2
Nu nuu̱ Tatyi Ii Nyoo
Tsaa̱ quɨvɨ vico Pentecostés, tan ndu ii̱n tandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsinú iñi tsi ra Jesús. Tan sana iñi ñi tan tsiñi̱ ñi cucayu ityi andɨvɨ. Tumaa cucayu tsa vatsí tatyi xaan. Tan iyo xaan cuví tsitsi vehe nu yucú ñi. Tacan tan quituvi̱ tumaa iin ñuhu̱ tan tsaa̱ tsi sɨquɨ intuhun intuhun ñi. Tan tandɨhɨ ñi tsitu̱ ñi tsihin Tatyi Ii Nyoo. Tan quitsaha̱ caahán ñi inga yuhu cuhva tsa jacaha̱n maa Tatyi Ii Nyoo tsi ñi.
Tan quɨvɨ can cuaha xaan ra ñuu Israel tsaa̱ ra naha ñuu Jersualén. Ra vaha tsicá tsihin Nyoo cuví ra naha. Quee̱ ra naha tandɨhɨ ñuu tsa cayucú nu ñuhu ñayɨvɨ. Tan tsa tsiñi̱ ra can naha ra tsa iyo xaan cuví nu yucú nyɨvɨ cuenda ra Cristo, tan cuahán ra naha tan ndu ii̱n ra naha tsihin ñi. Tan ña tsitó ra naha náa tsa caca iñi ra naha, tyin intuhun intuhun ra naha tsiñí ra yuhu ra naha tsa caahán ñi jahá Tatyi Ii Nyoo. Iyo xaan cuñí ra naha tan quitsaha̱ natuhún tahan ra naha tan catyí ra naha:
―¿A ñavin nyɨvɨ ñuhu Galilea cuví tandɨhɨ ñi tsa caahán ihya? ¿Nacuenda tyin tsiñí yo caahán ñi cuhva caahán intuhun intuhun yo? Ihya yucú yo tsa cuví yo nyɨvɨ quee̱ Partia, Media, Elam, Mesopotamia, Judea, Capadocia, Ponto, Asia, 10 Frigia, Panfilia, Egipto, tan nyɨvɨ quee̱ ityi nuu ca Cirene ityi Africa. Tan yucú tucu yo tsa cuví yo nyɨvɨ ñuu Roma tan iyó yo ñuu ihya. Tan juhva yo cuví yo nyɨvɨ Israel nda quɨvɨ cacu̱ yo. Tan inga yo cuví yo nyɨvɨ nanduvi̱ cuenda nyɨvɨ Israel tan nyicún yo ley tsa tyaa̱ ra Moisés. 11 Iyó tucu yo tsa cuví yo nyɨvɨ quee̱ Creta tan Arabia. Maa tyin tandɨhɨ yo tan tsiñí yo tyin tsihin yuhu tsa caahán maa yo caahán ñi. Tan nacatyí tuhun ñi tsa cahnu tsa javahá Nyoo ―catyí ra naha.
12 Tandɨhɨ ra naha, iyo xaan cuñí ra naha, tan tsicá tuhun tahan ra naha tan catyí ra naha:
―¿Náa cuñí tsi catyi tandɨhɨ tsa cuví ihya? ―catyí ra naha.
13 Maa tyin inga ra jacuñí nyaa ra naha tsi ñi, tan catyí ra naha tyin tsiñí ñi.
Nu caahán ra Pedro tsihin nyɨvɨ
14 Tacan tan nduvita̱ ra Pedro tsihin tsa utsi iin ca ra tava̱ tyiñu ra Jesús. Tan ñihi caha̱n ra tan catyí ra:
―Nyooho yañi, tsa cuví ndo ra ñuu Israel, tan tandɨhɨ nyooho tsa iyó ñuu Jerusalén ihya. Cuñí tsi tsa coto ndo tuhun ihya. Tan tya̱a soho vaha ndo tsa cua cahan yu tsihin ndo. 15 Tyin cuñí maa ndo tyin tsiñí ndi. Maa tyin ñavin nyixi tsihi̱ ndi, tyin ña tuhvá nyɨvɨ coho nyixi hora ihya, tyin ndi jatyaan. 16 Maa tyin tsa cuví ihya cuví tsa caha̱n ra Joel, ra cuvi̱ ndusu yuhu Nyoo taha̱n tsanaha. Tyin catyi̱ ra:
17 Nu cua ndɨhɨ quɨvɨ, catyí Nyoo,
cua jaquitsi yu Tatyi Ii yu sɨquɨ tandɨhɨ nyɨvɨ.
Tan cua cahan sehe ndo tsa cuenda yu.
Tan ra cuatyi tan ñi cuatyi cua janaha yu tsa iyo tsi ñi.
Tan nyɨvɨ tsahnu cua nyehe ñi ñumaahna jaha yu.
18 Cua jacuhun yu Tatyi Ii yu sɨquɨ ñi tsa jaha tyiñu tsa cuenda yu.
Tan cua cahan ñi tsa cuenda yu, catyí Nyoo.
19 Tan catyi̱ ra tyin cua janaha ra tsa iyo cua nyehe nyɨvɨ ityi andɨvɨ.
Tan ityi nu ñuhu ñayɨvɨ cua javaha ra tsa iyo, seña nɨñɨ, seña ñuhu̱, tan vico yuhma.
20 Tan ñicanyii cua ndunaa tsi.
Tan yoo cua nducuaaha tsi tumaa cuaaha nɨñɨ.
Tandɨhɨ tuhun caahán ra ihya cua cuvi tsi tsa ndi cumañi ca tahan tsi quɨvɨ quitsi Jutu Mañi yo.
Tan quɨvɨ cua quitsi ra, iyo xaan cua cuvi.
21 Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsicán tahvi tsi ra cua cacu ñi, catyi̱ ra Joel jaha̱ Nyoo.
22 Tsa yaha nacatyi̱ tuhun ra Pedro yacan, tacan tan catyí ra tsihin ra naha:
―Nyooho ra Israel, tya̱a soho ndo tsa cua cahan yu ihya. Ra Jesús, ra ñuu Nazaret, maa Nyoo nacatsi̱ tsi ra, tan tsa janaha̱ Nyoo tsi yo tyin nditsa tsa nacatsi̱ ra tsi ra, tsaha̱ ra tunyee iñi tsi ra tan cuaha xaan tsa iyo tan tsa nyityi tan seña javaha̱ ra. Tan tsa tsitó maa ndo tandɨhɨ tsa caahán yu ihya. 23 Maa tyin quɨvɨ nacuhva̱ cuenda ndo tsi ra, javaha̱ ndo tumaa cuhva tyaa̱ maa Nyoo cuhva nda quɨvɨ jihna ñi. Tyin tsaha̱ cuenda ndo tsi ra tsi ra caquiñi. Tan ticaa̱ ra naha tsi ra nu cruu. Tsahñi̱ ra naha tsi ra jaha̱ ndo. 24 Maa tyin Nyoo janandoto̱ ra tsi ra. Jacacu̱ ra tsi ra tyin ña cuvi cundaca ñaha tuhun tsiihi tsi ra. 25 Tyin ra David caha̱n ra tuhun cahan ra Cristo taha̱n tsanaha, tan catyí ra:
Tacan ñi nyehé yu tsi Nyoo Jutu yu ityi nuu yu.
Maa ra nyaá ra ityi xiin cuaha yu tan nduve náa cuví jayuhvi tsi yu.
26 Yacan cuenda sɨɨ xaan cuñí yu. Tan jacahnú yu tsi Nyoo tsihin tsa sɨɨ cuñí yu.
Tan cuñu ñuhu yu cua quitatu tsi tyin tsitó yu tyin cua nandoto yu inga tsaha.
27 Tyin yooho, Nyoo Jutu yu, ña cua nacoo ihñi un añima yu nu yucú añima nyɨvɨ tsa tsihi̱,
tan ndi ña cua cuhva un tsa tyahyu cuñu ñuhu yu.
Tyin sehe ii maa un cuví tsi yu.
28 Tan janaha̱ un tsi yu ityi nu coo yu ñayɨvɨ ña cua naa maa.
Tan cua jacutu un tsi yu tsihin tusɨɨ iñi tyin maa un nyaá tsihin yu, catyí ra David caha̱n ra tsa caha̱n ra Cristo taha̱n tsanaha.
29 ’Nyooho yañi, tsitó vaha yo tyin ra David tsii tsaahnu yo tsihi̱ ra tan quɨhvɨ̱ ra tsitsi ñuhu. Tan ñaña ra ndi nyaá tsi ihya vityin. 30 Maa tyin ra David cuvi̱ ra iin ndusu yuhu Nyoo. Tan tsitó ra tyin Nyoo catyi̱ ra tyin juvin ñi tata maa ra cua cuvi ra Cristo. Tan ra Cristo, cuví ra cua cundaca ñaha tumaa tsa tsindaca̱ ñaha ra David. 31 Tan ra David tumaa tsa tyin nyehe̱ ra tsa cua cuvi nu cuahán ca tsi ityi nuu. Tan caha̱n ra tuhun tsa caha̱n ra Cristo. Tan catyi̱ ra tyin ña cua ndoo añima ra nu yucú añima nyɨvɨ tsa tsihi̱. Tan ndi ña cua tyahyu cuñu ñuhu ra, catyi̱ ra. 32 Tan ra Jesús can janandoto̱ Nyoo tsi ra. Tan tandɨhɨ maa ndi cuví ndi tsandaa tsa cuenda tsa nandoto̱ ra. 33 Jutu Nyoo jacahnu̱ ra tsi ra Jesús, tan tsihin ndaha cuaha ra cañihi̱ ra tsi ra nda gloria. Tan ra Jesús naquihi̱n cuenda ra Tatyi Ii tsa catyi̱ Jutu yo Nyoo taha̱n tsanaha tyin cuhva ra tsi yo. Tan yacan cuví tsa tsaha̱ ra tsi ndi vityin. Juvin tsi cuví tsa nyehé ndo tan tsiñí ndo. 34 Tyin ñavin ra David nandaa̱ ityi andɨvɨ. Maa tyin maa ra David caha̱n ra tuhun ra Jesús, tan catyí ra:
Jutu Mañi yo Nyoo catyí ra tsihin Jutu Mañi yu ra Cristo: “Cu̱nyaa xiin cuaha yu
35 tsitsi tsa cua caquin yu tsi ra xaan iñi tsi un tsaha un”, catyi̱ ra David jaha̱ Nyoo.
36 Tacan caha̱n ra Pedro tsihin ra naha, tan catyí tucu ra:
―Nyooho tan tandɨhɨ ca nyɨvɨ Israel, co̱to vaha ndo tyin tuhun ra Jesús, yacan cuví tsa caahán yu tsihin ndo ihya. Ticaa̱ ndo tsi ra nu cruu. Maa tyin cuví ra Jutu Mañi yo, tan cuví tucu ra Cristo ra ndacá ñaha tsi yo jaha̱ Nyoo ―catyí ra Pedro.
37 Cuhva tsa tsiñi̱ ra naha tsa caha̱n ra Pedro tuhun ihya, cuiihya xaan cuñí ra naha cuvi̱. Tan tsica̱ tuhun ra naha tsi ra Pedro tan tsi tandɨhɨ ca ra tava̱ tyiñu ra Jesús, tan catyí ra naha:
―Yañi, ¿nácaa javaha ndi vityin? ―catyí ra naha tsihin ra tava̱ tyiñu ra Jesús.
38 Tacan tan catyí ra Pedro tsihin ra naha:
―Intuhun intuhun ndo ndu̱ uvi iñi ndo cuatyi ndo tan na̱sama ndo cuhva iyó ndo. Tan co̱ondutya ndo tsihin sɨvɨ ra Jesucristo. Tan cua jaha ra tucahnu iñi cuatyi ndo. Tacan tan cua cuhva Nyoo Tatyi Ii ra tsi ndo. 39 Tyin taha̱n tsanaha catyi̱ Nyoo tyin cuhva ra Tatyi Ii ra tsi yo, tan tsi sehe yo, tan tsi nyɨvɨ tsa cañi iyó. Tyin tandɨhɨ nyɨvɨ tsa cua nacana Jutu Nyoo cua cuhva ra Tatyi Ii ra tsi ñi ―catyí ra Pedro.
40 Tsihin tuhun ihya tan tsihin inga ca tuhun, ra Pedro tsaha̱ cuenda ra tsi ra naha tan catyí ra tsihin ra naha:
―Ndu̱cu ndo cuhva na jacacu Nyoo tsi ndo, coto cunaa ndo tsihin nyɨvɨ caquiñi iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya ―catyí ra tsihin ra naha.
41 Tacan tan tandɨhɨ ra tsa tyaa̱ yahvi tuhun caha̱n ra Pedro tsicoondutya̱ ra naha. Tan quitá tumaa uñi mil nyɨvɨ tsa tandɨhɨ ñi, tan ndu ii̱n ñi tsihin nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda ra Jesucristo. 42 Tan tandɨhɨ quɨvɨ ndu iín tandɨhɨ ñi, tan nɨɨ iñi ñi tyaá soho ñi tsa jacuahá tandɨhɨ ra tava̱ tyiñu ra Jesucristo tsi ñi. Tan iin ñi cuví ñi tsihin tahan ñi, tan tsicán tahvi ñi tan tsatsí ñi paan tan tsihí ñi vinu tyin tacan tan ña cua naa iñi ñi tyin tsihi̱ ra Cristo tsa cuenda cuatyi ñi.
Cuhva iyó nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda Jutu Mañi yo Jesucristo quɨvɨ can
43 Tan cuaha tsa iyo javaha̱ tandɨhɨ ra tsa tava̱ tyiñu ra Jesucristo jaha̱ Nyoo. Tan tandɨhɨ ñi iyo cuñí ñi. 44 Tandɨhɨ ñi yɨhɨ́ cuenda ra Cristo iin caa ñi iyó ñi tsihin tsa iyó tsi ñi. 45 Xicó ñi tsa iyó tsi ñi. Tan tsatsá ñi xuhun ñi tsi nyɨvɨ tahan ñi cuhva tsa tsiñí ñuhu tsi intuhun intuhun ñi. 46 Tandɨhɨ quɨvɨ tan ndu iín ñi nda vehe ñuhu cahnu. Tan nda yuvehe ñi iin caa ñi tsatsí ñi paan tan tsihí ñi vinu. Tan sɨɨ cuñí ñi tsatsí ñi tyin iin ñi cuví ñi. 47 Tan jacahnú ñi tsi Nyoo. Tan vaha caahán tandɨhɨ nyɨvɨ tuhun ñi. Tan iin tan iin quɨvɨ tan nducuahá ca nyɨvɨ quɨhvɨ́ cuenda Jutu Mañi yo Jesús tyin jacacú ra tsi ñi.