5
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ xika̱ Ananías xiinꞌ Safira ku̱ni̱ xaꞌanꞌ ni̱a̱ ne̱ i̱ni̱ xini Jesús
Ni̱ yoo̱ i̱i̱n te̱ yivi̱ꞌ, te̱ ni̱ na̱niꞌ Ananías, te̱ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ ñaꞌ siꞌi ra̱ Safira ndii, ni̱ xi̱ko̱ꞌ ni̱a̱ i̱i̱n ñu̱ꞌuꞌ ni̱a̱, ndisu̱ ni̱ na̱ka̱ta̱ ni̱a̱ kuento ni̱a̱, te̱ ni̱ ndoo̱ ni̱a̱ xiinꞌ chaaꞌ xu̱ꞌunꞌ ña̱ ni̱ ki̱ꞌi̱n ni̱a̱ xaꞌa̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ ki̱xi̱n ndi̱a̱ka̱ ra̱ chaaꞌ kui̱ti̱ꞌ xu̱ꞌunꞌ ja̱a̱nꞌ nda̱ꞌaꞌ te̱ ni̱ ti̱a̱nu̱ꞌ Jesús. Te̱ ni̱ kaꞌa̱n Pedro xiinꞌ ra̱ ndii:
―Ananías, ¿ndichun na ni̱ ta̱xi̱ u̱nꞌ ni̱ sa̱kutuꞌ ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ nimá u̱nꞌ, te̱ ni̱ kaꞌa̱n u̱nꞌ tu̱n vixi̱ nuu̱ꞌ Espíritu Santo, te̱ ni̱ ndoo̱ u̱nꞌ xiinꞌ chaaꞌ xu̱ꞌunꞌ ña̱ ni̱ ki̱ꞌi̱n u̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ u̱nꞌ? Kii̱ꞌ tïa̱ꞌan xi̱ko̱ꞌ u̱nꞌ ñu̱ꞌuꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, ña̱ꞌa̱ mi̱iꞌ u̱nꞌ ni̱ nduu̱ a̱, te̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ko̱ꞌ u̱nꞌ u̱n ndii, ña̱ꞌa̱ mi̱iꞌ tu̱ u̱nꞌ ni̱ nduu̱ xu̱ꞌunꞌ ña̱ ni̱ ki̱ꞌi̱n u̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱. ¿Ndichun na ni̱ xa̱a̱ u̱nꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ? Süu̱ꞌ nuu̱ꞌ te̱ yivi̱ꞌ kui̱ti̱ꞌ ni̱ kaꞌa̱n u̱nꞌ tu̱n vixi̱ ja̱a̱nꞌ, süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii nde̱e̱ nuu̱ꞌ Ndiosí ni̱ kaꞌa̱n u̱nꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ ―ni̱ kachi̱ Pedro.
Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ so̱ꞌo̱ Ananías tu̱ꞌu̱n ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ ndu̱va̱ ra̱ ñu̱ꞌuꞌ, te̱ i̱i̱n ni̱ xiꞌi̱ ti̱o̱ꞌ ra̱. Te̱ ni̱ yi̱ꞌvi xa̱va̱ꞌa̱ sa̱kuuꞌ ne̱ ni̱ xi̱ni̱ kuento xaꞌa̱ꞌ ña̱ ni̱ ndo̱ꞌo̱ te̱ ja̱a̱nꞌ. Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ku̱ya̱ti̱n ndiaꞌviꞌ te̱ sa̱va̱, te̱ ni̱ ti̱suku̱ꞌ ra̱ toto̱ ñu̱ꞌuꞌ ndeꞌi̱ Ananías ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ xaꞌa̱nꞌ chi̱naá ña̱ꞌaꞌ ra̱ ti̱xi̱n yavi̱ ndi̱i̱.
Xa̱ ni̱ xkaꞌndi̱a̱ yatinꞌ uni̱ taꞌan hora, te̱ ni̱ kiꞌvi̱ ñaꞌ siꞌi Ananías i̱kanꞌ. Te̱ ñaꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, xïní aꞌ ndee ña̱ ni̱ xkaꞌndi̱a̱ i̱kanꞌ. Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ nda̱tuꞌu̱nꞌ ña̱ꞌaꞌ Pedro ndii:
―¿Ñáá so̱ꞌo̱ kui̱ti̱ꞌ kuuꞌ xu̱ꞌunꞌ ña̱ ni̱ ki̱ꞌi̱n ndo̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ ndo̱ꞌ? Na̱kui̱i̱n u̱nꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
Te̱ ni̱ kaꞌa̱n aꞌ ndii:
―Uun ndo̱ꞌ. Sa̱kanꞌ kui̱ti̱ꞌ kuuꞌ a̱ ―ni̱ kachi̱ aꞌ.
Te̱ ni̱ kaꞌa̱n Pedro xiinꞌ aꞌ ndii:
―¿Ndichun na ni̱ na̱ka̱ta̱ ndo̱ꞌ kuento ndo̱ꞌ te̱ ko̱to̱ kua̱ꞌa̱ ndo̱ꞌ Espíritu xto̱ꞌo̱ e̱ꞌ? Ñaa̱ꞌ, ko̱to̱ u̱nꞌ, xa̱ kua̱xi̱ te̱ ni̱ xaꞌa̱n na̱taa̱nꞌ i̱i̱ꞌ u̱nꞌ, te̱ vi̱ti̱n ndii, kuꞌu̱n na̱taa̱nꞌ tu̱ ra̱ yoꞌó ―ni̱ kachi̱ ra̱.
10 Xa̱ numi̱ꞌ sa̱kanꞌ, te̱ ni̱ ndu̱va̱ aꞌ ñu̱ꞌuꞌ, te̱ i̱i̱n ni̱ xiꞌi̱ ti̱o̱ꞌ aꞌ xaꞌa̱ꞌ Pedro miiꞌ iinꞌ ra̱ ja̱a̱nꞌ. Te̱ kii̱ꞌ ni̱ ko̱ꞌni̱ te̱ sa̱va̱ ja̱a̱nꞌ ndii, xa̱ ni̱ xiꞌi̱ aꞌ. Sa̱kanꞌ na ni̱ na̱ꞌi̱n ña̱ꞌaꞌ ra̱, te̱ ni̱ xaꞌa̱n na̱taa̱nꞌ ña̱ꞌaꞌ ra̱ xi̱i̱nꞌ a̱ miiꞌ naá ñu̱ꞌuꞌ ndeꞌi̱ i̱i̱ꞌ aꞌ. 11 Xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ na sa̱kuuꞌ ne̱ nduuꞌ kuenta Jesús xiinꞌ sa̱kuuꞌ ne̱ ni̱ xi̱ni̱ kuento xaꞌa̱ꞌ sa̱kuuꞌ ña̱ ni̱ xkaꞌndi̱a̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ yi̱ꞌvi xa̱va̱ꞌa̱ ni̱a̱.
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ sa̱ndaꞌa te̱ ni̱ ti̱a̱nu̱ꞌ Jesús i̱nga̱ ne̱ kuni ku̱vi̱
12 Te̱ xiinꞌ kuaꞌa̱ꞌ chu̱u̱n kaꞌnuꞌ xiinꞌ ña̱ nandani̱ ni̱ sa̱ndaꞌa te̱ ni̱ ti̱a̱nu̱ꞌ Jesús ja̱a̱nꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ. Te̱ sa̱kuuꞌ ne̱ i̱ni̱ xini Jesús ndii, nakayá te̱ nakayá ni̱a̱ vi̱ꞌe̱ kandiká xaꞌa̱ꞌ ña̱ na̱niꞌ yiꞌeꞌ Salomón. 13 Te̱ tu̱ku̱ ne̱ yivi̱ꞌ ndii, nde̱e̱ i̱i̱n ni̱a̱ nï̱ kuni̱ ndu̱i̱i̱n xiinꞌ ne̱ ndikún i̱chiꞌ Jesús xiinꞌ e̱ꞌ. Ndisu̱ ne̱ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ kaꞌa̱n va̱ꞌa̱ xa̱va̱ꞌa̱ ni̱a̱ xaꞌa̱ꞌ ne̱ ja̱a̱nꞌ. 14 Te̱ ne̱ i̱ni̱ xini xto̱ꞌo̱ e̱ꞌ ndii, so̱ꞌo̱ kuuꞌ kuaꞌa̱ꞌ ka̱ ne̱ yivi̱ꞌ nduiinꞌ xiinꞌ ni̱a̱ i̱ꞌi̱n kivi̱ꞌ kuaꞌa̱n, so̱ꞌo̱ tiaa̱ ni̱ so̱ꞌo̱ ña̱ꞌaꞌ ni̱. 15 Te̱ nde̱e̱ ne̱ kuni ku̱vi̱ ni̱ ta̱va̱ꞌ ni̱a̱, te̱ ni̱ ta̱ndi̱e̱e̱ ña̱ꞌaꞌ ni̱a̱ ya̱ꞌya̱ nuu̱ꞌ tunꞌ xto̱ xiinꞌ nuu̱ꞌ yi̱vi̱ꞌ. Sa̱kanꞌ te̱ kii̱ꞌ xkaꞌndi̱a̱ Pedro ndii, tondi̱a̱ na tee̱ꞌ ku̱ndaꞌvi̱ kui̱ti̱ꞌ ra̱ sa̱va̱ ne̱ ja̱a̱nꞌ te̱ nda̱ꞌa̱ ni̱a̱. 16 Te̱ nde̱e̱ ne̱ ndieeꞌ ñu̱u̱ ña̱ ñuꞌuꞌ ya̱ti̱n ñu̱u̱ Jerusalén ndii, kuaꞌa̱ꞌ ni̱a̱ ni̱ ki̱xi̱n xiinꞌ ne̱ kuni ku̱vi̱ xiinꞌ ne̱ ñuꞌuꞌ ña̱ ndi̱va̱ꞌa̱ nimá, te̱ ni̱ nda̱ꞌa̱ sa̱kuuꞌ ne̱ ja̱a̱nꞌ.
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ ñuꞌu̱ te̱ ni̱ ti̱a̱nu̱ꞌ Jesús vi̱ꞌe̱ ka̱a̱
17 Sa̱kanꞌ te̱ sutu̱ kaꞌnuꞌ xiinꞌ sa̱kuuꞌ te̱ ndieeꞌ ingaꞌ xiinꞌ ra̱, te̱ nduuꞌ i̱i̱n ti̱ꞌvi̱ te̱ ndikún ña̱ saniaꞌá te̱ saduceo ndii, ni̱ xa̱kuiñu va̱ ra̱ te̱ ni̱ ti̱a̱nu̱ꞌ Jesús xaꞌa̱ꞌ ña̱ ndikún ña̱ꞌaꞌ kuaꞌa̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ. 18 Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ ni̱ kaꞌa̱n chuunꞌ ra̱ xiinꞌ te̱ xíinꞌ ra̱, te̱ ni̱ xaꞌa̱n ti̱i̱n te̱ ja̱a̱nꞌ te̱ ni̱ ti̱a̱nu̱ꞌ Jesús, te̱ ni̱ ko̱ꞌni̱ ña̱ꞌaꞌ ra̱ vi̱ꞌe̱ ka̱a̱. 19 Ndisu̱ i̱i̱n ángele, ña̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ xto̱ꞌo̱ e̱ꞌ Ndiosí ndii, ni̱ nu̱niaꞌ a̱ yiꞌeꞌ vi̱ꞌe̱ ka̱a̱ ja̱a̱nꞌ ñu̱u, te̱ ni̱ ta̱va̱ꞌ ña̱ꞌaꞌ a̱, te̱ ni̱ kaꞌa̱n a̱ xiinꞌ ra̱ ndii:
20 ―Kuaꞌan ndo̱ꞌ nuu̱ꞌ ki̱ꞌe̱ yu̱kunꞌ kaꞌnuꞌ, te̱ kaꞌa̱n ndo̱so̱ꞌ ndo̱ꞌ nuu̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ sa̱kuuꞌ tu̱ꞌu̱n yoꞌoꞌ, ña̱ taxiꞌ kivi̱ꞌ ñu̱u̱ ña̱ kö̱o̱ꞌ kivi̱ꞌ ndiꞌiꞌ ―ni̱ kachi̱ a̱.
21 Sa̱kanꞌ na ni̱ sa̱xinu̱ ra̱ sa̱a̱ niiꞌ ni̱ xi̱ni̱ so̱ꞌo̱ ra̱, te̱ ni̱a̱ꞌa̱ va̱ kua̱xi̱ kitúꞌ kivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ ko̱ꞌni̱ ra̱ nuu̱ꞌ ki̱ꞌe̱ yu̱kunꞌ kaꞌnuꞌ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ xa̱ꞌaꞌ sa̱niaꞌá ra̱ ne̱ yivi̱ꞌ.
Te̱ ni̱ nde̱kui̱e̱ sutu̱ kaꞌnuꞌ xiinꞌ te̱ ndieeꞌ ingaꞌ xiinꞌ ra̱, te̱ ni̱ na̱ka̱na̱ ra̱ sa̱kuuꞌ te̱ kuuꞌ nu̱uꞌ xiinꞌ ra̱ xiinꞌ sa̱kuuꞌ te̱ xi̱xa̱ kuuꞌ nu̱uꞌ nuu̱ꞌ ne̱ Israel. Te̱ ni̱ kaꞌa̱n chuunꞌ ra̱ xiinꞌ te̱ xíinꞌ ra̱ ña̱ kuꞌu̱n ra̱ vi̱ꞌe̱ ka̱a̱ na̱ka̱ ra̱ te̱ ni̱ ti̱a̱nu̱ꞌ Jesús ja̱a̱nꞌ, te̱ ki̱xi̱n ndi̱a̱ka̱ ña̱ꞌaꞌ ra̱ i̱kanꞌ. 22 Ndisu̱ kii̱ꞌ ni̱ xaa̱ ra̱ vi̱ꞌe̱ ka̱a̱ ndii, kö̱o̱ꞌ ka̱ te̱ ja̱a̱nꞌ ñuꞌuꞌ i̱kanꞌ. Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ na̱ndi̱koꞌ ra̱, te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ ndii:
23 ―Kii̱ꞌ ni̱ xaa̱ ndu̱ vi̱ꞌe̱ ka̱a̱ ndii, ndasi kutu̱ꞌ a̱, te̱ itaꞌ te̱ xitoꞌ yiꞌeꞌ. Ndisu̱ kii̱ꞌ ni̱ nu̱niaꞌ ndu̱ a̱ ndii, kö̱o̱ꞌ ka̱ ra̱ ñuꞌuꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
24 Kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ so̱ꞌo̱ sutu̱ kaꞌnuꞌ ja̱a̱nꞌ, xiinꞌ te̱ xaꞌndia chuunꞌ nuu̱ꞌ te̱ xitoꞌ yu̱kunꞌ, xiinꞌ sutu̱ kuuꞌ nu̱uꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ ndi̱ꞌni̱ va̱ ra̱, te̱ ni̱ nda̱tuꞌu̱nꞌ taꞌanꞌ ra̱ sa̱a̱ xkaꞌndi̱a̱ ña̱ ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ kuꞌu̱n e̱ꞌ. 25 Ndisu̱ sa̱kanꞌ te̱ ni̱ xa̱a̱ i̱i̱n te̱ yivi̱ꞌ, te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ ndii:
―Ko̱to̱ ndo̱ꞌ, te̱ yivi̱ꞌ, te̱ ni̱ ta̱a̱nꞌ ndo̱ꞌ vi̱ꞌe̱ ka̱a̱ ndii, nuu̱ꞌ ki̱ꞌe̱ yu̱kunꞌ ndieeꞌ ra̱ saniaꞌá ra̱ ne̱ yivi̱ꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
26 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ xaꞌa̱n te̱ xaꞌndia chuunꞌ nuu̱ꞌ te̱ xíinꞌ xiinꞌ nda̱ꞌaꞌ xaꞌa̱ꞌ ra̱, te̱ ni̱ na̱ka̱ ña̱ꞌaꞌ ra̱ xiinꞌ ña̱ mani̱ꞌ, sa̱kanꞌ ña̱ yiꞌvi ra̱ ku̱u̱n yuu̱ꞌ ña̱ꞌaꞌ ne̱ yivi̱ꞌ. 27 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xa̱a̱ ra̱ xiinꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ sa̱xkaꞌndíá ña̱ꞌaꞌ ra̱ nuu̱ꞌ te̱ xaꞌndia chuunꞌ kuuꞌ nu̱uꞌ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ kaꞌa̱n sutu̱ kaꞌnuꞌ xiinꞌ ra̱ ndii:
28 ―Xa̱ ni̱ kaꞌa̱n chuunꞌ ndi̱e̱eꞌ va̱ ndu̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ ña̱ käꞌa̱n ndo̱so̱ꞌ ka̱ ndo̱ꞌ xiinꞌ ña̱ ndi̱e̱e̱ꞌ te̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ nuu̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ. Ndisu̱ ndoꞌó ndii, xa̱ ni̱ chi̱tuꞌ vi̱ꞌ ñu̱u̱ Jerusalén yoꞌoꞌ ni̱ xa̱a̱ ndo̱ꞌ xiinꞌ ña̱ saniaꞌá ndo̱ꞌ xaꞌa̱ꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ sataví kua̱chi̱ tu̱ ndo̱ꞌ nduꞌu̱ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ni̱ xiꞌi̱ ra̱ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
29 Te̱ ni̱ na̱kui̱i̱n Pedro xiinꞌ i̱nga̱ te̱ ni̱ ti̱a̱nu̱ꞌ Jesús ndii:
―Kuní a̱ ña̱ xi̱ꞌna̱ ka̱ Ndiosí ka̱ndi̱xaꞌ ndu̱ te̱ sa̱kanꞌ te̱ yivi̱ꞌ. 30 Te̱ Jesús ndii, ni̱ xa̱ꞌni̱ꞌ ña̱ꞌaꞌ ndo̱ꞌ kii̱ꞌ ni̱ xika̱n ndo̱ꞌ ña̱ ka̱ta̱xkoꞌ ña̱ꞌaꞌ te̱ yivi̱ꞌ nuu̱ꞌ i̱i̱n krusín. Ndisu̱ Ndiosí, ña̱ ni̱ xa̱kaꞌnuꞌ ne̱ xii̱ꞌ ya̱taꞌ e̱ꞌ ndii, ni̱ sa̱na̱tiaku ña̱ꞌaꞌ a̱. 31 Te̱ xiinꞌ ndi̱e̱e̱ꞌ Ndiosí ni̱ ti̱i̱n kaꞌnuꞌ a̱ Jesús ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ chi̱nduꞌu̱ꞌ ña̱ꞌaꞌ a̱ nda̱ꞌaꞌ kua̱ꞌa̱ a̱, te̱ nduuꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ ña̱ kuuꞌ nu̱uꞌ, te̱ nduuꞌ tu̱ a̱ ña̱ sakakú yooꞌ nuu̱ꞌ kua̱chi̱ e̱ꞌ, te̱ na̱ma̱ ne̱ taꞌanꞌ e̱ꞌ, ne̱ Israel, nimá ni̱a̱ xaꞌa̱ꞌ kua̱chi̱ ña̱ xaaꞌ ni̱a̱, te̱ sa̱a̱ ni̱a̱ ña̱ kuní Ndiosí, te̱ ko̱o̱ kaꞌnuꞌ i̱ni̱ a̱ xaꞌa̱ꞌ ni̱a̱. 32 Te̱ nduꞌu̱ nduuꞌ te̱ ndieeꞌ yu̱ꞌuꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ ni̱ ndo̱ꞌo̱ ña̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ndieeꞌ yu̱ꞌuꞌ tu̱ Espíritu Santo, ña̱ ni̱ ta̱xi̱ Ndiosí naá nimá ne̱ kandixaꞌ ña̱ꞌaꞌ, xaꞌa̱ꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ ―ni̱ kachi̱ Pedro.
33 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xi̱ni̱ so̱ꞌo̱ te̱ kuuꞌ nu̱uꞌ ja̱a̱nꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ ndii, ni̱ na̱saa̱ꞌ xa̱va̱ꞌa̱ ra̱ nde̱e̱ ni̱ kuni̱ ra̱ ka̱ꞌni̱ꞌ ña̱ꞌaꞌ ra̱. 34 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ndo̱ndi̱chi̱ i̱i̱n te̱ fariseo, te̱ naniꞌ Gamaliel, te̱ sanakuachiꞌ tu̱ꞌu̱n nde̱iꞌ Ndiosí. Te̱ ni̱ kaꞌa̱n chuunꞌ ra̱ ña̱ ta̱va̱ꞌ te̱ yivi̱ꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ki̱ꞌe̱ i̱i̱n xaꞌaꞌ. Te̱ Gamaliel ja̱a̱nꞌ ndii, xitoꞌ kaꞌnuꞌ va̱ ña̱ꞌaꞌ sa̱kuuꞌ ne̱ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ. 35 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ te̱ kuuꞌ nu̱uꞌ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Te̱ taꞌanꞌ i̱, te̱ Israel, ko̱to̱ va̱ ndo̱ꞌ ndee ña̱ sa̱a̱ ndo̱ꞌ xiinꞌ te̱ yivi̱ꞌ kaa̱ꞌ. 36 Kua̱chi̱ ndii ni̱ yoo̱ i̱i̱n te̱ ni̱ na̱niꞌ Teudas xta̱ꞌanꞌ, te̱ ni̱ kaꞌa̱n ña̱ nduuꞌ ra̱ i̱i̱n te̱ kaꞌnuꞌ. Te̱ ni̱ ndu̱i̱i̱n yatinꞌ ku̱miꞌ ciento te̱ yivi̱ꞌ xiinꞌ ra̱. Ndisu̱ kii̱ꞌ ni̱ xa̱ꞌni̱ꞌ ña̱ꞌaꞌ te̱ yivi̱ꞌ ndii, ni̱ kiku̱ sa̱kuuꞌ te̱ ndikún ña̱ saniaꞌá ra̱, te̱ xa̱ i̱kanꞌ ni̱ ndi̱ꞌi̱ ndo̱o̱ ra̱. 37 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ yaꞌa̱ ña̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ nu̱ta̱ Judas, te̱ ni̱ ki̱e̱e̱ ñu̱ꞌuꞌ Galilea, kivi̱ꞌ ña̱ nakoso̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ xaaꞌ te̱ xaꞌndia chuunꞌ. Te̱ kuaꞌa̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ni̱ ndu̱i̱i̱n tu̱ xiinꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ xa̱ꞌni̱ꞌ tu̱ te̱ yivi̱ꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ kiku̱ ndo̱o̱ sa̱kuuꞌ ne̱ ni̱ ndu̱i̱i̱n xiinꞌ ra̱, te̱ xa̱ i̱kanꞌ ni̱ ndi̱ꞌi̱ ndo̱o̱ tu̱ ne̱ ja̱a̱nꞌ. 38 Xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ na kaꞌán i̱ xiinꞌ ndo̱ꞌ vi̱ti̱n ndii, sä̱ta̱ñaꞌa̱ꞌ ka̱ ndo̱ꞌ te̱ yivi̱ꞌ kaa̱ꞌ, te̱ na ko̱o̱ mi̱iꞌ ra̱ sa̱kanꞌ. Sa̱kanꞌ ña̱ naaꞌ ña̱ ni̱ tuvi̱ xíniꞌ te̱ yivi̱ꞌ nduuꞌ ña̱ saniaꞌá ra̱ uun naaꞌ kuenta te̱ yivi̱ꞌ tu̱ nduuꞌ ña̱ xaaꞌ ra̱ ndii, ndo̱ñuꞌuꞌ a̱. 39 Ndisu̱ naaꞌ kuenta Ndiosí nduuꞌ a̱ ndii, kü̱vi̱ sa̱ndo̱ñuꞌuꞌ ndo̱ꞌ a̱, te̱ xiinꞌ Ndiosí ku̱ntaꞌanꞌ tu̱ ndo̱ꞌ naaꞌ sa̱kanꞌ ―ni̱ kachi̱ ra̱.
40 Te̱ ni̱ na̱ti̱i̱n te̱ xaꞌndia chuunꞌ ja̱a̱nꞌ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱. Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ka̱na̱ ra̱ te̱ ni̱ ti̱a̱nu̱ꞌ Jesús ja̱a̱nꞌ, te̱ ni̱ su̱ku̱ꞌ i̱i̱nꞌ ña̱ꞌaꞌ te̱ yivi̱ꞌ, te̱ ni̱ kaꞌa̱n chuunꞌ tu̱ ra̱ xiinꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ña̱ käꞌa̱n ka̱ ra̱ xiinꞌ ña̱ ndi̱e̱eꞌ Jesús, i̱kanꞌ te̱ ni̱ sa̱ndoó ndiká ña̱ꞌaꞌ ra̱.
41 Te̱ ni̱ ti̱a̱nu̱ꞌ Jesús ja̱a̱nꞌ ndii, va̱ꞌa̱ va̱ kuni ra̱ ni̱ ki̱e̱e̱ ra̱ nuu̱ꞌ te̱ xaꞌndia chuunꞌ ja̱a̱nꞌ kuaꞌa̱n ra̱, sa̱kanꞌ ña̱ ni̱ xa̱ta̱ꞌa̱n nuu̱ꞌ Ndiosí ña̱ ku̱ndo̱ꞌo̱ na ra̱ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ i̱ni̱ ra̱ xini ra̱ Jesús. 42 Te̱ sa̱a̱ kivi̱ꞌ ni̱ saniaꞌá ra̱ naa kuuꞌ nuu̱ꞌ ki̱ꞌe̱ yu̱kunꞌ kaꞌnuꞌ, xiinꞌ naa kuuꞌ vi̱ꞌe̱ ne̱ yivi̱ꞌ ne̱ kuuꞌ miiꞌ, sa̱kanꞌ ña̱ nï̱ na̱ko̱o̱ ra̱ ña̱ kaꞌán ndo̱so̱ꞌ ra̱ ña̱ Jesús nduuꞌ ña̱ ni̱ ti̱ꞌviꞌ Ndiosí sa̱kakú yooꞌ.