
(Mr. 3.31‑35; Lc. 8.19‑21)
46 Ni vii cahan ra Jesuu chi ndihi ñivi can, ta sa ni queta sihi ra chi yani ra nu iyo ra, ta ni chacuinda ñi iti chata, ta cuni ñi cahan ñi chi ra.
47 Tacan cuu, ta quechaha cati iin ñivi chi ra ti:
―Inda sihun chi yani cun nuquehe, ta cuni ñi cahan ñi chihun ―cati ñi.
48 Ta nducu tuhun ndico ra chi ñican ti:
―¿Yoo cuu sihi yu? ¿Yoo cuu yani yu? ―cati ra.
49 Tacan cuu, ta sanahan ndaha ra nu ndaa ñivi sacuaha chi ra, ta quechaha cati ra ti:
―Ihya iyo sihi yu chi yani yu.
50 [Tacan cati yu,] vati tu cua savaha ñivi cuhva cuni ra suti iyo iti siqui andivi, ñican cuu sava ni ta cua yani yu chi cuhva yu chi sihi yu ―cati ra.