2
Quɨvɨ cacu̱ ra Jesús
(Mt. 1.18-25)
Quɨvɨ ican tsicoo̱ iin ra ndacá ñaha, ra cuví rey cahnu, nañí ra Augusto. Tava̱ tyiñu ra tsi ra nyisó tyiñu naha ra na tyaa ra naha sɨvɨ tandɨhɨ nyɨvɨ tanɨɨ cahnu ñuu ñayɨvɨ. Ihya cuvi̱ tsa jihna ñi tsinyaa̱ sɨvɨ nyɨvɨ. Tan ra Cirenio cuví ra ra ndacá ñaha tandɨhɨ ñuu nu cuví Siria. Tan tandɨhɨ nyɨvɨ cuanuhu̱ ñi ñuu ñi, tyin cua ndaca ñi sɨvɨ ñi. Yacan quee̱ ra José ñuu Nazaret tsa canyií Galilea. Tan cuahán ra ñuu Belén tsa canyií Judea, nu cacu̱ ra rey David, tyin tata ra David cuví ra. Cuahán ra cuandacá ra sɨvɨ ra tsihin ña María, tan tsa nyaá maa tsa cua tindaha ñi. Tan ñuhú sehe ña. Tan tsa ndi yucú ca ñi ñuu Belén ican tan quitsaha̱ cuuhví tsitsi ña tyin tsa cua cacu sehe ña. Tan ican cacu̱ sehe nuu ña. Tan cava̱ nuu ña jahma tsi ra. Tan nacaqui̱n ña tsi ra tsitsi iin canuva nu tsatsí quɨtɨ itya. Tyin ña ñihi̱ ñi iin vehe coo ñi.
Cuhva caha̱n ángel tsihin ra jahá cuenda mbee
Yatyin ñi ñuu Belén can yucú ra jahá cuenda mbee tsa tsacuaa. Tan sana iñi ra naha quituvi̱ iin ángel Nyoo. Tan jandunditsi̱n Jutu yo Nyoo tanɨɨ cahnu nu yucú ra naha. Tan nayuhvi̱ xaan ra naha.
10 ―Ña na̱yuhvi ndo ―catyí ángel can―. Tyin vatsí cahan yu iin tsa vaha xaan tsihin ndo. Sɨɨ xaan cua cuñí tandɨhɨ cuii maa nyɨvɨ tsa cuenda tsi. 11 Vityin nda ñuu ra David cacu̱ iin ra cua jacacu tsi nyɨvɨ. Cuví ra Cristo, ra cuví Jutu Mañi yo. 12 Tan tsihin cuhva ihya cua nacoto ndo tsi ra: cua nañihi ndo tsi ra lee ican, cavá nuu ra jahma tan canyií ra tsitsi iin canuva nu tsatsí quɨtɨ ―catyí ángel can tsihin ra jahá cuenda mbee can.
13 Tan juvin ñi cuhva ican quituvi̱ cuaha xaan ángel tsihin ángel can, tan jacahnú xaan ra naha tsi Nyoo, tan catyí ra naha:
14 Cahnu xaan cuví Nyoo, ra nyaá gloria.
Tan nu ñuhu ñayɨvɨ, na coo tsa vaha añima nyɨvɨ tsa ñihí tumañi iñi Nyoo, catyí ra ángel naha ra.
15 Tacan tan tsa cuanuhu̱ ángel ican nda gloria. Tan catyí iin tan inga ra jahá cuenda mbee can naha ra:
―Co̱hon ndo Belén. Cunyehe yo náa cuvi̱. Tyin maa Jutu yo Nyoo jacoto̱ tsi yo ―catyí ra naha.
16 Tacan tan numi xaan cuahán ra naha, tan nañihi̱ ra naha tsi ra lee can tsihin ña María tan tsihin ra José. Tan canyií ra lee can tsitsi iin canuva nu tsatsí quɨtɨ itya. 17 Tan cuhva tsa nyehe̱ ra naha tsi ra, quitsaha̱ natuhún ra naha tandɨhɨ tuhun caha̱n ángel tsihin ra naha tsa cuenda lee ican tsihin ñi. 18 Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsiñi tuhun caahán ra naha, iyo xaan cuñí ñi. 19 Maa tyin ña María naquihi̱n cuenda ña tuhun ican tsitsi añima ña, tan tandɨhɨ tuhun ican tsicá iñi ña. 20 Tan cuanuhu̱ ra jahá cuenda mbee ican naha ra. Tan jacahnú xaan ra naha tsi Nyoo tsa cuenda tandɨhɨ tsa nyehe̱ ra naha tan tsa tsiñi̱ ra naha. Tyin cundaa̱ cuhva tsa catyi̱ ángel ican tsihin ra naha.
Nu tyaa̱ cuenda ñi tsi ra Jesús ndaha Nyoo tsitsi vehe ñuhu cahnu
21 Tsa ndu una̱ quɨvɨ ra Jesús, tan tyaa̱ ñi tuñi Nyoo tsi ra tyin tacan catyí tuhun tsahnu maa ñi. Tan jacunañi̱ ñi Jesús tsi ra. Juvin ñi maa sɨvɨ tsa catyi̱ ángel tsihin ña María quɨvɨ tsa ndi cumañi ca cuhun ra Jesús tsitsi ña.
22 Tan tsa yaha̱ quɨvɨ cuhva catyí ley Nyoo tsa tyaa̱ ra Moisés tsa cuenda tsa nduvaha ña nuu Nyoo tsa cacu̱ sehe ña; tacan tan cuahán ñi tsihin ra lee nda ñuu Jerusalén, tyin tyaa cuenda ñi tsi ra ndaha Nyoo. 23 Tacan ñi javaha̱ ñi tyin catyí ley Nyoo tyin: “Tandɨhɨ sehe nuu ñi tsa cuví rayɨɨ, cua tyaa cuenda ñi tsi ra ndaha Jutu yo Nyoo”, catyí ley ican. 24 Tan tsaha̱n ñi tsijamañi̱ ñi uvi taahan quɨtɨ, tyin tacan catyí maa ley Jutu yo Nyoo, nu catyí tsi tyehen: “Cu̱hva ndo uvi taahan curuu a uvi taahan paloma”, catyí ley can.
25 Tan quɨvɨ can iyó iin ra ñuu Jerusalén nañí ra Simeón. Iin ra cuɨtɨ xaan cuví ra, tan jacahnú ra tsi Nyoo. Ndatú ra nda cacu ra cua jacacu tsi ra tsihin tandɨhɨ ca nyɨvɨ ñuu Israel ican. Tan nyaá Tatyi Ii Nyoo tsihin ra Simeón. 26 Tan jacoto̱ Tatyi Ii tsi ra tyin ña cúu naha ra tsa ndi cumañi ca nyehe ra tsi ra Cristo, ra cua jaquitsi Jutu yo Nyoo. 27 Tan Tatyi Ii jacuhu̱n ra tsi ra Simeón can nda vehe ñuhu. Tan juvin ñi cuhva can tsaa̱ jutu ra tan sɨhɨ ra Jesús tsihin maa ra nu cuví vehe ñuhu cahnu can, tyin javaha ñi cuhva catyí maa ley. 28 Tan cuhva tsa tsaa̱ ñi nu nyaá ra Simeón tan quihi̱n ra Simeón tsi ra Jesús. Tan tyihi̱ jucun ndaha ra tsi ra. Tacan tan quitsaha̱ jacahnú ra tsi Nyoo, tan catyí ra:
29 ―Jutu Mañi yu, vityin tsa cundaa̱ cuhva tsa catyi̱ maa un tsihin yu, tsa cuví yu musu un,
cuví jaña ndaha un tsi yu vityin, tan na cúu yu tsihin tsa vaha.
30 Tyin tsa nyehe̱ tsihin nuu yu tsi ra cua jacacu tsi ndi.
31 Tsa iyó ra ihya ityi nuu tandɨhɨ nyɨvɨ.
32 Tan cua cuvi ra ñuhu̱ tsa cua jandunditsin añima nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví.
Tan cahnu ca cua jaha ra tsi nyɨvɨ Israel, tsa cuví ndi nyɨvɨ cuenda maa un ―catyí ra Simeón.
33 Tan ra José tsihin sɨhɨ ra Jesús, iyo xaan cuñí ñi tsa tsiñi̱ ñi tsa caha̱n ra Simeón tsa cuenda lee ican. 34 Tacan tan tsica̱n tahvi ra Simeón tsa cuenda ñi. Tan catyí ra tsihin ña María sɨhɨ ra Jesús:
―Nye̱he tsi lee ihya. Cuaha xaan nyɨvɨ Israel ñuu Nyoo cua tsinu iñi tsi ra quɨvɨ coto ñi tuhun ra, tan cua cacu ñi. Maa tyin cuaha ñi ña cua tsinu iñi ñi tsi ra. Nyoo tsaha̱ ra tsi ra tan cuví ra tumaa seña tsa cuenda yo. 35 Tacan tan coto tandɨhɨ yo náa tsicá iñi nyɨvɨ tun tsinú iñi ñi o ña tsinú iñi ñi tsi ra. Maa tyin tsa cuenda yooho, María, tsehe cuví tumaa iin mityi xaan tsa cua yaha añima un ―catyí ra Simeón tsihin ña.
36 Tan ican, tsitsi vehe ñuhu cahnu can, nyií tucu iin ñaha tsa cuví ndusu yuhu Nyoo. Nañí ña Ana, tan sehe ra Fanuel, iin ra cuvi̱ tata ra Aser, cuví tsi ña. Tan tsa tsahnu xaan ña. Tan nda luhlu ña tan tindaha̱ ña, maa tyin utsa cuiya ñi tsicoo̱ ña tsihin yɨɨ ña tan tsihi̱ ra. 37 Tan vityin tsa cumi xico cumi cuiya ña. Tan ña quitá maa ña tsitsi vehe ñuhu cahnu can, tyin nduvi tan ñiñu jacahnú ña tsi Nyoo, tan tsicán tahvi ña tan iyó nyitya ña. 38 Tan juvin ñi tsa ndi nyií ca ra José tan ña María tsihin lee ican, tan tsaa̱ ña Ana nu yucú ñi. Tan quitsaha̱ nacuhvá ña tyahvi nyoo tsi Nyoo. Tan caha̱n ña tuhun ra Jesús tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ tsa yucú ican, nyɨvɨ tsa ndatú tsa cacu ñuu Jerusalén.
Nu cuanuhu̱ ñi nda ñuu Nazaret
39 Tacan tan tsa yaha̱ tsa javaha̱ ñi tandɨhɨ maa tsa taahán tsi javaha ñi cuhva catyí ley Jutu yo Nyoo, tan cuanuhu̱ ñi nda ñuu Nazaret tsa canyií Galilea nu cuví ñuu maa ñi. 40 Tan ra luhlu Jesús vatsí cuahnu ca ra. Tan cua ndunyee ca ra, tan tsihin tsa tsiñi tuñi tsi maa ra. Tan Nyoo nasocó xaan ra tsi ra.
Nu caha̱n ra luhlu Jesús tsihin ra maestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra
41 Ra José tsihin sɨhɨ ra Jesús tuhvá ñi tsicá vico pascua nda ñuu Jerusalén ndɨhɨ ñi cuiya. 42 Tan tsa quita̱ tsa utsi uvi cuiya ra Jesús, tan tsaha̱n tandɨhɨ ñi nda ñuu Jerusalén, cuhva tuhun tsa iyó maa ñi. 43 Tan quɨvɨ ndɨhɨ̱ vico, tan vatsí nuhu ñi, maa tyin ra luhlu Jesús ndoo̱ ra ñuu Jerusalén can. Tan ña jaha̱ jutu ra tan sɨhɨ ra cuenda. 44 Tsicá iñi maa ñi tyin vatsí maa ra tyañu tandɨhɨ nyɨvɨ ican. Tan ndɨhɨ̱ iin quɨvɨ tsicá ityi ñi. Tacan tan quitsaha̱ nanducú ñi tsi ra tyañu nyɨvɨ nacotó tsi ñi. 45 Maa tyin ña nañihí ñi tsi ra. Tacan tan cuahán ñi nda ñuu Jerusalén inga tsaha cuananducú ñi tsi ra.
46 Tan tsa yaha̱ uñi quɨvɨ tan nañihi̱ ñi tsi ra tsitsi vehe ñuhu cahnu ican. Nyaá ra tyañu ra cuví maestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra. Tyaá soho ra tuhun caahán ra naha. Tan tsicá tuhun ra tsi ra naha. 47 Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsiñí tsa caahán ra, iyo xaan cuñí ñi tsihin tsa tsiñi tuñi tsa iyó tsi ra, tan tsihin tsa nacatyí tuhun ra. 48 Cuhva tsa nyehe̱ jutu ra tan sɨhɨ ra tsi ra, iyo xaan cuñi̱ ñi, tan sɨhɨ ra catyí ña tsihin ra:
―Sehe luhlu yu. ¿Nacuvi tyin javaha̱ un tyehen? Jutu un tan yuhu tuñú xaan cuñí ndi tan nanducú xaan ndi tsi un ―catyí ña.
49 Tacan tan catyí ra Jesús:
―¿Nacuenda nanducú ndo tsi yu? ¿A ña tsitó ndo tyin ñiñi ca cuñí tsi nyehé yu tyiñu Jutu yu? ―catyí ra.
50 Maa tyin ña cutuñi̱ iñi ñi tsa caahán ra tsihin ñi.
51 Tacan tan cuanuhu̱ ra tsihin ñi nda ñuu Nazaret. Tan vaha javahá ra tyin tyaá yahvi ra tsi ñi. Tan sɨhɨ ra naquihi̱n vaha ña tandɨhɨ tuhun ihya tsitsi añima ña. 52 Tan ra Jesús cua cuahnu ca ra tan tsaá ca tsa tsiñi tuñi jiñi ra. Tan sɨɨ xaan cuñí Nyoo tsihin ra, tacan tucu nyɨvɨ, sɨɨ xaan cuñí ñi tsihin ra.