6
Jesu wɑ fɔ idei ɑjɔi kusĩmi
(Cɔ Mɑtie 12:1-8; Mɑɑku 2:23-28)
1 Si ɑjɔi kusĩmi ɡɔ Jesu wɑ too kɔɔi ilɛ ɡɔ, ŋɔi mɔcɔɛ ŋɑ ɑ̀ wɔ ɑmɑɑjɛ iyi ɑ̀ ɡbɛ̃ si ilɛu ɑ̀ nunu ijuɛ si ɑwɔ ɑ̀ wɑɑ ŋɔ.
2 Ŋɔi Fɑrisi ɡɔ ŋɑ ɑ̀ bee ŋɑ ɑ̀ ni, nɑ mii í jɔ̀ ì wɑɑ ce mii iyi ɑ kù nɛ kpɑ̃ɑi ku ce si ɑjɔi kusĩmi.
3 Ŋɔi Jesu í bee ŋɑ í ni, i kù cio mii iyi Dɑvidi í ce, nŋu do inɛɛ ŋɑ, si wɑɑti iyi ɑri wɑ kpɑ ŋɑu?
4 Í lɔ kpɑsɛ̃i Ilɑɑɔ̃ nɔ í so pɛ̃ɛ iyi ɑ̀ jilɛɑ Ilɑɑɔ̃ í jɛ, nŋu do inɛɛ ŋɑ. Wee ɑ̀ ɡɑnji inɛ fei ku jɛ pɛ̃ɛu bɛ bii kù jɛ woo weei Ilɑɑɔ̃ ŋɑ ɑŋɑ ɑkɑ̃.
5 Nɔ Jesu í sɔ̃ ŋɑ mɑ́ í ni, ɑmu Amɑi Amɑnɛ, ɑmui ǹ jɛ inɛ nɡboi ɑjɔi kusĩmi.
Inɛ iyi ɑwɔ ɑkɑ̃ɛ í ku
(Cɔ Mɑtie 12:9-14; Mɑɑku 3:1-6)
6 Si ɑjɔi kusĩmi mmu ɡɔ, Jesu í lɔ ile bii Zuifu ŋɑ ɑ̀ yɑ ce kutɔtɔɔu nɔ í wɑsi ku ceɑ inɛ ŋɑ cioi idei Ilɑɑɔ̃. Wee mɔkɔ ɡɔ í wɑ bɛ, ɑwɔ njɛɛ í ku í ɡbɛ.
7 Woo kɔ inɛ ŋɑ si woodɑ do Fɑrisi ŋɑ ɑ̀ kɑ̃si Jesu iju, ɑ̀ wɑɑ cɔ mɑ̀ ɑ́ jɔ̀ inɛɛu ku bɑ iri si ɑjɔi kusĩmi. À wɑɑ cɔɔ domi ɑ̀ wɑɑ bi ɑ yɛ tɑɑleɛi.
8 Ammɑ Jesu í mɑ̀ lɑsɑbu nŋɑ, ŋɔi í sɔ̃ mɔkɔ iyi ɑwɔɛ í kuu í ni, dede i leekĩ si ɑnini nŋɑ bɛ. Nɔ í dede í leekĩ.
9 Nɔ Jesu í ni, ǹ wɑ n bee ŋɛi, si ɑjɔi kusĩmi, í sĩɑ ɑmɑnɛ ku ce jiidɑ de mɑ̀ lɑɑlɔ, ku fɑɑbɑ ɑmɑnɛ de, mɑ̀ ku kpɑɑ.
10 Ŋɔi í cɔ ɑŋɑ fei í kɑɑko ŋɑ, nɔ í sɔ̃ mɔkɔu í ni, tɛ ɑwɔɛ. Iyi í tɛ ɑwɔu ŋɔi í bɑɑ dee dee.
11 Ŋɔi idɔ nŋɑ í kɔ̃, nɔ ɑ̀ wɑɑ busi njɛ bɛi ɑɑ ceɑ Jesu.
Jesu í cicɑ woo bɛ mɑɑteeji ŋɑu
(Cɔ Mɑtie 10:1-4; Mɑɑku 3:13-19)
12 Wɑɑti bɛɛbɛ Jesu í koo í ɡũ iri kutɑ ɡɔ ku ce kutɔɔ. Nɔ idũu fei í wɑsi ku ce kutɔɔ.
13 Iyi iju í mɑ́ í tɔtɔɔ mɔcɔɛ ŋɑ nɔ í cicɑ ɑmɑnɛ mɑɑteeji si inɔ nŋɑ, í sɔ ŋɑ woo bɛ ŋɑ.
14 Iri nŋɑ wee, Simɔɔ iyi í sɔ Piɛɛ, do Anderee ifɔɛ, do Zɑɑki do Zɑ̃ɑ do Filipu do Bɑɑtelemi
15 do Mɑtie do Tomɑɑ do Zɑɑki ɑmɑi Alifee, do Simɔɔ inɛi iɡbɛi Zelɔtu ,
16 do Zudɑsi ɑmɑi Zɑɑki, do Zudɑsi Isikɑriɔti iyi ɑ́ nɑ ku zɑmbɑɛu.
Didɔ̃ do ijuukpɑ̃
(Cɔ Mɑtie 4:23-25; 5:1-12)
17 Wɑɑti iyi Jesu í cicɑ woo bɛ mɑɑteeji ŋɑu í tɑ̃ ŋɔi ɑŋɑò ŋɑ ɑ̀ kitɑ wɑ ɑ̀ wɑɑ leekĩ si ilɛ ku munɡɑ ɑnu ɡɔ. Tenɡi bɛi mɔcɔ nkpɔɛ ŋɑu ɑ̀ wɑ do zɑmɑɑ nlɑ ɡɔ. Inɛ ŋɑu ɑ̀ nɑɑi hɑi ilɛi Zudee fei do Zeruzɑlɛmu ilu nlɑɛ, do hɑi Tii do Sidɔ̃ɔ, ilu ŋɑ iyi ɑ̀ wɑ ikpɑ bi inyi dũdũ.
18 À nɑɑ bi tɛɛi ku bɑ ɑ ɡbɔ ideɛ nɔ ɑ bɑ iri si bɔ̃ɔ nŋɑ. Inɛ ŋɑ iyi inɛi inɔɔko ŋɑ ɑ̀ sindɑ iri nŋɑ ɑ̀ bɑ iri.
19 Ŋɔi inɛ ŋɑu fei ɑ̀ wɑɑ dɛ ku luu, domi ɡbuɡbɑ̃ nlɑ nlɑ í yɑ fitɑ siɛ nɔ ku jɔ̀ ɑŋɑ fei ɑ bɑ iri.
20 Ŋɔi Jesu í cɔ mɔcɔɛ ŋɑu í ni,
Ilu inɔ didɔ̃ ŋɑi iŋɛ ilu ɑre ŋɑ, domi iŋɛi ì jɛ inɛi bommɑi Ilɑɑɔ̃ ŋɑ.
21 Ilu inɔ didɔ̃ ŋɑi iŋɛ iyi ɑri wɑ kpɑ si nsɛi domi Ilɑɑɔ̃ ɑ́ jɔ̀ i yo ŋɑ.
Ilu inɔ didɔ̃ ŋɑi iŋɛ iyi ì wɑɑ kpɑtɑ si nsɛi, domi ɑɑ nɑ i nyɑɑnyi ŋɑ.
22 Iŋɛ ilu inɔ didɔ̃ ŋɑi bii inɛ ŋɑ ɑ̀ cé ŋɛ, nɔ ɑ̀ lele ŋɛ hɑi inɔ nŋɑ, nɔ ɑ̀ wɑɑ bu ŋɛ, nɔ ɑ̀ wɑɑ sɔ ŋɛ iri lɑɑlɔ nɑ irii ɑmu Amɑi Amɑnɛ.
23 Ajɔ nŋu, i jɔ̀ inɔ nŋɛ ku dɔ̃, i fo i dinɡɑɑ do inɔ didɔ̃, domi ribɑ iyi ɑ̀ jilɛ nŋɛ lelei Aɔ̃ í lɑ. Inɛ ŋɑu bɛ, bɛɛbɛi mɔi bɑlɑ nŋɑ ŋɑ ɑ̀ ceɑ wɑlii ŋɑu wo.
24 Ammɑ inɔ kufɔi ɑ́ jɛ ti iŋɛ ilu fiɑ ŋɑ, domi ì bɑ inɔ nŋɛ í tũ tɑ̃ ŋɑ.
25 Inɔ kufɔi ɑ́ jɛ ti iŋɛ iyi ì wɑ si ɑyo si nsɛi, domi ɑri ɑ́ nɑ ku kpɑ ŋɛ.
Inɔ kufɔi ɑ́ jɛ ti iŋɛ iyi ì wɑɑ nyɑɑnyi si nsɛi, domi ɑɑ nɑ i kpɑtɑ i mɑɑ cɑ̃ kpokpo ŋɑ.
26 Iŋɛ ilu inɔ kufɔ ŋɑi bii inɛ fei wɑ sɑɑbu ŋɛ domi bɛɛbɛi bɑlɑ nŋɛ ŋɑ ɑ̀ ceɑ wɑlii ilu ibo ŋɑu wo.
I bi mbɛɛ nŋɛ ŋɑ
(Cɔ Mɑtie 5:38-48; 7:12ɑ)
27 Ammɑ iŋɛ iyi ì sotĩ ì wɑɑ ɡbɔ idem ŋɑ, ǹ wɑ n sɔ̃ ŋɛi, i yɑ bi mbɛɛ nŋɛ ŋɑ, nɔ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ cé ŋɛ i yɑ ce nŋɑ jiidɑ ŋɑ.
28 I weeɑ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ ce ikpe ŋɛ, nɔ i yɑ ceɑ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ ce nŋɛ lɑɑlɔ kutɔɔ ŋɑ.
29 Bii inɛ ɡɔ í sɑmbɑlɑɛ, toɑ kɛkɛlɛ ɑkɑ̃ɛ mɑ́. Inɛ iyi í ɡbɑ ibɔ kumbooɛ, mɑɑ̀ ti i kɔ ku so dɑnziɡiɛ mɑ́.
30 Bii inɛ ɡɔ í tɔɔɛ mii ɡɔ, muɑɑ. Bii inɛ ɡɔ í so mii ndɛɛ ɡɔi, mɑɑ̀ ti i beeɛ mɑ́.
31 Dimi iyi ì bi inɛ ŋɑ ɑ ce nŋɛ, iŋɛ mɔ i ce nŋɑ dimi nŋu.
32 Bii inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ bi ŋɛ ɑŋɑ ɑkɑ̃i iŋɛ mɔ ì bi ŋɑ, sɑɑbu yoomɑi ì nɛ ŋɑ. Bɑɑ woo ce lɑɑlɔ ŋɑ tɑkɑ nŋɑ ɑ̀ yɑ bi kpɑɑsi nŋɑ ŋɑ.
33 Bii inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ ce nŋɛ jiidɑ, ɑŋɑi iŋɛ mɔ ì wɑɑ sɑ̃ɑ ɡbese, sɑɑbu yoomɑi ì nɛ ŋɑ. Bɑɑ woo ce lɑɑlɔ ŋɑ tɑkɑ nŋɑ ɑ̀ yɑ ce bɛɛbɛ.
34 Bii ì wɑɑ wɛ̃ɑ inɛ ŋɑ nɡɔɡɔ nɑ iyi í jɔ̀ ì wɑɑ tɑmɑɑ ɑɑ nɑ ɑ sɑ̃ nŋɛ, to, sɑɑbu yoomɑi ì nɛ ŋɑ. Bɑɑ woo ce lɑɑlɔ ŋɑ tɑkɑ nŋɑ ɑ̀ yɑ wɛ̃ɑ njɛ nɔ ɑ sɑ̃.
35 Ammɑ i bi mbɛɛ nŋɛ ŋɑ, i ce nŋɑ jiidɑ ŋɑ, i yɑ wɛ̃ nŋɑ i mɑɑ̀ cɔ kpɑ̃ɑi ku sɑ̃ ŋɑ. Bii ì wɑɑ ce bɛɛbɛ ŋɑ, ribɑ nŋɛ ɑ́ lɑ nɔ ɑɑ jɛ ɑmɑi Ilɑɑɔ̃ ŋɑ, nŋu iyi kù nɛ sɑɑ, domi nŋu tɑkɑɛ wɑ nyisi ɑmɑnɛ ɡudulu ŋɑ do ɑmɑnɛ lɑɑlɔ ŋɑ didɔ̃ɛ.
36 I jɔ̀ i nɛ ɑrɑɑrei inɛ ŋɑ bɛi Bɑɑ nŋɛ mɔ í nɛ.
Mɑɑ̀ kiiti kpɑɑsiɛ
(Cɔ Mɑtie 7:1-5)
37 Jesu í sɔ̃ ŋɑ mɑ́ í ni, i mɑɑ̀ yɑ kiiti inɛ ŋɑ, nɔ Ilɑɑɔ̃ mɔ kɑɑ kiiti ŋɛ. I mɑɑ̀ yɑ yɛ tɑɑlei inɛ ŋɑ nɔ Ilɑɑɔ̃ mɔ kɑɑ yɛ tɑɑle nŋɛ. I yɑ kpɑ idei kurɑrɑi njɛ ŋɑ nɔ Ilɑɑɔ̃ mɔ ɑ́ kpɑ idei kurɑrɑi iŋɛ mɔ.
38 I yɑ muɑ njɛ ŋɑ nɔ Ilɑɑɔ̃ mɔ ɑ́ mu nŋɛ. Si ɡũɑ nlɑ nlɑi ɑ́ ce nŋɛ ɑmuɑ. Á yɑɡɑɛ ku kitiɡbɑɛ ku kɔ̃ hee ɑndɛɛ, nɔ ku cuu nŋɛ si bɔɡɔ. Ntɔ ntɔ ɡũɑ iyi ì wɑ̃ɑò kpɑɑsi ŋɑ, nŋui Ilɑɑɔ̃ mɔ ɑ́ wɑ̃ nŋɛ do.
39 Nɔ í kpɑ nŋɑ mɔndɑ ɡɔ í ni, fɛɛju ɑ́ yɔkɔ ku muɑ fɛɛju ɑkpɑ? Bii fɛɛju ŋɑ ɑ̀ wɑɑ muɑ njɛ ɑkpɑ ɑŋɑ minji fei ɑ kɑɑ dɑsi isɑ?
40 Woo kɔkɔ icɛ ci yɑ re inɛ nɡboɛ. Ammɑ inɛ fei, wɑɑti iyi í mɑ̀ mii iyi inɛ nɡboɛ í nyisiɛ, nŋu mɔ í yɑ yɛi bɛi inɛ nɡbou.
41 Nɑ mii í ce ì wɑɑ yɛ fɔfɔ keeke iyi í wɑ si ijui kpɑɑsiɛ nɔ i kù yɛ jĩi ite iyi í wɑ si titɛɛ.
42 Bɛirei ɑɑ ce i ni, kpɑɑsi, jɔ̀ n nyɑɛ fɔfɔ si ijuɛ, nɔ ɑwɔ i kù wɑɑ yɛ jĩi ite iyi í wɑ si titɛɛ. Awɔ ilu muɑfitii, jɔ̀ i tɑko i nyɑ jĩi ite iyi í wɑ si ijuɛu titɑ̃ ku bɑ i yɛ ilu sɑ̃ɑ sɑ̃ɑ, i bɛi i nyɑ fɔfɔ iyi í wɑ si ijui kpɑɑsiɛ.
À yɑ mɑ̀ jĩii hɑi si isoɛ
(Cɔ Mɑtie 7:16-20; 12:33-35)
43 Ŋɔi Jesu í sɔ̃ ŋɑ mɑ́ í ni, jĩi jiidɑ kɑɑ so iso lɑɑlɔ. Bɛɛbɛ mɔi jĩi lɑɑlɔ kɑɑ so iso jiidɑ.
44 Ntɔ ntɔ jĩi fei hɑi si isoɛi ɑ̀ yɑ mɑ̀ɑ. A ci yɑ kɑ fiɡi si ɑɡũ, bɛɛbɛ mɔi ɑ ci yɑ kɑ rezɛ̃ɛ si ɑɡũ fũfũ, mɑ̀ irei.
45 Amɑnɛ jiidɑ í yɑ nyɑ jiidɑ wɑi hɑi si mii jiidɑ iyi wɑ sinɡɑ si idɔɛ. Amɑnɛ lɑɑlɔ mɔ í yɑ nyɑ lɑɑlɔ wɑi hɑi si mii lɑɑlɔ iyi wɑ sinɡɑ si idɔɛ, domi mii iyi wɑ kɔ̃ si idɔi ɑmɑnɛ, nŋui ɡɛlɛɛ í yɑ fɔ.
Woo mɑ ile minji ɡɔ ŋɑ
(Cɔ Mɑtie 7:24-27)
46 Nɔ Jesu í sɔ̃ ŋɑ mɑ́ í ni, nɑ mii í ce ì yɑ mɑɑ kpem Lɑfɛ̃ɛ, Lɑfɛ̃ɛ, nɔ i ci yɑ ceò ide iyi ǹ sɔ̃ ŋɛ icɛ ŋɑ.
47 Inɛ iyi í nɑɑ bi tom fei nɔ wɑ ɡbɔ idem nɔ wɑ jirimɑɛ, ɑn nyisi ŋɛ inɛ iyi lɑfɛ̃ɛ í jɔ.
48 Í jɔ mɔkɔ ɡɔ iyi wɑ mɑ ile. Mɔkɔu í tu isɑ titɑ̃ í jĩ hee í koo í kɑ̃si kutɑ í bɛi í nyɔ icui ileu. Si ɑnyiɛ ŋɔi ijĩ í nɑ í rɔ nɔ ido í kɔ̃ wɑ nikɑ̃, wɑ cɑ̃ ileu, ɑmmɑ kù yɔkɔ ku kɛkɛɛ domi kumɑɛ í sĩɑ.
49 Ammɑ inɛ iyi í ɡbɔ idem nɔ kù wɑɑ jirimɑɛ, í yɛi bɛi mɔkɔ ɡɔ iyi í mɑ ile nɔ kù nyɔ icuɛ do kutɑ. Ŋɔi ido í nɑ í kɔ̃ í nikɑ̃ wɑ cɑ̃ ileu nɔ ɡbɑkɑ̃ í cuku í lɛɡɛ fei.